7. Denique oftendens fe magiftri infe bo- A Dei 8c nomine & proprietate divefle. Quód
. . . . ^ yjtam perficit credereb in Chrifto eos, qui
ni, perfidem ejus qui tamquam' hominem
terrogabac, nomen arguere , poft ja&antiam
juvenis 6c gloriam legis impletæ , ita refpon-
dit : ‘Vnum tibi deefi : vade , quoecu'/nque. habes
vende da pauperibus 3 & habebis thefaurum in
calo 5 & veni y fequcre me. Non refugit bonita-
tis de fe nomen, qui cæleftem thefkurum pol-
licetur: nee magiftrum fe non vult videri, qui
ducem fe perfectæ hujus beatitudinis præftat*
Terrenæ autem de fe opinionis fidem arguit, B Ocçafionem tarnen irreligiofæ unionis exclu,
in Dcum credanc * verbi virtutem diligens
leitor expendac , Crédité in Deunt, & in me
crédité. Cùm enim ait , Crédité in Dcum y &
in me crédite j uniens fe fidei Dei, 8c naturæ
ejus univit , ciim memórato Deo , in quem
credi oporteret, 8fi in fe docuerit elïe creden-
dum : Deum fe per id docens , cum creden-
dum in eum fit ab his ,,qui in Deum credant.
^ ~ " ‘ fie ; quia cùm 6c in Deum , 6c in fe credendum
profelfus fit , fidem de fe folitarii non
reliquit.
2 o. Quamquam igitur in plurimis, ac pâme
omnibus didis facramenti hujus præftiterit ab*
folutionem, ne quando conrefliis Deum pa-
trem, ab ejus fe unitate difeerneret 5 neque fe
in unitate ipfius collocans, eumdem tarnen
' unum 6c folitarium profiteretur : tarnen etiam
C ex hoc vel.maxime intelligitur facramentum
6c unitatis 6c nativitatis doceri > cùm ait, Ego
autem habeo teftimonium majus Johanne. Opera
enim quæ dédit mihi Pater ut perficiam ea , ipfa
opéra quoe fado, teftimonium perhibent de me, quo-
niam Pater me miftt. Et qui mißt me Pater, ip.
fe teftificatus eft de me. Neque vocem ejus um-
quam audiftis y neque. figuram ejus vidiftis, & verbum
ejus non habetis in vobis manens : quoniam
quem miftt ilk 3 huic vos non creditis. Patrern tebonitatem
infblo Deo docens eflè, Et utfe6c
Deum 6cbonum fignificaret j bonitatis eftufus
olficiis, cæleftes thefauros pandens , 6c fe ad
eosprævium tribuens. Ita6cquæ fibi tamquam
homini tantùm deferebantur, deteftatur 3 ne-
que fe ab his, quæ Deo deputabat , profeflus
alienum eft : cùm unum Deum bonum confi-
tens , ea ipfe loqueretur atque ageret , quæ
unius Dei virtutis , bonitatis , atque naturæ
funt.'
18. Quàm igitur non bonitatis nomen refu-
gerit, fed neque magiftri honorem reeufave-
rit, fed fidem ejus qui in fe nihil nifi corpo-
reum 6c carnale fapuiflèt, arguerit ^ hinc intelligitur
, quôd aliter ad Apoftolos magiftrum
fe confitentes locutus eft, dicens, Vos me voca-
tis magiftrum & Dominum 3 & bene dicitis 5 jum
• etenim j ôc cùm alibi dixiflèt, Ne vocemini magiftri
y quia magi ft er vefter C hr ft us eft. Ubi cùm
m
nde magifter eft, ibi adeo laudat, ut 6c profi-D ftatum eflè de Filio quomodo verè intel-«
’ A ' 1 ’ ” ‘ ligitur, cùm nec ipfè vifus fit, nec vox ejus ^
audita fit? Memini quidem de cælis auditam *
vocem fuiflè , dicentem , Hic eft filius meus £
dile&us , in quo c bene complacui , hune au-1
dite. Et quomodo vox Dei audita non eft,cùm
paternæ vocis fignificationem in fè vox audita
contineat ? Sed fortè in Jerofolymis manentes
non audierunt, quia inaefertisJohannes folus
audierit. Quærendum ergo, in Jerofolymis quoteatur
hoc nomen : hüc verö boni magiftri
nomen non recognofcit, ubi nec Dominus in-
tellectus eft efle, nec Chriftus : fqlum unum
Deum bonum pra:dicans, non fe utique a Deo
fqcernens ' qui 8c Dominum fe profeffus 6c
Chriftum , ducem thefauri cafleftis often-
dat.*
19. Tenuit autem hunc femper Dominus
fidei ecclefiaftica: modum, ut patrem Deum
unum prædicans, à facramento fe Dei non E niodo teftatus eft Pater ? Non enim teftimofepararet
unius, dum per naturam nativitatis
neque alium fe Deum profiteretur eflè, neque
ipfum : quia eum nec diverfi generis Deum eflè
natura in eo unius Dei paqtur, neque nativi-
tas admittit hon perfectum ei eflè quôd filius
eft. Ita nec fèparabilis à Deo poteft eflè, neque
ipfe eft. Per quod ita omnem fermonisfui
fignificationem temperat, ut quidquid Deo
patri honoris proteltaretur, id modeftiflima
nio jam Johannis utitur vocem b cado . au-
dientis , fed habet teftimonium majus Johanne.
6c quod hoc eflet , continuö fubjecit: 1
Opera enim qua dedit mihi Pater ut perficiam “
ea , ipfa opera qua fatio 3 teftimonium perhibent J
de me , quoniam Pater me mißt. Agnofco tefti- 0
monii au&oritatem : neque enim quifquam
nifi Filius a Patre mifliis hasc ageret. Opus ergo
fuum teftimonium eft. Sed quid tandem
confeffione etiam fibi proprium eflè monftra- F fequitur ? Et qui me mißt Pater, ipfe teftificatus
ret. Cùm enim ait, Crédité in Deum3 Sin me
crédité > quæro * in quo ,fe in natura difereve-
rit, qui non diferevit in honore ? Dicens enim,
Et in me crédité, cùm dixiflèt, Et in Deum crédité
: anne per id quod ait,zæ me, non ôcfuam
intelligitur fignifîcaflè naturam ? Naturam
plané fepara , fi fidem feparas. Si credidiflè
fine Chrifto in Deum vita fit , Chriftum à
Aliquot reecnciores mfT. in quo fe ?
in qua fe natura. Rctincndum cura ;
b Mallemus in Chriftum, fi mlT. acccdcict auctoritas. Subindcl
bal.
in raC. vat. baf. ■ verborum virtutem.
« Colbertinus codex, bene püeut. Nullum hîc incommodum,
quod veiba hune audite, non ad Jolianncm in dcfercis, (ed adl
eft de me. Neque vocem ejus umquam audiftis3 ne-
que figuram ejus vidiftis 3 (ft- verbum ejus non habetis
in vobis manens. Extra crimen ergo funt
ignorantes teftimonium Patris, qui in his num-
quam auditusac vifus fit, 6c in his non maneat
verbum ejus ? Sed non funt fub venia incogniti h
fibi teftimonii : quia teftimonium de fe Patrisin
operum fuorum teftimonium eflè profitetur. ar
[Apoftolos in monte fa ita fint : cùm in his , Hic eft filius meus, vis
largumcnti fi ta fit. Sed mirum qui fandtus D oàor verba à Johan-
|nc audita lib. 6. n. 15».proférât, ucica habemus in Vulgata Matth,
ft. 17. libro autem 8. n. i j . & alibi > qualia Pial. a. 7. exilant, ac
! tandem hîcuti jaccnt Matth. 17. $■ Deinde paternæ vocis fignifi-
; cationem in audita voce, quæ Filium demonftrarit, contincri do-
l ecc ; quia filius fignificari ncquit > quin fimul figuificctur & pater.
Opera
Opera igitur de eo teftanrur quôd à Patre fit
minus ■ i'ed hoc operum teftimonium Patris
eft Et’cùm ôperatio Filii Patris teftimonium
fit earn necefle eft operari in Chrifto naturam
■ intelligendam effe, per quam teftis &; Pater
eft Atque ita Chriftus operans, b Sc in ejus
opéré Pater teftans , oftenduntur infeparabi-
lis fecundùm nativitatem effe naturæ ; cùm
Dei de Chrifto teftimonium, ea ipfa Chrifti ef.
fe fignificetur operatio.
ri. Non funt itaque extra reatum non cog-
niti fibi teftimonii s cum opus Chrifti teftimonium
de eo Patris fit.. Neque in eo , quôd
te fiant is vocem non audierint, SC figuram non
viderint, St verbum ejus manens non habue-
rint, idcirco fine, teftimonii funt eonfeientia.
Ad id enim ‘ quod diftum eft , Neque vereent
ejus audiftis, neque fiÿtram ejus vidiftis , &
A eft folus Deus , non quxritis ! Honorem impro- Honorl
bat hominum : quia honor potitls quærendus à
Deo eft, 8c infidelium eft honorem abaiterutro
accipere. Quid enim homo homini honoris
impertiet ? Cognitum itaque fibi ait, dileftio-
nem Dei in his non eflè« 8c non manentis in his
diiectionis Dei hanc docet caufam , quia fe
venientem in nomine patris fui non accipiunt. rentChri-
Quid rogoeft,in nomine Patris eum venire?
Numquid aliud,quàm in nomine Dei ? Aut non fufci-
B numquid non idcirco in his dile&io Dei non picmes.
eft, quia non fufeeptus fit in nomine Dei ve-
niens ? Aut numquid in fe non 8c naturam Dei
fignificaverat, dicens, Non vultis ventre ad me3
ut vitam habeatis i Nam 6c in eodem ipfe fer-
mone jam dixerat, Amen amen dico vobis, quo- Joh. ƒ. t/.j
niam venithora 3& nunc eft, in qua audient mortui
verbum ejus non habetis in vobis manens ; i ut
cùm teftatus de eo Pater fùiffet, caufa tarnen
neque vocis auditæ, neque vifæ figuras, 8c ver- I
bi in his non manentis poffet intelligi, continué
fubjecit, Qumiam quem miftt ill e, huit vos
non creditis - fe credito, 8t vocem Dei audien-
dam , 8t figuram Dei videndam , 8t verbum
ejus in his qui crederént ineffe demonftrans ;
cùm per naturæ unitatem in fe Pater 8: loqueretur,
8t videretur, c 8t haberetur. Numquid
non & Patrem fignificat , cùm miffus ab eo
eft!Numquid fe per aliquamnaturædifferen-
tiam i Patre difeernit , cùmf hinc Pater te- 1
ftans de eo , neque auditus, neque vifus fit,
nec intelleâus fit, quia mifio à Patre fibi
non creditum fit ! Non fe ergo unigenitus
Deus i Deo feparat , patrem Deum confi-
tens : fed per fignificationem patris Déo patre
demonftrato , fe quoque in Dei honore
conftituit.
n. Namque in hoc iplo eodemque fermo-
ne, in quo operibus fuis teftari le iplum à Patre
miffum effe docet, 8c Patrem teftantem.
quôd ab eo miffus fit fignificat, cum dixiflèt,
Et honorem ejus, qui eft Joins Deus, non quaritis,
6 non tarnen di£tum hoc nudum ,8c non antea
ad unitatis fidem præparatum reliquit. Supe-
riùs enim ita ait : Non vultis venire ad me , ut
vitam habeatis. Honorent ab homtnibus non acci-
pio i Jed coonovi vos, quoniam dilcclionem Dei non
habetis in vobis. Ero veni in nomine patris mei, tjr
non accepiftis me :Ji alius vencrit in nomine Jùo, ilium
reeipietis. Quomodo poteftis vos credere , qui
honorem ab homirubus accipitis , honorent ejus,qui
vocem filii Dei j & t[ui audierint 3 vivent. Cùm
in nomine Patris venit j neque ipfe Pater eft,
nec tarnen non in ea eft divinitatis natura qua
^ Pater eft : quia 6c Filio ÔC Deo proprium eft
in nomine Dei patris venire. Deinde accipien-
dus eft alius in nomine eodem veniens. Sed hic
homo eft, à quo fibih honorem homines fpe- H
rabunt,6c cuihonorem reddent viciflim j cum
tarnen fè idem in nomine Patris veniflè fallet.
Et hîc quidem 1 antichriftum fignificari non ftus,homo..
obfcurum eft, mendacio paterni nominis glo- i
riautem. Et cùm hunc honorabunt, atque ab
eo honprabuntur.i ( hunc enim fpiritum erro-
3 ris excipient, ) honoremejus qui eft folus Deus
non quærent.
H Anne cùm ob hocdileçâionem Dei non M *
habeant,quia venientem fe in nomme 1 atns norjnicpa-
non acceperint, 6c rurfum venientem alium in rabîlis.
eodem nomine recipientes,8c honorem ab alter-
utro accipientes, honorem ejus qui folus Deus
eft non requirant, fepararefe Chriftus ab honore
unius Dei poterit intelligi $ cùm idcirco
non quæratur honor folius Dei, quia antichri-
E ftum fufeipiendo non fit ille fufeeptus ? Nam
cujus repudiatio, honoris folius Dei prætermif-
fio eft j in hujus honore neceflè eft honorem
folius Dei eflè, in cujus fi fufeeptione manfif-
fent, honorem folius Dei quæfiflènt. ** Et hic ^
idem’ ipfe fermo teftis eft nobis, in cujus exor-
dio continetur, Vt omnes honorificent Filium, ficut Ibid- *J-
honorificant Patrem. Qui non honorificat Filium,
non honorificat Patrem qui mißt ilium. 1 N um- 1
quam nifi naturalia exæquantur in honore:
neque exæquatus honor fèparat honorandos.
Cum facramento tarnen nativitatis pofeitur
» In Tra&atu dc unitatc Patris & Filii, in quo hie liber fere
totus exferipeus eft ,intclligtndam efle. In mf. Vat. baf. ea .. . no-
iitra intelhgenda. Hkc abfquc obfeuritate ita legeris : cam necelle
eft intelligamus naturam operari in Chrifto.
b Vctuftior mf. Colb. & in ejus opera. Trcs alu ,& c,us opera.
Mox plerique , pro oftenduntur, habent eftendunt: cui verbo in
lib. dc unit, fubjicitur vocula ft.
c Erafmus temere hie de fuo adjccit verbum refertur, quod
poftca ab aliis editoribus reccntum eft. At perfpicuum eft voces
ad id referendas effe ad fequentes, puta ad contmtio jiib,ecit.
d Editi, Ef cum teftatus . . . ut caufa tamen, Hilarii oratione
abrupta prorfus atque confufa. Sic poflet tota ilia phrafis ordma-
r i: Vtcum teftatus deeo Pater fui/fet, caufa tamen neque vons audits:
&c. poflet intelligi; ad id quod ditlum eft, Neque vocem e,tcs audiftis
&c. continub fubjecit, Gjuoniamquern mifit ille, huic vos non cretlitts.
« In mf. Colb. declt & haberetur: c.ujus loco male prat cruet
baf. Vat. ac Martin, (jr audiretur. Sicut caim loqueretur ad vocem
ejus audiftis , & videretur ad neque, figuram ejus vidiftis ; ita ad
verbum ejus non habetis reftius referas haberetur. Mox in codem
Vat. baf. codice, numquid feparabile aliqua nature, differentia : iu
Martin, numquid feparabili quam nature &e.
f Illud hinc aptius coharcret verbis neque auditus : puta, cum
Pater teftans de eo, hinc \ ceu idco) neque auditus, neque vifus, neque
intelleSusfit, quia &c.
8 Vat. baf. mf. »o» tamen nefeiendum hoc dttium, & non x c.
h Lipf. & Par. honorem hominis.
I Scribitur conftanter inantiquis libris, antechrtftum.
k Quinque proba nota mff. etft hie idem.
, V — r _ . 1 Excufi, numq_u_a_m entm natura aalniaa . T1u urmn B«aadu- & Er. e.x.e.q7uatur
Cafticanturex mff. Idipfum alio modo lie cnuntiatur lib.
7. SPopfu? g j g l 0$ * “ Umo diverfo ip : TO
enim eedem ventrationis ejufdem funt fcc* ,