S. vT. d me : (§j-fimilis ero defiendentibusin luum. Lacum pænalem inferorum locum Scriptum
chm sei commémorât.,. Ergo niß facies Del, qui «tique chnßus cß ,qui imagoDei invifibilisefi,
k' gdn* s. unieuique fanBo adfiuerit 3 erit Ulis fimilis, qui parue infierni deputati e vita bäc ßne fpe
quitus excejfcrint.. Unde in Pfal. 119. n. 4. Adam jam gloriâ donatum dicere non
dubitat: Adam confieffius , venia refervatus , glorificatus iri Chrißo cß.
218. Aliunde etiam confiât,numquam eam Hilarii fententiam fuifle , ut nulli
fanélo ante judicium cælum .pateret. Hujus hodieque incolas eflè, qui in paffionc
Domini relurrexerint, ie exifiimare declarat in Pfal. 1. n. 16. Neque eum de Domini
fui benignitate tam male lènfiflè crediderim , ut çùm in Pfal. 67. n. 2.7. narret
eum Virtutibus caleftibus animifque SanBorum iter ejus preeuntibus cælum con-
fcendiflè ; Chriftus beatos illos.Sandterum animos itineris lui comités pafliis , eos
lècum in patriam cæleftem recipere dedignatus fit. Immó etiam poll Chrifti in
cælos adlcenfum , protomartyrem Stephanum eb lè recepiflè , ac venienti ei à
Pâtre in primoribus cæli occurfum eflè innuit in Pul. 58. n. 6. ut ibi obfervabitur
not. g. Hanc quoque ceterorum Martyrum Ipem fuiflè , ut madratis corporibus in
cælum evolarent, fic in Pfal. 65. n. 13. teftificatur : Per hec igitur genera poenarum
Martyres in fidei tefiimonium corpora fua holocaufia voverunt : ut in Dei domum, id eft,
IN cælestis domicili i habitATIONEM confimmatis hoßiarumfitarumfacrificiis
introirent. Gerte f i, ut ait Ambrofius epift. 29. ad Irenæum n. 8. ipfe eß Dominus
jefits fummum bonum 3 ægre admodum percipi poteft, quomodo ii, quibus confortium
ebrißi mors acquifivit, non fruantur lummo bono, aut non lumme felices fint ;
maxime ex fententia Hilarii luperiore §. explicata, qua Ghriftum etiam lècundùm
hominem totum Deum profitetur. Et verb libro 10. de Trin. n. 34. latronem Chrifti
regni, quod confeflus fuerat, ficconfortem facit,ut in eo nonqualemcumque
felicitatem, led conßtmmatx beatitudinis delicias fit adeptus.
sinfloi 219. Hanc de juftorum à nobis migrantium ftatu dilputationem curiofiùs pro-
££■ fecuti, an eis cælum continuo donari firma Ecclefiæ traditione demonftrari pollet,
ygÊjes inquifivimus. Hinc non modica parata erat difiêrtatio, in qua primo quid de Mar-
crcjuum. tyribus, turn quid de ceteris juftis Majores nofiri lènferint, exponebatur. Sed ne
præfatio, quæ modum jam excellit, in immenlùm crelcat, & ne extra Hilarii nofiri
fines excurrere videamur , eam lupprimendam duximus. Si qui tarnen de fide,
qua cælum à Chrifto apertum lànbtis numquam non patere credimus, adhuc dubi-
tant ; ültro hîc expendant ipfi momenta præcipua , quibus eamdem in Ecclefia
lèmper viguiflè nobis confiitit. Et Martyres quidem cælo gaudere Græci Latinique
Patres , fi paucos excipias qui Millenariorum errore imbuti funt, magno, conlen-
lù docent. Immo fidem noftram jam ævo luo receptam probat Irenæi atque Ter-
tulliani labor , ut eam ex animis fidelium extorqueant. Tum fincera Martyrum
afta relcgentes, vix unum reperient Juftinum , qui non hac fpe paflusfit, quod
moriens cælum migraret. Hanc fideni, quam conceptis verbis plerique profîten-
tur, læpe Deus vifis certiorem fecit. Adeo verb publica erat , ut Martyres Chrifti
de ea & à judicibus luis interrogates , & ab ethnicis populis irrifos legamuS.j Nec
leve ejufdem fidei tefiimonium eft pia plebis Chriftianæ confuetudo, qua ad Martyres
feftinare lolebant, eofque rogare, ut cùm ad Deum in cælum perveniflènt,
lui apud eum memores eile dignarentur. Quid ebs memoremus ,qui Martyrum
adta conicriplerunt , cùm illos cælo ac Deo potiri quàm plurimi fignificent , ne
unus quidete neget ? Denique fidem eamdem olim in publicis Ecclefiæ precibus
confignatam non negabit, qui antiquum Ordinem Romanum, aut Mi fia! c Gotthi-
cum lib. 3. de Liturgia Gallic, editum, neenon Sacramentarium Gallicanum, quod
èmfi ante annös mille exarato Tom. x. Mufei Italici inlertum eft, aliaque id genus
làcræ antiquitatis monumenta confulet. Jam verb cùm cælum non fànguis nofter,
led caritas aperiat ; eo Martyribus aperto, ceteris quoque juftis patere facile com-
probatur : idque re vera Patrum eorumdem audteritate & iildem fere argumentis
compertum habuimus.
J. VII.
$. VIL
De ju di ci o novijfimo : an aliquos Hilarius ab eo exclußrit.
$ vir.
DE N O Vis*
220. O C R IP S IT non itapridem vir celeberrimus, Hilarii de judicio noviffimo
non ferendum elle errorem. Ac licèt in quo fîtus fit file error ibi
non: declarer, antea tamen fatis fignificat hanc cenfuram fuam in id cadere, quod rnf
in Pfal. 1. n. 16. ait, CÙm enim dicit, Qui credit in me, non judicabitur3 exemitjudicio
fidèles ■. eÿ cum Jubjecit, fiui autem non credit, jam judicatus eft 3 non admifit id Judicium
infidèles. & num. 17. Sed ademto in credentes non credentcfque judicio, cau/am Do-
minus judicii auBores in quos ' judicari necejfe ejfet adjeat. Sunt enim aliqui inter
impios piofque qui medii fint, ex utroque admixti ,neutri tamen proprie, quia in idipfiim
conftiterintex utroque 3 nec fidei admifeendt, quia fit illis aliquid infidelitatis mfertum.
nec infidelitati deputandi , quia aliquid habeant eÿ fidei. & poft pauca : Hi ergo ju-
dicabuntur , qui neque ut pii non judicabùntur, neque jam fuerint ut impii judicati.
Quod rurlum in Pfal. 37. n. 7. explicat.
■ 221. Jam olim monuerat Origenes Tom. 1. edit. Huetii p. 42. nonteillos his ver- am a.,
bis 1. Plàlmi, Ideo non refitrgent impii in judicium, addudtos eflè , ut impiorum jua-.
dicium negarent. Hujus loci ,inquit, auBoritate freti pmpliciores quidam ex fidelibus
negant malos reJùrreBionis compotes futuros, aut Dei judicio dignandos. Et in hune qui- ^»pra-*
dem Icopulum incidiflfe videtur Laftantius lib. 7. div. inftit. c. 20. ubi de judicio ex-
tremo lèribit : Nec tamen univerfi tum a-Deo judicabuntur ,fid ii tantum qui fimt in Dei
religione verfati. Nam qui Deum non agnomerunt, quoniam fententia de his inabfolutio-
nem f in i nonpote f l , jam judicati damnatique funt ,fanBis litteris conteftantibus , non
reJùrreBuros impios in judicium, fudicabuntur ergo qui Deum feierunt, freinoraeo-
rùm, id eft,mala opera cum bonis colUta ponderabuntur : utf i plura & gratia frerint bona
, juftificentur ad <vitam beatam 3fiautem mala fupera'verint,condemnenturad pcenam.
An verb in eumdem impegerit Hilarius, nunc expendendum.
221. Obfervandum eft 1°. duplex ab Hilario judicium diftingui , unum Icilicet■ ■ <**> t»
in eonfummatione mundi,& alterum poft mortem cujulque hominis, Hujus, vcÉ S hÎ,
etiam utriufque meminit in Pfal. j 7 . n. 7. ubi hæc Pfalmi ejufdem verba , Zltique
efi Deus judkans eos in terra, fie enarrat : Dteens ergo homo, anfruBus fit jufto, nonam-
bigitur exfieBare judicium, jufto tamen jam in terris, quia per Angelos in Abrahx finum
deduBusfit , judicata. Ibi quippe juftum jam in terris judicatum hinc probat, quia
per Angelos in finum Abrahæ dedudtus fit, quod non fine prævio judicio fàèhim
eft De altero autem interpretari licet, quod adhuc exfpeftari prædicat. Neque Iblum
juftum , fed & infidelem ante judicium noviflimum judicari in eodem loco fubin-
de affirmât in hunc modum : Ctim ergo fanBus non judicandus fit , qui in <uitam fit
tranfiturus ex morte, (eft infidelis jam judica tu s ad poenam s it , intelligitur
in cos reliquum ejfe judicium , qui pro gefiorum qualitate inter peccata fidemque medii
fint. Quando autem impius judicatus adpoenam fit, in Pfal. 2. n. 48. declarat difertis
his verbis : Non morofa haie ira eft, per quam de jufla via pereunt : nt quis fibi interim in
pana lucro inter moras judicii blandiatur. Jn brevi namque exardeftit ira. Excipit enim
nos flatim ultor inf emus : g) dece dentes de corpore , f i ita mxenmus , confiefiim de via.
reBa perimus. Tefies nobis evangelicus dives ffr pauper, quorum unum Angeliin fedibus
beatorum & in Abraha finu locaverunt, alium flatim poena regio fufeepit. Adeo autem
flatim poena mortuum excepit, ut etiam fratres ejus adhuc in fupernis manerent. Nihil
ilhc dilationis aut more efi. fudicii enim dies vel beatitudinis retributio efi xterna, vel pane
: tempus verb mortis habet interim mumquemque fuis legibus, dum ad judicium unum-
quemque aut Abraham refervat, aut poena. Hunc locum ex folido deferibere non pi-
guit, quo confirment quod fuperiori §. diximus, nihil vetare quo minùs Hilarius
lànftos ante judicium cælo donatos fenfilfe exiftimetur, quamvis in Plal. 120. n 16
*2 r '