i$9 S. Hilarii Epifcopi 140
mum Dominus accédons, etiam credence Sa- A rendam Ecclefiæ fan&ificatioiiem in prælato
2c aquæ vivæ potum precante, fi- Ephræm & poftpofito Manafle, minor majori
fohan. 4.
maritana
Ad. s. j. dem inculit : mox etiam Apofiofis prædican-
judicio di- tibus participes fan&i Spiritus fadi lune. Par-
videnda. tita ergo Sichima eft, cùm fideles ab infide-
a libus feparantur. Et eft futuri judicii * certa di-
z#f.n.4*. vifio , ficut feriptum eft> Veniet Dominus
” fervi illius in die qua non Ijperat, 8c hora
» qua ignorât : 8c divider eum, partemque ejus
» ponet cum hypocritis. Divifa ergo Samaria
antelatus. Aflumtio itaque capitis fuie eft
Ephram , id eft , populi quern in Ephraim
prjefiguravit : vel potiiis Ecclefia in corpus
aflumitur.
10. luda etiam rex mens eft, id eft, d le difi.
pofitus ficeledus. Nonutique vel David f ipii
rex Juda eft , ( chm ex Juda rex iple fit primus
, ) vel loquenti in fando fuo Deo rex
eft, vel judicio, vel fide , fecunclum illud, B eft : fed loqui ha:c fandus ifte eiin quo Deus
Non veni pacem mittere in terram, fed di-
vifionem.
7. Neque folùm loquens in fando Deus
Sichimam partitus eft, fed etiam convallem
tabernaculorum dimenfus eft : hanc fiquidem
habitationis humanæ b demerfam humilemque
lêdem, quam 8c alio loco ob ægritudines vitæ
ac lamentationes calamitatum, vallem plan-
dûs elle commémorât, dicens, c Depofuerunt
loquitur intelligendus eft, qui 6c fpiritu Jacob
repleverit àd æterni regis iftins prophetiam ^
cùm ait, Non deficiet princeps de Juda, nec (
dux de femoribus ejus,, donee veniat cui re- ,
pofitum eft : & ipfe eft exljjedatio gentium. ,
11. Et quia non folùm ex hac generatione (
fandorum , fed etiam ex peccatorum origine 1
huic Dei Sando carnis eflèt ineunda fiifce-
ptio j quia in fimilitudine carnis peccati Deus j
Tfal. 8j. 7. invalle- plorationis. Dimenfus ergo banc eft, C filium fuum mifit : idcirco etiam Moab.ollâ
quia gentium plenitudo exfpedatur. Et ubi
, modus eft credentium futurus, illic dimenfîo-
i nis examen eft : d partem intra Ecclefiam con*
gregandis , parte alia in eadem valle refiden-
tibus,
8. Quilquis autem ali qua metitur, necefle
calaad & eft ut ea quæ fiia fimt metiatur. Suus enim
Manaflcs. Qalaad, 8c fiius eft Manafles. Mons ifte
Phoenicum ©ft, Arabiæ Melopotamiæque con-
Ipei ejus eft. Et hxc quidem Moab genera-
tio fecundüm earn qua: in Genefi iententia
eft,divinje s maledidionis fufeepit opprobrium.
Sed poft decem generationes per gradus fiic-
ceflionis fando digna fit genere : Sandufque j
hic ex Juda 8c ex Moab h originem fiimens,
decodä tamquam per ollam camis cruditate, 1
in fpeciem cibi fignificatur sterni, cüm caro 1
ejus verö cibus vita: fit. Eft 8c olla lecundüm 'M
tiguusfex parte Manaflæ in poflelfionem de- Djeremiamurens peccata acque tollens : ficuti pm.
putatus : & ideo fuuseft Manafles , fub Ma-
naflis nomine terra: plenitudinem, ficuti 8c
fub Galaad omnem orbem fuum eile demon-
ftrans. Sed in his ulurpandis nihil prater jus
proprietatis oftenfum eft.
Ephrsem 9. Ephram autem afliimtio capitis ejus, 8c
rypus Ec- Juda rex ejus eft. Ha:c lanctus loquente in
13. E)eo loquitur, qui &c per Jacob Ephram
converla mänuum fandificatione benedixerit, __
& regem ex Juda, qui 8c exfpedatio gentium E mentum fuum extenlurum efle fe dicit, feili.
futurus efletjoftenderit. Afliimtio ergo Ephram cet ulque ad defedionem Elaü^quia Idu.
*au*s Ma- eft, non etiam * Manafles: cum Jofeph uterque ~ ^
na/Es. filius. Sed cüm in capite fignificatio conrf.
109.7. tineatur 8c corporis , lecundüm illud, De
torrente in via bibet, propterea exaltabit caput
j 8c omnis landus caput eft corporis Chri.
& Dominus ipfe mitcere ignem venit fuper j
terram : 8c multi fecundùm Apoftolum tarn- j
quam per ignem erunt lalvi : cùm defæcatis
& peruftis vitiis., ut argentum ignitum pro-
babiles judicentur. Hinc ergo Moab Ipei luæ
olla eft, cui etiam ex Moab *, crudä utique :
atque vitiola, jam cæleftis ilia ad cibum vitæ ‘
fandificatio carnis in Ipe eft.
Quin etiam ulque in Idunueam calcia-
nfur H l
fti : idcirco aflumtio capitis ejus Ephræm eft,
quia contra generationum ordinem, ad præfemxa
Efaii ledes eft , 8c prxdicationis apo-
ftolieae dirigat grefliis... Speciofi enim pedes i
evangelizantium funt : & in calciamento pedes
, in pedibus autem greflus oftenditur. Ne-
* que lolum in Idumasam curfum prsedicationis
extendit , fed etiam allophyli fubditi pint j fe-
cundumillud,1 Exaudiorationem, adteom- j
a In vulgaris ifla divifio. Prarfcrimus cum Reg. mf. certa divi-
fio. De utraque hac divinone Auguftinus in hunc vcrlum : Divifi
funt enim nunc fide, f often dividentur in judicio, oves ad dexter am,
hcedi ad fintfiram.
-b Edici, dtmenfam: emendancur ope m(T.
c Hunc locum ex Plalmo 87. excerptum effe non dubium eft.
Ubi cria oblervanda funt, i° quöd legerit Hilarius in plurali,
cüm alii legant <tddtv, z°. quod verbum hoc verrerit depofuerunt,
non difpofuerunt, j°. quod cüm fublequentia, feil, in valle
See. apud plerolque alios fixo pundto ab eodem verbo feparentur,
hic tamcn copulara fine. Quamquam Theodorctusac nonnulli alii
häc interpungendi racione cum Hilario confenriunt.
d In vulgaris partim, & mox tantüm apud Lipf. & Par. partim
in eadem voile: dilCdentibus miT.
* Edit! hic omiflo verbo eft fubjiciunt, Ejfrem, id eft, populus.
Reponimus populi addito priüs verbo eft ex mff.
f In exculis David ipfe; conriaria hic fimul exftabant. •
£ In Regio mf. divina : & mox , poft gradus fuccefponis ubi
in vulgaris male legebatur fufeeptionis. Verüm ubi in Genefi ma-
Icdiftus fit Moab, nobis non occurrij.;. Prseterea Deut. i) . y-
%c i . Efdrsci;. z. Moabitas neque etiam poft decimam generationcm
intra Ecclefiam Dei admittendoS cfle legimus. Cum Hilario
tamcn confcntic vulganis Hieronymus in hunc eumdein
locum habens : Moab in Genefi maledi&ionis fufeepit opprobrium,
qui poft decem generationes recipitur in 'Ecclefia. Immo -Ambrofius in
Plal. 4-8. n. 14. tantum ufque in tertiam & quartam generationem
Moabitas ab Ecclefia: Domini, inrroitu prohibitos efle commeh
Quatenus ex Ruth Moabitide. Hunc .locum Paulinus epift.
alias 3. nunc Z3. omnino videtur imitatus his verbis : Ideo dicit,
Moab olla fpei me* , quia non folitm ex Juda ,{fed ex Moab, hoc
eft , non folitm de fanctorltm, fed de peccatorum origine corpus affum-
f i t , qui decocld quafi per ollam camis noftrt cruditate , finftificavit
in iternum nobis cibum carnem fitam; caro enim ejus , ut ipfe ait,
verb cibus vit* ejj. Clare adeo hic Hilarius adftruit Chrifti carnem
non foliiro a Maria, fed a Maria: etiam avis fuiftc acceptam,
ut vix excufari polfit Erafmi fulpicio , .qua cum veluti concraria
lentientem traduxit.
' Regius codex, exaudi Dens. Deindc vulgati, orationem means.
In mff. non exftat meam: Sc in authenticis non exftare, Hilarius
ipfe obfcrvat in P f 6-4. n. 3. Univerfitatem autem carnis in.eum-
dem Pial. n. .ƒ. exponic ex omni.hominumgenere,
nis cäro veniet : qüia Deo dignum fit gem A Jefiim Chriftum, qui eft benediftus infæcü-
tes ei omnes elfe fubje<ftas, & univerficatem la fæeulorum. Amen.
Caniis ad confelfionem æternæ hujus miferieordias
eriidiri; • --r —— ---- ---- -— — - - ■ ■— — -------- -—
13. Sed eognlds his qui immutabuntür. fe-
" cundiini tituli inferiptionem 8c dotftrinâ èjiis
P S A L M Ü $ L X .
- qui David eft aîternus accepta , æternam il-
lam primitivorum a in cælis Jerulàlem & cir-
In ßnem Hymnus David.
t cumftantium Deo lanftorum civitatem iiigre-
di Propheta feftinat * dticem qüi fe eô dedü- r v j
cat exfpeftans. Sequitur enirri : Quis deducet B h . X A V D I * Domme deprecationem ;
•nie in civitatem circumfiantia? quis deducet me meam*meam, intentie intende * nrn.orationem ti.nnpm meam.me am A
>
finibus terra ad te clamavi, dum anxiaretur
cormeum. In petra exaltafli me. * Deduxifti
me f quia facius es fpes me a, turris forti-
tudinis a parie inimiri. Inhabitabo in ta-
bernaculo tuo in pecula. d i a p s a l m a.
Protegar in velamento alarum tuarum
üpjùe in Idtmiecani ? * Norme tü D e ils qiu repoli
f ii nos , d* non ègrediefis in viYtutibus nofiris ?
Efàa defeàiô eft • & Edom fecundùm Gene-
fim deficiens eft : & fecundùm Apoftolum
quod eft reliquum Ifräel, falvandürfl eft. Öp-
taUs etgo Propheta in civitatem circumftan-
tiæ deduci, feit fe antè ufque ih îdumæaui
effe venturum, id eft, in iliam defeâioiiem
«/^»iii b ' • r ■ ' . " quonïam tu Deus popnli antenons^ b qua major ferviet minori. C 1 j exau• difii o1rationem meam *
Et uldmâ prædicatio convertet corda patrum p^edttatem timentibus nomen tuum.
Hil. Dikl
precationi
’ Hil. edu-
ifti.
ad filios, cùm venions ex Sion peccàta 8c
impietates ab Jacob aiiferat. Sed hic idem
s deducet, qüi &: ob impietatem antè deftrü-
xit 8c repulit : quia capta Jerulàlem, defti-
tutoque regno indignös fpretofque deferuit,
folitus ante eos fpiritalibus auxiliis cönfovere,
8c cælefti militia adversùm inimicorum bella
tutari. Nunc autem deference eos cuftodia
Spiritus-fan«fti,. nullum in virtutibus eorum D
c id eft, in exercitibus, divinæ propugnatio-
nis auxiliüm eft. Et ideo quia deftrùxit, non
egredietur in virtutibus eorum.
14. Sed reppfitæ fpei, quia quod Ifrael eft
reliquum falvabit, mifericordiam Propheta
non tacüit dicens, Da nobis auxilium de tri-
bulatione ^ & vana falus hominis. In Deo fa-
ciemus yirtutem } & ipp ad nihilum deducet tabulantes
nos. Seit vanam falurem efle, quæ ab
n n m in i h n c / n a . / i h i . . — o . _• i ■ 1 ~
Dies Juper dies regis adjides : annos ejus
ufque in dies generationis & * generatio- |
num. Permanet in aternum in confpeSfu 1
D ei: mifericordiam (dp veritatem ejus quis
requiret eorum ? Sic pfallam nomini tuo
Deus in fkculum faculi > ut reddam vota *
mea de die in diem. £
t r a c t a t u s p s a l m i .
SI m i? L e X eft pfalmus , æternæ gra=-
tulationis continens prophetiam. Nam
nneeqauuee rreess cgreeffttaass , nnpenqiuif»e ffiiog-nntiffiitc'oatt-iiro.-
nis alicujus fcognomenta fublcriptio compre-
• ii r .• *i -.-j J B k i rv hendit. Tantum hymnus in finem eft : ut id
homnnbus fperatur : quia & vit^ hujus fine E quod d Propheta cantatum eft, sin fine vel
lfencordia DC nullus fit üfus , fecundüm pfalmi vel temporüm explicandum efle no.'ca.
Pfalmus eft
fpe stterna'
geftientis.
illud, Melior eft mifericordia tua fiuper vitam :
quia nifi ad profeaum æternitatis vita ihfee-
ptafit, miferiarum in nobis potiùs erit orivo
Hon vitæ. Auxilium itaque à Deo in tribula!
tionibus fperat, quia hominum falus vana fit.
Poftulat ergo de tribulationé auxilium in
Deo virtutes conceflo auxilio fia'urus : cùm
hberati omnes à lege peccati, in Dei potiùs
lUltincatione maneamne . .. !
tur. Orätio autem eft jufti jeterna Iperantis,
fefeque in Chrifto coexcitatum in cxleftibus
gratulantis. Ccepit enim ita.
2. Exaudi Deus orationem meam} intende precationi
mea. * A finibus tetra ad te clamavi \
düm anxiaretur cor meum. Exaüdiri precatio-
nem fuam fandus Eic poftulat, cujus 8c e^
fidücia eft, ut in orationem fuam velit intenadversüs
carnhelmän e&a ™faunsg su icnùemm ,Ypuegdn aadmv ernsoüns F di, utrùm fit mnocensVcafta & ’fidelis,'& ei
fpiritales nequitias 8c d mundipotentes, fata-
. nam ipfo fpiritu otis fui Deo interficiente"
peragamus j cüm non regnet jam in immor-
tali corpore noftro tribulans nos ante pecca-
tum , cüm abforbeatur mors a vita 6 in con-
tentionem vidori* , per Dominum noftruni
intimo confcientiæ atque cordis metu profe-
eta ; quia fecundùm Paulum t & corde ere-?
dendum, 8c ore confitendum fit ad falutem,
Intendendæ autem orâtionis hinc precatio eft
quôd dum corde anxio eft , à terræ .finibus
clamaverit. Not! hic extrema folitudinum aut
contigua Ocearii incolebat > qui d terræ finif
. X.
t ■ }■
Jufti fidu-
Inde ei eft ,
Uni kum ,f ß . c*UJl,bus •' üiffencicntc facro textu græco fit latino
c Vciha P p H & mox . converter', non convertet.
V iba, id eft m exercttibus, non exflant in mf Ree Ebdem
■ H .*= txcrcicus 8t vinutes paiiter %niGc&ut '
tm f iH 7- J“ “ * « “ . 4 - i V U p m . M d u , nmdi
Regius codex, sn contentipne viclorit. Relpicitut hic locus
I Pauli» Ubi in grseco exftat efe »W, in vidorium : vel fecundüift
alios, & ipfummet Hilatium lib. n . de Trin. n. 3/. eie naint- in
contentions. Hic vero leftioncm utramaue fimul componit.
Reg. mC.cognomen. Bad. Er. fit Lipfi fignificattones alicuim
cognomenti. , .
E Reponimus in fine ex mf. Mic. ubi alii praferebant infinerm
Regius codex,omiffa priüs particulä ut, nec habet deindc, ex-
plicandut» effe nofeatur. \