communio-
•A etiam ad eumdem per fupradi&os prefbyteros
dedi •, quibus concinebatur, quod finonveni-
ret ,fciret fealienum efleabEcclefi« Roman«
communione. Reverfi igitur prefbyteri nun-
tiaverunt eum venire noluifle. Secutus deni-
que litteras Caritatis Veftr«, quas c de nomine
lupradi&i Athanafii ad nos dediftis fcia-
tis his litteris, quas ad unanimitatem noftram
d dedi,me cum omiiibus vobis Sc cum uni-
verfis epifcopis Eccleli« catholic« pacem haft
bere : fupradi&um autem Athanafium alienum
efle d communione mea live Ecclefi« Romav
nx , 6c confortio litteraruni ecclefiaftica-'-
rum.
2. Q uid in his litters e non fanftitatis*
quid non ex metu Dei eveniens eft ? Sed Po-
tamius 6c Epi&etus ,dum damnare nrbis Rota
« epifcopum gaudent , ficut in Ariminenfi
fynodo continetur, * audire h«c noluerunt.
Quin etiam Fortunatiahus epifcopus epiftolam
F K A C M H N T U M * JV.
I n c i Ip i t e x b m p l u m e p i s t o l a *
Liberii epifcopi urbis Rom« ad Orientales
epifcopos.
Dile£tiffimis frätribus 6c coepifcöpiS rioft'ris
univerfis per Orientem conftitutis, Liberius
urbis Rom« epifcopus «ternam faluterri
1. dT\ TuöEMs pari 6c concordi« Ecclefiai
J rum, pofteaquam litteras Caritatis Ve-
ftr« de nomine Athanafii 6c ceterorum fa&as
ad nomen Tulii bon« memöri« epifcopi acce-
pi 3 fecutus traditionem majorurn , prefbyteros
urbis Rom« Lucium, Paulum 6c Helianum
e latere jneo ad Alexandria«! ad fupradi-
diim Athanafium direki, ut ad urbem Romam
veniret: ut in pr«fenti id, quod Ecclefi« di-C eamdem rurftiin diverfis epifcopis mittens, nihil
; In Cifsu
coritb I
i <hrc bz(
pointk
fciplinab exftitits in eum ftatuerecur. Litteras ' profecit. Ut autem in riêgata Athanafio com- fa
* Baronius in appendice Tom. 3. ad an. j ja . hanccpiftolaman-
tiquitatcm redoletc, & Liberii xvo fcripcameffc cone edit : cam
tamcnomnino negac ipfius efle. A pl'crifque etiam rejicitur ut fi-
û a & adülterina. Primo enim Athanafius nullo umquam ve!
Jevi verb© indicat, Libcrium ante exfilium à fua ipfius commu-
niohe receflifle.. Immo in fine Apolog. ad Conft. pag. 807. hoc
âffert velue prseclarum innocencix lux teftimonium , quod illc
omnia pati, quàm ipfius caufam prodere maluerit. Dcinde idem
Athanafius ubi ad Solit. pag. 83 7. prxmifit, Liberius foft exadum
in exfilio biennium inflexus eft, minifque mortis ad fubferiptionem in-
dudus eft ; ftarim adjicit, Veritm illud ipfum & eorum violentiam,
I -berit in bereftm odium , & fuum pro Acbanafio fuffragium,
titm libérés ajftdus habebnt, fatis coarguit. At cettè nihil inde cau-
fem fuam juvaret, fi Liberius initio pontificatûs, ncminc cogentc,
iplum à fua communione repulilfet. Sed & Liberius ipfe ab Atha-
nafiodamnando fc femper abhorruifle palam déclarai, cùm Eufe-
bioeunucho ipfius contra Athanafium fubferiptionem expofeenti
apud Athanal. ad Split, p. 833. fortiter refpondet, cum quern non
Una,fed jam altera jynodus probe ab omni trimine liberum pronuntia-
vit, & Rom.tna Ecclcfia cum pace dimifit, minimè fe poffc damnare;
neque abfeneem averfari, quern, inquit ibid.prafentem dileximus &
habuimus in noftra communione. Demum cùm hxc non folùm Roma:
eunucho Eufebio,fcd & MediolaniGonftantio.prxfentibusEpidteto
& Eufebio , refponfa dediflet ; nemini umquam venit in mentem,
ut Athanafium jam femcl ab ipfo damnatum jfalflq objiceret.
Ad h*c refpondent nonnulli, Athanafium modeflix & amicitix
causa Liberio jam correâo & in lira communione perfeveranti
pepercifle -, ac prudenter reticuifle , quod ille judicio prxeipiti
tommiferat : Liberium verà, cùm Oricntalium litteris permotus
effet, hanc epiftolam feripfiffe quidem , fed ab ca in lucem edenda
litteris Ægyptiorum revocatum effc , donee exfilii impatiens , quo
Oriencalium fibigratiam conciliaret , cam divulgandam exifti-
Sed quod illi meris conjefturis nixi defendunt, ex ipfis Liberii
ad Orientales litteris refellirur. Nedum enim teftetur fe jam
pridem Athanafium damnaffe ; hinc potiùs excufat damnacionis
fllius dilationem : quia,inquit Fragm. V I. n. j.fufceperat ilium bone
tnemorie Julius epifcopus decejfor meus, ne forte ab aliquo prevaricator
juditarer. At ubi cognovi, qua» Jo Deo plaçait, jufti vos ilium
condemnajfe, most confenfum commodavi fententiis veftris &c.
Tunc primùm igitur Oricntalibus commodavit confenfum, cùm
cxfilü tædio vi et us à priftinafua conftantia excidit. Eum autem
numquam antea Athanafium damnaffe, apertum eft ex proximo
Fragmento V. n. 1. ubi difertis verbis déclarât, fe initio
pontificatûs Oricntalium quidem litteras contra Athanafium ac-
cepiffe, fed eis fidem ac (entcnciam fuam non commodaJTc ,quod
eodtm tempore ocloginta epifeoporum Ægyptiorum de Atbanafio fen-
tentia repugn abat. fL)nie, inquit, contra divinam legem vifum eft, j
etiam titm epifeoporum numerus pro Atbanafio major exfifttret, in
parte aliqua commodare confenfum Athanafii adverfariis numéro
paucioribus. Sed & cùm confier ex Fragmento V. n. i. & 6.
neenon ex fublcquenti num.4. Liberium non modo Mcdiolani anno
3j4. fed & Arclate an. 3/3. à Conftantio per legatos petiiffe , 1
ut juberet, ficut ipfi jam dudum placuerat, Concilium ad Aquileiam ■
eongregari, quo Athanafii caufa traâaretur : rcâè. confequitur,
Liberfum jam ab anno 3/1. hoc eft , pontificatûs fui initio, Concilium
petiiffe , & petitum Imperatori placuiffe -, vix enim illud
dudum artiùs poteft,quàm ad annum luperiorem reftringi. Ex
quo nullum relinquitur tempus ,quo Athanafius à Liberio citatus,
jfc ab ejufiiem communione feparatus judicctur.
Qux cùm ita fint, hanc epiftolam ab Arianis confidtam efle
eo confencimus libcntiùs , quo plures hujufmodi litteras tum
Athanafii rum Impcratoris nomine, circa idem tempus,ab iifdem
éditas elle demonftrat Athanafius ipfe Apolog.àd Confiant, p. 6 80.
& 686. Quod etiam confirmât Sardicenlè Concilium , in quo
lecle funt littere faite à Theognito falfe adverses Athanafium d*
Marcellum, ut aùdivimus Fragm. II. n. 3.
Exoritur hîc altera quxftio , cujus nimirum fint, qux epiftolx
huicappendicis inmodum fubjedta funt. Qui epiftolam , ii quo«
que appendicem ab Arianis confidtam elle putant s indignum
enim Hilario , dignum Arianis efle, ut laudetur opus , quod omnium
indignarionem mereatur. Quis tarnen in co non agnoicac
vocehi catholici Prxlulis, irricos cuatrancis Arianorum conatus,
ac probanus Sardiccnfe Concilium, 5«# Athanafius abfolutus d*
d> Ariani damnati fuerant ?
Godefridus Hcrmant not. 3. in cap. i j . libri. 6. vit« S. Athanafii
opinatur, hanc appendicem non ad proximam epiftolam Liberio
iaferiptam , fed ad litteras Sardicenfis fynodi ad Conftan-
tium , quas Hilarius ad calcem II. Fragmenti exhibebat, pertine-
re. Si tarnen propiùs per pend an tur illius verba ; ea magis id
proximam, quàm in deperditam fynodi Sardicenfis epiftolam convenue
apparebic. Et vero licèt totum hoc Hilarii Opus omnind
confufum fir atque perturbatum, nulla tarnen occurric appendix
hujufmodi à proprio loco divulfaarque diftra&a.
Quocirca neque hanc è fuo fini mocam , neque Hilario
indignam arbitramur , fed quas fuperioris epiftolx laudes plc-
rique putant , meram effe ironiam. Sufpicamur etiam Pota-
rnium & Epiftetum epiftolx ejufdem architeâos hîc fignificari,
ac pro audire bec noluerunt, legendum efle andere bec potuerunt.
adeo ut ab his feduâus Fortunatianus ( qui Hicronymo telle lib.de
Script, eccl. ç. 57; in hoc habetur deteftabilis , quid Liberium Romane
utbis epifcopum pro fide ad exfilium pergentem primus folli-
citavit ac fregit, d* ** fubferiptionem herefeos compulit, ) eamdem
epiftolam diverfis epifcopis mifèrit, uc eos ab Athanafii comm.u-
nione retraherct : fed nihil profecerit tarnen ; quia probe uotum
erac omnibus, Athanafium Ægyptiorum opéra à Liberii communione
numquam cxcidiflè. Si hxc ita le habent, hxc cpiftola
non anno 3y i. fed 3yj. quando in exfiliumexpulfus eft Liberius,
confiâafic neccffc eft. Eum tarnen locum hîc illi damusfecun-
dûm ccmpus, quo illam ediram efle confinxerunt illius auftores.
V idc notas ip lequens Fragmenrum.
b Reftituimus ieélioncm mf. cui in editis prxlatum erat
exigit.
c Quid fibi vélit de nomine , Hilarius ipfc Fragm« VI. n. 4.
incerpreracur, id eft de condemnation.
* Verbum dedi fupplemus ex mf. Sirm. Proximè antea magis
placerct veftram. Quamquam ad unanimitatem noftram fie licet
intelligerc , quafi ad unanimitatem inter nos fervandami
c Godefridus Hcrmant lib. 7. vit« S. Achànaf. c. 6. cùm For-
tunatiani ante lapfum laudabile aliquod pro fide catholica fatflutn
nunc memorari pro ccrto habeac ; verifimile putat , epiftolam
fynodi Sardicenfis ad Conllancium rniflam hîc lignificari. Verifimile
ramen non eft , ut Hilarius nihil profuiffe dixeric litteras
Sardicenfis fynodi, cujus auâoritatem apud omnes valere
ltacim fignificat. Probabilius itaque eft, uc diximus, pfeudoepi-
ftolam Liberii hîc intelligi : quant Fortunatianus poil laplum
mittens diverfis epifcopis nihil profcccric} quia apud omnes mulled
m valebat Sardicenfis fynodus , à Liberip confirmata poll
quàm Ægyptiorum litteris de Athanafii caula ccnior failus eft.
» munione fibi potiùs a efiènt onero fi, remque A
3 omnem fibi periculifacerent, d um modo nihil
3 Sardicenfi fynodo , qua Athanafius abfolu-
3 tus & Ariani damnati fuerant , decerperent $
5 litter« ex Ægypto b omni atque ab Alexan-
3 dria mifiæ aclmonebant ; quoniam quales
> ad Julium pridem de reddenda c exfiilanti
j Athanafio communione erant feriptæ , taies
s nunc, ut de fubjedis intelligetur, ad Liberiufn
3 datæ funt de tuenda.
* Alias
i. partis.
Liberius
Concilium
kxpoftulaç.
Contumc-
liofis fer-
mibus à
Conftantio
F R A G M E N T U M * V.
» I N C I P I T E P I S T O L A L E g A T O A U M d
» miffa * ad Conftantium Imperatorem à Li-
1 berio epifeopo urbis Rom« per Luciferum
» epifcopum.
Gloriofiflimo Conftantio Auguftö Liberias
epifcopus-. C
BsEcro , tranquilhflime Imperator -, ut
mihi benignas aures dementia tua tri-
buat,e quô poflit manfuetudini tu« mentis
me« propofitum apparere-. De Chriftiano
enim Imperatore 6c fandtæ memoriæ Conftan-
tini filio hoc ipfum fine cun&atione mereor
impetrare. Sed in eo me làborare iritelligo 3
quia repetita fatisfadtione, placabilem etiam
circa reôs animùm tuum , in gratiani meam
irevocare non poflum. Sermo ^enim pietatis
tuæ j jam dudum ad populum miffiis 3 me quidem
, quem patienter omnia fetre necefie eft,
plurimum lacerat : fed animum tuum, qui le-
nitati fémper vacat, qui numquam j ut ferià
Ica corrCxit Faber; cùm mendosè in ftlo mf. haberct efil
enerofius, & poftca faceret, pro facerenr.
b Editi ex mf. Pith, littere ex Ægypto omrûaquead Alexandriam
iijfe admonebant , quam qualis ad Julium prtdem de reddenda ex-
fultante Athanafio communion erantferipte, talis nunc «ce. Quam
nunc ex iifdera ferc chàra£leribus, malè antea inter le compofi-
tis, oficrimus leâionc'm , confirmât ipfa hiftorix veritas. Exftat
namque apud Athanafium initio Apolog. ad Cohft.p. 7 1 1 . Ale
kandrinæ tynodi cpiftola àb omni Ægypto , & ut notât ad illius
fcalcem Athanafius, ad omnes ad epifcopum Romanum Julium
ingratiam Athanafii feripta : quam Sardicenfès Patres Fragm.
I I. n. y. Iaudant,& num. 10. ab 80. epifcopis ceflantur effe mif-
lam. Alccram veto Liberius ipfe (èquenti Fragmento Y. comme-
tnorat fibi à tocidcm Ægypciis epifcopis pro codent Athanafio
datant eo ipfo tempore, quo Ûricntalihm contra eümdctn litteras
accepcrat.
« In ml. exfultante : mendosè. Quàlcs ad Julium ; taies ad Li<
berium feriptx funt litterx : quia ut illc ; ità 8c hic 8o. Ægypcio
rum epifeoporum litteras in gratiani Athanafii accepit : ut d
fubje&is intelligetur, puta exlequenti Fragmento num. i . Quod
Fragmèntum cùm in archecypo mf. in prima horum Fragmcn-
torum parte, hoc autem quod prx manibus eft in (ècunda tan-
tùm locum obtiueat ; hinc fequicur tö. ucramque pattem ad Hi-
larium percinere , née bene à Blondello & aliis nonnullis earn illi
auferri qux in mf. prima eft : i° . Frâgmentoruiiiotdincminmf.
inverfum effe, fi quidem ci quintum invenitur prxpofitiim , cui
fubjicicndumeflé Hilarius déclarai: 3®. NicOlao Fabrolicuiffc,
quam in mf. primam reperit hujus Operis partem, lccundo
dumtaxac loco cdcrc : demum non minlis licere nobis Fragmenta
fingula hieliorem in ordinem difponerè. Neque hxc nega-
rit quifquam , nifi qui illud ; ut de fubjeftis intelligetur , fortè volet
non ad fubjeélas. Liberii litterasjfcd ad Ægyptiorum epiftolam
qux hinc fit dilaplà referri. .
<* Luciferi nimirum epifcopi Calaritani, Pancràtii prcfbyi
& Hilarii diaconi : quorum confortio junxit fe Eulcbius Ver-
cellenfis , .Liberii epiftolâ, quam Baronius ad an. 334. n. a. de-
(cribit, invitacus. Hanc poll dcletum Magncncium cclebratum-
que Arelatcnlc anni 3y3. Concilium mifiànt efle , non obfcurum
eft. Valcfio autem animadverfioaibus in cap. 37.lib._1. Soctatis
cam ad annum differ en ti nemo aflèntitur ; cùm Liberius hac
eft 3 in occafum diei iracundiamfervatj tphef.jp.n.
recinere circa me indignationem miraculo
mihi eft. Ego enim 4 religiofiffime Imperatorj
tecum veram pacem requiro,quæ non fit ver-
bis compofita internâ difpofitione fallaciæ, fed
præceptis Evangeliorum rationabiliter confira
mata. Non Athanafii tantùm negotium , fed
multa alia in medium veneruiit 3 propter quiè
Concilium fieri manfuetudinem tuam füeram
deprecatus8; ut ante omnia,quod fpecialiter g
optât mentit tu« erga Deum fincera devo-
tio, cùm fidei caula 3 in qua prima nobis fpes
eft ad Deum, diligenter fuilîèt tradata,1* ne &
eorum , qui noftram circà Deum oblèrvantiani
mirari debent, pollènt finiri. Et dignum fuerat
Dei cultore, dignum Imperio tuo, quod Chri-
fti pietate regitur Sc augetur, fpecialiter hoc
ipfiim pro reverentia land« religionis , cui
prudenter intentas es, clementiam tuam nobis
ad hæc impetranda præftare.
2. Sed multi Eccleliæ membra lacerate fe-
ftinant ^ qui confinxerunt me litteras fiipprelîif.
le, ne crimina ejus, àuem dicebantur condem-
halTe,apiid omnespaterent. ‘ quas illas litteras?
Lirceras
O Mettra lift,
(upprelliffe
fall o accuptum
Epifeoporum Orientalium, Sc Ægyptiorum
3 quibüs in omnibus eadem in Athana-
fium crimina continebantur ? At fatis omnibus
clarüm eft , ilec quifquam rîegat , nos
Orientaliuiji litteras intimaflè , legifie Ec-
clefi« 3 legillè Concilio , atque hæc etiam
Orientalibus refpondifte. qui fidem Si k fen-
tentiam non commodavimus noftram j quod
} eodem tempore oe odoginta epifeoporum
Ægyptiorum de Athanafio lententia repu-
gnabat , quam fimiliter recitavimus atque
infinuavimus epifcopis Italis. Unde contra dilegatione
Concilium obtinuerit, quod anno 3 j j . Mcdiolani cele-
bratum eft. Itaque inter eruditos convenir, earn anno 334. feri-
peam efle, de ut poft Baronium putat Antoiiius P agi, cùm adhuc
in Galtiis ageret Confiant ius, qui Ammiano tefte lib. 14. c. 4.
fubejufd'em anni exitum in Italiam ad hiberna feccffic. Eamdem
epiftolam Baronius ad an. 3 ƒ 4. n. 1. exfcripfit ex bibliotheca
Patruih edit. Pârif. in qua exftat inter Luciferi Opéra.
Apud Baron, qtio pojfim i & inox aperire, pro apparere; 8c
antea opto, pro obfecro.
f Qualis merit hic fermo, aùgulaci licet ex verbis num- 3. qui-
bus Liberius innoc'cntiam fuam tuetur.
fuperiorc per Vincentiùm Capuanum , qui Arelate cuni
Arianis in Athanafii cohdcmnationem confeufic.
h Baron, nec eorum. An techn'a eoruffi vel tune lut dehinc eorum>
(ubaudito poftca vocabulo caufa !
Aliàs ex mf.. Pithoeano, quafi illas litteras. Prctferimus cuni
3n. quas illas litteras , fupplc fuppreftijfe t His verbis fundituâ
eorum opinio, qui fuperiorem epiftolam Liberii nomine in-
feriptam ut geiiüinàm recipiunt. Qui enim Orientalium litteras
fupprelÜHc infimulatus fit, fi eis moremgerens Romam Athana-
fium citaverit, ac poftitiodum à communione (ua removerit ?
k Pith. mf. feientiam. Magis placet cum Baron, fententiam.
Mox , neenon Fragm. V I. n. 3. ab eodem Liberio audiemus
commodare confenfum.
! Edidcrat Faber eo tempore, quâmvis in fiio mf. reperiflèt eodem
tempore : quotnodo etiam exftat apud Baron. Hinc rurfutn
refellitùr , quod ad dtfendendam fuperioris epiftolx veritatem
nonnulli excogitarunt, nimirum Liberium litteris Orientalium
permotum cam feripfiffe , fed ab ca edenda aiiis Ægyptiorum
litteris fuiffe revocatum. Q uî enim eodem tempore Orientalium
fimul 8t Ægyptiorum litteras acceperit, fi illorum litteris per-
mocus, priùsad Athanafium prefbyteros miferit,ac miflorum ex-
fpeftarit reditum , quàm ab Ægypto quidquam audiret î
10 Apud Baron, feptuaginca quinque. Magis placet cum noftris
tnff. odoginta. Namque epifcopi ,qui Fragm. 1 1 . n. y. ex Ægypto
ad julium feripfiffe memotantur , num. 10. ejufdem Fragm. per-
hibentur oâoginta exftirifle. Qualcs autem ad Julium , tales ad
Liberium licteras, hoc eft ab iiidem , in gratiam Athanafei deltas
effc, poftrcmij fuperioris Fragment! verbis audivimus.
cisfii
habuent.
0 Ä 31 “j