ftodia Dei cuti fint. Sequitur enim : Cufiod.it A judicium * injuria patientibus | dat efturn »
Dm diligentes ipfum. Salvos ergo faciet eos efurientibus. Domïnus folaiit compeditos, ]
* ftl baud.
cuftodienfto, * id' eft, xterni regni participe
refervando : Ted eos qui 6c timebunt, ôc pre-
cabuntur, 6c diligent. Dehinc fequitur : E t
omnes pcccatores dijperdet, qui nec ut hovnines
timuerint, nec ut fubditi oraverint, nec ut
donati vitâ mundoque dilexerint.
13. Conclufit autem Propheta honoris de-
biti confdfionem, dicens, Z a u d a tion em D om in i
loquetur os meum. Laudafle * non fufficit , nifi B
6c laudare non definat. Laudabit enimadhuc,
cùm jam tamen laudet. Sed cùm ille laudet,
omne quoquead bencdiétioncm Dei humanum
genus adhortatur : E t benedicat omnis caro no-
là ab om- men fa n l lum ejus. Per officii fui 6c fidei con-
nibus.prsc- femper,-quidem b ille laudabit : fed
Prophcw! Propheta 6c curat, ut omnes Deum benedi-
b cant, 6c optât. Non enim ait, benedicent, tamquam
certus fit in futurum ; fed ex voti affe
c <ftu ait, benedic.
ligerCtur opt;
Deinde benedi&ionem temporari;
poftulat, fed xternam, in foeculum & in fa:eu
lum f c c u l i. Nobis potiùs optandum, ut in æter-
nuni benedicamus Æternum :quia in sternum
benedicens, Æterno illi necefle eft maneat
coæternus, Domino fcilicet noftro unigenito
Dominus ftapientificat cacos. Dominus erigit
* allifos, 'Dominus diligit juflos. Dominus >
cuflodit * adwenas , pupillum <viduam ■
fufiipiety * & vias peccatorum extermina- ’
fi'it. Regnabit Dominus * in ßeculum Deus 1
tuus Sion, in generatione Gf generationem. ,
T R A C T A T U S PSALMI .
T I a M huic pfalmo addere aliquid • Etranflatoribus vifum eft. Nam
Hebræis d j(bla alleluia fit prxlata con- ^
feffio, illis placuit Aggxum 6c Zachariam in
titulo anteferre : hoc eö, ut pfalmum efle pro-
•dicant: c 6c illud | potitis ut intel- C pheticum nofeeremus | quia per hos prophe.
:are, quam confideret fic futurum. tas, fub quibus xdificata rurfum Jerulalem eft,
edidionem non temporariam efle ipld illo tum tempore xternx Jerufalem xdi-
heatio prxdicatur, etiam Evangelio teftante,
cum ingrefliiro templum Domino, 6c nummu-
lariorum menfas, 6c ementium ac vendentium
negotiafubverfuro, ita feriptum eft : Hoc au. 1
________ __ tern fadum eft, ut impleretur quod didum eft j
6c primoo-enito Dei filio jefu Chrifto’, qui eft per Zachariam prophetam dicentem, Dicke 1
benedidus in fxcula fxculorum. Amen. Bix Sion, ecce rex tuus venit tibi manfuetus, t
D fedens fuper afinam 6c pullum no vellum iub- .
---------------- —------- - ' jugalen
P S A L M U S C X L V .
Pfalmus David. Alleluia.Aggxi & ZacharU.
Z A V D A anima men Dominum, lau-
. Et, ut arbitror, hujus Jerufalem potifis &
Sion regem pfalmus oftenait, qui ita ccepit:
Zauda anima mea Dominum, laudabo Dominum i
in vita mea, pfallam Deo meo quam diu ero. Seien,
ter 6c de propheta: dodrina didorum ordinem
tenüit. Primum enim earn * hortatur ad lau- ’
dem, qua: in hanc eft conftituta naturam, ut
■ J dabo * Deum in vita, mea , pftallam Deo .... H
meo quam diu ero. Nolite confidere inprin- maneatxterna. Tum deinde, quia per refurrc.
1 9
r t0ml, fr non eft ßilus. Exwit Jpiritus ejus, (dfi confidens ait, Laudabo Dominum in v ita mea.
evertentur. re<vertetur in terram Juam : in ilia die peri- Non enim ea vita, qua: nunc eft per infirmi- \
bunt omnes covjtationes eorum. 'Beatus cu- tates corporis, fua eft: ab Adam namque eifta ,,
. ibc„ * jus Deus Jacob adjutor ejus :* &fpes ejus «***,** 1 j / j jr / non vlt a5m— fed m oArtdeamm e \imle,m Apmoftomlus 1n“o”vit *
in Domino 'Deo ipftus, qui fecit calum & dicens > Mifer ego homo, quis me liberabit de
terram, mare omnia qua in eis funt. corpore mortis hujus. In hac ergo vita fua
j^ui cuflodit veritatem in ßeculum , facit Deum, qualisprimüm inhomineeft finftituta,
» Clariùs hire edifleruntur in Pfal. n o : n. 16. Non enim temporis
hujus & feculi eft tfta cuftodin . . . . fed fitiuri boni exfpeclsrio eft,
cum exeunt cs de corpore ad introitum ilium regni uleftis per tuft odium
Domini fidèles omnes refervabuntur , in finu fcilicet interim Abrahe,
collocati. . . . quo ttfque introeundi rurfum. in regnum ctlorum tempus
adveniat. Hinc proximè pro cuflodit Deus, lnallcmus Dominus,
quomodo habet Pfalmi textus Tra&atui prxmiflus.
b Apud Bad. Er. & Lipt', ille Uudabilis : pravè. Tum cacdcm
cdirioncs > fed Propheta h&c curat. Par. fed Prophete cura. Elegante
r eft Icftio ml.
c £diti cum ml". Mie. ut illud. T um Bad. Er. Lipf. ac poftrema
editio Par. fubfcquens ut removent. Malumus loco primi ut repo-
ncre ^>/maximè cùm in veteribus libris non rara fit hujulmodi
mutatio. S ic icücnti, poft (jr illud, fubintelligcndum dixit. Mox
pro quam confident, non difpliccrct quam confidere.
4 Ita mf. Ed in verb, foU alleluie. Pollet cjuidcm ferri alleluit,
ut ab Hilarii more non diffonans, fed non ita fole, quod ad con-
feffto refertur. Quod Argei & Zacharie vocabula attinet, teftatur
Theodorctus eatFnon inodo apud Hcbrxum , aliofvc interprètes
fed nec apud i x x. in hcxaplo rcpcrifl'c.
: Editi mf. ifta, hoc eft , vita c<
\ fubdita. Appetite
......Retraft. c. io . n. 3. Ipfa ei c proprie na % hominis
dicitur, qualis fine virio primitus condita eft.
f In vulgatis, conftituta. Elegantius in mf. inftituta, in qua ni-
minim, ut cxplicat Traft. Pfal. i}Ä. num. j . fine cupiditate,
fine dolore, fine metu , fine crimine vita eft. Hie vita bcata jc-
cundum quid, non per omnem modum, cum primi hominis vita
comparatur. Alias enim poft refurreftionem corporibus nonris
dotes pafllm tribuit Hilarius, quibus Adam caruit. Ea autem il-
lius hlc mens e ft, qux Auguftini lib. 1. Rctr. c. 11. n. J. ubi ait,
§luod dixi, ( Hec autem fanitas tune firmiffima erit atque certijftm ,
cum pnftine flabilitati certo fuo tempore atque ordine hoc corpus fuent
reftitutum ) , non ita diilum putetur, quaff non fintfutura poftr/fiir-
retiionem corpora meliora, quam primorum hominum in paradifo fue-
runt; cum ilia jam non fint alenda corporalibus alimentis, qntbits
alebantur ifta ; fed prifttna ftabilitas hatlenus accipienda eft •
nus egritudinem ita nullam corpora ilia patientur , ficut ncc ifta p '
poffent ante peccatum.
la u d a b it. Tum tertiö ne in hoc Codem nunc A 6c ideo intra tempus praßbentur > ut intra tem--
corpore irreligiofus exiftimaretur j adjecit, pus ne quis efuriat. Eft igitur alia efuntio^
jfallam Deo meo qtikm diu ero *. In omni au- 6c funt aliter efurientes , quibus efurientibus
tern hoc pfalmorum libro, in pfallere religio*, efca pnebetur. Scriptum namque eft in Arnos
fas operationes corporis fignificari memini- propheta, Ecce induco famem fiiper terram 5
mus S apta 6c confona corporei motus varie- non famem panis} neque fitim aqua; \ fed fa-
cate placituri. mem u t audiatur verbum D<?i. Hanc igitur
3. Poft qux ftültas hominiim opiniones 4 8c efeam prxdicationis efurientibus Dominus
inanes in regum nominibus religiones, quos impertit. Qiix cum in cibum fuerit a/Tumta,
fibi deos antiquitas finxit, redarguit dicens, vincula diaboli refölvuntur. Ligavit enim, fe-
Jffolite confidere in principibus, * in filiis hominum B c und tim Evangelia j decem 6c o6to annis Abra-
in quibus non eft falus. * Exibit jpiritus eorum, hx filiam. Compedes quoque avaritix, Iibidi.
CompedcS
fpiritale*
A. revettentur in terram fitam : in illa die peribunt
omnes covitationes eorum. Confidere vetuit in
reo-ibus. Et quibus regibus ? fubjecit r in filiis
, inquit, hominum. Et quibus filiis homi-
num ? quibus non eft falus. Et cur falus non fit ?
oftendit : Exibit jpiritus eorum , omnes never--
tentur in terram Juam. Et reverfitris in terram
nis, ebrietatis > cibus talis abfolvit. Et àbfolu-
tis compedibus, cæcis làpientiam præftat. Si ‘
de corporalibus donis Propheta loqueretur, !
commemoraflet potiùs cæcis lumen c indul-
tum. Sêd quia per cibüm d verbi efiiritione
depulfô , (olvebäntür compedes fxculi ‘ etiam
excitas fxculi fapientix impertitione depelf
quid erit? In illa die peribunt omnes cogitationes tur. Alimur enim poft ingentem famem divi-
corum : corruptx ipfi fcilicet originis $ quia eflè C nx cognitionis fpiritalibus cibis : 6c compedifilii
hominum perftiterunt , nec filii Dei efle
Voluerunt s nullius quoque fàlutis j quia ex-
eunte fpiritu, 6c in terram corporibus diflölu-
tis, cogitationes eorum corporex atque terre-
nx Cum terreno corpore interibunt.
4. Sed ut ita in. iftiufmodi reges fiduciam
non Conféras, in quem fperandum eflet often-
" dit : Beatus cujus Deus Iacob adjutor ejus : fpes
ejus in Domino Deo ipfius , * qui fecit calum &
bus quibus currere ad xterna e non finimur
abfölutis, difeufla per indultam fiipientiam cx-
citate, Creatorem noftrum oculis intelligentix
contuemur. Definit ergo fames longa,
compedes graves , cxcitas ftulta , 6c id quod
fequitur fuccedit.
6. Allifi eriguntur, jufti diliguntur, advenx
five profelyti cuftodiuntur, pupillus 6c vidua
fufeipitur , 6c via peccatorum dilperditur.
terram, mate & omniâ qua: in eis funt, * qui eu- D Quifquis ille eft, qui modo Dei eft, etfi non
ftodlt veritatem in fa:culüm yfacit judicium his qui uniforme, tamen proprium habet munus , ut
patiuntur injuriant. Non eft caduca cogitatio
in regem iftiufmodi fperare : 6c fpes ilia non
interit, qux in Creatôrem cxli 6c terrx 6c maris
8c omnis univerfitatis hujus extenditur. Hie
fperandus adjutor eft , in quo dolus non eft.
. Nam ctim, fecundtim prophetiam, omnis homo
mendax fit 1 veritatem in fieculo fblus ille cu-
ftodit : 8c cuftodiens veritatem, judicium facit
allifus ( licèt, fi non efuriat, fi non compedi-
tus 6c ftultus fit, tamen erigi poffit ne jaceat
in æternum $ ut juftus ob juftitiam diligatur *
ut advena etfi non tamquain juftus diligitur,
tamen vel ob hoc quia advenerit refervetur j
ut pupillus, quia patrem fibi diabolum abjura-
verat , exemplo Apoftolorum non orphanus
relinquaturj ut vidua fufeipiatur in lponfam
Pupillus.
ob eos qui patiuntur injuriam. Beatus ille eft, Ê poftea quàm fibi in Chrifto confixus hiemunquem
adjuvando ex Jacob * faciet Ifrael, Spes
ejus xterna eft, quia in Creatorem cxli 6c
terrx marifque confidit. Creator autem horum
omnium hie 6c verus 6c judex eft, 6c veritatem
cuftodiendo, 6c faciendo judicium.
5. Neque foltim judicium facit, fed etiatn
id quod fequitur : Dat cfcam efurientibus. Do-
minus folvit compeditos , * Dominus fapientificat
Ceccos, DominUs erigit elifbs, Dominus diligit juftos.
* Dominus cuflodit profelytum , pupillum & vi~ E
duam Jiifcipiet, & viant peccatofum extetminabit.
Hxc quidem 6c corporaliter intelligcre non
otiofum eft * fed altius nefcio quid 6c majus
fermo compledtitur. Dat , inquit, efcam eft-
s rieiitibus. Videamus quam efcam, 6c quibus efurientibus.
Et hx quidem efex corporalesb non
turn femper prxbentur a Deo , ctim efuritur
a nobis. Annuum namque earum munus eft:
f ^ta. Wf. At editi, facit Ifrael, & mox, qui in cYeatote.
, In vulgatis , non tamen. Rcdius in mf. non turn.
c Ex hoc loco liquet ignotam Hilario fuifle ledionem Vulgatx
I nöftra praferentis, Dommus illuminat acos.
d A nvf. abeft verbi.
c rof. nunc finimur .■ forfitan verius, ca nimiium rationc ,
I ut verbum abfolutis non modb ad compedibus, fed Sc ad rclativunfi
dus eft. Omnem enim credentium fidem , cui
per adimpletioncm temporum Lex tamquarh
vir primus emortuus fit , viduam Apoftolus
nuncupavit. Sed non foltim vidua fufeipitur,
fed etiam via peccatorum exterminatur. Quibus
in interitum demerfis, Jerufalem fan&i il-
lius régis civitas incoletur : non ifta utique,
quæ defolata 6c fubverfa profani parricidii luit
poenas.
7. Concludit enim ita : Regnabit Dominus
in atetnum , Dcus tuus Sion, in generationem &
generationem. Ubi ilia Sion , in qua regnaturüs
eft Dominus ? Nifi fortè in ea * qux Prophe-
tas occidit , 6c lapidar eos qui ad fe miffi
funt ? Hxc utique hodie jam non eft : 6c quomodo
Dominus in æternum regnabit, r'egni
fui fede fubverfa > Sed regnabit in ea, qux mater
cxleftiseft, qux vivis ex lapidibus exftru&a,
quibus referatur , quafi quibus abfolutis.
r Editi, licit f i t , nunc efuriat.- f i nunc compeditus & ftultus 8c c.
valdc confusè. Confufio jam tollituï ope mf. Porro in hoc ac lu-
perioribus locis efurics non fanClmn vcibi defidcrium , fed cjnf-
dem inopiam & egeftatem fonat : 8c quos lue Hilarius efurientes,
infri’ in Pfal. 140. n. 9. aridos fr infruftuofos nuncupat, & hoi
ob infidclitatcm 8c impictatcra, at ibidem infinuatut num. 8.
V. Tract.
Tfal. MI,
f-to.
Qux Sion
fed es regni
Dei.
* fubaud.
eft.