fth. X. I. jeterna,& eratin principio apud Deum Deus.
ceiojf.i.ij. Verbum-,quieft imago Dei invifibilis,m quo
Coiojf. I.#, habitat omnis plenitudo divinitatis corporali*
Philip. 1. 6. ter ; qui cüm in forma Dei eflet , hümilians
£e Tahitis noftr« causa, formam fervi ex con-
ceptu Spiritus fan&i de virgineaccepit,fa&us
obediens ufque ad mortem , mortem au tem
Sphef x.io. crucis : 6c poft refurre&ionem mortis deinde
Aii. 10.41. in carleftibus fedens , aderit judex vivorum 6c
mortuorum, 8c rex omnium «ternorum fxculoruro*
Eft enimunigenitus Deus,6c Deus ve-
rus, 6c Deus magnus, 6c fuper omnia Deus: 6c Ith- \
omnis lingua confitebitur ^ quia Dominus Je-
fus Chriftus in gloria Dei patris eft» H«c ego
in Spiritu-fan&o ita credidi, ut ultra hancde
Domino Jefu Chrifto fidem non poflim doce.-
r i : non per hxc adimens patrum hdei religio-
nem, fed fecund urn regenerationis mea: lym-
bolum ,6c docfcrin« evangelie« fcientiam, ab
eajuxta ifta non diffonans»
PRÆVIA DISSERTATIO
IN LIBRUM CONTRA CONSTANTlUM.
hr lib« p V AM fibi fantfijfmus Chriflt Confefforconftantis ne moderati animi gloriam
viHetur pu- I V comparai it aliis libris , earn hoc uno apud plerofque pome tut am amifit.
V y Tanta enim in omnium animis Regum referenda infita eft , ut nullam ipfi
ratiohabilem cauf'am fuijfe putent, cur in Conftantium vehementer adeo in-
fveheretur. Eh ilium addutfum dixit nonnemo prolixioris exftlii impatientia, plurimi alii
innatâ fermentions atque aufterioris animi indole. Aliis etiam mifits eft in hoc Opuf-
culo fibi non conftare , ac de Orientalibus eorumque fidei confejfionibus necnon de mo-
çabulo homoeufion loqui aliter , quam libro \de Synodis feripferat : quafi in hoc aperte
refpuat ac damnet, quod in altero aut laudamit, aut exeufamit. Erit forte aliquando y
qui cum utrumque illud Opus non moribus Jolum , ( quia libri de Synodis <ierba omnia
Jummam humanitatem Jpirant, ) fed (df fententiis dtjfidere pofuerit, alium ab Hilario
hujus au.tf.orem quoeritet : putetque hanc opinionem Juam eo fè pojfe confirmare y quod in
fuperioribus ad (Jonftantium libellis longe aliter erga eumdem Imperatorem f i gérât. In
iis nempe morem gerit pioe confuetudïni, qua, ut ipfi tradit in P f il. 13. n. 1. quis verba
regis interpretans, & præcepta ejus in aurem populi deducens , curat diligenter &
cautè per officii reverenbam regis latisfàcere dignirati, ut cum honore ac religione
omnia & relegantur 6c auoiancur. Cum autem non confuetudine folum , fed (gfi ea etiam
ratione , quad omne regnum à Deo f i t , potijfimam régi remerentiam deberi Fragmen-
to 1. n. j . approbet , ae firmo ipfius dotfrinoe huic ubique concinat s eum tam fubito mu-
tatum ejfe oegrè fibi perjuadebit.
cum libro 11. Verum nemo obtinebit umquam, ut libellas is Hilario eripiatur, quem inter Opera
côcE m. W$w WÈÈM Hieronymus , quemque ipfi Facundus Hermianenfis lib. contra Mocianumy
neenon Vatican<e bafilicoe codex a duodecim pane fieculis exaratus , omnes mjf magno
confinfù adfiribunt. Ne que verb alla eft illius cum libro de Synodis pugna s fid quod
in uno miniis difirtè ac paucioribus verbis , in altero fufius (& apertihs declaratur.
Certe in utroque Hilar tus , animo ac fintentiâ, non mutatus , mut ata rerum facie dimer-
fam init dijferendi rationem. Vbi enim fperamit Orientales ad veram fidem & catholic«
Ecclefia finum revocare, error es ipforum, quantum li'cuit ilia fa meritate, & dijfimulamit&
exeufamit. Vbi merb fpe jam fruftratus, timuit ne dijfimulati in perniciemfidei creficrenty
eofdem & publicamit palam improbamit. G)uamquam ut in libro de Synodis Orientales
Ecclefia conciliandi ftudio non ita abreptus eft, ut quod in eis ejjet reprehendendum ta-
ceret : fie Csf in hoc libello ita f i tempérât, ut chm omnes eorum fidei profeffiones improbety
eas tamen non neget mitiis carere potuifie. Luculentum eft illud num. z+. Etiamn in his
omnibus ( confejfionibus ) nihil vitiorum îùbjacere affirmetur j non tamen eau là religiolæ
voluntatis ineffet : quia mali meditatio eft bonorum demutatio. Fiurjum chm num. 2.3.
affirmes , Nicana fide fundatos, Antiochena aut Sardicenfi aut Sirmienfi non egere ,*
ultro tamen concedit, quadam in his ejfe merba Arianis inimiciffima, quorum profijfione
Conftantius
Conftmtius fefe pium apud Occidentales mentiebatUr. Neque etiam homoeufion , quannns
num. zs.fibi ad fidem ôtiofum ajferat, prorfits rejpuit j fed ea omnino ratione, qua libro
de Synodis, illud approbett num. zz. ubi ait , Mihi quidem fimilitùdo , ne unioni detur
occafio, fanûa efi:. G)uis deniqne eum .erga Orientales , qui L hotnoeufion propugnabant,
aliter affebkm exiftimet s quem non femel audit Qonfiantio exprobrantem quod vim eis
fecerit , ut priQinam fidem defererent ? Non obfoire qutdemfignificat num. iz. fibi nonfa-
tis probat am eorum fidem s ibi tamen eorum aliquos nonnulla pie verbis praferre teflificatur:
in vituperando non minus, quam in laudando moderatus.
I I I . Pluribus opus efie non arbitramur, ut vulgaris mat,opinio , qua Hilarium hoc ,nmaHi.
libro retraBaJfe ac revocajfeputant,quod libro de Synodis in gratiqm Orientalium difieruerat. v ïd iïâ ’c " ?
Difficilius forte erit fatis iis facere, qui immiti eum animo fuijfe ex hoc libro arguant, “ o v S r
am faltem in eo ingeniu bonitatis atque lenitatis ejfe oblitum. lilts tamen primo oppo-
nimus Kufinum, non folùm conceptis verbis tc/lantem quid naturâ lenis erat & placidus,
fed (gfi verba fia ex gefiis ipfius confirmantem. Raras certe erit, apud quem non multùm ‘ hf ' “,u.
valcat tefiimonium tarn infigne: at nullus efie débet, quem non moveat antiqua UccUfix
confietudo , qua olim in ipfo Jlicrofancti facrificii fui meditullio , in Prafatione fcilicet
ante Canonem,Hilarium morum lenicace pollcncem decantabat.
IV. Suibus verb de ipfo l>ic liber aliamfententiammjecit,expendendum eft prime) qttan. Coniuntii
do feriptus fit. Scriptum purro invenient poft Seleucienfe Concilium ,eo ipfo tempore quo, fmp'ioeïsac
Soçpmcno tefle lib-^. c. 15. omnes .ubique.Ecclefias quaedam quafi perïècutio occupa-
vir,cùjufmodi olim (ùb ethnicis Imperatoribus graflàta fuerat. Tum ubï perfpexerint,
prmpuum perfecutionis hujus auElorem fuijfe Conftantium , perfiecutionis genus attendant.
Certe Me dolis magis quam aperta vi tentant fidem exftingucre, animas tanto plures qcci-
. debat, quanto magis parcebat corporibus. £)uamvis enim lupus, oyis tamen audire ac vi-
derï appetebat. Nec deerat unde dcciperet, qui verbis utebatur veritatis fpeciem men-
tientibus, pacem&unitatem obtendebat,(êfi inter minas ac jùpplicia jaBitabat fefe Coït-
ciliorum placitq vindicate. Eo autem penctdçfior erat ilia pcrfecutio,qubd epifcopis ipfis
utebatur Conftantius velut minifins,, qub omnes ad hxrefim quam amplexabatur attrahe-
ret : ut verè de eadem perfecutione infiitutumJermonem profequens Sovpmenus dixerit,
£tfi hæc,quod quidem ad cruciatus attinet,.remilïior videbatur , prudentibus tamen
viris propter infamiam vilâ eft acerbior. Unique enim , Sc is qui perfequebatur, &
ille qui perfecutionem fuftinebat, ex Eçclêfia cranr.
■ V. Pfèudoepifcopi illi,utmoriseftiisquicaufie iniquoeajfenfioncmcliccre tentant,Qmfian- rfcoJotpt-'
tii nomine., auBoritate.,yirtutibus five veris five fiBis ,omni du nique ratione quapoterant, tS S ie '
ficum facere conabantur. Alius itaque., quantum ex hoclibrofubodorari ejt, extollcbat l ’on- Iiui“a'
fiantii in ecclyfiis conflruendis (cfi adornandis magntficentiam,ahus rcvercntîam erga ejnjcopos
Imdabat. Ille in compnmendis hoerefibus , hic in cogendts jynodis ftudium ac fedulitatcm
in medio ponebat. Ipfe etiam Conftantius {quod Luciferfufihs projequitur) non modb pieta~
pis- fed doBrinoe gloriamfibi arrogabat. Condebat fidem ,cui ab epiftopis. fübfcriberetur,
illos lubentijfime aufcultms ajfentatores, qui cum epiftopis Arimini lapfis ipfireferiberent,In- frtg„. 5.
luftrati pieratis tuæ lcriptis maximas Deo retulimus & referimus gratias, quod nos beave- *'
ris, intimans nobis il|a, quæ cum diicurfionc pictatis tua- facere deberemus. Plurimi de-
nique ubi Confiantii benignitatem , religionem , pietatem commendaranf ,fumebant non
pajfurum fuijfe Deum ,ut rex tam pius tamque religiojùs fidem tueretur mm reBam ; nec
levem re ipf a optima illius fidei ejj'e notai» atque fruBum, incredibilem ipfius regni pro-
jperitatem. Multa alia proeterimus, qm populos ediBis, minis ,juppliciis territos ,pallia-
(qm Confiantii perfidiam tum deprehendere non permittebant.
-, VI. Suxrèndum hic venit, num Hilario licuerit palliumamoven , hoccfit num paflori An y"°
f • ï S • I f i n 1 A t - • I S H I 1 -n- • J . Paftoridif- ucuerit. Lupum Intentent aetegere , num Pr&JuLi hojtem Jiaei inftdiuntem Chnjiumis ma.ni- fimuiand*
feftum facere* Certe chm Conftantius yuti.monftratum eft^pellem ovinam proe Je ferret, ô? fucnt‘
ammum lupïnum j alterutrum videbatur amanti Ecclefioe proefiili necejfarib proeftandum,
atjt ipfe nïmirum perfuadendus ut lupinum animum déponent y aut admonendipopuli yne
ipfo s pelle omna decipcreh Primum illud , quod moderato yiro magis confentaneum yprimb
'KKkk