caniem Fe exuit , poteftates oftentui reddit,
ac de his in lèmetiplb triumphal. Habes ope-
rationem Dei Chriftum à mortuis excitantis :
habes 6c Chriftum hæc ipfa in fe quæ Deus
* operatur a operantem. Chriftus enim mortuus
-elt a carne le fpolians. Tene ergo Chriftum
hominem à Deo ex mortuis excitatum , tene
Deum Chriftum falutis noftræ operationem
cùrn effet moriturus operantem : ut cùm hæc
* Deusoperatur in Chrifto,b operans licèt Deus,
fpolians le tarnen Chriftus carne moriturup
lit ; 6c cùm mortuus eft Chriftus, operans ante
mortem Deus, mortuum tarnen Chriftum
* idem fit. -operatio Dei excitet • cùm * ipfe Hcc Chriftum
c à mortuis excitans, qui eft ante mortem Chriftus
operatus , 6c idem lit fpolians fe carne
moriturus.
Carofpo* h. Jamne apoftolicæ fidei lacramentum in-
liata & telligis ? Jamne Chriftum cognitum habes ?
fpolians' Quæro enim à te, quis fit carne le fpolians ,
mms eft 6c quæ fit caro illa fpoliata ? Duplicis enim
chriftus. intelligent^ ab Apoltolo teneo fignificatio-
nem, îpoliatæ carnis, leque carne lpoliantis:
6c inter hxc Chriftum audio per operationem
Dei à mortuis excitatum. Et cùm fit Chriftum
à mortuis excitans Deus, fitque 6c Chriftus
excitatus à mortuis : interroge quis eft carne
le fpolians, 6c quis eft Chriftum à mortuis ex-
citans,nofque vivificans cum Chrifto ? Si enim
non idem eft Chriftus mortuus, qui eft caro
fpoliata j càrnis fpoliatæ nomen oftende : 6c
rurlus naturam ejus, qui le carne fpoliavit,
expone. Eumdem enim eile invenio Deum
Cnriftum à mdltuis excitatum, qui carne le
fpoliavit, 6c rurlum fpoliatam carnem Chriftum
elïè à mortuis excitatum : deinde principals
6c poteftates oftentui reddentem 6c
triumphantem reperio in lèmetiplb. IntellL
gilbe hunc triumphantem poteftates in fè>-
metipfo ? Sentifne quód à fe non différât caro
fpoliata, 6c carne le fpolians ? In lèmetipfó
enim triumphal, id eft, in ea qua fe carne fpoliavit.
Videfne ita Deum 6c hominem prædi-
cari : ut mors homini, Deo vero carnis exci-
tatio deputetur * non tarnen ut alius fît qui
mortuus eft,6c alius fit per quern mortuus refur-
d git ? Spoliata enim d caro Chriftus eft mortuus :
6c rurfiis Chriftum à mortuis excitans , idem
Chriftus eft carne fe fpolians. Naturam Dei in
virtute refurredionis anteilige : difpenfatio-
A nem hominis in morte cognöfce. Et cùm fine
utraque fuis gefta naturis, unum tarnen Chri.
ftum jefum eum memento elfe, qui utrumque
eft.
U, Quamquam enim meminerim frequenw
ter ad Deum patrem per ApoftoJum referri,
Chriftum à mortuis eflè excitatum : fed non
eft Apoftolus extra evangelicam fidem e dicUs
fuis iplè contrarius, maximè Domino dicente,
Profiter hoeme Pacer diligit 3 quod ego fiono animant
B meam 3 f ut iterum accipiam eam. Nemo tollet
eam à me 3 fed ego pono eam à me. Potefiatem
habeo ponendi eam 3 & potefiatem habeo iterum
accipiendi eam. Hoc mandatum accepi à Pâtre,
Vel cùm poftulatum ab eo eflèt, ut fignum ad
fidem de le oftenderet, ait de templo corpo.
ris fui, Solvite hoc temfilum 3 & ego in triduo
fufeitabo illud. Cùm enim 6c per accipiendæ
animas potefiatem 6c per fufeitandi rempli
virtutem ipfum fe fibi refurre&ionis fuæ Deum
C doceat, totum hoc tarnen ad mandati pater-
ni e référé ns au&oritatem : non contrarié in-
telligitùr Apoftolus, Chriftum Dei virtutem &
Dei fàpientiam h prædicans, omnem operis fui
magnincentiam * per id ad Patris gloriam re-
tulifle, quia quidquid Chriftus gerit, virtus Dei
6c lapientia gerit j 6c quidquid virtus Dei 6c lâ-
pientia gerit, fine dubio Deus gerit, cujus
Ôc fàpientia eft Chriftus 6c virtus, Denique
nunc per operationem Dei excitatus Chriftus
D à mortuis eft : quia opera Dei patris ipfè k na-
tura à Deo non differenti operatus eft. Et in
eo Deo refurre&ionis fides eft, qui Chriftum
fufeitavit à mortuis.
13. Hanc igitur beatus Apoftolus geminæ
in Chrifto fignificationistenuit prædicationem,
ut 6c infirmitatem in eo hominis, 6c virtutem
Dei ac naturam doceret, fècundùm illud Co-
rinthiis di&um , Nam etfi crucifixus efi 1 ex in-
firmitate 3 fed vivit ex virtute Dei 3 mortem in-
E firmitatis humanæ", vitam verô Dei virtutis
oftendens : 6c illud ad Romanos -, Quod enim
“ mortuus efi peccato 3 mortuus efi femel : quod au-
tem vivit 3 vivit Deo. Sic & vos deputate vof-
metipfos mortuos quidem ejfe peccato 3 vivere autan
Deo in Chrifto lefii : mortem peccato, id eft,
corpori nollro adlcribens, vitam autem Deo,
cui eft naturale quód vivit. 6c per id nos corpori
nollro mori oportere, ut Deo vivamus in
Chrifto Jefii, qui peccati noftri corpus " aflu-
» Solus codex Vat. baf. opera turn.
b Excufi, operetur licit .- contra fidem mlT.
. c Editi exccpto Par. Chriftus A mortuis excitatus: refragantibus
fcriptis.
i Apud Lconem epift. novae editionis 134. ad Leonem Augu-
ftum c . }. ubi hxc aliaque Hilarii dida Iaudantur > fpoliata enim
carne . male. Quidquid hoc libro hadenus difputatum e ft, fed
hxc maxim£ fenccntia, in eum non convenit, qui Verbum a carne
Chrifti mortua feparatum fenferit. Unde Hilarius abeaopinionc
non immeriro crcditur alienus. Cum enim carne (e fpolians, caro
fpoliata, & carnem fpoliacam excitans ipfi unus & idem Chriftus.
fit, nec fit units imitate naturx, fed perfonx : fequitureum
Icnfiflc perfonam Vcrbi carni fpoliatxunitam.
* Iu plerifquc mlT. dicli fui. Paulo anti in Cam. mtmineris,
f Editi, & iterum recipinm : diflidentibus mlT.
8 Bad. Er. Sc Lipf. refert: abl'que audotitatc mff. Turn pro
eontrarii, Latinius atque Bandinus legendum conjodarunt, con-
traire : nil ncccflc ut quidquam immucetur.
h Lipf. & Par. predicajfe .- ac deinde cum editis aliis, omnem*
que operis Sec. Caitigantur ex mlT.
* Var. baf. mf. per id quod ad Patris gloriam retuliffet .- depra-
vatc, cùm hxc fibi velint } non inrelligitur Apoftolus (ènfu pro-
xi mis Chrifti verbis contrario ad Patris gloriam retuliftc omnem
operis Chriftf magnificentiam.
k Ita ni fi. Vat. baf. & Martin, faventibus aliis. At editi, nature
à Deo non dijferentis operatus eft. Et tn eo, omiiTo Deo. J .un
fuprà audivimus Chriftum refurreftionis[tu Deum.
1 In vulgatis, ex infirmitate nojlra. Abcft noftrti à finccrioribus
mlT. & à grxco, ut & lib. io .n. 6g. Mox etiam abcft humant
à Colb. ac Germ.
m Editi cxccpto Par. mortuum eft peccato, mortuum eft. Poftca
mf. Martin, reputate, non deputate.
n Sic lib. i. n. i j . Carnem enim peccati recepit : quia nimirunx
veram ex Virgine de Adam peccatore propagatam carncm affutn-
fit ; quamvis ut plané declaratur lib. lo .n . i j.neque caroiila
caro peccati, fed ft mi lieu do carnis peccati.
m m
B c «
f
mens-, totusjâm Deo vivit, naturæ îïoftræ fb- A dum per naturam hæretici exiftimant , quia
cietate a in communionem divinæ immortalita-
tisnnitâi
14. Hæc igitùr demonftranda à mé pàucis
fuerunt, ut utriulque naturæ b perfonam tra-
ftari in Domino Jelu Chrifto meminiflèmus :
quia qui in forma Dei manebat, fbrmam fervi
accepitj c per quam obediens ufque ad mortem
fuit. Obedientia enim mortis non eft in
Dei forma 3 ficuti nec Dei forma inell in fordixerit,
Quid me dicis bonum ? Nemo eft bonus
nifi ünus Deus. Onmis relponfionum ratio ne-
cefle eft, ut ex interrogationum caufis profi- :
eifeatur. Adid.eiiim relpondebitur, unde qua:- f
retur, Etprimum requiro a dicli hujas calum-
niatore, utriimne id arguere Dominum exifli—
met, cur bonus ditftus fitj feque maluerit malum
dici. Id enim fignificari videtur hoc difto,
Quid me bonitm dicis / Non opinor quifquam
ma fervi. Per facramentum autem évangelicæ B cam vecors erit 3 ut malitiæ profeflionem ei
difpenfationis non alius eft in forma fervi, veiic adferibere, qui dixerit, Venice ad me
quàm qui in Forma Dei eft : cùm tarnen fervi omnes qui laboratis 6conerati eftis , &ego vos
formam accipere, 6c in forma Dd manere non
idem fit ciimque accipere formam fervi, nifi
per evacuationem luam j d non potuerit qui
i manebat in Dei forma, non conveniente fibi
formx utriufque concurfu.Sed non alius atque
diverfus eft, e qui le exinanivit, 6c qui Formam
lervi accepit. Accepifle enim non poteft ejus
reficiam. Tollite jiigum meum fuper vos, 6c
difeite à me, quia mitis fum 6c humilis torde:
6c invenietis requiem animabus vellris. Jugum 1
enim meum fuave eft, 6c onus meum leve eft.
Mitem fe proiîtetur atque humilem : 6c iralci
credetur, * cur bonus didus fit îProfelfionum
hæc diverfitas dilfidet, ut bonitatis fuæ tellis
elïè qui non fit j quia ejus fit, qui lîibfiftat, q nomen in lè bonitatis accufet. Non ergo irafei
accipere^ Ergo evacuatio formæ non eft aboli- intelligitur fè bonum dici. Et quærendum
tio naturæ : quia qui fe evacuat, non caret felè j ~ ‘ r /r%
6c qui accipit, manet. Et cùm * ipfe fit eva-
cuans êcaccipiens, habet quidem in eo facramentum
, quód fe evacuat 6c accipit 5 hon tarnen
habet interitum, ne non exftet evacuans 3
6c ne non fit accipiens. Itaque evacuatio eô
proficit, ut proficiat forma lèrvi, non ut Chriftus,
qui in forma Dei erat, f Chriftus elfe
eft:, quam aliam de fe profeflionem arguat, qu
non credendus eft nomen in fe bonitatis arguere.
16. Videamus itaque, quid prater bonum
interrogans dixerit : ait enim , Magftcr bone3
quid boni faciam l Duas igitur res connuncupa-
vit : 6c bonum , 6c magiftrilm. Et quia non
arguit bonum le dici j hoc necelle eft arguat,
honmaneat- cùm formam fervi non nifi Chri- D9u^d magiller bonus diclus fit. Ita autem arflus
acceperit. Qui cùm fe evacuaverit, ut ma-
nens Spiritus Chriftus idem Chriftus homo effet
5 in corpore demiitatio habitus 6c affumtiô
guit lèmagiftrumbonum dici,ut fidem inter-
rogantis potiüs , quam vel magillri in fè, vel
boni nomen argueret. Juvenis enim inlolens
per oblèrvantiam legis k , 6c finem legis qui
Chriftus eftnefciehs, 8c juftificatum fè in ope-
ribus exillimans, 6c non intelligens venillè putli
ad oves perditas domus Ilraël, 6c impoflibi-
le efïè legi per fidem juftificationis falvare
credentes , tamquam corrimunium pra:cepto-
naturæ j naturam 8 manentis divinitatis non
peremit : quia unus atque idem Chriftus fit, 6c
demutans habitum 3 6c aflumens*
15. Ollerilà itaque facramentoriim difpenlâ-
1 tione, per quam hæretici ignorantes quoique
Fallerent, ut ea, quæ per aflumti hominis na.
Matth. I ƒ.
i+.
Rom. 8.}.
turam dida geftaque funt, omnia infirmitatiE rum 6c in lege fcriptorum magiftrum interrodivinitatis
adferiberent 5 8c form* Dei deputa-
rent, quidquid form* fervi propri* h aptum
eft ; nunc ipfis propofitionibus eorum refpon-
dendum eft. Tutö enim jam didorum fingulo-
rum genera dijudicabuhtur, cüm Verbum 6c
carnem, id eft, Deum 6c hominem Jefum Chriftum
föla fides fit cohfiteri. Deum igitur Dominum
noftrum Jefum Chriftum ex eo negangat
Dominiim legis 6c unigenitum Deum. De-
teftatus itaque Dominus hanc de fe irreligiof*
fidei profeflionem , quod tamqüam magiller
legis interrogaretur, refpondit, Quid mevocas
bonum ? Atque ut flgnificaret quatenus intelli-
gendus 6c profitendus bonus eilet } lübjecit,
Nemo bonusnifiunus Deus j non refpuens bonitatis
nomen,fi iibi hoc tamquamDeo deputaretur.
* M1T. Vat. baf. Corb. Prat. Sec. in cómmunione fuhftantu im-
snortalis.
b Poteft hoe ita intelligi,ut in Chrifto duplici licèt natura contante
, unam tarnen efle perfonam adnioncamur : cui intelligèn-
t£x favent lubncxa. Proximè tarnen dida poftulant,ut perfone vo-
cabulo non tam fubfiftentiam , quam naturx utriulque conditio-
nemae proprietates intelli^imus. Quo fenfu Ambrofius lib.i.de fi-
dec.8.n.6i.dicit: Miraris ft ex perfona hominis Patrem dixit majorem,
qui in perfona hominis fe dixit vermem; & epift. 48. n. 4. qui in
perfona hominis formam fervi accepit : qua ft dicerct, qui ut homo
formam lèrvi habuit. Vide Hilarium iplum in Plal. 6j.n. j. .
e Cüm apud Leonem prxdi&a epiftola i j 4.Hilarii noniine legi-
twr, qui in firma Dei manebat,formam fervi accepit, ipfe divinitatem
nequaquam amiftt; probabile eft poftremis illis verbis , qux in nullis
mll. exffant, neque cxftare debent, fummatim perftiingi, quod
poftca diffufiüs demonftratur.
d In pervetuftis mfl'. Carn. Colb. ac Germ. nonyxf.haud incom-
niodèjfi deinde tacitüm intclligacur ejus.Hac fpedat quod Augufti-
nus epift. 11, n. 4. Incarnationis ncceffitatem confirmaturus
Nemo enimquemquam erigitad id in quo eft, nifi aliquantumad id
in quo eft ille, defcendat. Cui ftmile eft illud Hilarii noftri lib.
Decedere autem ex Deo in hominem nifi f t ex firma Dei Deus
acuans non po tuit, & c. Ineo au ram quod hïc lèqui
incurfum , pater firma nomme
què habitum deftgnari. Unde incelli-
Chriftum poft relurredionem totum
1 forma lèrvi nuncupet. Confer hunc
ftbi fön
riorem cantum naturx
gerc eft qua rationc Hii;
Deum , ante autem toti
m Trad. Pf. «
:ft, qui fe exinanivit,non alius eft ab eo qui lervi formäm
accepit, leu poft evacuationem luam non alius eft atque erat ante;
f Editi, Chriftus ex fe non maneat: caftigantur ex mil'. Sic infra
J<). ut mancreteffe Dei forma. Idem Chrifti exinaniti myfterium
^egiü explicätur üb. il. n. 48. Sc in Pfal. 143. n. 7. Hie obiter
advercere eft vocabulum Chrifti ad naturam divinam ftgnificandam
l'cmci ulurpatum.
In mf. Corb. & aliquot aliis, manentis in corpore .- gloflcma.
Ita plerique mlT. At editi, aptatum. Mox in codice Vat. baf.
mim. . genere, non tuto enim . . . genera.
Vetus codex Colb. citm bonus.
Cui tarnen obfecutus ex nullo eft , ut dicitur & oftenditur cap.
in Matth, n. g. Putoenim, inquit Auguftinus epift. nunc i f j .
n. ig. quod fe arrogantihs quam vertut fervajfe refponderat.