Matth, ƒ.
'fa
FruCtus
terra: proerg°
prsdicatiöni fe impares efle nifi illümi- A oftendemus habuifle. Ada: terram meminimus pCtp^
nentur oftendunt : nifi quodam vultfls Domini
fplendore lucefcant. Sunt enim 8c ipfi fe-
cundüm Evangelium lumen mundi ( Dominus
autem ipfe lux vera eft ) d luce illumina-
ti, ut lumen eflent Apoftoli 6c Prophet».
Ceterhm fuperfluum eft ideo illuminari fe veile
, ut cognofcant ea de quibus quafi cognitis
prsdicabanu
y. Hane autem omnem propheticam atque
poft peccatum datarum fibi benediéfcionum
honore fuifle fpoliatam. Ipfi enim di&um eft,
Quoniam terra es , 6c in térram ibis. Ergo c«.,
quia terra eft , * hac poft peccatum maleàu *
âione damnatur : Maledicta terra in operibus
tuis , in doloribus edes earn omnibus diebus
vitæ tuæ , {pinas 6c tribulos generabit tibi. I
Terræ elementum extra crimen fuit i caret
ergo maledi&ione, quod Carebat 6c crimine.
apoftoli cam dodrinam necefle eft confeflio B Verùm hîc Adæ terra , quæ per illecebram
populorum, 6c remiflbrum peccatorum lætitia
confequatur. Neque folùm peccatorum re-
miflorum » fed quod enm> qui peccata remi-
fèrit, æquitatis raturum judicem feiant, quôd
per eum in viam vitæ omnes gentes terram
inhabitantes dirigantur, relido idolorum er-
rore ad cognitionem Dei eruditæ. Idcirco hæc
fequuntur î Confiteantur tibi populi Deus, confite
antur tibi populi omnes. * Leetentur & exfolient
cibi erat criminofa , maledicitur. Hæc ergo
ab eo omnibus præfentis vitæ mæroribus con-
fumitur, ôc ægritudinilm doloribus editur omnibus
, in fpimS 6c tribulis vitiorum 6c cupi_
ditatum aculeis compunda. Omnis ergo ter-
reno Adæ fimilis, hos maledidos frudus terræ
fuæ reddit. Ceterùm qui jam cælefti Adæ con- p« y
figuratur , habet innocentem terræ fuæ fru- duml
dum, primùm Dei cognitione locupletem|
gentes i quoniam ajudicabis populos in oequit at e, C deliinc caftitatis, juftitiæ , mifericordiæ opeventes
in terra diriges. Cdm confitentur populi
aefignari videntur ex tribubus duodecim vel
creaentes vel credituri. Cùm confitentur omnes
populi, exceptio nulla fit gentium. Cùm
lætantur 6c exfultant gentes, quoniam judica-
bit populos in æquitate, 6c gentes in terram di-
riget, caufa Iætitiæex fpe judicii æterni, 6c di-
redarum in viam vitæ gentium prædicatur.
6. Interjedio diapfalmi videtur hîc nihil
innovafle , cùm præfèrtim fub iifdem verbis D
fenfus iteratus fit : Confiteantur tibi populi Deus,
confiteantur tibi populi omnes. Sed cùm adjicL-
tur, Terra dédit fruHum fuum, intelligitur non
ex nihilo eorumdem verborum faéta efle re-
petitiojfi tarnen idipfum fub iifdem verbis fi.
Confeflio
duplex.
ribus gloriofum, vetere homine cum vitiis 6c
.concupifcentiis ejus exuto. Ob id ergo Deo
eft reddenda confeflio , quôd terra frudum
fuum dederit. Suum : quia eum Adam cùm
habuiflèt , amiferat. Dédit ergo quod fuum
eft, id eft, frudum , qui ei 6c in cognitione
Dei eft, exhibuit in ipfb illo primùm Domi*
no noftro, qui terrenum corpus aflumfit nihil
peccans»
8. Ob quæ demonftranda 6c docenda, rur-
fum benedidionis Dei munus oratur , cùm
dicitur, Benedicat nos Deus. Ac ne de incerto d™
6c incognito Deo fperari benedidio exiftima- ttill(
retur j adjedum eft, Deus nofter : Patriarcha- ü«d
rum fcilicet 6c Prophetarum, 6c Apoftolis ipu P'
gnificatum intelligere debeamus. Invenimus fis tamquam fucceflionis hereditate d jam pro-
enim confeflionem duplici ratione tradandam prius .: in quibus frudum fuum dédit terra
efle : unam b confeflionem peccatorum , ubi continentiæ 6c fidei 6c juftitiæ 6c mifericor-
in deferto Jordanis confitebantur peccata fua diæ , quin etiam inter iplos fæviflimarum per-
efle : aliam Iaüdationis Dei, ubi Dominus lo- E fècutionum cruciatus atque mortes, iplo jam
quitur ad Patrem, c Confiteor tibi Domine divini nominis devota martyrio.
pater casli 6c terrs , quoniam abfcondifti hsc
> a fapientibus, 6c revelafti ea parvulis. Prima
ergo illa 6c fuperior confeflio peccatorum eflè
credenda eft, maximè qus prsdicationi pro-
phetics atque apoftolics conneditur : fe-
quens hxc laudationis Dei intelligenda eft
populorum, deinde omnium, id eft, gentium
univerfarum j 6c ob id, quia terra frudum
fuum dederit.
7. Sed qusrendum eft quem frudum terra
dederit , ob quem populi omnes Deum lau-
dent. Caufa quidem Deo debits laudationis
sterna eft, quód corporales hos- 6c nobis ne-
cefTarios frudus terra fuppeditet : fed terra:
non funt. Aut enim noftri funt quibus pr»-
bentur, aut Dei funt per quem miniftrantur.
Requiramus ergo quos frudus terra 6c habue-
rit, 6c amiferit. Per id autem quod amifit,
* Reg. mf. judicas. Mox juxta grzeum in terra, non in terram.
At fubncxz enarrationi magis confentit lcClio vulgaca.
b Bad. Er. Lipf. & mf. Reg. eonfejprrttmpeccatorum.
* Par. ex mf. Mie. confitebor, quod & Regius videtur habuifle.
A Apud Par. jam froximit: malè.
* Bad. Er. & Lipf reflebit eam ; confcuticncibus i x x. led
9. Repetitur deinde benedidionis oratio >
cum dicitur, Benedicat nos Deus. Non ex ni- i l
hilo iterantur h*c vota : fed ut per benedi-
dionem Dei augefeente dodrina Deum omnes
terra: fines timeant. Ait enim : £t me-
tuant eum omnes fines terra. Metuant ergo om- Tioafti I
nes fines terra: Deum, led Deum noftrum, fed
.Deum benedicentem. Non eft minimum offi-
F cium fidei, metus. Nam inter pr»cipua fpiri-
talium gratiarum dona numeratur, efim dicitur
per Efaiam , Et e replevit eum fpiritus e/* 11
timoris Dei. Et per Salomonem: Initium fa-
pientia: timor Domini eft. Beatus cui prove-
nerit timere non ex natura: humans trepida-
tione , fed ex cognitione rationis. Qui enim Qi^1
ex infirmitate in rebus trepidis metuit, hie dcl>caI
in fecundis rebus rurfum ex natura: vitio in-
folefcit. At qui ex feientia timet , femper
diflidentibus mlT. Turn editio Par. fpiritu timoris Domini. Qu*
deinde fequitur fententia Salomonis nomine laudaca, ex ipfo ver-
borum ordine judicatur non ex Prov. i. 7. fed ex Ecclefia'ftico
efle petita. Scd & in Pfal. 140. n. 4. & cap. 7. in Matth. Ec-
clcflaftici liber Salomoui nuncupatur.
timet, neque minùs fecunda quàm adverfà A Mis i„ sim in fincto, adfeendit in ahum
forroidat. Suroît ig.mr onginem fapientia ex ^ c a n tiv ita tm , . dedh A n n * in U m i J
utiles atque probabiles exiequenfo:
timon , , .
do, quæ propriæ peculiarefque fapientiæ funt.
Hunc ergo Dei timorem omnibus terræ fini-
bus Propheta optât: ut nulla gens terram incolens
extra metum ejus fit, Apoftolo voti
ipfius fummam explicante , cùm dicit , Et
omnis lingua confiteatur, quia Dominus Jefus
in gloria e(t Dei patris j qui eft benecfi&us
in fæçula {æculorum. Amen.
P S A L M U S L X V I I .
In finem ipfi David Vfalmus cantici.
EXS VKGA T Deus , (gr dijfipentur
cepit captivitatem,dedit dona in hominu
bus. Etenim non credentes inhabitare * Dominum
Deum. Dominus Deus benediStus de
die in diem,profi erum iter faciet nobis Deus
falutarium nofirorum. Deus nofierDeus fa l-
vos faciendi: & ‘Domini * Domini exitus
mortis. Vcrumtamen conquajfabit capita ini- \
B micorum Juorum: verticem capilli * deambu- '
lant in deliStis Juis. Dixit Dominus , Ex <
Bafan convertar * in profundum marts : ut ’
intinguatur pes tuus in fanguine: lingua t
canum tuorum ex inimicis ab ipfb. Vifa
funt itinera tua, Deus , itinera Dei met,
regis qui efi in fanSfo. T?mvencrunt prin-
cipes conjunEli pfallentibus : in medio juinimici
ejus : & frghnt odientes eum C rvenum tympaniftriarum. In ecclcfis benea
facie ejus. Sicut deficit fumus, defi-
ciant j ficut liquefit cera a facie ignis , fic
pereant peccatores a facie Dei. Et jußi U-
tentur U t i t i d : exfultent in con/peSlu Dei,
epulentur in Utitia. Cantate Deo , pfal-
lite nomini ejus, iter facite ei qui adfeendit
Juper occafitm j Dominus nomen efi illis
dicite Dominum Deum de fontibus ifrael.
Ibi Benjamin junior in pavore , principes
Juda duces eorum , principes Zabulon ,
principes Nephtalim. Manda Deus * virtu- * ;nfràjWv
tis tua : confirma Deus quod operatus es tMt'
in nobis.’ A templo tuo in Jerufalem , tibi
* offerent reges munera. Increpa feras * h u . affeexfultate
in confpeElu ejus. Turbabun- D #™ , concilium taurorum inter vaccas po-
tur 1 facie ejus, patris orpbanonm & ju - f ulorum ■ * excludantur h qui pro-
- - -i - bati funt argento. Diffipa gentes qua* bella
volunt. Venient legati ex Ægjpto ,
Æthiopia praveniet manus ejus Deo. Régna
terra cantate * Domino , (§E pfallite
Domino. Pfallite Deo * nofiro , qui adfeendit
fuper calum cali ad Orientem. Ecce
diets viduarum. Deus in loco fanHo fu o :
Deus inhabitare facit unimores in domo.
Educens vinclos in fortitudine, fimiliter
' eos qui * exacerbant , qui inhabitant in
fepulcrts. Deus dum egredererts coram populo
tuo , dum tranjgredereris in defer-
* Hil. hîc
addic non.
* Hil. belterra
mota efl. Etenim call diflilla- E U i t ™cem f ullm <vocem virtutis : date
'verunt à facie Dei, mons Stna à facie Dei
Ifrael. Pluviam voluntariam fegregabis
Deus here dit at i tua : (gr infirmât a efi , tu
verb perfecifii earn. Animalia tua habita-
; bunt in ea : parafii * in dulcedinem tuam
j pauperi Deus. Dominus Deus dabit verbum
e vange lisantibus virtutibus multi s :
rex virtutum dile&i : gr pulcrttudini do- ^
mus dividere Jpolia. Si dormiatis inter
medios cleros, penna columba deargentat a:
(gr pofieriora dorfi ejus in vtriditate auri.
Dum difiernit cale His reges Jùper earn,
nive dealbabuntur in Selmon : mons Dei,
mons über , mons confecratus , mons pin-
• guis : ut quid * Jiifcipitis montes cafea
gloriam Deo.. Super Jfrael magnificentia
ejus, gr virtus ejus in nubibus. Mirabilis
Deus in JanHis fu is, Deus Jfrael ipfe dabit
virtutem (gfi fortitudinem plebi Jùa :
benedittus Deus efi.
T R A C T A T U S PSALMI .
i. " T \ S a L M u s non à David, fed illi Da-
vid in finem præfcribitur. Deinde non
Canticum pfalmi , fed Pfalmus eft
cantici : ut in eo cognitionis 6c feientiæ prophéties
enuntiatio doceretur. Eft autem to-
tus ipfe facramentis Legis Evangeliorumque
contextus , magnâque 6c ex præteritis 6c ex
Ⱦ legis facramentis
contextus.
tos ? Mans in quo bcncpLcitum efl Deo G faturis allegoricorum diâorum interprétatio-
habitare : H eo etenim Dominus habitabit ne ■ ■ : 1“ & JeSis lat£ in g dt>ari-
ujque in finem. Currus Dei decem millium
multiplex, millia latantium : Dominus in
nam contineat, 8c aflùmtæ à Domino Garnis
afferat notionem, 8c impietatem populi ante-
rioris exprobret, 6c futurs cognitionis noftrs