b
$■
ad infeftan-
dos fidèles,
reccdic à lege
Dei.
A
Ÿ- ï/i-
1mm. i\.
13.
Deus ubi-
AH.17.ii.
Saf.1.7.
firem. 13.
ipfa jejuùia, ftupra, injurias , à odia cogitan- 1
tes j donantes autem exiguum nefeio quid ,
dum b pulfantem fores no (Iras inopem non
fuftinemus, aut dum bonitatis famam inani &
otiofa hominum opinione fedamur : 8c deberi
nobis ut audiamur exiftimàmus. Sed totum à
Deo Propheta fperat, totum ex mifericordia
ejus exfpedat. In operibus quidem bonitatis
c totius ipfe perfedus eft : fed fatis efle hoc
fibi non putat ad falutem, nid fecundùm mû
lèrationes Dei 8c judicia mifericordiam con- !
fequatur.
7. Numquam autem otiofiis eft, numquam
non infeftantes infedantefque proximi hint *
vita ejus omnis fecundùm Scripturæ fidem in
infidiis fuit. Sed 8c quifquis nunc placere Deo
vult , difpliceat impiis neceflè eft. Ét idejr- •
co ait,- slpp ropiaverünt perfequentes me in iq u i-
ta t i î h lege a utem tu a longé f a H i f in it. Hæc
quidem de fe, cujus infeftata fuit ürtdique
vita, dixifle creditur. Sed qui in pfalmo hoc
humanæ dodrinæ ordinem tenet, ad erudition
nem noftram omnia temperavit 1 ut cognofoe-
remus eos, qui proximi injuriæ fidelium fièrent
, à Dei lege longé abefie. Quanta enim fit
d in fandos injuriæ accelïio, tanta fit ex Dei
lege deceflio. Cavendum autem eft, ne quan-
do nos adversùm fratres ira commoveat, ne
quando invidia ftimulet, ne quando æmulatio
irritet : ut aliquid in eos irreligiofum aut fa-
ftidiofùm agamus, quorum injuriæ cùm affifti-
mus, turn à Dei lege defiftimus.
8. Dehinc fequitur î P ro p è es D o m in e , &
om n ia m a n d a ta tu a v e r ita s . Alio in loco legi-
mus, Deus appropiahs ego fum, 8c non Deus
de longé, dicit Dominus. Non corporalibus
locis Deus continetur , neque finibus aut fpa-
tiis divinæ virtutis immenfîtas coartatur. Aaeft
ubique, 8c totus ubicumque eft : non pro parte
ufquam eft, fed in omnibus omnis eft. Bea-
tus Apoftolus Athenienfibus philofophiæ ina-
nitate ridiculis pro concione refpondens ait,
Non longé à nobis manentem quærimus
Deum : in ipfo enim vivimus 8c movemur 8c
fumus. Et Spiritus Dei , fecundùm prophe-
tam, replevit orbem terrarum. Et rurfum*
Nonne cælum 8c terram ego impleo, dicit
Dominus ? Nihil à Deo vacat, nihil indiget.
1 Ubique eft, modo animæ e corporalis, quæ in
membris omnibus difFufa, fingulis quibufque
partibùs non abeft. Etiamfi privata qüædam
ei 8c regia in toto ebrpore fedes eft j tamen
in medullis* digitis ^ artubus infiinditur. Jam E â i^
fi corruptis aliquibus corporis membris reci.
fione erit necefle, cùm ufum fuum eadem mem- bÿ
bra vitiis emortua non habebunt : id quod pu.
tre f caducæ carriis eft, fine detrimento ani- t
mæ recidetur. Ipfa enim corporis noftri anima
fànis 8c integris admixta membris eft : 8c cùm
eadem fuerint 8c putria 8c recidenda, non fequitur.
9. Hæc quidem fuperfluè divinæ riaturæ ad Dcaje
comparationem fimilitudinis conferuntur : quia
incomparabile eft quidquid æternum eft, nec nonjl
recipit * configuratæ veritatis fpeciem , inini. *«»
tiabilis divinitatis exception Sed intelligence
noftræ iftiufmodi coaptatur exemplar • ut per
id fecundùm cæleftium didorum audoritatem
incorporalem 8c immenfiim Deum circum-
feripto huic 8c corporali mündo intelligere-
; mus admixtum, vitiofis verô 8c per opera fua
emortuis non ineflè s. Quin etiam adhuc divi- .
narum atque invifibilium rerum intelledus ex
contemplàtione corporâiium rerum naturifque
fedatur. Solemiademus in quadam cæli par- s°i»,
te, prout ei curfiis eft, demorantem î 8c certè lltuila
ubique protenditur, ubique adeft, 8c quantus
per omnia eft , ita h ubicumque tantus infiin- 1
ditur. Sed fi in claufas domorum feneftras in-
cidet, lumen qiiidem illius præftô eft , fed
)ipfa fibi lucem ejus quæ obferata funt dene-
gabunt.
10. In omnibus igitur vitæ noftræ operibus P«f«i
eircumfpedi, 8c ad Deum patentes elfe debe-
mus : primùm ut liberis 8c pér innocentiam ™ttæ
patulis cordibus noftris lumen fuum dignetür
infiindere : deinde uti nos in divinitatis fuæ
fi nu agere credamus , neque eum abeflè cùm
irafcimitr , cùm cædimus, 1 cùm contemni- '
mus, cùm maledicimus, cùm inebriamur, cùm
, libidinamur, cùm divina 8C humana negligi-
mus, majore contumelia ejüs intra quem hæc
agimus peccantes.
11. Sed ad id etiam illud accedit, quia mandata
fua veritas eft. Nihil illic anceps, nihil du-
bium, totum veritatis abfolutione perfedum
eft : quæ hoc majore periculo negliguntur, quo
magis veritatis k præcepta fimt conftituta. 1
12. Quatenus autem id Propheta cognove-
rit, fubjecit dicens, In initiis cogriovi detefiimo-
* Apud Par. edit cogitationes : corruptè.
b Reg. codex cum Albin. pulfantis, 8c mox morns, loco inofem.
* Tres mff. totus ipfe 8cc.
d Excufi , in fanèis. ReCbius mff. in fantlos.- hoc eft , quanto
quis propius ad injuriam fanCtis inferendam accedit , tanto Ion-
gius recedit a lege Dei.
e In vulg. mimaincorporate.Migis nobis probatur cum mff.Reg.
Vatic. 8c Albin. anima, corporate: ea tamen ratione , ut anima
corporalis dicatur, non quod corporea ipfius natura, fed quod
corpori fociata fit , eum rerc ad modum quo Verbum carni con-
jundtum incarnatum & corporatum vocamus. Sic fuprik Hilarius
lit. 3. n. 9 ■ mandatum pertinens ad vitam quam in corpore degi-
mus , corporate vita mandatum nuncupar. Idco autem anima
corpori conjundta memoranda èi fuit , quia eft & natura angelica
j qux anima a corpore libera jure nuncupecur, cujus cxem-
plum ad illuftrandam Dei in omnibus loeis prarfentiam nihil con-
ferret. Ex hoc etiam loco non obfcurè apparet Hilarium longè
abfuiffe, ut corpoream animge noftrse naturam fentiret. Qui cnim
illam Dei inftar in omnibus fitnul membris exfiftentem ac nulla fui
parte etiam prsecifo aliquo corporis membro recidendam pradicaric
> lenlcrit corpoream. Fruftra Cinb ex notitia animte nos
provehit ad intelligendum Dcum in toto mundo & in qualibet
parte totum, nifi paritcr animam in toto corpore 8c in qualibet
parte totatn, prqindeque indivifam 8c incorpoream vulgo incel—
ledlam effe exiftimarit.
t Sic noftri mff. Editi verb, caducumque carnis eft.
6 Nimirum, ut ej>ift. 187. n. 16. loquitur Auguftinus, per ha-
bitationis gratiam, cum iis adfit per divinitatis prafentiam: a qui-
bus tanto abeft longius, quanto in vitiis funt pcrtinaciores; Jicut
retie dicuntur oculi tanto effe ab hac luce longius, quanto fuerint
caciores,---- otiamfi lux prafib f i t , ut in eadem epift. n. 17. fubditur.
Hie fubjiciunt vulgaci, Quin etiam adhuc c'um 8c c. Ex-
punximus cum audloricate mff. ex quibus mox repofuimus fecla-
tur, ubi prills exftabat fectamur.
h In vulgaris .ubicumqueefl. Abeft verbum«y? a mff. Reg. Vatic.
& Albin. Auguftino num. 17. pratdidtse epift. X87. qu* eft
dc przlentia Dei, ad eamdem rem demonftrandam magis placet
exemplum foni quam lucis.
‘ Vaticanus codex, cum contendimus.
* Quinquc mff. pracepto funt conftituta.
niis tuis , qui* in æternum fundaßi ea, Hæc Ii- A ncL<vi. Vidi non fermantes paSturn , (df ta?-
cètPrq'phecade fe dicat, l^em Dei abexor- befiebam : quia cloquia tua non cuftodiedio
ipfe cognofcens ; a univerfe cetati tamen
congruunt, c\ux ab inftitutione mundi doftri-
nis Dei fit erudita. Qui enim ftatutam Adx voluntatis
b legem meminit, qui ipfam illam Eva;
creationem didicerit, qui malediftionem fer-
pentis audierit, qui.elaufum vita; lignum Cherubim
flamrheo gladio & convertibili legerit,
qui occifi Abel clamantem fanguinem feierit,
qui poena: 8c c in Cain & in Lamech nume-
rum reputet, qui tranflatum Enoch, qui refe
r v a turn Noe, qui benediftionem Sem &Ja-
phet, & malediftionem Cham d ferutatus fit,
qui Melchifedech facerdotem, qui Abraham
eleftum , Ifaac promifTum , Jacob pnelatum ,
Jofeph venditum, fandifi.catum judam, Moy-
fennutritum, eruditum, & poft ingentia latze
legis facramenta in verbo Dei mortuum, 8c
Jefum divifbrem e promifla; terrze, 8c auftorem
runt. Vide quia mandat a tua dilexi yDo-
mine: in tua mifericordia wivifica me. Prin-
cipium fuerborum tuorum veritas : in sternum
omnia judicia juflitice tua.
1. KX5 l t a quidem nobis atque magna
1 ^ /1 fanftus Propheta fidei confeffionifl
-L. ▼ que fua; toto in pfalmo propofuit
exempla : per qlue formam in fe ipfo ceteris
credendi, agendi, intelligendi, ignorandi, fpe-
randi, precandique conftituit, evangelicum
virum perfefta Iegis obfervatione confummans.
Et quamquam omnia , qua: vel divina: volun-
tati placita, vel .humana: fpei propofita-funt,
aut agat aut teftetur h aut.fperet j meminit tamen
in quo obfervantia: genere mandatorum
ilium caput
ac fuinma ,
iteratæ circumcifionis intelliget : profeâô uti C omnium caput aefumma confiftat ; fcitque quid
Prophetæ voce poterit, In principio cognovi de
tefiimoniis tuis J q u ia in eetemum fu n d a ß i ea . In
omnium enim fuperiùs memoratorum virorum
vita atque geftis æternorum bonorum fpes con:-
tinetur : 8c per eos ad doftrinam evangelicæ
prædicationis imbuimur. { Sed quæ fundata
funt, in ædificationem futuræ domus præpa-
rantur. Ædificamur enim fecundùm beatum
Paulum fuper fundamentum Prophetarum 8c
ä Domino fuo, etiam ab ipfis, quibus commit-
tendje claves cjelorum erant, Apoftolis qu^re-
retur. Namque cüm inter fe opinionibus ac
ftudiis difliderent, fibique finguli principatum
humana contentione prafumerent, dum pr«-
ftantiorem fe ceteris unufquifque eile aut op-
tat aut pofeit 5 Dominus meriti hujus äc no-
minis prxmium unde petendum eilet often-
dens,ait, Qui vult efle ex vobis major, fiat om-
Apoftolorum, in quibus teftimonia Dei fim- D niuni minimus : omnis enim qui fehumiliave.
data funt in æternum, ubi exftruetur cæleftis
ilia 8c regia civitas fanctajerufalem : quæ do-
mus Angelorum b frequentantium, 8c elefto-
rum primitivorum eft, cujus fundamenta funt
vivi lapides pretiofæque gemmæ in Chrifto
viventes,.refurgentes, régnantes, qui eft be-
nedidus in fæcula fæculorum. Amen.
L I T T E R A XX.
1 Refch.
ritexaltabitur, 8c qui fe exaltaverit humiliabi-
tur. In hu m 1 l 1 t ate foilicet docuit omnia
fidei nomina 8c premia contineri. Utililfi-
L u c .it .i6 .
Matth. £3.
mum itaque eft, obedientes divinis pra:ceptis
omnem intra fe ipfbs humane infolentix ac pe-
tulanti^ inanitatem fractam protritamque co-
hibere, fefeque, Dei 8c 1 magnificentia 8c mi-
feratione reputata, intra humilitatis modeftiam
continere.
£ 2. Ob quod hie nunc fanchis 8c rex 8c prophe-
ta 8c Deo ac Domino fuo fecund fim carnem in
feminis fui originem deputatus, inter has fie-
c'uli infeftationes ac fpiritalium nequitiarum pu-
gnas fola ac tali ad Deum precationis fax ara-
bitione proclamat: V id e h um ilita tem me a m , &
eripe me : q u ia legem tu am non fum oblitus. Non
regni opes, non fpiritum prophetia:, non alia
aliqua humana: jactantia; nomina confpici in fe,
fed humilitatem,precatur. Non enim adversum
T f ID E humilitatem me am, & eripe me :
V quia legem tuam non fum oblitus. fu -
dica judicium meum, (&f redime me : pro-
ftn eloqmum tuum mvificame. Longe eft F i„feaantes fe armis belU refiftit, nec humanæ
peccatoribus (ulus : quia, juftificationes tuas indignationis impatiens rapit ad ultionemfuam
non exquifierunt. Miferationes tua multa
* nimis , Domine : fecundùm * judicia tua
ymifica me. Multi qui perfequuntur
tribulant me : * à judiciis mis non declia
In Regio cdfiice & Albin. univerfa tamen Lcclefia ; in Vati-
cano , univerfa tamen atati Ltclefia : le&ioncs non Ipernendz.
His fimilia funt ilia lit. }. n. 8. quibus oft end it Hilarius viam mandatorum
ab ipfo mundi exordio, ac deinccps fuille tritam : quia
en mandate Dei ab initio faculi perreftum fit. In hac enim femita
& Abel cucurrit, & Seth inftitit 8cc.
De hac lege didtfum videtur illud Trail. Plal i . n. 1 6. Volun-
tati ergo per miff a bonitas eft : ut pramium fibi voluntas bonitatis ac-
quireret ; effet nobis aterna hujus beatitttdinh profectus atque uftos
ex memo, non neceffttas indifereta per legem.
omnia fidei
nomina 8c
prxmia.
Humilita-
David of-
Ultionem
8c potentiæ tempus 8c regni. Sed feiens banc
divinæ voluntatis effe fontentiam , Mihi vindi- J
dam, 8c ego retribuam, dicit Dominus , non
oblivifeitur legis Dei in humilitate k retinen-
'dæ : fed exipi fe ob id quia fit humilis deprec
Excufi , in Cham : eniendantur ex lerjptis.
1 d In vulgatis défunt verba, fcrnta'us f i t , qui Melchifedech facer
dotum, qui. E x fta n t magno conlenfu in mff
e Abeft promiffa à mff. Reg. 8c Albin.
‘ Regius codex ,fed cion fundata funt.
S Editi, Angelorum frequentia : renitentibus mff.
h In duobus mil. aut fervet.
1 Vaticanus mf. cum Reg; & Albin. magnificentia & mifero-
tioni reputatum : ac paulo ante obrepentis, loco obedientes.
k Ita très mff. At editi, retinendn.
z ij