795 S. Hilarii Epilcopi 79*5
m fummam intelligent« comptehendentes, Adiftributiônispifcatorem nofttum deprehende. N»,]
mus ; Verbum enim tempore liberavit -, f & | |
fuum eft fibique, quod liberum eft, 8c lolita- j
hum 8C obtemperans nemini. Aures erigamus
in cetera. Ait, Et Verbum erat apud Deum. Jam
fine principio eft apud Deum, quod erat ante
principium. Eft ergo, ß qui erat, apud Benin: g
de qui abeft à cognitionis tempore, non abeft
ab au&öre. Pifeator nofter evafit : fed fortè
hærebit in ceteris.
ij. Dices enim : Verbum Tonus vocis eft, Mil
de enuntiatio negotiorum , 6c elocutio cogita. ^
tionum. Hoc apud Deum erat, 6c in principio
erat : quia fermo cogitationis æternus eft, cum
qui cogitât fit æternus. Refpondeo tibi interim
pro pifeatore meo paucis, dum videbimus quo.
modo rufticitatem fuam ipfe defendat. Sermo Vow
in natura habet ut elfe polfit, fequens autem ei JJ “
eft ut fuerit -, eft verô tantùm cùm auditur.
ridei offi- lpquamur. Nullum ergo, dicis, officium eft fi-
ciarn. dei, fi nihil poterit comprehendi. Immo hoc
officium fides profiteatur, id unde quæritur in-
comprehenfibile fibi efle fe feire.
Generatio n. Supereft de inenarrabili generatione Fi-
Filii Dei, fii adhuc aliquid, immo aliquid illud adhuc
a totum eft. Æftuo, differor,4 hebefeo, de unde
incipiam nefcio. Nefcio enim quando natus fit
Filius j de nefas eft mihi nefeire quôd natus fit. B
Quem imprecer ? quem implorem î ex quibus
libris ad tantarum difficultatum enarrationem
ignora fa- verba præfumam ? Evolvam omnem Græciæ
pientibus fcholam ? Sed legi, "Vßf fapiens ?b ubi conquifi-
™c«ri!to. ior fcculi / In hoc ergo fophiftæ mundi 6c la-
' i> pientes fæculimuti funt-, lapientiam enim Dei
Scribis le- reprobaverunt. Scribam ergo legis confulam ?
Sis » Sed ignorât * quia ei crux Chrifti feandalum
Miraculîs eft. Hortabor fortè vos connivere de tacere,
probata,
, Et quomodo in principio erat, quod neque ante
fed intelligentes elle incomprehenfibilia quæ
quia ad venerationem fatis fit ejus qui præ- C tempus , neqiie poft tempus eft i Et nefcio an
dicatur leprofos emundatos fuifie! furdos au- vel ipfo elTe polfit in tempore : loquentium enim
difle , ciaudos cucurrifte I paraly ticos confti- fermo neque eft ante quàm loquantur, 6c cùm
tifle cæcos lumen recepiffe , cæcum ab utero locuti erunt non erit 5 in eo autem lplo quod
oculos confecutum dæmonas fugatos, ægro- loquuntur, dum finiunt, jam non ent id unde
tos revaluifle I mortuos vixifle ? Sed hæc h*- coeperunt. Hæc à me8 ut ab uno ex cetens. Sed
retici confitentur, 6cpereunt. B » aliter pro fe : 8c objurgabit te pnùs, 4
n Exfpedate itaque nihil minus claudo- cur negligenter audiens. Nam etii lententiam
rum ’ curfu, cæcorum vifu ! fugâ dæmonum , primam rudis auditor amiferas 8 In principio erat
vita mortuorum. Confiftit enim mecum, in Verbum i de fequenti quid querens , Et Verbum I
patrocinium editarum fuperiùs difficultatum , D erat apud Beum ? Numquid audieras, in Deo ^
r .. 1 /Y . _ __* ; 1 nr /À.mAniam f'P /'AfTir'ütinnl Ç ^ m J * ■
Pffcatori (crelaf».
» nihil nec ôfjendituï, neC àüfertürï nàïïi iiec A SedT etiani ebc höc fine eô hiliiï faûuïù eft , verbum
äboietur in altérum , 6c apud unum ingénitum
Deum ex qttp ipfe urius unigenitus Dèus eft,
prædicatnr. •
, 117. Exfpe&amus adhuc à te, pifeator$ pleriitudinem
Verbi. Eratquidem in principio ^ fed
pifeator egensignotus , indoftus , manibus
lino occupatus, vefte uvida, pedibus limo obli-
c tus, totus è navi.Quærite de inteiiigite,e utrùm
Verbum eft mirabilius fuerit mortuos excitafle, an imperi-
i tempore to fcientiam dodrinæ iftius intimafle. Ait enim,
In principio erat Verbum. Quid eft iftud, in prin,
’ cipio erat ? Tranfeuntur tempora, d tranfinit-
tuntur fæcula, tolluntur ætates. Pone aliquod
quod voles tua opinione principium : non tefohan.
1
ut lermonem reconditjc cogitationis acciperes ?
aut fefellerat rufticum, quid eileth inter inefle
de adelle momenti ? Id enim, quod in principio
erat, non in altero efle, fed cum altero pne-
dicatur. Sed de fuperioribus nihil fumo, 1 con-
fequCntia fibi adfintj ftatum Verbi 6c nomen
exipeda. Dicit namque: Et Beus erat Verbum.
CelTat lonus vocis , de cogitationis eloquium.
Verbum hoc res eft, non lonus j natura, non
nes tempore, erat enim unde tradatur. Relpice E fermo $ Deus, non inanitas eft,
ad mundum, intellige quid de eo feriptum fit : C“J
In principio fecit Beus calum & terram. Fit ergo
in principio quod creatur, 6c e ætate confines
quod in principio continetur ut fieret. Meus
autem pifeator illitteratus, indodus, liber à
tempore , folutus à fæculis eft, vicit omne
principium : erat enim quod eft, neque in tempore
aliquo concluditur ut coeperit, quod erat
potitLs in principio, quàm fiebat.
14. Sed excidilfe fortè ab ordine propofitæ
* Alii m(T. habent erubefco, alii tabefco, ex au
conjeäura noftra lesendum efle num- ƒ. in fenfu tabes eft, non tabes
eft.
b In vulgaris additur htc ubi feriba ? quod melius abeft à m(T.
fl quidem feribz nomine non gencilis , fed legis doCtor (ignificarur.
c Htc vulgaci adjiciunt circumfficite : quod abeft à mlT
d Complures mit cum Bad Er. & Lipf. tranfeenduntur. Mox in
vulgaris fone aliquid. Concinnius in mfl‘. aliquod, feil, principium.
Dcinde in Var. baf. mf. ofinatione, non ofinione.
e Bad. Matern continent. Editioncs aliz , atatem continet : è m(T.
alii habent, Mates continet, alii Mates continent, alii Mate continent.
Veriùs très antiquiores, Mate confines -, quod opponitur proximè
dictis de Vcrbo, non tenet tempore.
f Apud Lipf. & Par. & fumit fibi quod liberum folitarium
fa obtemperans nemini eft : in mf. Corb. fumet fibimet quod liberum
See. ReCtids in aliis libris, utinrexcu. Proponicur enim
objeétum : Si à tempore liberum eft, fui juris eft, in fe eft Sc
feliurium, ijcc ab alto pendet ; ad quod mox rcfponfio eft, non
abeft ab auRofe.
S Pro qui erat, in vetuftis codicibus Colb. Remig. ac Germ,
legitur erans. Abeft eciam relativum qui à Carnuc. Dcinde apud
Bad. & Er. & quia abeft a conditione temporis .- peftimè quia pro
qui. Apud Lipf Sc Par. necnon in aliquot mit. & qui abeft à tempore.
In Caraut. mf. à cognitione temporis. Legimus cum duobul
Colb. Germ, ac Sorben, à cognitionis tempore, hoc e ft, à quolibet
tempore quod excogitari valeat : quia eft ante quod voles tua opinione
ponere principium. Aliquando eciam placuera^ à tempore
condttionis, quad a tempore quod rebus condicis congruic.
1* In vulgaris, inter effe inter inejfe & inter adeffe momenti : abunhabent
pociores mlT. Hilarius aueem obfcrvac
Verbum non folùm incilc in Pâtre , velue in principio -, lcd &
adefle, apud quem lemper fuit.
> Vat. baf. codex, cïtmfequentia, duobus verbis. Aliis favcc illud
lib. 7. n. a i . Adfit fibi divine de fe fententia tefttmonium.
k Edici, cum. . . nuntiaverint. Elcgauciùs mil. eut Sac. quod de
fe dicic Hrlarius.
quodineo faAii'm eft, quia nafeens D eus vita
erat :6c b qui vita erat , non poftea quàm eft «afeendo
natus, effeftüs eft vitaj non enim in eo aliüd um
eft1 quod naturh eft, 6c aliud eft quod hand h
àccepiti Noïilhâbeiit inter fe tempus 6c na- *
potuit non eflè ante principium. Etiam hic tibi tivitâs' 8c profeélus. Sed nihil fine fê fiebat ex
aliquid pro pifcàtore meoprofero : Quod erat, iis quæ in eo fiebant : quia vita eft * in quo' * f applets,
non potuithonfuifle. erat enim nön habet in fiebant, 6c Deus qui à Deo natus eft, non
temporé non fuiflè. Séd quid pro fer illé t Ômnia poftea quàm natus éft,k fed hafeendo DeuS ex- h
per eùmfafta Jiint. Ergo b fi nihil fine illo eft, B ftitit; Nafeens enim à vivente vivus, à vero
per quem ùniverfa ccepérurit 5 6c iri infinitum vèrtis, à perfe&o perfedus, non fine poteftate
eft, per quem quod eft omne fit fadùm.c Tem. hativitatis fuæ natus eft, nativitatem videlicet
pus enim eft fpatii, höh ih! loco , fed in ætate fiiâm! non poftea fentiens, fed fe Deum in eo
—i— ipfo qüôd Deus ex Deo hafeebatur intelligens.
Hob unigenitus ab ingenito : hoc, Ego6cPa- foh.t0.30.
ter unum fiimits : hoc in confeffione Patris 6c
Filii Deus unus : hoc Pater inFilio, 6c Filiüs
in Pâtre. Hinc, Qui me vidit, vidit 6c Patrem. M- *+■ *■
péreumfà&dfunt hon habet modum; Èft in- Hinc, Omnia quæ habet Pater, dédit Filio. ft»h. 16.1 /.
génitus, qui fadus à neihine eft : eft 6c ipfe ge- C Hinc, Sicut habet Pater vitam in femetipfo, fch. s■
1 nnszcLc- ■ . ita dédit Filio vitam habere in’^ femetipfo.Hinc,
Nemo novit Filium nifi Pater, neque Patrem Matth, si.
nifi Filius. Hinc, In ipfo inhabitatomnis pie- l 9
nitudo divinitatis cörporaliter
11. Hæc vita lux hominuni eft, hæc lux te^ Verbi gc-
nebras illuminans. Et ut impoffibilitatem ge-
nerationis ejus enarrandæ fecund ùm * prop he- tîonc non.,
tam pifeator confolaretur j àdjecit, Et tenëbra J
earn non comprehenderunt. Ceffit fermo naturæ, jgicur üdc.-
manentis figriificata îhodefàtio. Et cùm ab eo
omnia, rés niÜla non ab eo : 6c idcirco tempus
âb eo eft. 1
- 18. Sed dicitur tibi ab aliquó, pifeator nieus »
Nimiùm fàcilis 6c promifcuusMc fuifti, omnia
nitus ab innato.Sine exceptione funt omnia
de nihil quod extrà fit dereîinquunt. Sed dum
nihil ultrà dicere audemus, aut fortè dum di-
cere molimur, d occurre : Et fine eo facium efi
nibil. Reddidifti audorem , cùm focium pro-
fefTus es; Cùm enim nihil fine eo, intelligo non
fôlum j quia alius eft per quem, alius eft fine
quo : utroque difeernitur hgnificatio 6c inter-
venientis 6c agentis.
« n -
|tîm|dfui
19. Sede fbllicito deaudore, qui unus inge-D 6c non habet quo excurrat 5 6c tamen hoc *e/*./5
nitus eft, ne in eo quhd omnia diceres, nihil ™ i . - . nemini rtp/v.ic t° *n l-
efiet exceptum , folvifti metum dicendo , Et
fine eo falbum eft nihil. Verum confundor 8c tur-
bor in eo , quod fine eo fattum eft nihil. Eft ergo
aliquid per alterum fadum , quod tamen
non fit fine eo fadum : 6c fi aliquid per alterum
, licet non fine eo, jam non per eum omnia
} quia aliud eft fecifle, aliud eft interve-
nifle facienti. Non habeo hie, pifeator meus,
pifeator ifte recubans in Domini pedus acce.
pit. Non eft ifte ficculi fermo $ quia de qua
agitur, non fieculi res eft. Edatur aliquid, fi
in fignificatione verborum reperiri poteft ultra
qudm didum fit : 8c fi qua funt alia expofita:
a nobis nature nomina , proferantur. Qux: fi
non funt, immo quia non funt j miremur hanc
in pifeatore dodiinam, 6c in eo1 eloquia Dei
fentiamus : confeffionemque Patris 6c Filii, in-
6. Sed trepido in dido, 6c me infolens fer-
mo commovet. Audio , Et Beus erat Verbum}
k cui unum Deum prophet« nuntiaverunt. Sed
ne qu6 ultrd trepidatio mea progredi poffit,
redde facramenti tanti pifeator meus ciifpen-
fationem , 6c refer ad unum omnia fine con-
tumelia, fine abolitione , fine tempore. Ait,
Hoc erat in principio apud Beum. Cüm hoc erat /Wa|
in principio, non tenetur in tempore j edm Beus
eft,non refertur ad vocem j cum eft apud Beum,
ut in ceteris, quod ex meo proferam j à tuo E geniti 6c unigeniti inenarrabilem, 6c excedentem
complexum omnem 6c fermonis ôc fenfûs,
teneamus atque adoremus : 6c in Domino Jefu, fth. i}. ig.
exemplo Johannis, ut hæc poffimus fentire 6c
colloqui, accubemus.
a . Commendat autem fidei hujus integri- Hzretico-
tatem , 6c evaneelica audoritas , 6c apollo- rum arcs * 0 n 7 . s contra n- Iica dodrina , 6c circumltrepentium undi- dem vanz.
que hæreticorum m otiofà fraudulentia. Stat m
enim hoc fundamentum validum 6c immo- Matth. 7.
ftatim refpondendum eft, Omnia per eum fait a
fmt. Sentio. Apoftolus enim docuit t Vifibilia
' Jc invifibilia, five Throni, five Dominationes,
' five Principatus, five Poteftates , omnia per
> iplum, & in ipfo.
, 2b. Cum ergo omnia per iplum , fubveni 8c
& enarra, quid non fine eo fadum ficf. Qupd,
faBum eft in eo, vita 1 eft. Hocigitur nonfine
■ eo, quod in eo fadum eft : nam id quod in eo
faäum eft, etiam per eum fadum eft. Omnia F turn adversùs omnes vento||; pluvias, tor. v
enim per ipfum & in ipfo creata funt. In ipfo rentes , non flatibus pellendum , non ftil-
autem creata, quia nafeebatur creator Deus. Iicidiis penetrandum , non inundationibus
i 1 In vulgatis , nihil nec confnnditur , nec confettur. Verbüm
confunditur cxûat tantùm in uno mf. Colb. At in ceteris, nihil
nec offenditur, nec auftrtur ; quz duo verba ad alia duo fuperiora,
fine contumelia, fine abolitione appofitè {éferuntur. Porro in voci-
bus nihil nec, non duplex negacio eft , fed pleonafmus Grxcis
ipfique Hilario familiaris. Hune cavêre mff. Remig. & Thcod.
qui pro nihil nec , exhibent nihil in eo. Si quis malit nihil nec con-
funditur nec aufertur, propter illud lib. 7. n. 11. Non confunditur
itaque aut aboletur natura : per nos liccat.
b Particulam fi addimus auftoritatc potiorum mfl. Mox vo-
cùla & pro etiam ponitur.
* Solus Vat. baf. codex, Tempus enim fpatii non in loco fed in
Mate manet moderata fignificatio. Cui confentit Carnut. in duo-
bus poftremis verbis.
d Edici , occurrit, occurrit plane ; Sc mox , Bifeator rtddidifti :
refragantibus vctcribus libris.
e Ita eleganter optimz notz mff. tacita voce mihi, fcil. folvifti
metum. At in vulgatis follicitor.
f Lipf. Sc Par poft Er. hie addunt quod factum f i t , prxter fi-
dem vc ter urn libtorUm.
s Rurfum hie editi przfcrcbant vita erat: repugnantibus mff.
ut Sc lib. 1. n. 10. Quamquam ex fequentibus fulpicari licet hanc
ledlionem Hilario non fuiffc inauditam. Ambrolius quoque lib. 3.
de fide c. 6 . legit, vita eft.
h Ita meliores mff. At editi, ©> quia vita erat.
1 Editi, quod natsts eft: diflidentibus tnff.
k In mf. Vat. baf. hie adjicitur, effettus eft Deus: gloffcma.
1 Vat. baf. codex cum altcro Vatic. & Carnut. eloqucntiam Dei.
in In vulgatis odiofa. Aptius in mff. otiofa. Qui autem otiofa*
Sc inanis fit ,'continuo declaratur.
Eee iij