fubluendum : 6c optimum e ft , quidquid àplu- A mo unà cum judæis irafcantur, quèd Chriftus
rimis incurlatum , & nullo tarnen poterit im-
pelli. Ut .autem qu*dam medicamentorum ge-
■ nera funt ita comparata, ut non fingulis tan-
thm «grititdinibus utilia fint, fed omnibus in
commune medeantur, habeantque infevirtu-
tem generalis auxilii: ita 6c fides catholica non
adverstim fingulas peftes , fed contra omnes
morbos opem m edel* communis impertit, non
infirmanda genere , non vincenda numero,
proprium fibi piatrem Deum confitens,æqualem
le D eo fecerit : 6c unà cum iis.audianr, Vcl operi- (
bus meis crédite3 quia Pater in me 3 & ego in Pâtre.
Unum igitur hoc eft immobije fundamentum ■ P{(1.
una hæc, felix fidei pe.tra Petri ore çonfçffa} Tu cn'>ii
es Filius D e iv iv i, tanta in le fuftinens argumen- f.“'1
ta veritatis , quant* perverfitatum, quæftiones
6c infidelitatis çalumni* movebuntur.,.
2,4. Jam in ceteris difpenfatio voluntatis pa.
non diverfîtate fallenda * fed una atque eadem B ternæ eft. V ir g o , 6c partus, 6c corpus j póft.
que crux, mors sinferi, talus noftraeft. * Hu- “u“‘i
mani enim generis cavis^ Dei fijjus. natus ex p««,
virgine ejftfic f Spiritu-fando, ipfo;fibi in hac
operatione famulante, 6c fua , Dei videlicet uu
inumbrante virtute, corporis fibi fiiitia. cpnfe. H'.
vit, Sc exordia carnis inftituit j ut horpo fadus 1
ex virgine naturam in le carnis acciperet, per-
que hujus admixtionis locietatem lanctificatum
in eo univerfi generis,humani e corpus exfifteadversfim
lingula omniaque confiftit. Magnum
eft enim, tot in una ea remedia elTe, quot morbi
funt j Sc totidem veritatis efïe dodrinas, quoti-
dem erunt ftudia falfitatis. Contrahantur in
unum nomina h*reticorum, Sc omnes fchol*
prodeant: audiant unum ingenitum Deum pa-
trem, Sc unum unigenitum Dei fïlium perfedi
patris progeniem perfedam j non per diminutionem
genitum, non ex Iblido parte aliqua de- . 4 .
b cifum, led omnia habentem b genuiflè omnia ^ r e t : ut quemacliTiodiun omnes in leper id quód
confecutum j non ex derivatione fluxuve dedu- corppreum le eflè voluit conderentur, ita rurd
um , fed ex omnibus atque in omnibus natum fum in omnes ipfe per id quod ejus ell invifiab
e o , qui in omnibus in quibus eft: efle non de- bile referretur. Dei igitur imago invifibilis pufinatj
liberum a tempore, folutum a f*culis,per dorem humani exprdii non reeufavit, Sc per
quern omnia fad a H int: neque enim elle in his conceptionem, partum,, vagitum, cunas, om-
* faculiï. * potuit, q u * ab iplb funt inftituta. H * c de nesnatur* noftr* contumelias tranfcucurrit.
Evangeliis catholica Scapoftolica confeffio eft. i j . Quid tandem dignum a nobis tant® <$
Tcftimonia 23. Patrem Sc Filium,fi audet,Sabellius eum- dignationis afFeófcui rependetur ? Inenarrabilis dli“
contra Sa- dem prasdicet, Sc c ipfiim ilium elle qui utruiur d Deo originis unus unigenitus Deu s , in cor-
lum, que fit nuncupatus j ut cum eo unus fit ambo, Dpufculi humani formam la n d * Virginis utero
non unum. Audiet ftatim de Evangeliis non infertus accrefcit. Qui omnia continet, Sc in-
uattb. 17. femel neque iterum , fed frequenter, Flic eft
s■ filius meus dileclus 3 in quo bene complacui. Aufy.
14. 18, diet, Pater major me eft. Au die t, Ego vado ad
M* n * i Matrem : S c ,Pater3gratias tibi ago: Sc, Clarif
y . 17. s- fic* me 3 Pa ter : 6c3Ih es filius Dei vivi, Subre-
Matih. 16. nac H eb ion , d initium filio D e i ex Maria con-
ly' a cedens, Sc Verbum a diebus carnis intelligens.
bionem, Re lega t, Pater3 clarifica me apud temetipfium
■om
tra quem Sc per quem cunda funt , humani
partus lege profertur, & a d cujus vocem Ar-
changeli atque Angeli tremunt, cælum Sc terra
Sc omnia mundi hujus h relôlvuntur elemen-
t a , vagitu infantiæ auditur. Qui invifibilis Sc
incomprehenfibilis e l t , non v ifu , fenfu, tadu-
que moderandus, cunis efl: obvolutus. Hæc li
quis indigna D eo recolet, tanto le majoris be.
claritate 3 quam babui apud te priàs quàm mun- E neficii obnoxium confitebitur, quanto minùs
M i É -Joh. 1.1
k io w k
duseftet j Sc, Inprincipio erat Verbum3 & Verbum
erat apud Deum 3 & Deus erat Verbum 5 8 c , Omnia
per eum fatta funt j Sc , In mundo erat 3 &
mundus per ipJumfaEbus eft 3 & mun dus eum non
~ cogpovit. Exfiftante novelli apoftolatüs, fed ab
is. antichrifto,pr*dicatores, omni contumelia Dei
filium illudentes : 6c audiant, Ego de Patre exivii
Xi. Sc, Filius in Patris ftnu j Sc , Ego & Pater unum
fitmus j Sc, Ego in Patre3 & Pater in me. E t poftre-
* Quatuor mil. folvendum. Corb. Prat. Faur. fubrnendum. Rc-
tinendum eft fubluendum, ut conftat cx cap. 6. ia Match, n. 6.
& cx Traft, in Pfal. 6S. n. 3.
b Poft gtnuiffe additur in uno mf. Colb. genitum.
c Vac. baf. codex, if fum .fibi tffe: non placet.
d In edit, omnt initium. Abeft ornne ä mil. quanrris exftet n. 4.
e Exculi, fed fib antichrifto. Carnut. Codex cum uno Colb. no-
■ velli apoftoli fub antichrifto. Re ft ills alii, novelli apoftolatüs, fed ab
antichrifto, id eft , novcllum apoftolatum non h Chrifto , led ab
antichrifto obtinentes. Quod confirmatur his lib. 6. n. 37. Mihi
tu hodie, novi apoftolatüs mendax facerdotium, ingeris Chriftum ex
nihilo creaturam.
f Spiritum-lanftum hie Verbum ipfum inrclligi manifeftum eft
cx fubfcqucntibus. Hinc cap. a. in Matth, n. j. dilcrtc legitur
Chriftus ex mutiere natus, per Verbum carofaHus.
t Flic & alibi (entire videtuC’Hilarius Chriftum non iingula-
rem, led univcrlam generis humani naturam aflumlifle. A t , ut cx
fubnexis liquet, hoc potius fonfit, eum natura: unius ac iingularis
fufeeptione univcrlam in ca tcnuiflc. Haud abfimili ratione Let
Papa Serm. 1. de Epiphania ait Chriftum naturam univerft huma-
oitatis aflurafiffc: Sc vulgatus Titus Boftrcnfls in Luc, cap. i t
h®c D e i convenerintmajeftati. Nonilleegilit
homo effici, per quem homo fadus eft: : fed
nos eguimus ut Deus caro lie re t, Sc habitarec
in nobis, id eft:, affumtione carnis unius interna
univerl* carnis incoleret. Humilitas ejus
noftra nobilitas eft: , contumelia ejus honor
noller eft:: quod ille D eus in came ‘ confiftens,
hoc nos vicilfim in Deum ex carne renovati.
16. Sed ne forth detineant fcrupulofas menper
muff*, noftra primitias univerfam naturam humanam induijfe.
Hinc Gregorius NylT. Or. catech. c. 31. a Theodorcto relatus
dial. 3. docct ideo nos cum Chrifto rclurrexifle; quia non aliunde,
quam ex maffa noftra, erat homo qui Deum fufeepit, qui per refurre-
ttionem exaltatus eft. Perinde , inquit ibid, ac ft univerfa natura
unum quoddam effet animal, unius partis refurrehio in totum pene-
trat. Ita Ambronus lib. 4. de fide cap. 10. nos in Chrifto ad dex-
teram Patris federc cnarrat per corporis unitatem. Hinc illuftratur
quatenus Hilarius cum Patribus aliis aflerat Chriftum natura:,
lanftitatis, refurreftionis ac gloria: fuse nos jam participes effe-
eifle. Vide fupra pag. 616. not. o.
** In pluribus mlf. refolventur.
* Vetuftior codex Rcmig. fubfiftens. Mox mfl*. Carnuc. Sc Vat.
baf. ex carne renati. Ubi apud Leoncm, ;\ quo hxc Hilarii verba
laudantur ep. al. 97. nunc 134. in noviflima editione cx Rom. ml.
reftitutum eft, in Deo ex carne renati. Prxftat tamcn renovati. Ser-’
mo cnim eft de noftra per Chriftum ex fufeeptione carnis repara-
tione, Sc vcluti quadam in Deum commigratione, non de regene-
ratione per bapcifmum. Porro in Codicc Can. Eccl. Rom. apud
eumdem Leoncm T . t . p. 141. hare rurfum exhibentur , led cum-
lcftione quam cccinomus.
tium cogitationes cu n * , vagitus, partus atque A Chriftum Dominum , falutem Univerforum.
conception reddenda eft: fingulis a Deidigni- Multitudo exercitus ca:leftis in laudem puer*
: tas . llt voluntatis humilitatem poteftatis am- perii concurrit , 6c tanti operis pr*conia di^
bitio pr*ceda t, nee dignationem dignitas de- vini ccetus gaudia eloquuntur. Gloria deinde in
relinquat. Videamus igitur qiue funt minifteria c*lis D e o , 6c pax in terra b on* voluntatis hó-
conceptfis. Angelus Zacharia: loquitur, fterili minibus nuntiatur. Adfunt deinde Magi , in-
partusf affertur, de incenfi loco lacerdos mu- volutum pannis adorant : 6c poft: illam inanis
tus egreditur, Johannes in vocem adhuc utero feientia; lu * operationem arcanam, pofito-in
matris detentus erumpit, Mariam Angelus be- cunis genu fleólunt. Sic per Magos cunarum
nedicit, matrem filii D e i virginem pollicetur. fordes adorantur, fic vagitus per Angelorum
Ilia virginitatis fu * confcia difficultate faóbi B divina gaudia honoratur, fic partui proclamans
commovetur, Angelus efficientiam divin*ope- per prophetam Spiritus, 6c! Angelus nuntians,
rationis exponit j ait enim, Spiritus-fanttusb de
fuper veniet in te 3 & virtus Altiffimi obumbrabit
tibi, Spiritus-fan&us de fuper veniens virginis
. interiora fandificavit, 6c in his fpirans ( quia
ubi vult,Spiritus fp ira t) c natur* fe human*
carnis d immifeuit, 6c id , quod alienum a fe
erat, vi fua a c poteftate e p r* fumfit: atque ut
6c nova: lucis ftella famulatur. Sic initia nafeen-
di Spiritus-fimetus fuperveniens Sc inumbrans
virtus Altiflimi moliuntur. Aliud intelligitur,
aliud videtur j aliud oculis, aliud animo confpi-
citur. Parit v irg o : partus a D eo eft. Infans va-
g i t : laudantes Angeli audiuntur. Panni lor-'
aent: Deus adoratur. Ita poteftatis dignitas non
quid per imbecillitatem humanif corporis amittitur, dum carnisk humilitas adoptatur.
dilfideret, virtus Altiffimi virginem obumbra- C 28. Par etiamreliqu*efl: curfus *tatis. Nam ,
vit infirmitatem ejus veluti per umbram s cir- omne tempus,quod in homine e g i t , in D ei ope- 1
cumfufa confirmans,ut ad. fementivam ineun- ribus explevit. D e fingulis non eft tempus di- (
tis Spiritus efficaciam fubftantiam corporalem c e re : tantüm illud in univerfis virtutum-Sc cu-
divin« virtutis inumbratio temperaret. H * c rationum generibus contuendum e f t , in carnis
aflumtione hominem, Deum verb in geftis rebus
exfiftere.
' tempe:
conceptions eft dignitas.
27. Videamus partum , vagitum 6c cunas
dignitas q u * fequatur. Loquitur adjofeph An-
gelus parituram Virginem , 6c eum qui natus
fuerit vocandum Emmanuel, id e f t , nobifeum
29. D e Spiritu autem fanfto nec tacere
oportet, nec loqui neceflè eft : fed fileri à no- 1
b is, eorum causâ qui nefeiunt, non poteft, Lo- '
Deum. Proclamât Spiritus per * prophetam, D qui autem de eo non neceffe e f t , 1 qui Patre 6c
Angeliis teftis e f t , Deus nobifeum eft ille qui ------— »n. r -
nafeitur. Novum Magis de c* lo ftell* lumen
.h effertur , 6c cæli Dominum fignum caclefte
profequitur. Angelus paftoribus nuntiat natum
a id eft, dcclarandum eft quomodo in Chrifti conceptu, ortu,
aliilque qua infirnia in eo videntur , Dei dignitas commcndccur.
Deinde voluntatis infirmitatem dicit Hilarius, qua ex dcleCtu vo-‘
lumatis fufeepta eft. T um poteftatis ambitio idem eft quod magni-
fica & gloriofa poteftatis oftentatio.
*> Mu. fuperveniet, flue de.
c Bad. & Er. nec Je humana carni immifeuit: depravatc. Nimi-
rum non advercêre Spiritum-famäum non hie dici tertiam , fed
1'ecundam Trinitatis perfonam, qua proprium fibi corpus condi-
dcrir: ad quod opus fignificandum non male utitur Hilarius fpi-
randi verbo , utpote quo ufus eft Moyfes Gen. 1. 7. ad cnar-
randam primi hominis inftitutionem. Spiritus-fanAi in Virgi-
ncm defeenfum eadem rationc interpretatos cfle plurimos Patres
oftendimus prafacionis noftra generalis § .1 . Ibimonuimushanc
Cypriani lib. de idol, vanic. leftionem, Carnem Spiritu-fantlo coo-
peranre induitur , corruptions valdc efle fufpedtam , cum ejus
loco in (incerioribus mlf. habeatur, Came Spiritus- fanttus induitur.
d Immifcendi verbum hie non confufioncm utriulque natura
lignificat, fed intimam conjunftionem. Novit enim, inquit Lepo-
rius in libcllo emend, fine corruption mifeeri , & tarnen in veritat.
mifeeri. Eodem verbo ad exprimendam Vcrbi cum carne conjun-
ftionem ucuntur Irenaus lib. 3- c- 1 I - Novatianus de Trin. c. II
Cyprianus deldol. vanit. Auguftinus cpift. i>7 - «• “ • Leo Papa
Set. 3. dc Nat. Chr. Vigilius 1. 1. corn. Eutych. &c.
e Verbis pnfumo & affumo Hilarium promifeue uti obferva-
turn eft pag. y o ƒ. not. a.
f I11 mf. Vac. baf. humani generis. Tum poft difßderet, fupplc 1
Dei dignitate.
8 Apud Lipf. & Par. circumfufam. In mf. Vat. baf circumfulfa
Bad. & Er. cum omnibus fere mlf. circumfufa.
h Scribunt conftanter veteres libri, ecftrtur, vel htefertur.
1 Sic mlf. In vulgatis autem hie adjicitur idipfumi Sc mo:
habetur defuper veniens. . ^
k Apud Par. admittitur: malè. Nec melius deinde Victonnus
codex, dum carnis humanitas. Turn Bad. & Er. cum nonnullis mil.
adoratur.- qui locus ma<mx olim querela occalioncm dedir , cum
Felix Urgellitanus ilium in harelis patrocinium adduceret. Hinc-
marus quippe initio prafat. in lib. de Pradcft. tradic, Felicem infe-
licem Orgellitana civitatis epifeopum in Concilio reviBum, quia
corrupto muntribus juniore bibliothccario Aqutnfis palatii, librum
B. Hilarii rafet, & ubi feriptum erat a d o r a t u r , immifit, edr-
nis humilitas a d o p t a t u r . Sic Sc Alcuinus contra eumdem
Filio au&bribus cpnfitendus eft. Et quidem
p u to , an f i t , non efle tra&andum. Eft enim ;
quando quidem donatur, accipitur, obtineturj
6c q u iconfeflioniPatris gc Filiiconnexus e f t ,
lib. 6 . l u omnino perverfijfime diets , A d o p t a t u r , ubi
B. Hilarius ait, A d o r a t u r . Carnis equidem humilitas à Magis
Penes nos eft liber Corbcicnlis ante an nos 800. feriptus poftremas
hafee fyllabas ptatur loco abrafo exhibons. Etli mala forfiran
fide , non tamen male adferiptum eft adoptatur: quam ledtionem
codices Colb. Sc Carnut. ante Fclicisævum exarati, aliique làno
prorfus Sc integro loco exhibent. Neque adoptatur ahud lire fo-
nat quàm aflumicur. Ex eo enim quod oftendit Hilarius Chrifto >
etiam poft quàm carnis humilitatem afliimfit, divinos honores de-
lacos ab Angclis, à Magis, Spiricus-fanfti teftimonio See. apprime
concludic dignitatem deitacis non amitti, dum carnis humilita*
aflumicur, feu Deum poccnciâ fuâ non cadcre , cùm homo infir-
mus efle incipit, cut, ut ait in Pfal. ƒƒ. n. j . exinanienti frexforfl
prxtuleris adoratur, non ex omnibus fuperiùs aflumcis eric con-
clufio, fed tantum ex proximis verbis, Panni fordent : Deus adoratur.
Immo ex hac aflumtione , in qua non continetur nifi
Deum adorari, nulla erit conclufio, qua carnis humilitatem ado-
rari prxdicarct. Itaque non ait Hilarius carnis humilitatem à Ma-
! gis adoratam, fed cx Magorum adoratione aliifquc argumentis
Ideitatem fub carnis humilicate latentem demonftrat. Hue fpedtat
j qUod in Pfal. 117. num. 8. corporis aflumendi propoficum vocac
adoptionem corporis quod ex virgine pr&fumturus effet. At fi hinc quo-
i dam modo cxcufatur Felix ; quis æquo animo ferre valeat, eum
harefis fu* patronum quafifle ac citafle Hilarium , qui ubique
adoptionis in Chrifto nomen exhorrcfcic, ac nominacim toto lib.
6 . non adoptivum fed verum ac proprium filium eum efle accrrimi
propugnat. Denique hunc locum imitatus videtur Ambrofius lib. 1.
dc fide c. 4. ubi ex Magorum adoratione , humilicate cunarum , j Angelorum obfequio See. conclndit : Ita nec dignitas naturalisma-
jeft at is amittitur, é* uffumu carnis veritas comprobatur.
, 1 Editi ex unico m f Colb. nullius fere au&oricatis, quia de Paître.
Mil. Corb. duo Rcmig. Thcod. Pratel. Vind. Silv. See. qui
à Patre. Mallemus qui cum Patre. Sed ex veterrimis omnium
I codicibus Vat. baf. Colb. & Cam. à quibus diflidere eonfentien-
tibus non eft tutum , necnon ex Germ, uno Sorbon. alio Colb.
reftituimus qui Patre, id eft, fi noftra nos non fallit opinio, qui
cùm Pacrem Sc Filium audtores liabeat, confitendus eft. Ccrtc Fi—
lium Spiritus-fanfti auftorem vocari jam audivimus num. 4. Sc
infra ut per Patrem ita & per Filium efle Spiricum-fanâum dc-
| claratur , quod pag. fequenti nota g oftendemus.