gloriticet in fefe 5 eum quem glorificavit A centiâ liberæ intelligentiæ evageris, cùm ait,
1 Deum in fe inefle demonftrat, cüm eum glo-
rificet in fefe. Affer nunc quifquis es, hereti-
ce , flexuofie doctrinie tu« inevolubiles quze-
ftiones : qua: cum fe nodis fuis illigent,in nul-
lo tarnen agmine haerendi moleftiam contine-
bunt. Filius enim hominis glorificatur, & glorificatur
in eo Deus: 8c Deus glorificatum eum
inhomine glorificavit in fefe. Non enim idip-
fum eft glorificari filium hominis, quod 8c glo-
rificariin filio hominis Deum, vel1
10 ho *n glorificatum in homine De
s Deü re hoc lecundüm impietatis tua: fenfum verbis
tuis,quid velis eile glorificari in filio hominis
Deum. Utique aut Chriftum necefle eft elfe
qui glorificatur in carne, aut Patremqui glo-
rificetur in Chrifto. Si Chriftus eft 3 Deus cer-
te Chriftus eft , qui glorificatur in carne. Si
Et omnis lingua confitebiiur, quiq Dominus Je fits in
gloria Dei patris. Quem enim in fefe Pater
glorificavit, in ejus gloria confitendus eft. Et
qui in Patris gloria confitendus eft, 8 6c quem
in fe Pater glorificavit, in his fine dubio intelli-
gendus eft efle , quibus Pater eft j cum 8c in fe
eum glorificaverit, 8c in gloria ejus fit confitendus.
Non enim hicnunc tantummodo in gloria
Dei eft , fed in gloria Dei patris eft. Ne.
lorificare B que glorificavit gloria exteriore, fed glorificavit
h in fefe. In earn eum qua: fua eft gloriam
refumendo , 6c earn gloriam quam apud eum
habuit, eum 8c apud fe glorificat 6c in fefe. At-
que ita infeparabilis a fidei hujus conjun&io-
ne intelligitur etiam fub hominis humilitate,
fic dicens: Flac efi autem vita aterna, ut
^ fia n t te folum verum Deum 3 & quem mififti Je-
fmi
Pater eft ,facramentum unitatis eft, cùm Pa- Jiim Cbrißum : cùm 6c fine Chrifto , fblo Deo
ter glorificetur in Filio. Aut Chriftum confi- patre cognito , vita æterna non fit, 6c Chri-
tendo, Deum etiam invitus loqueris : autc Pa- Cftus glorificatus in Patre fit. Si autem ea de-
trem Deum intelligendo, naturam Dei patris mum vita æterna eft, folum verum1 Deum nof-
non negabis in Chrifto. Atque hæc de glorifi- fe, 6c quem mifitJefum Chriftum} non exifti-
cato filio hominis, 6cglorificato in eodem Deo metur plané verus Deus Chriftus, fi vita fit in
Glorifica- di&a fint. De eo verô, quôd glorificatum in fi.
mm in filio Ji0 hominis Deum Deus glorificat in fefe, in
Deumquî quo tandem tibi relidam facultatem exferen-
Dcus giori- dæ impietatis exiftimas, ne fecundùm naturæ
ficetm fc. vericatem verus Deus Chriftus fit ? Chriftum
enim Deus natum hominem glorificat in fefe:
Deum credidifle fine Chrifto. Et quöd folus
Deus pater Deus verus eft 3 non pertineat ad
Deum Chriftum, nifi gloria k Chrifti omnis in
folo vero Deo patre eft. Si enim in fefe eum
glorificat Pater, 8c folus Pater Deus verus eft,
non extra folum verum Deum Chriftus eft:
numquid extra fe eft, quod glorificat in fefe? D quia glorificatum in Deum Chriftum, glorificet
Reddit enim in fe Chrifto gloriam, quam apud Pater verus Deus fobs in fefe. Et quod a fo-
fe habuit : 6c cum d in fbrmam Dei aflumtio vero 1 glorificatur in fefe, non alienatur
formæ fervilis aflumitnr, in fe glorificatur glori.
ficatus in homine Deus , qui ante e vacuitatis
difpenfationem in fefe erat , 8c f per formam
fervi 6c per naturam nativitatis unitus. Nati.
vitas enim non novæ neque alienæ naturæ
Deumfecerat, fed naturalis filius patri hatu-
rali generatione fubftiterat. Et cum poft na
lo vero
à folo vero 3 quia in fe folo glorificatur à
vero.
43. Sed fortè piæ huic fidei noftræ , im-
piæ perfidiæ tuæ occurrat aflèrtio } ut aliéna
ab intelligentia Dei veri fit hæc neceflitatis
confeflio, Amen amen dico vobis, non potefi Filius
ab fe fdcere quidquam, nifi qitod vident P ativitatem
hominis glorificatus in homine, in fctrem facientem. Nifi duplicem refponfionem
Non alia
Patris 8c
Filii glori;
naturæ fuæ rurfum gloriam clarefcit 3 in fe eum
Deus clarificat, cùm in naturæ paternæ gloriam,
ab'ea per difpenfationem evacuatus, af-
fumitur.
42. Concludit autem audaciffimum impietatis
tuæ furorem apoftolica fides, ne quô liduplex
Judæorum indignatio exigit 3 fit hæc
plané infirmitatis profeflîo, nihil ab fe facere
Filium poflè, nifi quod viderit Patrem facien- 1
tem. Quôd fijudæis 8c violati fabbati reatum c
objicientibus, 8c æqualitatem in Chrifto Dei
m per profeflum fibi Deum patrem non feren-
* Addimus Deum ex plerifquc ac potioribus mff. ex quibus Colb.
Germ. Vind. Rcmig. fubjiciunt deinde , in fe, in fefe demonftrat.
Unde non difplicet cum altero Colb. 8c uno Sorbon. in fe .- in fe
effe demonftrat
b Apud Eralraum, glorificariquem male fecuci tunc alii edi-
tores. In mil’. Colb. & Germ, legicur glorificans,
c Lipf. & Par. Patrem & Deum: pravè; hoc enim iibi vult: Si
verba, Et Deus glorificatus eft in eo, de Chrifto in carne glorificato
dida confitcaris , Chriftum confiteris Deum : fi veto ad Deum
patrem referas , jam non negabis Chrifto Patris naturam, ob
quam ipfe in illo glorificato glorificetur.
d Editi, in forma Dei. Re&iüs mlT. in formam Dei: hoc eft,
cum in gloriam Dei etiam homo afiumitur I unitur,ac rransforma-
tur , tunc glorificatur 8cc.
* In vulgatis nativitatis, ubi cxmlT. reftituitur vacuitatis, hoc
eft, exinamtionis, qusefiipran. 14. verbo evacuandi & nomine
tvacuationis, 8c lib. iz. n. 48. vacuefaciendi verbo enunriatur.
f Editi cum tribus mff. Colb. duobus Remig. Vind. &c. per formam
fui. P referendum cum Corb. Vat. baf. Pratel. Martin. 8cc.
per formam fervi, hoc eft, non lolum (ecundiim naturam , quam
seterna nativitate accipit , fed & fecundum humanam in Deo
unitus : dum homo Deus jam Deus totum eft, ut loquitur lib.
ir. n. 4Ï. forma videlicet fervili in gloriam ejus cujus in forma ante
manebat proficiente, corruptions fcilicet naturd per profehum incorruptionis
abforptd, ut apcrtiùs explicat in Plal. 138. n. 15. Itaque
verbum unitus, non ad in fefe erat, fed ad glorificatur referendum
eft.
s In priùs vulgatis deerat particula
h Audoritate mff. removimus hinc vocabulum gloria. Qux fe-
quuntur, majoris perlpicuitatis ergo ita difponenda Cunt : Eum
apud fe glorificat & in fefe, in earn eum qua fua eft &c. quod
notamus , quia priùs vitiota interpundione perturbata erant.
* In vulgatis , Deum patrem : redundat poftrema vox, 8c abeft
k Lipf. & Par. ex margine Erafmi, Chrifti hominis: rcludanti-
bus aliis libris. Nee fané Chrifti tantùm ut hominis, fed maximi
ut Dei, gloria in folo Deo temper fuit. Et quia omnis ex Deo 8C
in Deo pâtre femper fuit ; non alia fuit Chrifti Patriftjue gloria,
non alia divinitas : ac projnde ubi Pater folus verus Deus prædica-
tur, non excluditurChriftus.
1 Vat. baf. codex hie addit Deo : citra ncceffitatem- Turn apud
Par. non aliénât à folo vero, quia in fe folo glorificatur in vero : men*
dosé ; hæc enim ita intelligere eft : non alienatur ab co, qui folus
verus eft} quia ab co, qui verus eft, in fe (bio glorificatur.
m Tres mff. Vatic, profejfo fibi Deum. Senfus fic perfpicuior erit:
non ferentibus in Chrifto xqualitatem Dei, quam fibi profitendo
Deum patrem attribuerai.
tibut
mb >7
tibus fub codem di£to ad ucrumque reipon- A
fum ell j putafne per confeffionem relponfio-
nis poflè dicborum occuli vericatem ? Et quam-
quam in alio * libello tra<5fcatus hic à nobis locus
fuerit : tamen quia non modo non obeft,
paternæ naturæ æqualitate eflè : æqualitatem
autem non nifi ex eadem efle natura 3 quia na-
tivitas non habeat aliunde quôd maneat, &
omnis generatio à générante fe non fit alienaj
dum ad id quodmanet, fubfiftit f ex eodem.
Huic igitur duplicatæ indignationi videamus
quid Dominus refponderit : Amen amen dico
vobis , non fiotefi Filius ab fe f acéré quidquam,
nifi quod viderit Patrem facientem. Quoecum-
que enim ille facit, eadem & Filius fimiliter facit.
45. Nifi difta 8 propofitioni propria fun^
vim didis præfumtione propriæ 6c infîdelis intelligentiæ
fed etiam ad religionem proficit, fidem re-
tradari 5 eumdem ipfum, quia caufe poftulat,
revolvamus.
44. Hinc autem primùm refponfionis ne-
ceflitas ortaefl: Et profiter hoc perfequebanturju-
dici Jcfttm, & qu cere bant eum interficere, quoniam B
hecc faciebat fabbato. Ira itaque eorum ufque
ad cupiditatem incerficiendi eum accendeba-
tur, propter opera fabbato gefta. Sed & videa-
mus quid Dominus refponderit : Pater meus
ufque modb ofieratur, & ego ofieror. Quod rogo
iftud opus Patris eft, hæretice demonftra. Per
Filium enim & in Filio omnia funt, & vifibi-
lia 6i invifibilia. Et tu, qui ultra Evangelia
fapis, neceflè eft ut * aliis aliquibus arcanorum
doctrinis cognitionem paterni operis adeptus C
fis , ut operantem b nobis Patrem oftendas.
Quôd fi Pater operatur in Filio , fecundùm
quodipfe ait,Verba,quæ ego loquor vobis,
? non ego loquor 3 fed Pater, qui in me ma-
net, ipfe facit opera fua : videfne quid hoc
f i Pater meus ufque modb ofieratur / Hoc enim
ideo ait, ut paternæ in fe naturæ d intellige- .
retur poteftas, in fabbati opéré poteftatis fùæ
ufa naturâ. Cùm enim in fe operetur opérante
Pater, ipfe necefle eft Patre opérante ope- D
retur : atque ideo ait, Pater meus ufque modo
ofieratur3 ut ipfum illud hoc præfens dicio-
rum atque geftorum per fe opus , paternæ
in fe naturæ exiftimaretur operatio. Id enim,
quôd ufque modb ofieratur , ,unum atque idem
dicti temporilque momentum eft 3 ut non aliud
aliquod opus efle Patris, quàm fuum hoc quod
agit, crederetur : cùm per id, quôd ufque modo
Pater operatur , hæc ipfà eflèt Patris fub
eodem tempore fermonis operatio. Ac ne fi- E
des, intra cognitionem tantùm Patris reli&a, à
vitæ.æternæ fpe abeflet 3 continué fubjec-it,
Et ego ofieror : üt hoc ipfum , quod e modo operatur
Pater, operetur & Filius. Ac fic perfe-
6tam fidem docuit, cùm id , quod modo eft,
ejufdem temporis opus fit 3 & id., quod operatur
Pater operatur & Filius , extra fingularîs
fit unionem. Sed geminatus eft audientium do-
. lor : id enim fequitur, Profiter hoc magis quare-
bant eum Judai interficere , quoniam non folàm F
folvebat fabbatum, fed & qubd fiatrem fuum pro-
firium dicebat Deum, aqualem fe faciens Deo. Et
hie rurfum admonebo ,& Evangeliftæ judicio,
6c communi humani generis aflenfu, filium in
afferimus. Si autem irarum caufis
fubjeda refponfio eft 3 fides potiiis noftra loquitur
quod docetur , quàm irreligiofa per-
verfitas impietatis fuæ défendit errorem. Quæ-
ramus ergo an h ad fabbati opus hæc propria
refponfio fit, Non fiotefi Filius ab fe facere quidquam
, nifi quod viderit Patrem facientem. Ait
enim fiiperiùs, Pater meus ufque modb operatur,
& ego operor. Si paternæ in le naturæ autoritäre
quod gerit, gerente Patre agit, qui ufque
modo operatur in fabbato 3 extra crimen operis
eft Filius, in quo paternæ operationispræ-
fertur au&oritas. Non enim ad infirmitatèm
retulit, rum potefi, fed ad audoritatem 3 nam ab
feqon poteft,* nifi viderit. Neque enim præ-
ftat vidiflè virtutem : 6c cùm non præftet vifus
virtutem, naturam non infirmât non poflè fine
vifu, fed audoritatem oftendit ex vifu. ld
enim quod ait, nifi vide at, confeientiam figni-
ficat in vifu, fîcuti ad Apoftolos ait : Ecce dico
vobis, Ievate oculos veftros, 6c videte regiones
/oh s ■ 19,
, quoniam albæ funt ad meflem. Confcien-
tiâ igitur in fe naturæ paternæ, quæ in fe operatur
opérante, ne violaflè fabbatum Dominus
fabbati crederetur , ait,. Non poteft Filius
ab fe facere quidquam, nifi quod viderit Patrem
facientem : ut id quod operaretur, ex confeien-
tia naturæ in fe operands oftenderet, cùm 6c
fe fabbato opérante, ufque modo Pater operaretur
in fabbato. Ad alterius vero k indi-
gnitatis dolorem , confequentis didi retulit
caufam : Qtuccumque enim Pater facit, eadem
& Filius facit fimiliter. Exprobra infirmi-
tatem Dei filio, adime quoque naturæ æqualitatem
, fi non quæcumque facit Pater, eadem
6c Filius facit fimiliter , fi diferimen aliquod
paternæ virtutis atque operationis admittitur
fi, quod 1 æqualitati virtutis naturæque proprium
eft , honoris æqualitas non poftulatur.
Refponfio
ad fabbati
Ipfe enim in continuis a i t Vt omnes honorific
cent Filium , fient honorificant Patrem. Qui non
honorificat Filium, non honorificat Patrem qui mifit
ilium. Difcerne æqualitatem in honore non
Illud non
t « . f an-
äoritatem
non in fir-
Quid fifi
vident.
Joh. 4. 3ƒ.
Joh. s ■ I? ‘
a In editis defideratur aliis, neenon verbum fis cum fcquente
pasticula ut, port adeptus.
b Duo mff. Colb. nobis poftremb oftendas.
c Solus codex Vat. baf. cum Martin, non k me loquor, confcn-
tientibus quidem fuprà num. & infra n. s S • editis & feriptis,
neenon facro texcu grsco & latino : led ideo minus fufpcCta hie
videtur eorumdem confenfio.
d Editi , intelligeretur majeftas : refragantibus mff.
. c Vat. baf ac Martin, mff. modo ufque operatur.
f Solum exemplar Martinianum , fub eodem.
8 Editi, propofitionis. At mff. propofitioni, feil. Judæorum , cui
a p ta ta fum dicta Chrifti. Mox unus ml. Yatic. ©■ fi delis intelligennon
probandus.
Sic mff. Editi verb, de fabbati opere.
Soli editi hie > nifi videat. Ac ml. Vat. baf. Nam quod ab fie
poteft, nifi viderit; quid ertim pnftdt &c corrupts. Hilarii
ad mentem Auguftinus contra Serm. Arian. c. 14. §juod ait fenon
poffe, non deficientis eft ,fed in eo quod de Patre natus eft permanen-
tis : & hoc ait, ut paulo antb habet idem Auguftinus,quiavidet
ex ipfo faciendi fe habere potentiam, ex quo fe videt exfiftendi habere,
naturam. Unde & concludic, Non defies enter non poteft, fed potenter.
k Editi, indignatioms .- rcnitencibus magno conlcnfu mff.
1 In vulgatis > ad tqualitatem. In plerifque mff. aqualitatt.
Malumus cum codice Yat. baf iqualitati.
T t t