i ff
. } 6.
Exoii. t o .
fihan. 14.
17.
Quxftioproponundium.
* Veni enim feparare ßlium advenus f a - A eft , non tradudus aliunde. Sed ex peccato
• I A rn .ia inCJa lirnt-il n r im i n l fP n f i c IPniKln^iL.. trem3 & .filiam adversus matrem, & nurum ad.
vends focrum fit am , * & inimici hominis dome-
ftic i ejus. Quae ifta divifio eft i Inter prima enim
k g is prxcepta accepimus , Honora patrem
tuum Sc matrem tuam. Et ipfe Dominus a i t ,
Pacem meam do vobis , pacem relinquo vo-
bis. Quid fibi vult mifliis potiüs gladius in ter*
ram, Sc feparatus a patre filius, St filia a ma-
tre St nurus adversüs focrum, St hominis doatque
infidelitate primi parentis, fequentibus
generationibus coepit efle corporis noftri pater
peccatum , mater animx inndelitas j ab his
enim e ortum per tranfgreflionem primi pa.
rentis accepimus. Nam voluntas unicuique fua
adjacet. Ergo jam unius domus quinque font;
pater corporis peccatum , mater animx infide*
litas | St f acceaens voluntatis arbitrium, quod
totum hominem quodam conjugii fibi jure dimeftici
eins inimici î Igicur * exinde publica B ftringit. Huic infidelicas focrus eft, s <p,æ nos
„ . J . __• _ „ r la < n u : — , pv «»o not-rve afrtnp à firlp audoritas impietati proferetur. Ubique odia meruoue D e i npri»
ubique bella, St gladius Domini inter patrem
Sc filium St inter filiam matremque defxviens.
E t in Luca quidem talis de hoc fermo e f t :
Erunt enim ex hoc quinque in una domo di-
v ifi, b tres in duos, St duo fuper tres dividen*
tur. Numquid non in majorem numerum po-
teft agnationis domefticx fomilia diffundi >
Aut prxfcripto temporis continebatur | ut ex
ex ea natos , atque a fide metuque Dei pere-
grinantes accipiens, ut inter infidelitatemh vo-
luptatemque pofleflos, St in ignoratione Dei
Sc in omnium vitiorum obledatioöe detineat.
24. Cüm ergo innovamur baptifini lavacro R
per * verbi virtutem, ab originis noftrx peccatis»
atque audoribus feparamurj recifique quadam
exfedione gladii D e i , a patris St matris affe.
dionibus diffidemus: St veterem cum peccatis
hoe effent quinque tantùm in domo una, ii- C atque infidelitate fua hominem exuentes,&per
. .. f . • /*. _ 1 - j:_______ .... Cnirit-nm nnimA r n m A fP i t in n v ü f i nPrpflpflft demque divifi i Ergo qui fit gladius in terra,
qux proprietas nominum, St in numero quinque
qux ratio, St quomodo tres in duos , St
duo fuper fres dividendi, Sc quatenus homini
domeftici ejus inimici, contuéndum eft.
13. Et fingularum quidem rerum , St uni-
v erfx quxftionis primùm natura eft explican-
da : nee minùs intelligentiam noftram fenfus
Gladii na- Sc foperior Sc confequens adjuvabit. Gladius
Spiritum animS. St corpore innovati, necefleeft
ut ingeniti Stvetufti operis confoetudinem ode.
rimus. Et quia corpus ipfum per fidem morti-
ficatum, in naturam animx, qux ex afflatu Dei
v en it , ( quamvis id ipfum adhuc in materia fua
e x fte t ) evadat 5 quia communio ipfis invicem
concilietur ex verbo : idcirco jam unum atque
idem cum anima velle coepit effici, fcilicet uc
ilia eft fpiritalis, quibus k libertas voluntatis a
telorum omnium telum acutiffimum eft , in D &cru foa , id eft , ab infidelitate d ivifa , jus
quo fit jus poteftatis, St judicii feyeritas , St
animadverfio peccatorum. Et hujus quidem
teli nomine novi Evangelii prxdicationem ap-
pellatam, frequens in prophetis audoritas eft.
D e i igitur verbum nuncupatum meminerimus
in gladio : qui gladius miflus in terram e ft,id
e f t , prxdicatio ejus hominum 6 corporibus in-
fùfa. H ic igitur quinque habitantes in una domo
d ivid it , St dividit tres in duos, St duos fiifuum
omne con c ed it: ut quod efat libertas
voluntatis, deinceps animx fit poteftas. Fitque (
gravis in domo una diifenfio, Sc domeftica no- ■
vo homini erunt inimica: quia ille per verbum r
D e i divifus ab illis, manere St interior St exterior
* , id e f t , Sc corpus Sc anima, in fpiritus'
novitate gaudebit: ea ver6, q u x 1 ingenita &a
quadam profapix antiquitate ded u d a , confi-
ftere in his quibus obledata funt concupifcent.
per très. Sed triatantùm in homine reperimus, E Et origo carnis St origo animx St libertas po-
• id eft , Sc corpus St animam Sc voluntatem. dividpnrnr frilimfe
Nam ut corpori anima data e ft, ita Sc poteftas
utrique utendi fe ut vellet indulta eft : atque
ob id lex eft d propofita voluntati. Sed hoc in
illis deprehenditur, qui primi à D eo figurati
fon t, in quibus cceptx originis ortus eftèdus
In Adam
ante peccain
pofteris
quinque.
teftatis in duos d ividentur, animam fcilicet &
corpus hominis n o v i, m qux unum atque idem
velle cceperunt : divifique tres duobus fubjace-
bunt, in dominatum eorum de Spiritûs novitate
potioribus. Et idcirco illi, qui domefticas no-
minumn caritates diledioni ejus prxtulerint,
» In tribus mff. txtendmdt publia iînpietati auBoritas proferetur.
b Omncs mff. conftanter, tres in duo : turn ex iis fex etiam con-
banter habent ,& d u o per tres. Particul* in & fuper grstcè eo-
dem vocabulo W exprimuntur. •. ■
« Ita mff. unoColb. excepto interpolation« fufpetto, ubi habet
, corf er,bus vel in cordibus infufa. At Par. cordibus infufa. Hoc
igitur. Alia vero editionei , prtdicutionem ejus hominum cordibus
infufam. Hoc igitur. Hac porro verba refpondent illis, qui in ter-
rum mijfus eft. At verb Hilarius ubi terram in Scripturis reperit,
eo nomine corpus quod de terra fumtum eft folet intelligere, ut
patet ex cap. 4. n. j. & ex Traft. Pfal. n8. lit. }. n. 7. & 8
lit. 11. n .9 . lit. la. n. 7. ac pluribus aliis Iocis. At terrain nuf-
quam cor interpretatur. • .
d in vulgaris, propofita. Magis placet cum aliquot mil. propofita.
Ad hoc autem lex propofita eft, quia qui nos Per benevolen-
tiam utendi beatitudinis fua creajfet, profectum nobis ad id per
tneritum vitt innocentis hone fitque conftituit, ut habetur in Pfid. a.
nU« Bad. Er. Sc quatuor mff. mortem. Rcftids alii libri , ortum,
bi peccato feil. Sc infidelitate. Deindc nam voluntas perinde eft
ac prtterea voluntas.
■ f Edit!, incidens. Aliquot mfi". inetdens. Potioreg, accédons. Ae-
ccdit autem voluntas , ut cum peccato, infidelitatt, corpore Sc
anima fiant quinque.
> In vulgatis, omiffo relativo qua , corrumpitur Hilarii fen-
tentia , qua vult nos ex infidelitate natos a voluntatis libcrtaie
in quoddam conjugium accipi > ficquc voluntati focrum efle m-
fidelitatem.
b Quinque mff. voluntatemque: malb. Eidem fere rei fubji*
cent anteapeccatum, pbft obleliatio vitiorum, hlc voluptas.
l Apud Bad. Er. Lipf. & in aliquot mff. defideratur verbi voca-
bulum; quod cum Par. & raelioribus mff. retinendum effe liquet
ex proxima comparatione gladii. Mox fola editio Par.ficque, pro
recifique.
* id eft, animx Sc corpori verbo iam conciuatis.
1 In quatuor mff. inita. Non dilplicerct infita. Hie verb ingenita
, ( quomodo fupra ingeniti) idem eft quod innata : <p>°
nomine infideliras & peccatum feu voluptas mdicantur.
a Colbertinus codex : quia unum : faventibus aliquibus aliis.
in quibus exftat qua mum. Anima, corpus & voluntas jam ad
duos reducuncur, cum animxfuum jus cclfit voluntas. TuinvciJ
infidelicas, peccatum, Sc voluntas a corpore Sc anima dividun-
tur, cifquc fubjacent, cum per virtutem Spiritus anima Sc corpus
eis imperant ac dominantur. _ .
■ hoc eft, amorem patris , macris, conjugis , uti jam obi«*
varum cap. 4. n. 19. ubi, ficut & in Plal. 1x8. lit. 1 ƒ. n. )■ 1
litteram incellefta funt, qux hie fpiritaiiccr explicautut.
fiiturorum bonorum indigni erunt hereditate*
z- pergit deinde eodem prxeeptorum &
intelligentix decurfu. Nam poftea quàm re-
linquenda omnia qux in fxculo carifiima funt
imperav erat j adjecit, Qui non accifit crucem fuam3
fequitur me 3 non efi. me diy/tus : quia qui Chri-
fti font, crucifixerunt corpus cum vitiis & con-
cupifeentiis. Et indignus eft Ch r ifto , qui non
crucem foam, in qua compatimur, commori-
mur confepclimur, conrefurgimus, accipiens
Dominum fit iecutus , in hoc facramento fi-
dei fpiritus novitate vifturus,
16. Q fk invenerit animam fuam 3 f erdet iUam i
i- aui ferdiderit animam fuam prof ter. me 3 in-
veniet earn. Verbi fcilicet poteftate, 8c veterum
» divifione vitiorum , proficiet lucrum animx
in mortem, 8c damnum in falutem. Ergo fufei-
pienda mors eft in novitate v i t x , 8c cruci D omini
configenda font vitia : 8c adyersùs perfe-
quentes,.contemtuprxfentium, gloriofx con-
feffionis retinenda libertas eft , 8c damnofum
animx lucrum refugiendum : feientes cuiquam
jus in animam non relinqui, 8c detrimento brevis
vitx foenus immortalitatis acquiri.
27 - Q3 w i f i * vo s > 1116 reCipi{ •’ & 4™ me reci~
pit 3 recipit eumqui me mißt. Univerfis do ft r in x
affeftum 8c prxeeptorum fedulitatem impends.
Et qui periculum non recipientium Apo-
ftolos excufli pulveris teftimonio denuntiafiTet |
recipientium meritum ultra gratiam b fperati
officii commendat : docetque in fe etiam me-
1‘ diatoris officium, qui cùm fit receptus à nobis,
atque ille profeftus ex D eo f it , Deus per
ilium transfufus e ’ in nos fit. Atque ita qui
Apoftolos rec ip it, Chriftum recipit 5 qui ver6
Chriftum recipit*, patrem Deum recipit : quia
non aliud in Apoftolis re c ip it, quàm quod in
Chrifto eft, neque in Chrifto aliud e f t , quàm
quod in Deo eft : perque hunc ordinem gra-
tiarum, non aliud eft Apoftolos recepifle, quàm
Deum j quia 8c in illis Chriftus, 8c in Chrifto
Deus habitet.
28. Qui recipit prophetam in nomine prophet a 3
mcrcedem prophet a accipiet• Qui prophetam recipit
, habitantem recipit in propheta : fitque
prophetx mercede dignus , prophetam pro-
phetx nomine recipiens. Par quoque recepifle
juftum merces deputatur, fitque juftus ex ho.
nore juftitix. A c fic confummatur juftitia ex
n‘ fide , 8c mercedem acquirit officium, plures
s cönfequendx xternitatis occafiones D eo Iar-
giente : quando in recipiendo jufto 8c propheta,
ipfe reverentix affeftus 8c jufti honorem
accipiat 8c prophetx.
29. Et quicuvnque potum dederit uni ex minimis
lm ifiis calicem aqua frigida , 8c reliqua. N o n
inane effe bonx confcientix opus d o cu it , neque
fpem fidei alienx infidelitatis crimine la-
• Par. poll Lipfium, dimiffione : itiimis congruent« cum fupe-
rioribus, & prxtcr veterum fibrorum fidem.
b Becccnfis codex, parais officii. Hac lôquendi ratione gratiam
fieratam officio intelligere eft.
c Elfi in pluribus mff. exftat in nobis ; retinendum tarnen in nos
confiât ex cap. ix. n. xi. ubi idem Mediatons officium cadcm
ratione explicatur.
d Mff. Vatic. & Bee. invinculis.
* hoc eft, ptoptcr populi peccata latent, feu plebis infidclitati
662,
A borare. Providens enim plures foturos tantum
apoftolatus nomine gloriofos, omni verô v itx
fux opere improbabiles, eofdemque diu fallere
diuque mentiri, tarnen obfequium, quod ipfis
fob religionis opinione delatum f i t , mercede
operis fui fpeique non fraudat. Nam licet ipfi
minimi effent, id e f t , peccatorum omnium Ultimi
j (minimum omnium autem e f t, quo minus
nihil aliud e f t ,) non inania ramen in eos
etiam lc v ia , q u x fob frigidx aqux nomine deli
fignat, officia effè deçernit. Non enim peccatis
hominis , fed difeipuli nomini honor prx-
ftitus eft. Atque ita p r o b i t a t e m obfo-
quentis, fallentis de f t probra non lxdunt :
cùm mercedem fuam dantis fide , non aflii-
mentis mendacio confoquatur.
C A P U T X I .
c Johannes de carcere ad Jefitm mittit, (djr
Jefits de Johanne ad turbas loquitur.
Item confeßio Je fa ad Patrem.
i . f t o H A N N E S cùm audijfct d in carcere
T opera Chr ifli, mittens ad eum difcipulos fuos,
^ * a it illi 3 Tu es qui venturus es , an alium
exfpettamus i^ Johannes detentus in carcere Dominum
ignorât, ? 8c propheta tantus Deum
D foum nefeit ? Atquin venturum ut prxitor nun-
t ia v it , confiftentem ut propheta a gn o v it, ad-
euntem ut confeffor veneratus eft. Unde tam
varix 8c tam abundanti ejus feientix error ob-
repfit ? Sed confequens de eo D omini teftimo-
nium fentiri hoc ita non finit. Neque fané cre-
di poteft, Spiritus-fandi gloriam in carcere po-
fito defuifle, cùm Apoftolis virtutis fux lumen
effet in carcere pofitis miniftraturus.
2. Sed. prxbetur in h i s , q u x in Johanne
E gefta fon t, intelligentia amplior : 8c cum fadi
efficientiâ , gratia in eo exprefla fentitur 5 ut
propheta ipfe , ipfo quoque conditionis fux
genere prophetaret , quia in eo forma legis
elata eft. Chriftum enim lex annuntiavit, 8c
remiffionem peccatorum prxdicavit , 8c re-
gnum cxlorum fpopondit : 8c Johannes totum
hoc opus legis explevit. Igitur ceflante jam
leo-e, qux peccatis plebis e inçlufa, ÔC populi
vinda vitiis, ne Chriftus poflet intelligi,, vin-
F culis 8c carcere continebatur. E rgo ad Evange-
lia contuenda lex mittit : ut infidelitas fidem
didorum contempletur in fodis j 8c quod intra
earn peccatorum fraude fit v indum, per intelligentiam
libertatis evangelicx f abfolvatur.
Tali igitur Johannes exemplo, non fux , fed
difcipulorum ignorantix confulit : ipfe enim
venturum in remiffionem peccatorum prxdiocculca
, fccunàùm illud Prolog! in pfalmos num. ƒ. Sunt autem
omncs pryhetia ad mundialem fenfum & prudentiam ftculi clatsfa
atque obfignata. . •
f Quatuor mff. abluatur : minime funt fequendi. Hue fpeflat
illud difti Prologi n. 6. Chiftus folusfignacula, quibus liber claufus
eft, per faerxmentum corporations! & divinitatis fua abfolvit Et poll
pauca; Creditis his qua tmpleta per eum funt, cuncta ilia, qua fignat a
& claufa funt, & a p t r ie nr *Ö*■* a*bfolyentur.
T t i j
Matth.ii.x.
d
f- ?•
Johannes
Chriftum
Lcgis forma
fuit.
Legis opus»
f
Cur Johannes
adClm