Dei argilir.
io . -
Sterilität!
damnatie
* difcipu-
los.
Fidei jas.
t . at. V
Synagoga
cjua rat tone
Cane. z. 13
tam , id e f t , verbis inanibus gloriantem , fed A exordio protulerat, groflbrumamifit exemplo
fructibus vacuam, operibus quippe bonis fteri-
lem , Sc exfpe&atis proventibus nudam. Et
quia pienitendi tempus exce flerit, in perpetuum,
fententiä judicii cafleftis arefcet. Et in
eo quidem bonitatis dominicx argumentum re-
periemus. Nam ubi afferre voluit procurata:
per fe falutis exemplum, virtutis fua: potefta-
tem in humanis corporibus exercuit, fpem fu-
turorum Sc -anima: falutem curis prcfentium
quia plebem ejus inutilem , fide lis & pertinax P'1“”
8c ufque ad confummationem temporum ma. jS
nens populus gentium protrufit; Verumtamen
credentes primi ex Ifrael' A poftoli, 8c inter
Legem Sc Evangelia groflbrum modo inhärentes
, ceteros refurreäionis gloria Sc tempore
anteibunt. Et quidem jam in exordio Genefis, c«.
in hujus rei formam , pudorem fuum Adam
atque Eva hujus arboris foliis texe run t, cùm
ægritudinujn commendans. Nunc verb a ubi B fe ipfos ad adventum Domini vocantis occu- hi
in contumaces formam leveritatis conftitue
b a t , futuri fpeciem damno arboris indicavitj
ut infidelitatis periculum fine detrimento eo-
rum, in quorum redemtionem venera t, doce-
retur.
7. Admirantur verb difeipuli arborem in
momento di&i ipfius ar.uifle : quia præfentis
facti efficacia futuri imaginern præferebat.
Cùm enim in regno cælefti advenerit , in
lerejit : quia Synagoga infidglis, 8c legis man. w
data tranfgreaiens, impudentiæ fuæ foedita.
te s , 8c turpitudinum confufionem infru&uofis
effet verborum velamentis tamquam ficus foliis
contedura, Àtque hæc quidem de natura
arboris hujus interje&a lunt, ut comparationis
proprietas intelligi poflet. Reliquus itaqüe ge-
ftorum ordo eft contuendus.
10. Pharifæi multa exinde v iderantb ingentempore
ipfo adyentus ejus infidelitatis J.iu C til3US magis digna miraculis : fed nunc maxime
* • ' " •” 1 • • folliciti fun t, 8c interrogant., in qua hæc faciat U\
poteftate. Res enim, fub præfentium geftorum
efFe&ibus , ingens futurorum compledebatur
arcanum. Atque idcirco ex eo fpecialiter in- pb
terrogandi reperitur inftindus, fub quo totius ™
periculi præformatio proferebatur. Dominus bap
refpondet didurum elfe fe in qua hæc faceret M
poteftate, fi modo illi interroganti fibi refpon- V,
diflent , Johannis baptifma utrùm de cælo,
daicæ fterilitatem æternæ damnationis fen-
tentia confequetur. Quos * Dominus, fi fidem
habuerint , non folùm h æ c , fed Sc majora
horum eos pofle confirmât. Illi quidem judi-
caturi erant Ifracl , fecundùm antécédentes
fjponfiones : fed etiam jus omne in diabolum,
quem montem nuncupat, eflent confecutu-
ri. A it enim ita : S i fidem habueritis , non fo-
lùm de ficulnea facietis , fed & f i monti huic dixeritis
-, Toile & ja t ta te in mari 3 fie t. O in- D aut ex hominibus putarent eflè. At.illi-. refpon- M
fionis fua: periculo cundantur, eogitantes, ii
de ca:Io profefli eflent , confeflione fua fe reos
deprehendendos, cur cafleftis teftimonii audo-
ritati non credidiflent : fi ex hominibus dixiC
fent, turbas verebantur, plures enim prophe-
tam Johannem habebant. Refponderunt ita- i
que , nefeire fe. Nonutique ae cado nefeie-
b an t, cbm convinci veritate profeffionis fua:
metuunt. Sed verum de fe etiam cum fallendi
gens fidei pra:mium , cujus merito . in tantum
poteftas credentium extollitur , ut judicaturi
univerfos, pari feveritatis fententiä in dam-
nationem fieculi diaboli celfitudinem molem-
que demergant 1
8. Contuendum autem eft , qua ratione
Synagoga fieüs arbori comparetur. H^ecnam-
quearbor diflimiliter ä ceterarum arborum Sc
natura Sc conditione florefeit. Nam flos ei
primus in pomis eft , fed non in his * , qua: E voluntate dixerunt. Per infidelitatem enim
maturitatem ut emerferint confequantur. Grof- fuam de cado efle Johannis baptifma nefeie-
fa enim h x c 8c communis ufus Sc prophetica runt. Q u ö d autem ex hominibus efle t, idcirco
audoritas nuncupavit. Verum poftea interna: non potuerunt fe ire , quia non erat.
fecunditatis virtute exuberante, ejufdem fpe- .11. Homo quidam habebat duos filios 3 8c re-7
ciei atque forms; poma prorumpunt, quibus liqua/ Multa Sc gravia fun t, qua: confiindere
prorumpentibus ifta truduntur , 8c diflolutis
quibus continebantur radicibus decidunt, alia-
que illa exeuntia ufque ad maturitatem fru-
duum provehuntur. Sed de fuperioribus illis fi
intelligentiam poflimt, nifi prioris Sc pofterio- jj:
ris fenfus ordinem tenuerimus. Quis enim hic ni
exiftimari poterit filius fenior , qui iturum fe )““**■
ad opus nega verit, Sc per pænitentiam emenquando
in c id en t, ut in finu virgularum ex ra- F datus eb rurfum profedus fit ? Atquin Ifrael
mulo eodem prodeuntium emerferint j manent
femper, Sc non ficut grofla cetera decidunt 3
fed ha:rent fola tantüm, pomaque cetera ma-
turitate prsveniunt. Et hos pulcherrimos fru-
dus arbor illa ex fe dabit, qui cum groflis ceteris
promergentes, de medio utrarumque virgularum
claviculo proferentur. Igitur ex con-
ditione arboris propria Sc competens Synagoga:
fimilitudo propofita eft.
non p xn itu it : fed in Dominum manus intulit,
Sc univerfitas ejus Deum fiium impio ore cru-
cifixit. Juniorem autem quem fentiemus, qui
iturum fe fpoponderit, Sc non abierit ? Sed gen-
tium peccatorumque plebs id quod fpopondit
effecit. Abiit enim , Sc ad opus ad quod vo-
cabatur egrefla e f t : quomodo e rg o c ea efle qua:
non abiit, fentietur ?
iz. Deinde ipfa Pharifsorum refponfio quid i- )'■ !
9. Primos enim populi frudus , quos ab q momenti habeat, quærendum eft. Dicunt vo-
* Par. ubi in contumaces formam feveritatis confiituebat, futur a \
fpeciem damno arboris judicavit : depravatè.
b Verbum hoc ab Erafmo in duo divifum, puta in gentibus, lie
(ieinceps obtinuic, ac prxearea apud Par. tniraculo pro miraculés )
| fubftitutum eft. Obfervare eft miraculum Hilarid ulitacum effe pro
a&u admirandi, & contra admirationem pro re mirabili.
c Aliquot mff. ea ijfe, qua non abiit: ex quibus Par. eb ijfe ,
1 non abiit. Caftigantur ex Bad. Ex. Lipf. Sc potioribus mlT.
luntati * juniorem obedifle. Ho c rerum ratio A quia ire e non poterat , noniit. In eb eiiim ne-
non patitur, ut fimulata profeffio meritum per- ceflkatis mora fine crimine voluntatis often-
fed« veritatis obtineat j ut plus f it ' fefellifle
fpondentem, quam perfecifle omnia non pol-
licentem. Quis autem non malit negari fibi id
qiiod pofeat, dummodo id quod pbpofceritfiat*
quaninon fieri quod fpondeatur ut fiat 5 ctim
fadi effedus ex defperatione fit gratior, fpes
autem deftituta plus doleat? N ifi forth pofeen-
tium voluntas fola fibi adulatione fpbndenfciurn
blandiatur.
& Et in refponfione quidem Pharifeorum Hi quo*
quædam eft neceffitas prophétie. Nam inviti
lic è t , confitentur quis obfecùtus fit voluntati j
junibr fcilicet filius -, obediens p rofeflione, licèt
non efficiens in tempore j quia fides fola jufti-
ficat. Atque Ideo publicani Sc nieretrices in i . ji;
regno erunt p riores, quiajohanni crediderint,
B Sc in remiflionem peccatorum b a p tiia t if in ad- f
yentum Chrifti confefli fint ^ curationum opera
laudaverint , facramentum paflionis accepe-
rint, Virtutem refiirredionis agnoverint. Principes
it; Recordandum igitur eft ^ prbpofitioheni
comparationis iftius ex eb fermone defeende-
re, qui initus fit de joh an n e, ut infidelitatis
cundationem, b Sc ex ea filentii neceflitatem
iftiufmodi pofitum objurgaret exemplum. Sed
ficut in ceteris admonuimus 3 hie quoque me-
minifle nos oportet ^ rationi reriim pr«lentium
aliquid interdum ea conditione deefle, ut-fu-
turorum fpecies fine damno aliquo c pr«figu- .
rat« efficienti« expleatur. Primus eft filius, C
populus ex Pharifieis in pr«fens a D eo per
Johannis prophetiam ut pr«ceptis fuis obtem-
peraret admonitus. H ie infolerts Sc inobediens
8c didis prxfehtibus contumax fu it , habens in
lege fiduciam , Sc p«nitentiam peccatorum
gloria prerogative ex Abraham nobilitatis ad^
fpernans: qui deinceps operum miraculis boft
Domini refurredionem penitens fub Apoftolis
credidit 4 fad i fide ad voluntatem evangelic«
operationis regrefliis, anterioris infolentie cul-
pam penitendo confcflus eft;
14. Filius auteni minor ^ plebs eft publica-
horum Sc peccatorum , ipfa pe'ccati in qua
turn demorabatur conditione pofterior , cui
preceptum fit per johannem ut d Chrifto ex-
fpedaret falutem, d Sc ab eo baptiiata crediditur;
autem facerdotum Sc Pharifei videntes
hæc s , Sc contertmentes, qui juftificati perfi* g
dem non erant -, nec per penitentiam regreffi
funt ad falutem : atque ideo in perpetuum frudus
eorum fub maledidione e a , que in arbore
ficu preformabatur -, arefeit.
C A P U T X X 11.
De 'vinitoribus qui tntjfos ad Je ob re peten*
dos fruEtuï interficiunt, de invitatispro-
fnißuis ft) weße nuptïdu
D ï
derit. Sed quod a it , fpbpondifle earn ituram
fe , Sc non if le , oftendit credidifle earn quidem
Johaniii, fed quiaevangelicam accipere dodri.
A L 1 A M fa ra b o lam audite. Homo erat f . 3$.
pater-familias , & plantavit vineam,
& fepem cirCumdedit ei , & fod it in ea
torcular, & turrem adificavit, 8c reliqua. Quæ-
ftio omnis in abfoluto eft. N am etiam ipfi
principes facerdotum Sc Pharifæi de fe dici
hæc intelligentes, in iram accenfi funt. Sed
perfbnarum proprietas, Sc rerum comparatio-
nés funt proferendæ. Patrem-familias Mc pa- Patcr-fo*
nam non nifipoft paffioiiem Dbmioi per Apo- E in provenais op timoru m fruduum planta verit, trem Deum intelligimus : qui populum Ifrael ™dias
ftolos potuif, (turn enim erant humanæ fàlu-
quique eosfandificatione paterni nominis, id ifraclit*.
tis facràmenta peragenda, ) non iflè earn figni-
e f t , nobilitate Abrahæ Sc Ifàac Sc Jacob intra
ficat. Denique non ait noluifle, fed non abifle.
fines ïùos, tamquam fepto aliquo cuftodiæpe-
Res extra culpaminfidelitatis e f t, quia in fâ d i
culiaris , incluferit 5 prophetas quoque quæ- *»
erat diflïcultate ne fieret. N on igitur ire fta-
dam quafi torcülaria aptaverit, in quos h mufti
tim ad opus quod præceptum eft noluit j fed
modo quædam ubertas fandi Spiritus ferventis phet*.
a Phatifseos hoc <lc fcniorc rcfponfum dcdilïc nunc legimus. Ac
Hon Hilarii modà, fed & Hieronymi temporibus vuîgata erat
lcftio jcos juniori feu noviflîmo obedienti* palmamdedifle. Ilhun
tamen ita cecipit Hieronymus , eique intcrprctacioneiti accoin-
modatam îubjicit, ut & admoneat , in vêtis exemplaribus non
baberi noviffimum, fed primum.
b Par. expunââ particula cum aliis edicts fubjicicbat, ex
ea filentii neccfiitate. Rciftiùs in mlT. neeeffitattm, puca filendi unde
Johannis eflet baptifma.
. c Carnut. mf. cüm Colb. prafigurata efficientia. Matiemus prefix
garantis efficientia.
d Poll particulam & reticetur qua : turn ah eo ad Johannem ,
tibn ad Chriftum tefcXtur. Quocirca non recipitndum quod in mf.
Vindocin. ut in Turon. à prima manu ,& a b eo baptixata crederet.
* Bad. cum mff. Côlb. Sc Carn. tri non poterat. Torus ille locus,
ne cùfèrrandi occafio f i t , nonnihil eft expendendus. Non enim
hîc negat Hilarius poteftatem abfolutam, fed ex conditione, qua
ficus decrcveràt , ut fides gentibus non phedicartcur nifi poll
çalfionem Domini. Quo fpedkat illud Pauli, Quomodo credent ei
quem non audietimt ? Quomodo autem audient fine pradreante ! Sec.
Ex hac Dei otdinationc proficifcitut illi qu* mox memoratur
neceffùatis mora , feu needfitas mora: ad-crcdendum. Ea enim vo-
tôm inverfio Hitarid valde eft familiaris. Sed Sc cùm ait, In fa£H
erat dijpcultate ne fieret ; tantum indicac faftamdifficile j non quod j
omnino fieri non poflic. Ncque etiam move te débet illud, quod I
h®c proximi praecedit, Res extra culpam infidelitatis. Hac quippe
fententia gentes, quse Chrifti fidem nondum profeflte erant, non
excufat ab omni culpa, fed a culpa dumtaxat infidelitatis, ea nimi-
rum, cui Chriftus afferit minime obnoxios futuros fuifle Judxos,
fi ipfc non veniffet. Illasvult fineertmine voluntatis, hoc eft, ejus
Voluntatis, qux ptxdicatx fibi fidei pettinaeitcr refiftit. Hoc enim
apud Hilarium lonat crimen voluntatis, voluntatem in malo obfti-
natam , Sc qux compcrtx vetitati nequaquam cedic. Juverit hxc
Auguftini verbis illuftrare Sc confirmarc. Sic autem habec epift.
194. n. 1 7 .Secundum hanc excufationem ineucufabiles dieit Scriptu-
ra divina quofcumque ftientes peccare convincit. Dei tamen jufium
judicium nec illis parcit qui non audierunt. Qyicumque fine lege
peteaverunt, fine lege peribunt. . . . quia & ipfa ignoranria in eis, qui
intelligcre noluerunt, fine dubitatione peccatum eft, in eis autem qui
non potuerunt, pama peccati. Am certc Hilarius catcnus hie gentes
cxcufat , quatenus Johanni jam crediderint , & ad credendum
Chrifto profeflione Sc animi propenfionc paratx fint.
f Sex mfl. in adventu. Magis placcret adventum fine prxpofi-
tionc in. ~ Commendantur gentes , quod poll paflionem Chrifti
prxdicatis divinis myfteriis, Unigcniti Dei adventum crediderint
^atque confeflx fint, miracula laudaverint, Sec.
s puta , virtutem refurreftionis, cutatiobum opera. T um in
mff. Rom. Colb. Sc Cam. & condemnantes , qui juftificati non
erant, omiflis vocabulis per fidem.
k in mf. Rom. multimoda. -In Golb. Sc Cain, multimode,