jufoue Operis ad fingulas ejus lucubrationes illuftrandas| rum in fiotis ad easap-
T 1 »■ ponds retulimus : veriim omnes pardculas recolligere, & ex illis ünuni quafi cot-
Pus concinnare juvat ;.nt conrinua ferie digefta vita ejusharrado fubuno confpedtu
in hoc limine repraefentetur. Sit licet rudis delineantis penicillus ■, le&orum ani-
dum. mos excitabit recreabitque materia gra'ndior, rerum geltarum varietas, didtorum
denique veritäs, quam ex punffimis fondbus,ex Hilario nimirum ipfo, & ex pro-
baciflimis audtoribus depromemus. Ita verb infignioribuS lllius fadtis $ qua lub
oculos cadunt, referendis dabimus operam ,u t lanifti Dodloris animum pro modulo
exprimere tentemus , videlicet intaminatos ä puentia mores, in epifcopali mu-
nere fanditatem, dodrinam, & eruditionem , egregiam in dicendo Icribendoque
facundiam, zelum pro fide intrepidum, adversus hsreticos prafertim Arianos divinum
prope' robur, infradam duris adverfifque in rebus padentiam , invidam
denique in omnes padentiam, manfuetudinem ac lenitatem , contra quam non-
nullis hadenus, qui Hilarium non penitusnorunt, perfiiälum eft. Hancveroper-
fiiafionem | ut obiter id dicamus , fads refellit vel unum Rufini teftimonium, apud
quem Hilarius audit •vir natura Unis & placidus , flmulque eruditus ,■ (§£• ad perjua-
dendum commodifpmm : ut qui fidei veritatem non modb eloquenda & eruditione
animis inlpirabat, fed etiam lenitate „ manluetudine , indulgentia & ad aliorum
contumaciam accommodata oratione , qua optima conciliandae veritads ratio eft
infinuare ftudebat. Hinc de rigore difciplina nonnihil femittebat aliquando , ut
ad Ecclefia finum pia quadam facilitate revocaret, quos aut error ant ignorantia
feduxerat. Hinc modb honioeufion homoufio praferebat, modb nefandas Ano-
mceorum blaiphemias patienter excipiebat, ut omnes hoc lenimento Chrifto lu-
crifaceret. Hac in antecefTum breviter dida fufficiant, qua uberius, Deo favente,
nunc explicanda lunt.
i f w s p
r m w
Caput I.
Kilarii or-
Chriftiani*
paientibui
aJra/ul
, Sulpic.fnb
\ Jin dial, i.
» W. L Comm, ad
V I T A
SANCTI HILARI I
P I C T A V E N S I S E P I S C O P I
EX I P S IUS S C R I P T I S AC V E T E R UM M O N UM E N T I S
nunc primüm concinnata.
L A R I S S IM U M E c d e fe fidus A niones fe expcndiffe a i t , nullamque probafle ; quia
Hilarium m Gallus ortum habuifle, ciim plerique multitudinem colerent, ipfe in Da
nihil nlfi sternum pettnfijue ejfe venerandtm, & omnipotent
turn aternitatemcjuc non niji penes unum ejfe pro certo ha-
beret. Pemum earn , quam anxie adeo • qu*ritabat,
notitiam veluti cafu fe adeptum efle teftatur in hunc
rnodum : Hac igitur , multatjue alia ejufimodi cum ammo >
reput ans , incidi in eoslibros, ]uos a Moyfie atque d prop hens
fenptos ejfe Hebraorum religio tradebat. Quibus ex li-
bns quantum profecerit, lubinde narrat, fe nempe
admiratum quam verba Exodi 3. Ego fum qui fum, na-
turar divinar incomprehenfibiiem cognitioncm aptif- »
nemo umquam negavit. Qui
inquit Auguftinus , ignorat Hilarium
epijeopum Galium > Et verb ex
Aquitania , quam Sulpicius Seve-
ru s , Ammiano Marcellino lib. xy.
n - fuflragante, ceteras Galliarum provinciasurba-
nitate tunc fuperafle fignificat, eum oriundum efle
apud omnes Convenit. Neque foliim Gallus, fed &
Hierjrtf. Pittavis genitus ab Hieronymo memoratur. Cuicum
prorfus coiiicfttiat Venantius Fommatus, nec repu- rurar tuvrni mcomprehcnEbilem counitioncm aDtif
S t o r r / UU 'V !Uf » ® B fimo ad tateUi^ntkm humauam
rcnj>tor,)ea 1U1 e t r ia n non eft fealiumminuenda rentjappoftcafeoiEfai+o. u .& i s .i. Dcumimmenfum
, ex Pfal: 1. ultra n“nim - a ■
■ Cup. 6.ai
Inal. Aqui
, i illi civitati non eft facile imminuenda
. gloria , quade tanti viri non modb epifeopatu, fed
. & oi tu lefe decoratam arbitratur. Eum quidem Bur-
genfem vocat S. Antoninus * , $autfaius verb in pago
" natuni aftirmat: fed recentioribus feriptoribus
quis non anteponat Hieronymi atque Venantii au-
iftoritatem?
a. In quodam mf. non admodum antiquo Cardi-
nalis Ottoboni , pater Hilarii Francarius appellator.
' Tradit quoque Bouchetus,^ ------; ------ tumulum parentum *H Aillua* - win mores mcrcrentur. bed ex Evaneelii Tnhon
r«i zo. anms ante quàm opus fuiim ederet, hoc eft C nis initio mens trépida & anxia plus fpei
cciirrcciitteerr aann.. iiyyoooo.. iinn ppaarrooccnhiiaallii ææddee aappuudd CClliifftlbbnniiuumm quam exfoedlabar • mm n n m . '. J . j . n,t
Hilario facra repertum e lle , in quo idem nomen ipfius
patri attribuebatur. Sed quidquid fit de parentum no-
minibus , certè in dubium revocari non poteft gene-
“ ris illius claritudo, qui Fortunato tefte , apud Galli-
” canas familias nobilitatis lampade non obfeurus, im -
” mo magis prat ceteris gratia generofitatis ornatus
" fiiit.
3. Celebris hîc oritur quxftio, utrùm Chriftiams
parentibus n«itus fit. Negant plerique, & opinionem
librorum de Trihitate exordio confirlum,
ex Pfal. 138.7. ultra rerum intelligentias infini-
turn , & ex Sap. 13.5. totius pulcritudinis pulcher- ■
nmum didicifle.
4- His Ieftis, jam nonincertus fluftuabat animus
quis colendus d ie t ; fatigabatur tarnen partim fuo
param corporis metu : quia ipfi fuberat naturalis
lenlus , ut pietatis profeflionem fpes aliqua incorru-
ptx beatitudinis aleret , quam fanda de Deo opinio
& bom mores mcrcrentur. Sed ex Evaneelii Johan- ;
^ )lululuni uc 1 rinitare exordio connr- tatem per fidem vocat a, & ad cale (lent reveneratiomm d
' l qUO £ f . arC Vl.detur H,larlu.s > ^no Pa<fto D ntndam poteflati fua permijfa : innuere videtur fë
aadd cCnhnrilfttiiaannaarr fniddecii nnoottiittiiaamm ppeerrvveenneernirr.. AAcc pprriimmbb attare iam nmvcAa _»i i r f
quidem præmittit, circumfpicienti fibiquodnam effet
proprium human* v it* ac religiofum officium, unde
utilis & optanda vita efficeretur , ftatim âdfiiiffe
otium atque opulcntiam j fed h*c fe humana felicitate
indigna ftnfifle, qu* à beluin* obleftationis con-
fuetudine non multiim effent aliéna. Turn fibi eorum
fententiam confideranti, qui bene agere atejue imelligeret
id demum bene vivere ejfe opinabantur j cam etfi min'ÙS
ineptam, nondum tarnen ad beate vivendum fatis
idoneam fibi vifameffe declarat : ciimilli beatam vi- £
tarn intra fcmetipfbs continercnt, ipfius verb animus
ihfè efièrret in Dcum, cut fe totum ipfi deberet, cui famti-
lans nobilitandum Je exiflimabat, ad ejutm omntmjpei Jit a opinionem
refirret, in cujtu bonitate inter tantas prafentium nego-
Forum calami tat es tat/ujuam tutijftmo fibi portu fitthiliarique
rtftiejeertu .Exjndc varias philofophorum de Deo opi-
— — ......X» g«« iuci mvenit
qiiam exfpedabat : ex quo primum ad cognitioncm
Dei patns lmbuitur ; deinde quod anteanaiurali fen- 1
fu de Creatoris fui ætermrate , infinitate & fpecié 1
opmabatur, proprium d ie etiam unigenito Deo acci 1
pit ; audit poftremb ,unicuique effe Dei filio pore- 1
ftatem fieri, ac propterea Verbum carnem fa&um efle '
ut per Deum Verbum carnem fadum caro profi- •
cerct in Deum Verbum. Unde cum tandem conclu- *
dat : H.me itaque divini Jacramenti dottriharn mens lata fuj *
cepit, in Deum proficient per camem, & i„ novam nadvl *
vocata,&calefiem regenerationem obtL ‘
*tatc jam proveéta, ex Scripturarum ledione à 1
gentih religione ad Chriftianam perdudum effe. .
y. Verumtamen qubd Fortunatus de illo lcdt>it:
A cunabnlis tant A fapientia primitiva. ejtu iMaturin. '
fiant ta, ut jam tunc potuijfet imellîgi, Chr'ifiumdn fuis eau fis
pro obtinenda viElària necejfiarium fibi militer» jujjijfi py0pa-
gari, hoc potiùs fonat, Hilarium videlicet jam ab infant
ia Chriftum induiffe , & Chriftianam dodrinam
cum laéte fuxiffe. Ne^ue his répugnât librorum de
Trinitate exordium. Cumenimin eo feleâris Scriptti-
r * teftimoniis oftendatur, quanto apud fiddes potior
f î t , quàm apud philofqphos, feientia Dei ; min£ts fapit
hominem qui prima fidei fit* tyrocinia narret . ôuàni
dodo rem in facris profanifque litteris verfatiflimum,
qui dut gentilèm philofophum , fub typo fui , qui*
büfdàm veluti gradibus ad Chtiftianam religioncth
promoYcrc, dut fc ipfum in religione , qua jam