9. Difcïpulortïm nomen non in duodecim A ita ut mortui mortüum fepeliant. Sed nullum
:antùm Apoftolis verfari exiftimandum eft, arbitror officium exfpedari à mortuis poffe.
Nam præter Apoftolos, plures fuifle difcipu^ Quomodo ergo mortui mortuos humabunt >;
16s lècrimus. Ex omni igitur turba quædam fieri Primùm igitur oftendit, perfedam in fe fidem
a. jubetur eledioveorum fcilicet, quiDominüm 11 ' ‘ ' ~rr’
per 'milita fæculi hujus perieula & jadationes
eflènt fecuturi. Ecclefia enim inftar eft navis,&
plurimis loris ita nuncupataefbquæ diverfiffimi
generis 8c g en e isb vedore fufeepto , fubjeda
eft omnibus 8c ventorum flatibus 8c maris înonulla
fæcularis in alterum officii religione efle J
devindam : deinde inter fidelem nlium pa_
tremque infidelem jus paterni nominis non re-
linqui. N on igitur obfèquium humandi patris
negavit : fed addendo, D im i t t e mortuos fcpelire
wiortuos fu o s , admonuit non admifeeri memoriis
tibus. Atque ita ilia 8c fæculi & immundorum B fandorùm mortuos «infidèles : mortuos autem
fpiritùum vexatur incurfihus. Propofitis enim çeiam eos efle , qui extrait)eum vivant. Et id-
periculorum omnium motibus , Chrifti navem, circo mutua mortuis officia relinquenda , ut.
mortui fepeliantur à mortuis : quia per Dei fi.,
dem vivos v ivo oporteat adhærere.
îd e f t , Ecclefiam introimus : feientes nos mari
ventoquejadandos. U t igitur ordo typicæ fig^
nificantiæ cohæreret, pofletque intelligi fide-
lium portio confcendentium navem, 6c infide-
lium turba refidentium 3 Scribæ 6c difeipuli
perfona fubjungitur.
C A P U T V I I I .
. 10. Et quidem Sc riba, qui eft unus ex do^ WÊSSKKÊ . . . H H R |
, doribiis legis, an fit fecuturus i nterrogat. Qua fi C De dtftipulis in m<vi excitmtibus Jefum,
de duobus doemoniacis in terra, Gerufi-
norum, de paralytico curato (dfi lettum
aufirente.
ET adfeendente eo in n a v ieu lam > fecuti m
verb lege non hune efle Chriftum, quem fequi
effet utile , contineretur. Igitur infidelitatis
afFedum fub diffidentia interrogationis expref.
fit : quia fidei affumtio non interroganda e f t ,
fed fequenda. Ut autem eadem interrogatio
infidelitatis effet punira judicio 5 Dominus re-
fpondit, vulpes habere foveas, 6c volucres cæli
nidos quibus requiefeant, hominis autem filium
non habere ubi caput fuum re ch n e t .‘ Vulpes
eft animal infidiofum , circa domorum fe oc- D commovetur, navigantes turbantur. Ipfeverö
fu n t eum d ifeipuli. E t ecce tempeßas magna 1
f a H a e ß in m a r i , 6c reliq.ua. Navem
difcipulis introgreflis tempeftas o ritur, mare
phetæ.P
Volucres
eulens foveas , 6c domefticis avibus infidians:
atque hoc nomine pfeudoprophetas nuncupari
aliquot locis legimus. Volucres autem cadi f x -
pe numero immundos fpiritus cognominari di-
dicimus. D e i ergo filius paucitatem fequen-
tium contuens, 6c dodore legis diffidente an
fèqueretur ipfum , exprobrat pfeudoprophetis
efle foveas, 6c immundis fpiritibus nidos quief-
cendi j quod extra navem relicti, id e f t, extra
fomno e confopitus timentium metu excitatur,
oratur ut opem afferat. Et increpitis iis quod
modicx eflent fidei, vento 6c mari tranquillita. c
tern, imperavit, f cum admiratione hominum 1'
prieceptis ejus ventum 6c riiare obedifle. Igitur ?i
fecundfim h*ec ec clefia:, intra quas verbum ™
D e i non vigilaverit, naufrag«e fun t: non quod
Chriftus in fomnum relaxetur, fed quod fomno
noftro confbpiatur in nobis. Maxim6 au-
Ecclefiam pofiti, e ffed i Tint incolatus pfeudo- E tern illud a c c id it, ut a D eo» pracipufc inpe-
- * ' • 1 n - riculi metu 6c vexatione fperemus. Atque utinam
vel fpes fera confidat fefe periculum poffe
evadere ,- Chrifti h intra fe virtute vigilante.
Perpetuam autem nobis objurgationis fux re-
cordationem re liq u it, dicens | M o d ic a fid e i, y
q u id timidi eft is l metum fcilicet motuum ix -
cularium, cum quibus S Chrifti fides vigilet,
nullum efle oportere.
1. Confequitur deinde hominum admiratio
prophetarum, 6c habitatio dæmonum : filium
. autem hominis, fe fcilicet cui caput Deus fit,
non reperire in quos collocata D e i cognitione
requiefcat : invitatis omnibus ut in navem , ita
in Ecclefiam 3 paucis metu maris, id eft fæculi,
fecuturis.
ii . Adeft poft hæc difcipulus, non interrogans
an fequatur, ( jam enim fequi oportere
fe credidit, ) fed permitti fibi orans fepelire
patrem. Accçpimusin dominiex orationis exor- F dicentium , Q u a l is h ie homo e ß , quod v enti &
9. dio , ita primum precandum : Pater nofter
qui es in cadis. Ergo quia credentis in difei-
pulo populi perfbna e f t , admonetur ut memi-
nerit quod pater fibi d vivus in cxlis eft. Sequi
autem Dominum jubetur , quia 6c volebat,
* Invulçatis, Stdctttr. At in mfl. jubetur rquomodo & in- fäb
Hic uc infi-i c / 11 . n. z. vetlor paffivè fumitur.
c MIT i'ummo confcnfuj vulfjs.
d Editi, nrius in cslis eft. RcCViùs miT. vivus, puca loco mortui
: & hoc , quia per Dei fidem vives vive ôportear adhtrtre , ut
fnfrà (ubjicitur. , . .
s Carnuccnfis codex cum uno Colb. empefitus.
f Illud, cujn adnuYatione hominum, camdcnj vim habet ac, tni-
rantibushominibus.
g Latinio couicdtanci lcgend.ijm effe pre.fidium non fuffragantur
mare ohedimt e i ) N on difcipulorum hie fermo,D
fed gentium eft. Nam cilm. fuperius 6c difei- ^
pulos tantum navem introifle, 6c a difeipulis
tantiim excitatum efle dixiflet 5 nunc admira- [
tos efle homines fignifica t, k hominibus homfl.
•
h Vulgat
miT.
is fervitute vigilante : eorriguntur auftoritatc
Sex mff. Chriftus vigilet: non alio fenfu ,.ci\m fecundhtn fidtm
noftram aut vigilantem aut dormienrem, & Dcus 6c Chriftus u>
nobis vigilcnc & dormiant, ut exponitur in Pial. iz o. n. 9 - R®"
ftius tarnen in aliis libris exprimitur fidei vocabuluaj propter verba
medici fidei.
k Vocem hominibus in vulgacis omiiiam rcvocamus ex md- te-
tinantes fiaaui fubicquentcm, feil. hominem , quamvis in his deiit.
minem in ibfa admiratione dicentibus. Q u a A infidelitate morituri. Atque Ctiam in hoc typu
11111 nominum converfione r . z' . intelligitur ;__ it* • . . . . , omnia .........SH open.
s s I ____ rn__________ ____ r « : .
ra Chrifti, omnefque ejus virtutes ut Dei efle
laudandas : quia piaculi gentilis miferrimique
erroris ftultitiam demonftrat , quod eum ex
humiliate paffionis hominem potiüs nuncu-
pent, quam ex virtutibus Deum.
3. E t d im ven ijjc t trans f r e tum in regionem Ge-
rafenorum, occurrcrunt ei duo homines dam on ia h a -
bentes de monumentis ex eu n te s, p ericulofi n imis y 6c
ca ratio fervata eft , ut non fatis eflet dixifle
prxeipitatos in mare , nifi etiam adderetur,
E t mortuifunt in aquis mult is. Quorum principes t- 3l -
atque paftores rerum talium admiratione turba» 1- M
ti ad urbem veniunt^öc qua: gefta funt nuntiant, ^l,,n(lus ^
Orbs ilia Judaici populi habet fpeciem, d quae pudutus^'
Chrifti operibus auditis, Domino fuo obviam abitadgen»
p e rg it , prohibens ne fines fuos urbemque con- tcs> d
tingeret 3 neque enim Evangelia e lex recipit: c
reliqua. Duum hominum occurfus, daemonum B i qua repudiatus, in civitatem fuam reverti-
in duos homines longa pofleffio , 6c periculofa tu r .f Deo civitas fidelium plebs eft. In hanc Matth. 9.\.
tranfeuntibus v ia , 6c transfugiendi in porcos igitur n a v i, id eft b Ecclefia, ve&us introiit.
deprecatio,6cpurgatishominibus gresis ipfius 5. Jamque in paralytico gentium univerfi-
per prxeeps in mare cafus, dehinc paftorum in tas offertur medenda. Sed 6c curationis ipfius
oppidumfuga , populi de civitate progreflus , verba funt contuenda. N on dicitur paralytico,
& ne urbem Dominus adiret legatio, 6c reditus. Sanus efto 3 non dicitur, Surge 6c ambula 3 fed
ejus in patriam , 6c illic paralytic! in lefto ja- dicitur, Confians efio f ili 3 remijfa funt tibi pecca- it.
centis oblatio, 6ca pro fidei merito in tempore ta tua. In Adam uno peccata univerfis genti- Adam obti-
ipfo peccatorum remiflio, 6c murmur Scriba- bus remittuntur. Hie itaque Angelis miniftran-.
rum 6c virtutis confeflio, 6c paralytici etiam C tibus curandus offertur r hie filius nunenpatur,
fubonere leduli in domum reditus, 6c homi- h quia primum Dei opus eft :,huic remittun- h
num admiratio, hanc habent caufam. tur animx pec ca ta, 8c indulgentia prim« trant
4. In exordio generis humani in tres fuit greffionis ex venia eft. N on enim paralyticum
humani generis divifio, N o e fcilicetfilios, ex peccafle aliquid accepimus: qfim prxfertim
quibus fecundum prophetiam Genefis , Sem in alio in loco idem Dominus dixerit, cjecitatem M*»- ?• $•
pofleffionem Dei deledus eft,. Extra urbem au. a nativitate non ex peccato aut proprio aut patent
, id e f t , extra legis 6c prophetarum fyna- terno fuiffè contradam.
go<yam , duos homines in monumentis 6. * Veritatis deinde ordo fuccedit in g e ftis , i
mones detinebant : duarum fcilicet gentium quamvis futuri fpecies explcatur in didis. Mo- chriftum
.origines intra defundorum fedes 8c mortuo- D vet Scribas remifliim ab homine peccatum: ho- c c Dcum*
rum reliquias obfederant, efficientes prreter- minem enim tantiim in Jefu Chrifto contue- $■ }■
" ^ ■ ■ r n T ■ . bantur. Et remiflimi eft k ab eo , quod lex k
laxare non poterat 3 fides enim fola juftificat.
Deinde murmurationem eorum Dominus in- f . 4- & s•
trofpicit, 1 dicitque facile efle filio hominis in 1
terra peccata dimittere. Verilm enim nemo
poteft dimittere p ec ca ta, nifi fblus D e u s : ergo
eunribus viam vitæ præfentis infeftam. Igitur
ut effet in rebus gerendis futuri plena medi-
tatio, venienti Domino duo homines occur-
runt : üt occurfu eorum, concurrentium ad
falutem voluntas indicaretur. Sed in hominibus
dæmones proclamant,, cur fedem invideat,
cur ante judicii tempus infeftet. Adjacebat qui remittit Deus eft. Quia nemo remittit nifi
etiam eis duobus gentium populis plebs b ex Deus , Deus in homine manens curationem
Sem genere Sadduca:orum, quorum hxrefis ex E homini prxftabat: 6c nulla ei agendi 6c loquen.
Judæis negatæ rêfurredionis piaculum eft. Vi-
dentes igitur dæmones, non fibi jam locum in
gentibus derelinqui, ut patiatur habitare fe in
hæreticis deprecantur : quibus occupatis v to-
tus in mare impetu rapido per præceps grex
coadus eft : in cupiditatem fcilicet ? fæcula-
rem dæmonum præcipitantur inftindu , in
aquis multis, id e f t , cum reliquarum gentium
• Abeft pro fidei merito a tribus mff.
b In aliquot mff. ex genere, omiflb vocabulo Sem, quod omnino
cum aliis libris rctinendum, Vult qüippc Hilarius, gcncium in-
fidclitati proximam effe harrefim, maximc qus rcfurrc&ionem
negat, qusE populi Dei, feu generis Sem portionem corrupit. His
porro cxplanac illud , Erat autem non finge ab Ulis (duobus dx-
moniacis) grex multorum porcorum.: ubi in porcis hxrecicos intel-
ligit hie & in fri, ut & fuperius cap. 6. n. i.
c Editi, ficulanum: refragantibus mff. cum quibus deinde malumus
precipitantur.......morituri, nimirum hatrctici, quam cum
vulgatis pricipttatur. . . . moriturus.
“ In vulgatis, qui. Melius in mff. qus, feil. u^bs. Undc Sc mox
legitur aqua, non k quo.
* In pluribus mff. defideratur lex; quo nomine fuppreffo, verbum
redid ad Judaicum populum referre liceret. Horum loco
apud Bad. exftac, evangelic a lex prscepit; »pud Er. Evangelien U
precipit: apud Lipf. evangelicam legem percepit.
fj Editi, Dei civitas : non fuffragantibus mff. quorum tres mox
fubjiciunt, in hanc igitur fedem navi .
6 Sic plures mff. utetiam conjcdabat Latinius. At editi , id eft
Etclefiam. Hanc autem plutimis locis navim nuncupari ipfc Hiladi
erat difficultas, cui fubeft totum pofle quod
loquitur.
7. Porro autem ut ipfe m efle in corpore
pofitus intelligi pofle t, qui 6c animis peccata
dimitteret, 8c refurredionem corporibus prx-
ftaret3 a i t , V t f e ia t is quoniam f il iu s hominis h a - i
b et poteftatem in terra dimittere p ec ca ta , a i t p a ralytico
, S u r g e , to lle leSlum tuum. Satis fuerat
I rius fnperiori capitc n. 9 - obfervac.
I h ln vulgatis, qui. llcâiùs in potioribus mff. quia : qua parti-
l cula reddieür ratio cur Adam dicatur filius D e i, ad imitationem
fcilicet Luc* 3. 38. ubi ait, §fui fuit Henos , qui fuit Seth, qui.
\fuit Adam , qui fuit Dei- Paulo antè Bad. Er. & Lipf. cuni ali-
! quot niff. Angelis miniftrandus offertur: male. De Ad* folutc vidc-
hs notam 1 pag.'37Z.
» In nonnuliis mff. veritati : non placet. Veritati hîc uc f*pc
I alias opponicur fpccics futuri : uc ordo veritatis idem fit quod re-
rum verc geftarum ordo.
k In vulgacis, hîc pmiffo verbo (ubftantivo eft, non lacis parce
Hilarii (èutentia.
I lu mff. Rom. Vatic. Colb. & Carp, alius eft fubfcquencium
verborum ordo , puca, dicitque, Nemo poteft dimittere peccata, nifi
\ foins Deus : ergo qui remiftt, Deus eft : facile effe ( Colb. eft ) filio
hominis in terra peccata dimittere. Verbum enim Dei in homine ma-
!nens See. ' / a
m Apud Bad. effet. Erafmus deinde verbum effe poft poftet trarif-
tulit, detortâ. nonnihil Hilarii .fententiâ, qua vult à Chrifto de-
clarari.cum ipfum in fe Jain ccrui corporatum , cui convcnic
I pcctaia dimittere. .. ^................. .