L X X lV P R JE F A T T O.
|| ctutm paravit fervis fuis Dominus fefus , ut eos ab ifta commoratione , qua permixta
jupicii. eft mortals, emundet:alius ifte ignis , quem deputavit diabolo (eft angelis ejus. Unde
cu'rn Hilarius judicii ignem ignem indefeffum nuncupat, non tam ignis hujiis arter-
ftitatem Ipeblafle ihtelligendus eft,quam haturam , qua vis ejus vel longo urendi
minifterro minime debilitatur. Tertullianus verb Apologet, n. 48. de judicio agens
jugis ignis, ignis aterni, Sc jugis judicii meminit: led ibi in folos reprobos refpick.
138. Reftat de expiatoriis pcenis ante judicium quellio ceteris non levior,quas-
inKj'udi.' que ab Auguftini zvo foos jam adverlarios patiebatur3 quibus llle refpondet lib. zu
dc civit. Dei c. ifi. Quifquis igitur cupit peenas evadere fimpiternas, non filhm baptize-
d.m. tur, verum etiam jußificetur in Chrifto; acfic mere t ran fiat a diabolo ad Cbriflum. Purgatorias
autem peenas millets fitturas opinetur, nifi (proxime ) ante illud ultimum tremen-
dumque judicium. Iple autem, cum hanc eis opinionem liberanl utcumqüe permit-
tat , 1ele aliter fentire poftea non diffimulat. Jam etiam nonnihil conrebtum eft,
und» Hilarii ea de re lententia explicetur. Ab eo quippe audivimüs, unumquem-
que ftatim a morte judicari, ac prater omnino bonos aut omnino malos, quod-
dam diftingui hominum genus inter utrofque medium. Singulis etiam lortem at-
tribuit diverfam ;ut cum ex ipfius opinione impios ftatim excipiat ultor infernus,
juftis autem conlortium Chrifti mors acquirat, eorum qui medii funt judicium ad
Domini diem relervetur ; non quod ignoretDeus quid mereantur, led quodaltiori
confilio illis non revelandum cenleat. Jam verb quis neget vel ex hac Hilarii opi-
hione confequi, ut medius ille ftatus non leves potnas patiatur i An levis poena eft
animz ad fruendum Deo creatz, a conlortio Chrifti, quo mediante Deo potimur,
retardari ? Quid de ilia anxietate dicam, qua interim medius ille ftatus cruciatur,
donee utrum amore an odio, pccnis inferni an cadi gaudiis dignus l i t , noviffimo
judicio accipiat;
139. Si praeterea perpendatur quod in Plal. 138. n. iz. ait : Humana iBa lex efi
necejßtatis ,ut confipultis corporibus anima ad inferos de/cendant; conlicietur primo,
cum ab hac lege immunem lenfifle neminem, maxime ubiadjefta fuerintfobnexa:
quam defienßonem Dominus ad confimmationem veri hominis non recufavit. Deinde
facile intelligetur, ideo huic legi, quam Chriftus implevit ut verum hominem leie
per omnia demonftraret, ceteros homines ab Hilario dici neceflärio obnoxios,
quia omnes poll: mortem per ignem font probandi utrum Chrifti regno digni lint;
quemadmodum omnes omnino in die judicii, corporibus receptis,per ignem font
tranlituri, ante quam ad regnum Dei patris perVehantur. Hoc conceflb , non in-
ficiandum eft eos , in quibus ignis ille multa cöncremanda repererit, tam diu in
inferis detineri & cruciari, quam diu purganda eis fuerit aliqua peccatorUm macula,
*3 °^. 140. Ne verb cuiquam ab Hilario aliena videatur hzc noftra interpretatio5
tcn”ia'r'° Origenis, ipfi ( ut notum eft) familiaris,fobjicienda font verba,quibus aperte ad-
ftruitur, quod apud ilium minus explicatum eft. Porro Commentariis in i. Reg,
18. edit. Huet. pag. 36. tradit hinc longe feliciorem eile noftram, quam eorum qui
ante Chriftum vixerunt, conditionem, quod nulli eorum, non Abrahz, non Patriar-
chis, non Prophetis datum fit eb ubi lignum vine erat prztergredi. Nos verb, in-
quit , qui in fieculorum confimmationem advenimus, habemus quid eximium ultra ceteros.
Quid illud eß ? Si ex hac vita excejfcrimus boni (fr probi, non und. nobifium pec-
catorum farcinis conduBis , prrtranftbimus flamme urn gladium ,nec in locum ilium, in quo,
qui ante ejus adventum quieverant ,chrißum exfpeüabant, deveniemus. Pertranßbimus
nullo nobis a flammeo illo gladio damno illato. Vniuscujufque verb quale opus fit, ignis
ipfi probabit. Sialicujus opus combuflum fuerit, damnum contrabet, ipfi verb falvabitur
fic quaßper ftnem. Pertranßbimus ergo See. Quid clarius ? Chriftianis ante judicium
eoncelfom eft ad paradifom pervenire: eb tarnen nemopervenit nifi per gladium
flammeum. Sed per ignem ilium alii pertranleunt illzu, aliis damnum infertur.
■ Piaculares quoque flammas probat Tertullianus ad ealeem libride Anima.
Ubi enim oftendit zquum eile, ut cum anima in bene aut maid abtis primas habeat,
P R AE F A ¥ ï 0. LXXV
prima etiam, nondum recepta came, aut pledlatur aut recreetur 3 tandem concludit- s i x
Infumma cbm carcerem ilium, quern Evangelium demonfirat, inferos intelligdmus s a
novifpmum quadrantem, modicum quodque dcliclum mold refisrreBionis ilhc luendum in ■ NATutA-
terpretcmur: nemo dubitabit animam aliquid penfare penes inferos ,falva refürreBionis
plemtudinc per carnem quoque. Hinc conlirmatur quod foperiore §. obfervatum eft
in hzc Cypriani verba, A hud mijfum in carcerem non exire inde donee folvat noviffi-
mum quadrantem ,aliud ftatim fideifgj wirtutis accipere mercedem ,■ ahud pro peccatislon-
go dolore cruciatum emundari purgari diu igne See. ea nimirum non de pznitenti-
bus vrvis led de fidelibus defoneftis , quibus aut nihil, aut aliquid purgandum fo-
pereft, dicla eife. Aliorum Patrum ea de refententias cohfolto przterimus. Non
enim tam animus eft Ecclefiz de purgatoriis panis fidem probare, quam illuftra-
re Hilarii lententiam , eamque huic fidei confentaneam demonftrare,
I X,
A n FTilanum fugent rerum fpiritalmm notitia. Quid, de gratia finjerit.
142.. T A M notavimus Hilarium a Claudianö Mamerto lib. 3. de ftatuanimzc. 9. tópa,»-
J reprehenfum , quod nihil creatum incorporeum dixifèt. Cenfiirè huic lo- I S P i
cum przbuere verba cap. y. in Matth. n. 8. Nihil eft, quod non infisbftantia fua ft) “ li“m“ r
creatione corporeumfit: (fift omnium five in calo five in terra, five vifibilium five invifi- » S - S"
bilium elementd formatafunt. Nam animamm fpeties five obtinentium corpora 5 five
corporibus exfulantium , corpoream tarnen nature fua fubftantiam finiuntur ; quia omne
quod creatum eft, in aliquo fit neccffe eft. Et quidem fi foli in Matthzum Commenta-
rii lupereflent, facile daremus ilium conlenfiifev cum Methodio apud Photium
in fine cod. 134. Calfiano Coll. 7. c. 23. Theophilo Alexandrino contra Anthropo-
morphitas apud Gennadium, ac denique GennadioapudAuguftinumdedogma-
tibus ecclel. c. n, qui omnes Deum lolumincorporeum, ceteras verbnaturascor-
poreas pronuntiant. At cum aliis in foriptis alias a divina nacuras Ipiritales difortis
V.er j!s phndhus locis adftruat; iniquum eft ex uno obfouro de vera illius lententia
dijudicare. Nihilo tarnen minus vix reperire eft, qui Claudiani cenforam emen,
det,nec Hilarium inter eos tecenfoat, qui corpoream hominis animam tradiderunt.
Immo non latis claram ei fuifle rerum Ipiritalium notitiam nuperrime' feriptum eft:
rectcne, nunc yideamus. r
143. Tres tantum in rerum natura cognofoimus fobftantias Ipiritales, Deum, ttiiirS a
Angelos , hominem fecundum animam, Et de Deo quidem quantam Icientiam & A“‘
adeptus fit, telles fere font fingulz Operum ipfius pagina. Quis enim de eo altius Kiga°°”
lentit, quis loquitur magnificentius > Sed & de Angelis tam multa tradit , ut vix- kKmh'
etiamhum de iis quidquam foiatur , quod ille non dare docuerit, Sive enim co-
rum naturam,five Officia, five gloriarh Ipeftemus:quam perlpicua illius de fin- .»r/«;.iij.
gulis dodrma; Non enirtteos tantum dicit natura noftr.1 potions .ied & aperrè pr.c- 1 f lsa.
dicat * fpiritales, incorporates , Se ex natura foa immortales, quippe qui ex ea quam.''i • ":*■
adepti funt natura fua forte ,ut fint fiemper accipiant. . . f3luhf.iT.
2.44, Quod ad iplbrüm officia attinet , cum alii ergaDeum, alia ero-i homines $*i°s
obeant ; de utroque illo genere inülta przclare' fic edifferit.ut feeos incorporeos
leniifle palam faciat. Certè licet quöfdam tarnquam lege proprioris officii id privile-
gii obtinere teftetur, ut throno Dei affiftant 3 omnes tarnen reprilèntat velut ex V- >*>•
communi conditionis foz forte affiftentes ante claritatem Dei, throno Deiaffiflentes,>r/k„..
& continuata voce in Dei laudibus permanentes. Et cum eos in czlis throno Deifem-
per afliltere , ac beara illius vifione numquam non gaudere, proptereaque deos in nin )7/l t
m 0 nuncupari leiitiatj eofclem tarnen ob ea^quse Deus per illos in terris agic^hic n-^ *
vocat aternas beatafque virtutes, illic divinorum miniBeriorum auxilia, ifthic oculos, 1 f U>7'
aures , manus ac pedes Dei. Sed ne id in contumeliam Dei cedat, prudens fobjicit,