Shared Publication

monta t u a , é * non in u tilita tem . O m n i a P r o - . A 8 in teftimonia tu a , & non in a v a r itiam . ;I<i pheta. ad mimus. Dei retulic : five ut lex a. vjx juftificationum, fibi ftatuatur a.Domino, five ut fibi intelligentia prxftetur, five ut dedu- eatur in femita, five ut cor ejus in teftimo- nia inclinecur id eft , in ea. qux. fub teftibus fcripta duntk Tefte enjm cxlo & terra le& tradita eft. . iz. Sed ,forte per hajlc Prophetx religio* fam modeftiam; quifquam . impifc Ioqui ita q u o d in h e b ræ i s .ç o d i c ib ü s c o n t in e t u r , b i g u a in d e f in i t io n e u t r iq u e in t e l l ig e n t iæ o p . p o r tu n u m e f t . S e d n o s , f i c u t o p o r t e t , fe q u i- ; jim r S e p tu a g in t a in t e r p r e tu m r e l ig io fam & 1 a n t iq u am a u & o r i t a t em , e x ju d i c io ta rn e n c e- t e r o r u m t r a n f t a to r um p r o p r ie t a t em in t e l l ig e n t tize ‘ ç u ju lq u e d e f îd e r io c o a p t a n t e s . C ù m e n im h i d ix e r in t ^ in u tilita tem y. iJ li d i x e r in t , ‘ in a v a r it iam 5 p e r id ip fum q u om o d o u t ilita s \ a u d e b i t t S i , in q u i t . , o m n ia à D e o f i n i t , h u - B h î c n u n c f i t fu b je d ta j i o f ç e t u r . H a m læ cu li m a n a e r g o ig n o r a n t i e c a r e t c u lp a 5 c u m n ih i l o b t in e r e p o f l i r , .nifi q u o d d o n a tu m a D e o b fu m f e r i t . E t p r im um h o c b im p ie t a t i s e f t Refponfio. v o lu n t a s j e x i f t im a r e id c i r c o . fe e a q u a : f u n t c r e d e n t iu m p r o p r ia n o n c o n f e q u i , q u b d fib i a D e o in d u l t a n o n fu e r in t . S e d om n em oc~ c a f io n em - h u ju s im p i x e x c u fa t io n i s P r o p h e t a fu b m o v i t . P r im u m e n f in c u m o r a t , . c o n v e n ie n s in fi rm i t a t i f u x e e i t o f f i c i u m : d e h in c D e i h om in e s .p e c u n ia m , a r g e n t u m , a u r u m , Sc c e t e r a o p u m in f t r u m e n t a u t i l i t a t em v o c a n t . E r g o c ù m in D e i t e f t im o n i a in c l in a r i c o r f u u m , & n o n in u t i l i t a t em P r o p h e t a o r a t , “ in c l in a tu m in D e i t e f t im o n i a c o r a b h i s fine d u b io r e f e r t , q u æ h u m a o o ju d i c io e x i f t im a n . tu r u t i l ia . E t q u id em in t e l l ig e n t iæ n o f t ræ fen- fum v e r fu s q u i c o n f e q u i tu r c o n f irm â t . 1 4 . A i t e n im , A v e n e oculos meos, ne viàeant * muneribus humanæ- devotionis ftudia conne- C v a n i ta t em , & in v ia tu a v iv if ica me j vanita- 0«« x u i t . C i im e n im a i t , L eg em m ih i ftatwe D o - mine c v iam juftificationum tu a rum j q u id f e - c u n d i im o r a t io r iis n o f t r x h u m i l i t a t em d D e i e f l e t o f t e n d i t . C u m a u te rn fu b j e c i t , E t .e x q u i- ram earn femper j o f f ic ium d e v o t io n is f u x p r o - tu l i t , E t in c e t e r is q u o q u e u t r um q u e q u o d am c o m p l e x u f ib i in v i c em c q l l i g a v i t t c u m d e d u c i f e in f em i t a p o f t u l a v i t , Sc c u m id ip fum v o lu i t . P r iu s e n im q u x a D e o f im t c um h o n o - t em e o r u m d o c e n s , q u æ a b h om in ib u s e x if t i- m a n tu r u t i l ia . E t q u æ r e n d um e f t , q u o s o c u lo s , Sc à q u a v a n i t a t e o r e t a v e r t i . O r a t a u - ;Cl t em Sc a n im i Sc c o r p o r is o c u lo s * , e o s f c i li c e t * q u i th e a t r a lib u s lu d i s c a p t iv i in c u b a n t , e o s * q u i C i r .c e n f iu m c e r t am in ib u s f e r v i u n t , eos q u i v e f t iu m p r e t ia m i r a n t u r , e o s q u o s au r i J p le n d o r Sc g em m a r u m v a r ie r a s o c c u p â t . .N ifi s P o r té n o n m a g i s e q u o r um c u r fn z jft ro rum cu r . g r e p ræ p o fu i t ; Sc e tu n e q u æ h om in is fu n t D ^ u s e f t g r a t io r 5 Sc o b f coe n is . i l lis f p e d a c u lo - Gum h u r r ii li ta t is a t q u e o f f i c i i f u i c o n f e f f io n e fu b j e c i t . O r a t i g i t u r u t D e u s t r ib u a t . E f t e r g o ' à n o b i s , c ù m o r am u s ,, e x o r d iu m • u t m u n u s a b e o f i t : d e h in c q u ia d e e x o r d io n o f t r o m u - n u s e ju s e f t , e x n o f t r o r u r fum e f t u t e x q u i - r a t u r f Sc o b t in e a tu r S cm a n e a t . . 13. I n e o a u t em q u o d i t a f e h a b e t , Inclina cor meum in juftificationes t u a s & non in titilita - tem b q u id am t r a n f t u l e r u n t , Inclina cor meurri * Ex niff. Vatic. & Mic. revocacur vox v it, tju* prius dcfi- derabatur. b Edict j imf U eft voluntatis. At mff. impietatis eft voluntasquo loquendi modo folec Hilarius voluntatem obflinatam & impietati velut ex profeffo' addiftam defignare. * Reg. ml. cum Albin. necnon Bad. & Er. viampr&ceptorum.tuo- rum. Hoc tantum loco in mff deprchenderc eft viam', 8c non via. d Par. ex mf. Mic. quid Dei effet,' perperarh repetito quid. •e Ita unus codex Yafic, favciite Mic. conCcntientc ct-iam editione Par. nifi quod in hac, omifla partidula atque, tegatur deinefe con- fufione pro confejjione. Brevius autem alii libri, & tunc qua a ft cum confejjione fubjecit. Hoc loco , led maxim^ lit. 14. n. 10. videtur HilariuS prxdicare initium quoddam bon* voluntatis & fidei cfle ex nobis, qua poflimus Dcum orare, ut ipfc perfieiat, quod noftra non valet itifirmitas. Cui doftrins adverfatiir illud Concilii Arauf. II. can. a/. Hoc etiam falubriter prqfitemur & cre- Dei mifericordiam adjuvamur ; fed ipfe nobis nullis pracedentibus mentis & fidem & amorem fui ipjius infpirat. Ec can. 3. nc propter humariam orationem gratia conferri credatur : Si quit ad invoca- tiontm bumanam gratiam Dei dicit pojfe conferri , non autem ipfdm gratiam fucere ut invocettir 'a nobis, contradicit ’Efata, See. Hinc Auguftinus epift. 194. ad Sixtum n. jo. Ne fe vel ipjius orationis merit urn ext oil at........fides orat qua data eft non of anti, qua uti-‘ quo nifi data effet, non oraret. At excufatiir Hilarius, quod ante exortam Pelagianorum liarefim feripferit: quo tempore’dixit & Gptatus Milevit. lib. a. Noftrumeft velle, noftrum eft currere, Dei perficere. Ita & Bafilius lib. depxnit. /us'nt J-tAirot , 5 ©so? <aoa.- mrm. Auguftinus lib: I. Retr-. c. i j . initium fidei ex nobis fefe alias afferuiffe confitetur. Iriimo Hieronymus contra Pela<nanos ageiis lib. 3: ZJbi autem, inquit , mifericordid & gratia eft liberum ex parte ceff • t arbitrium, quod in to tantitm eft ut vilimus atque tupiamUs, & placitis tribuamus affenfum'fam in Domini foteftaie eft ut id quod cupimus, quod laboramus, illiut ope auxilio tmplert var u m tu r p iu m fa b u l is , n o n am o e n ii is d iv in a i l ia h um an ze J p e i e lo q u ia k c a n t a n tu r . N i f i fo r t fc h u i c te r r e n o r u m m e t a l lo r u m u f u i , no n m a g i s x t e r n i t a t i s r ep o f itz e d i v i t i x , h o n o r Sc g l o r i a p r z e fe r e tu r : Sc b la n d io r . m ih i e r i t au r i I p e c i e s , q u am h om in is Sc te rrze Sc lu c i s Sc c x . li. A b e o rum i g i t u r v a n i t a t ib u s a v e r t i o c u l o s , Sc h o s . c o r p o r is f u i , Sc illo s an imze d ep re c a - tu r : d e q u ib u s o b c x c a t i s b e a tu s A p o f to lu s leamus. Przterea ex çonftanÿ Hilarii dofttina liquet tunc in Ec- clefia fuiffe creditum, omnia Dei gratjæ effe tribuenda, ut nihil homirii unde gloriaictur rcliquum effet. Sed cùm xqüè crcdere- tur honiinem effe liberum, cum gratia cooperari ,•& meritis ope- rum aut gkjriam- aut pcenam æternam cfle reddendam ; faCtum .............................. illæfkm vellet, voluntati liu- De hac re fusé aCtum eft in t obtineatur : gloffcma. man* plus jufto triburffc vrderet Przfationc generali. f In uno è mff. Vatic. ejus 5 S Dito mff. in jsiflificdtiones tu h Unus codex Varie, ambigua n duobus mff. in definitione utriufquefententiapofitumeft, excepto tarnen Par. in quo habetur opportunum eft. Retinemus ledlionem mf. Mic.Utrique illi intelligentise re vera fiibjicitur rox hebræa. Atapud Scptua-. ginta , qùos fe hic fequi profitetur Hilarius , . modo legimus orhioie^ixf , quod vocabulum utilitatem minime figuificare hîc annotai Eraftnils. Porro Ambrofius ipfc legeus in avaritiam, vet- fionem quæ in utilitatem prarferebat antiquiorem . fuiffe innuit his verbis : 'Utilitatem alii h aient : & puto quod ideo muta tum fit , ( ac poli tum avaritiam, ) quia utilitas bona rei videtur effe expetena* potiits quam declinanda: ac fubinde indicat fe prasferre in utilitatem , qüamVis Hilarii noftri ad inftar interpxetationcin fuam utrique leäioni aprer. * Bad. Er. Lipf. cum quatuor mff: inteiligentia'hujus qua eft diffi- cilis captantes .■ quod intcrpolatorcm lapit. Sinccrior cMçétio Par. quæ eft & mf. Mic. quamque confirmât Ambrofius Scr. j . in hunc Plal. n. 16. fimili ferè loquendi modo Utens. k Apud Par. cantarent. Hîc infinuatur ufitatus jam tuift Scri- pturarum cantus cum quadam liiavicacc. Ex hoc eoaem -loco Ambrofius aniàm capir populos à fpeäaculis revocandi. ■ Quod ut faciliùs affcquatur Auguftinus, Hilarii noftri ad modum , tum plurimis locis , tum maxiniè in Pfal. 35. num. $. eos invitât ad fpcäacttla Chriftiana. àO cvùa®nituan^l 2,77 Traft, in CX VIII. Pfal. Littera V. 278 d o c e t , c ù m a i t , I n v a n i t a t e f e n s ù s e o r u m A c u m c id ê f o p p r o b r iu m q u o d in m e e f t : le d in t e n e b r a r i , a l i e n a t i a a v i t a D e i . 15. E t a v e r lo r um o c u lo r u m a v a n i t a t e q u o d przemium f i t > b n o n l o n g e r e q n i r e n d um e f t . S e q u i tu r e n im , E t in v ia tu a c v iv am . D e c l i - n a n d i e n im a v a n i t a t e f u n t o c u l i , u t n o b is in v ia D e i v i t a f i t : n o n e a v i t a qu ze n u n c e f t , fe d e a q u x in czelis r e p o f i t a e f t , Sc in C h r i f t o a b f - co n fa . I t a e n im in o fn n i h o c p f a lm o lo c u tu s e f t tam q u am v i f tu r u s f i t , * n o n m o d 6 v iv a t . a i t , C ircumcide opprobrium meum quod f u f f icatus fum j fu fp ic io n em o p p r o b r i i e x c o r i f c ie n t ia p r o - p r i x in f i rm i t a t i s o f t e n d e n s . 8 I n ju d i c i i s e n im m u lt i a d o p p r o b r iu m r e f u r g e n t . Q a x q u i a h is ju c u n d a f i n t , in q u jb u s p e c c a t i n o n m a n e b i t o p p r o b r ium j ip iam il lam q u x in f e e f t fu fp i c io n em a fe c i r c u m c id i o r a t o p p r o b r i i , u t fib i D e i f in t ju c u n d a ju d i c ia . 1 7 . A c n e d e h a dm i f f i p e c c a t i c o n f c ie n t ia . Erigendi igitur oculi iunt, quibus C h r i f t i po- B precatusefle exiftimaretur, orationem omnem f.38. Peiwbi m ■ Peccati c pcis unu - Opprobrium fc- : quitorpe. t iü s g lo r ia , q u am m u n d i h u ju s in a n ia Sc v a n a d c e r n a n tu r . I n v ia e n im D e i , r e f e r e n t e s o c u lo s & v a n i t a t e , v iv em u s . 16 . D e h i n c f e q u i t u r : S ta tu e f e r v o tuo elo- quium tuum in timore tuo. N o v i t ‘d p lu r im i s P r o p h e t a e lo q u ia D e i f in e m e tu fu f e ip i . P I u - re s e n im a u d i t a s c x l e f t i s e lo q u i i S c r ip tu r a s tam q u am fa b u lam r e r um in a n ium n e g l i g u n t , & D e i v e r b a , q u x p r x t e r i r e c x l o Sc t e r r a q u am fu b f in g u l i s ocfconis v e r f ib u s d e f e r t , h a c l ib e r t a t e e o n c lu f i t : Ecce concupivi præcepta tu a : in oe q u ita te tu a v iv if ic a me. S u p e r iù s o r a v i t , u t in D e i t im o r e D e f in f e f t a tu e r e n tu r e lo q u ia j d e h in c u t à f e fu fp ic io c i r c u m c id e r e - tu r o p p r o b r i i : n u n c c o n c u p i i c e n t ia m a c d e f i - d e r ium f i ium e r g a D e i p ræ c e p t a d em o n f t r a t , 8c u t in æ q u i t a t e D e i v iv i f i c e tu r o r a t j fe ie n s p r o p r ium d iv in æ æ q u i t a t i s e f lè m u n u s , u t \ I p ræ te r e u n t e n o n p o l f u n t , m a g n o c um p e r i - C v i f i c e t e u m , q u i Sc p ræ c e p t a D e i d e f id e r a v e - c u lo i r r e lig io fæ t em e r i t a t i s i r r id e n t . N o v i t in it ium fa p ie n t iæ e f l e D e i t im o r em . N o v i t ■ in i l ia fe p t i fo rm is S p i r i tu s g r a t i a t im o r em in p o ft r em o t am q u am f i rm am e n tum e o r um q u æ fu p e r iù s fu n t d i c l a n üm e r a r i. C o n f t i t u i e r g o in f e D e i e lo q u ia in t im o r e D e i d e p r e c a tu r : q u ia f e i t e a n o b is e lo q u ia fu tu r a e f l e , q u æ tam q u am D e i t im e b u n tu r , u t i l ia . D e h i n c a d - - j e c i t , Circumcide opprobrium meum q u od fiifp ica - tus fum : q u ia ju d ic ia tu a ju cu n da . P r o p h e t a in D - c o rp o r e p o f i tu s l o q u i t u r , 8c n em in em v iv e n - tium e f e i t f in e p e c c a t o eflfe p o f le . U n u m m e - m in it e f le q u i p e c c a tu m n o n f e c i t , n e q u e d o lu s in v e n tu s e f t in o r e e ju s . E r g o c ù m c i r c um c id i à l e o p p r o b r iu m d e p r e c a t u r , p e c c a t a c ir c um c id i o r a t j q u ia p e c c a tu m f e q u a tu r o p - . p ro b r ium . S e d c ù m c i r c u m c id i à f e o r a t , n o n tam q u am d e a d m i f lb p e r p e t r a t o q u e c o n f e f lu s e f t j fe d q u ia id p e r in f i rm i t a t em c a r n i s fuze r i t , c u i Sc c i r c u m c is â o p p r o b r i i fu fp ic io n e j u , c u n d a j u d i c i a l i n t , 8c in t im o r e D e i in le c o n f t i tu a n tu r e lo q u ia . [ A m e n . L I T T E R A VI . 1 V a u . T Z E N IA T juper me mifericordia. r tua Domine, falutare tuum f t cun- dum eloquium tuum. Et refpondebo * im- properantibus mihi rverbum, quia fperaqji in fermonibus tuis. Et ne auferas de ore meo rverbum meritatis ufquequaque * ,• quia ^ ^........ .............................. ^ in judiciis tuis * fpero. Et cuftodiam legem in le fu lp i c a tu r h a b i t a r e . N o n e n im a i t , C i r - E tuam femper in Jaculum * fkculi. Et * am- * Par. cum mf. Mic. d via Dei.- renit. aliis libris Sc facro rextu grace & latino. Sic & apud Ambrofium n. 30. licet retentum fir a via Dei, admonitus eft left or exftare in decern mff. d vita Dei. b Editi longi, vel in longs, omifla prius parcicula negante. Hanc fupplemus ex mff. c lea codex Miciacenfis , ubi in aliis vivifica me, cum qua le- ftione non fatis conveniunt Sc qux ptxcedunt & qux fcquuntur.' " Par. ex mf. Mic. cernuntur. In vitam enim Dei; & mox Colas mf. Mic. venimus , pro , vivemus. Ita leftio hxenon fper- nenda,.tit quomodo fuperiils difti funt alienati d vita Dei, qui oculos a vanitate non aveïtunt ; nunc contra dicantnr in vitam Dei venire, qui avertunt. 6 Hunc locum cenforia virgula notans Erafmus ad marginem adferipferat, immo multi nunc funt. Contra Pclagius hominem etiam fine Dei gratia ab omni peccato abftinere contendens, apud Auguftin. lib. de nat. & grat. c. 61. n. 71. Hilarium ad fuas partes trahere conabatur, eo quod dixerit, uti putamus, in job ; üjuas job litttras leger a t, ut abftineret fe ab omni re maligna, quia Dcum fola mente vitiis non admixtd venerabatur ? Deum colero, juftitia proprium officium eft. Ex Auguftini ad Pclagium refponfis facilè conciliantur difta & ab Erafnió reprehenfa , Sc a Pelagio pra- vam in lententiam detorta. Ad hoc fufficit Auguftini definitio, qua quid fit efle fine peccato declaratur. Ipfe, inquit loco laudato , jine peccato effe veriffime dicitur, in quo nullum habitat peccatum, non qui per abftinentiam malt eperis dicit, jam non ego operor illud.- Et pauloantè : Ab ft inet enim fe ab omni re mala, etiam qui habet j peccatum quod in feregnarenon finit, cut forte fubrepit improbanda l cogitatio, quam psrvenire ad finem operis non permittit. Sed aliud < ft nonhabere peccatum, aliud non obedire deft dims ejus. Verum Hi larn Interpretern fuiffe Auguftinum non eft ut multis approbemus. cum ipfe hoc loco, quam idipium intelligat effe fine peccato, fta- tim declarer his verbis : Sed cum circumcidi d fe orat-, non tamq deadmiffoperpetratoque confejfuseft; fed quia ScC. Clarius Jit. 4.; Afeminit in corpore fuoviamineffepcccandi: tarnen per timorem Dei d peraHione peccati omnis alienuseft. Vult igitur rantum neminem effe fine lege ac radice peccati, nec negat quofdam effe fine aftu ac rcatu peccati. Ubi enim non jam vitiofam illam radicem ,fed opera fpcftac , de ipfo David litt. 15. n. 6. afferere non dubicat, In operibus quidem bonitatis totius ipfe perfechts eft : Sc fupra in loco > quo abutebatur Pelagius, ditercc prxdicat quod job abftineret fe ab omni re maligna. Itaque per fe cadit Erafmi cenfura. Sed Sc Pelagii hxrefis ex ipfis verbis qux in fui patrocinium afferc evertitur. Ubi enim Hilarius rationem fubjicit cur job ab omni re maligna abftineret, innuit eum non caruiffe innata radice vi- tiorum | ( quibus 110s ad omne'criminum genus inclinari docec lire: 13. n. 8.) led tantum vitiis illis, cum promta effent confenfum nc- gando, meinem eum non admifeuifle. Vim hujus verb.i non ad- Imixta expendere licet ex Traft. Pfal. j} . n. xo. ubi dicuntur mala & fupplicia juftis promta, nec admixta.quia jufti funt See. Sicut enim.jufti jufti vivendo a pcenis propoficis le feparant , ita carnis cupiditatibus refiftendo mentem eis non admifeent , fed earn ab illarum contagione feparant. Monendus prxtcrca le- fto r , hunc fimilefquc Hilarii locos pise de intemerata Marix pu- ricace opinioni Ecclefix non magis adverfari, quam ciim Auguftinus ep. 167. n. 13. & alibi aflerit , neminem hic fine pcccaco viverc, quibus in locis cum ne lanftifliniam quidem illam Vir- gineni excipiat, quia turn animum ad illam non intendebat j tandem uno in loco lib. de nat. & grat. c. 3 6. diferte declarat fe., ubi de peccatis agitur, nullam prorfus habere velle de fanfta ilia Virgine quxftionem. { Editi excepto Par. necnon Reg. mf. opprobrium meum quod perpetravi, fed ait See. 8 Vaticanus codex , in judicio enin >rruptoris aufu , liebt erb de judicio extremo hic fermo fii S i j r Judicia Dei quibus jug h ^•40. Deus quos vivificcc. . * Hil. Et * Hil. exprobrantibut. * Hil, add. * Hilarius, fperavi. * Hil. ad. IppS i». grtdiebar.