Fidei fin- ■
paratio-
nc adul- ■
tcrinæ
falfitas
pacer.
Sirmio
rcfcri- :
bentium.
tur. Quid igitur Fuerit expreflum, fides ipfa, A de Deo , id eft -, fion de fubftantiâ paternæ
ut eft expofita^ commendac.
IncI Pï t FIDES A F u D N IcJfeÀM
confcripta * à trecentis decem Sc oéto.
epilcopis contra omnes hærefes.
Credimus in unum Deum patrem omnipotentem
, omnium vifîbilium Sc invifibilium fa*
cèorem. Ec in nimm Dominum Jefum Chriarterniratis
exftiterit5ac fic contumelia Patris
vilefcat & Filius , fi Deus ortus ex nihilo eft: in
primogeniti vero conFeflione ordinem quem-
dam ab ejus ortu * creantis mundi rebus affi-
gnent: ut quia mundus ex tempore eft, tarnen,
fic&t mundo prior fit Chriftus, ex tempore fits
& non aiternitas * in eo tempore, fed ordo in
tempore fit * creati: ac per hoc aliquid quod
ante eum fit relinquatur, qui efie ccepit ex
ftum filium Dei * unigenitum , natum de Pa- B tempore j * diilblvatur in Chrifto omne quod
tre, hoc eft, de fiibftantia Patris , Deum de
Deo, lumen delumine, Deum verum deDeo
yero , natum non factum, unius fubftantia: cum
Patre , quod Gr«eci dicunt opcoiloior, per quern
omnia fadta fiint, five qua: in ca:lo five qua: in
terra, qui propter nos homines &; propter no-
ftram falutem defcendit, incarnatus eft, homo
fa&us eft, pafliis eft, Sc relurrexit tertia die,
adfcendit in cados, venturus judicare vivos Sc
Deus eft, cum in eo non exftantis aliquando
Mariæ ortus à tempore fit.
. 30. Quin etiam homines Ipe omni bona
vacui, ad occafionem tanti periculi auâorita-
tem apoftolicam pertendunt} quia de eo didtum
fit, Primogenitus omnis creatures. Sed fobtrahen-
tes antecedentem confequentemque fenten.
tiam, 4 aptant dodtrinis fuis fiib Apoftoli nomine
perftruunt falfitatem. Nam talis eft
mortuos. Etin Spiritum-fanclum. Eosautem, C ordo aidtorum : Qtu eft imago Dei invifibilis
qui dicunt, Erat quando non erat, Si prius primogenitus omnis creature: quia in ipfo conftituta
quam nafceretur non erat, Sc quia ex nullis funt omnia in ceelis dr in terra, vifibilia tyinviexftantibus
fadtus eft, quod Graci 6 eg fot om>y fibilia, five Throni, five Dominationes yfive Prin-
dicunt, vel alia fiibftantia five eftentia, dicen- cipatus , five Potefiates , omnia per ipfetm dr in
*ƒ•«»
Chrifto
<] uo fcnfn ptimogci
'/apt*.
olof I
J-ü*Ki
tes mutabilem Sc convertibilem filium Dei 5
hos anathematizat catholica Sc apoftolica
Ecclefia.
• 28. Fides fidei comparata falfitatemc men-
• tionis exponit. Nam quæ apud Nicæam ordiipfo
condita funt, dr ipfi eft ante omnes. Imago
ergo Dei invifibilis ex nihilo ordo eft , Sc ccepit
a tempore ? Aut quia primogenitus omnis
creature eft, ordo quidem in eo conne-
xa: d incognita: creationis exprimitur , fed
nata eft, plena atque perfedta eft, Sc omnibus D non fequitur primogenitum omnis creatuundique,
quibus irrepere h«eretici folent , adi.
» tibus obleratis, inviolabili inter Patrem Sc Filium
teterna: unitatis foliditate conneftitur :
1 hxc verb fimplicitate blanditur, primvim afle-
1 rens nos ita credere , quod abfit a quoquam.
Ceteritm Occidentalium fides , evangelicis in-
ftituta dodtrinis, Patrem in Filio , Filium con-
fitetur in Patre 5 Patrem ingenitum , Filium
fubftantiR xternitatis sternum , id eft , ut
ræ i Quia in ipfo conftituta font omnia in
cælis Sc in terra , id eft , in ipfo univerforum
elementorum vifibilium Sc invifibilium condita
Sc conftituta materia eft * Sc idcirco omnia per
ipfum Sc in ipfo : idcirco primogenitus omnis
creaturæ, quia in eodem, jam à principio, omnium
qua: efïedturus erat, omnia generatio-
num initia e conftiterunt. Atque non ita in
ordine creaturarum , quæ in ordine confti-
Patrem femper, ita Sc Filium Temper in Pa- E tuta: funt, primus in numero eft : fed ipfe
o , i m a g o Dei invifibilis , manens per virtutem
efficiendi temper in ipfo , te primogenitum
habuerit eorum , qua: per ipfum in carlo &
in terra vifibilia Sc invifibilia crearentur
ftantia.
31. Quin etiam haud diflimilis,inTrinitatis
nuncupacione, falfitatis eorum contextus eft,
Ubi enim i diverfis fubftantiis Filium a Patre,
impio Sc maledicoore f difciderint, Sc in fopa-
& natum de Deo Deum efle, non con-
» ceptum fcilicet, & in eo femper de quo eft,
• efle.
1 29. At verô hæç perfidia * non fides, Deum
1 ex Deo dicens, & primogenitum- commendans,
1 Sc Trinitatis nomen ihftituens , virus fourri
fub modeftia religiolæ moderationis occultât
1 dicens, Deum ex Deo, lumen ex lumine : ut per
> occafionem confeflïonis iftius, ex Deo ac lumir
rinita»
>ar indui
ne, Deus ac lumen fadtus à Deo, non genitus F ratis duobus afliftat audloritas, tertia dinume-
* In mf. Colb. Heeft unigenitum: qui vox lib. de Synod, non
h ie, fed poft fequentes natum de Patre ponitur.
b Mendosè in mff. exucuton. In lib. de Synodis non exftac,
tjuod Graci dicunt n. Znut; & ancca habetur de non exftantibusi
& poft 'Deum, non filium Dei ; proxime omiflis vocabulis tt-
apoftolica.
* It* Sirm. cx m f Rcmig. nequealiudin Pithoeano reperit Faber
, qui cainen cdidic inventionis. Si quid mucandum, magisar-
ridercc intentionis, puca Orienralium: qui Sirmio referibentes, fidei
confeifionem omnino nudam ac jejunam Photini condcmna-
tioni Tubnexuerunc.
d Mft. incognita. Non difpliceret congenita, vel in eogenin. In
ipfo autetn nafcence creaca omnia connexa erant Sc quodammodo
genica: quia nafeebatur creator Deue, ut cxponicur lib. a. de Trin.
n. a 0. Primogenitus itaque omnis creature eft, inquit lib. 8. n. jo.
quia in ipfo creata omnia fint: Sc paucis interjeftis , Primogenitus
quoque omnis creature, eft, continent in fe univerfitatis exordium. Ex
quibus fic cxplicarc licet hunc Hilarii locum : Numquid qui invifibilis
Dei imago eft , tX nihilo putandus eft , Sc ordo feu in
ordine rerum creataruin eflë, & coepifl’e ex tempore ? Aut numquid
potiùs cùm primogenitus appellatur omnis creatufæ , ordo
quidem connexa in eo camquam in caufa creationis omnis qx-
primitur •, fed non ièquitur eum ita eile primogenitum, ut in ordine
fit rerum creatarum. Hanc cxplicationem confirmant fub-'
* In vulgar is, constituer.u. In mil! conftituerunt ; Sc paulo antè.
qui cffeBurus erat, non qua. Duo ilia verba non temere nobis vi-
demur correxifle.
f Editum erat diftenderent , dim in mfl! habeatur difeederent.
Scnfus poftulat difciderint: Sc crcbra eftin mfl>* inemutatio ; fi-
cuti loco ut fiepe occurrit ö>. Adeoque proximè legendum puta-
mu? ,.Mt 'n f et>arAt*s duobus aftiftat auHorita*.- quoa poteft ita in-
telligi > ut audloritas , cx qua proccdit Spiritus-famftus , non fic
una, fed in duobus feparatis exfiftat. Turn tertia ( fupple fubftan-
tia ) dinumtratur in Spiritu.
ratar
• M ratur in Spiritu : Sc * cùm fit Pater in Filio, & .
„ Filins in Patre, Sc Spiritus- fondus accipiaç ex
„ utroque 5 in eo , qubd Spiritus exprimitur
*/. add. » fantftæ hujus inviolabilis * unitas, hæreticâ
Trinita-,, parte parturiat Trinitas * pronuntiat diffi—
* / pro- » dium.
nuntiara-,, Sed diligcns Nicænitraftatûs perfeduf.
^iesnus^ qUe fermo artiffimo veritatispræfcripto,omnia
tus quàm >j hæreticorum ingénia b conclufit, ita ponens i
accurar „ Credimus in unum Deum patrem, dr in unum fi-
,us' b »j lium ejus Jefum Chriftum. Unum ambo, Sc uter-
£ „ que unum , c Sc in perfonali nomine patris»
„ Et in Filium unum, quia unus eft de utroquek
» Deum verum de Deo verô docet Sc virtutem Sc
d „ nuncupationem d pari in utroque veritate conu
» munemj neque aliud inalio opinandum ,cùm
» Deus de Deo,& verus de vero fit uterque unum»
* fupple, ij Cùm verô fit in utroque*} natum verb non fa-
unum, flum ad proprietatem ortûs Sc originis refert :
menhir- » quia fieri, ex nullo fobjaceat 5 nafci autem, de
tusd-r. ,, patre proprium y neque alia nafeentibus, quàm <
„ originis fuæ, forma vel virtus eft. Quod autem
„ fît, ex opere exfiftit ut fiat. Atque ita non fa-
,, dura in eo coepit ex nihilo 5 fed eft nativitas
« », 5. à parente. Dnius autem cum patre fiibftantia,
33 quod Graci dicunt opuiilcnor. Ita eft :ætemitas fo-
,3 la fui fimilis eft, Sc quod eft lèmper , in Deo
»3 eft. Ne qua igitur labes in Dominum Jefom
„ Chriftum hæreticæ pravitatis incideret, ideir-
f ,3 co in eo efîèntiæ veritas explicatur. f Eflentia
„ enim ex eo , quod femper eft, nuncupatur:
,, quæ quia extrinfecùs opis ad condnendam fe
w numquam eguerit, Sc fiibftantia dicitur j quôd
intra fe id, quod femper eft, 8c in æternitatis «
fuæ virtutem fobfîftat. Ac fic quod ait, Ego Sc (Joh. 10.
Pater unum fomus $ ôt, Qui mè vidit , vidit ttV^' I+
Sc Patrem $ Sc rurfom, Ego in Patre, & Pater «5».
in me eft *, Sc illud , Ego de Patre exivi i æqua- « ” *
lis in utroque , ideft, in Deo qui innafeibilis «18.
eft ,&in Deo * una atque eadem in utroque nie défifîubftàntia
æternitatis expletur. Quod autem « quigeni-
defccndit3 incamatus eft, homo faftus eft sdr refiir- tu* eft,
rexit tertia die , adfcendit in calos , venturus ju- «
dicare vives d r mortuos j fac ramen ta falutis no- c<
ftræ in his continentur. Sed idcirco immuta- «
bilis Sc inconvertibilis filius Dei 6, ut in afliim- « »
tione hominis corruptioni potiùs gloriam in- «
tulerit, quàm labem æternitati. Anathema au- {<
cem in eos, quiex nihilo fadumdicunt,quod e{
h »’x. o/Toy Græci dicunt, Sc qui dicunt, Erat « h
quando non erat, dr priùs quàm nafceretur non
erat , damnationem in Chrifto vioiatæ æter- «
nitatiSjid eft, deitatis paternæ , fub maledi- a
dione defignat. «
33. Hujus igitur intimandæ cundis fidei, «
Athanafîus in Nicæa lynodo diaconus, dein- «
cepsAlexandriæepifcopus,vehemens1 audor « \
exftiterat,& Arianam peftem in tota k Ægy- « k
pto veri tenax vicerat : atque ob id conjuratis t<
in eum teftimoniis falfitas eft criminum com- «
parata. Res poftea 1 fidelibus judicum diju- « 1
dicata fentendis. Sed multùm ad cognirio- „
nem proficiet , fi quæ poft abfolutionem «
1 Athanafii' , ad Conftantium Imperatorem ct
Sardicenfis fynodi oratio “ fuerit, cognofca- ct a
tur.
* Ex leftionibus Sirm. addimus cîtm:Cd Sc antea «t pro
labcntcr fulcipcrcmus. Sic enim hîc locus refarcienduÿvidetur : ut
cùm fit Pater in Filio, Filius in Patre, & Spiritus accipiat ex utroque
; in eo, quôd ( fccundum Catholicos ) Spiritu) exprimiturfancta
hujus inviolabilis Trinitatis unitas, heretica parte parturiat Trini-
tat pronuntiata diffidium.
b In vulgatis, indufit. Condinniùs tamen in mlT. conclufit, id
eft , ica comprefltt, oc nullus evadendi locus relinquerecur. Paulo
ancè tepofmmasprofcripto, ubi obcinebac perferipto.
« Quod hîc deeft,facile intelligicur, Patrem feil. & Filium
naturâ unum efle ; cùm uterque unus Deusfit, fub nomine tamen
ac proprictatc perfonali. Quod jamnum. z j . declaratum eft his
verbis : Fidesnoftra hæc eft , in Patris & Filii nominibus perfonifque
Dcus unus. Undc conjcdtamus legendum efle, unum ambo , uterque
unum. Et in Patrem unum , quia unus perfonali nomine patris Et
in Filium unum, quia unus eft de uno, ( vel rurfum, quia unus eft
perfonali nomine Filii: & poftea, ) Et in Deum unum, quia unus eft
de utroque.
* Ita corrigimus : cum priùs haberctar, patri.. . commune.
e particular« ù fupplcmus ex- Sirm. qui poftea legit, umus &
ejufdcm compare fub ftantia : ubi Faber ex mf. Pith, retinuit, unitu
autem compare fubftantia. N ullum dubium e ft , quin fincera fit le-
dlio quam prxferimus. Hîc enim repetuntur fimul & explican-
tur ipfa fymboli Nicxni verba.
f Jam lib. de Synod, n. iz . audiVimus, Proprie autem effentia m-
circo eft difta , quid femper eft. Porro de clfentia hîc nonnihil dif-
Jèrit Hilarius ; quia Vox itrla., eX qua fit i/toiotor, eflentiam fonat,
coque nomine ab ipfo latine reddi (blet, ut pacct ex verfione dc-
cretorum Ancyian. lib. de Synod, n. 14. &c.
t fupplc, praedicacur in Nicseno fymbolo. Turn cum fubnexis
maximam aflînitatcm habent apud Ambrofium liarc verba T ra â .
de fidcorchodoxa c. 8. in Append. Tom. i.Cùmbsmtnem indue-
re dignatus eft, non labem aternitati intuiit, ut Spiritum in carntm
mutaret-, fed ut fufeepto homini immortalitatem atque aternitatemca-
leftis vita praftaret.
b Rurfum hîc in m(T. exucuton.
‘ non quidem condendse, ( hanc enim Athanafîus ipfc ad Split,
pag. 837. O(io laudem tribuic , quod formulam fidei in Means
Jynodo concipit, ) (èd ejufdcm cunllts inùmanda.
k Jam Hilarius lib. in Confiant, n. h ] tcftificacuseft,Ægyptio8
in Seleucicnfi fynodo homoufion cônftantiflimè obtinuifle, nullum
eorum excipicns prater Georgium , qui in Alexandrinam (èdem
invalcrat. Excipicndi tamen funt Meletiani, quos fibi Ariani
adiunxerant.
‘ puta , in Sardicenfi fynodo.
m Magno hiftoria damno excidic hxc epiftola , in qua mulca
feitu digna contineri fignificant Patres Sardicenfcs fuprà num. iz .
Quo in loco ad Conftantcm cciam à fynodo feriptum efle indicant:
nifi forte una cademque epiftola ucriquc Imperacori mifla fic.
At cercè perfpicuum eft, hîc nonnihilad Opcrishujus integrita-
tem defiderari.