verlas caufas diverfarum fuperfcriptionum ex.
ftitifte. N on enim fine caula, tantä rerum di-
verfitate hie titulorum ordo convertitur^ut
nunc/» fin em , nunc p fa lm u s ^ nunc ca n ticum ,
nunc ca n ticum p fa lm i, nunc p fa lm u s c a n tic i, ad
a diftindfcionem pfalmi * qui fubjaceat prxfera-
tur. Ec quamquam in fingulis quibufque pfal-
mis fingularum quarumque inferiptionum cau-
fas prxftare nitamur : tarnen ad compendium
ftudiolx intelligentix , in brevi fermunculo
virtutem fiiperfcriptionum omnium coarta-
mus.
in finem . 18. Finis e f t , cujus causa cetera funt 3 ipfe
quid. autem nulli alii caufam fuam prxftat. Ob finem
enim omnia, nihil verb aliud poll finem.
Namque ad finem tendituf, led in fine defi-
b nitur. Ita finis 8c anteriorum perfeftio e ft,b 8c
fe in nihil aliud protendens, propria in lernet
fui ipfe poffeflio eft. Plalmi igitur qui inferi-
c buntur in fin em ita intelligendi funt, nt ex
perfedis atque abfolutis bonorum xternorum
dodrinis & lpeciebus exfiftant: quia ad ea qua:
in his dicuntur, fidei *fe noftrx curfus exten-
a dat, 8c in his nullo ulteriore d tendens procur-
fu , iplo fuo optatx 8c adeptx beatitudinis fine
requiefcat.
Artis.miifi- 1 9 . I n m u f i c is v e r o a r t i b u s e h x f u n t o f f i .
car quatuor c jo rum & g e n e r u m v a r ie t a t e s . P fa lm u s e f t . ,
gcn c c u m c e l l a n t e v o c e p u lfu s t a n tü m o r g a n i c o n -
c in e n t i s a u d i tu r . C a n ticum e f t , c u m c a n t a n -
t iu m c h o r u s l ib e r t a t e fu a U t e n s , n e q u e in c o n -
lo n u m o r g a n i a d f t r i d u s o b f e q u iu m , h y n ln o c a -
n o r x t a n tü m v o c i s e x fu l t a t . C a n ticum a u -
f te rn p fa lm i e f t , f c u m o r g a n o p r x e in e n t e fu b -
f e q u e n s 8c x m u l a o r g a n i v o x c h o r i c a n t a n t is
a u d i t u r , m o d um p f a l t e r i i m o d u lis v o c is im it a -
t a . P fa lm u s v e r b c a n tic i e f t , c u m c h o r o a n t e
c a n t a n t e , h um a n x c a n t a t io n is h ym n o a r s o r g
a n i c o n lo n a n t is a p t a tu r , v o c i lq u e m o d u lis
p r x e in e n t i s p a r i p la lt e r iu m fu a v i t a t e m o d u la -
tu r . H i s e r g o q u a t u o r m u f i c x a r t i s g e n e r ib u s ,
k om p e t e n t e s f in g u l i s q u ib u fq u e p la lm is lu p e r -
fe r ip t io n e s f u n t c o a p t a t x . E x v i r tu t ib u s a u t em
p l a lm o r u m , & e x ip f is d o d r i n x m u f i c x d iv e r ,
f i t a t ib u s c a u fa u n iu fc u ju fq u e fu p e r fe r ip t io n i s
o f t e n d i tu r .
Quid fin- 20. In eo enim pfalmo, in quo tantüm P fa l-
guia pfal-^ mus jnfcribitur ^ fidelium operum 8c religiofo-
tata indi- rum geftorum aut dodrina aut confelfio conti-
cent. netur : cüm propheta commemorando qu x
ege rit, ad dodrinam nos geftorum fimilium
inftituit, motu corporei organi noftri ad pios
officiorum. ulus temperato. A t verb cüm C a n ticum
tantüm in titulo prxponitur 3 Icientia in
g eo Ipiritalis, 8c intelligentia cxleftis s arcani,
quam quis per cognitionem lapientix conle-
quitu r, exfiftit: cum non commemoratis fidei
operibus, lolam dodrinam p e r fed x de Deo
cognitionis oftendit. Non enim ftatimv omnis
a Vulgar i ; qua fubjaceat: mcndosc.
.. b Hunc locum in vulgatis depravarum reftaurant m(T.
. c In excufis, tituli : hujus vocis loco . concinnius exhibent
mil. parriculam ita.
d Verbum tendens, quod in vulgatis deerat, reftituimus au-
cloritatc mlf
c Apud Ruffinum & in mf. Tell, flat funt officiorum genera &
A Icientia in bono opere eft 3 neque rurfum omne citam, 1 * &-Mfiapraii
opus bonum veram feientiam conlequitur. O b h?c »rft, p 5u;tl-
quod el^ 8c illud, quod in tertio liiperfcriptio- s' n i' I
num genere e f t , C a n ticum p fa lm i, cüm bono- S - b
rum operum elficientix, feientix dodrina con-
jungitur. Priüs enim in bonis operibus viven-
dum eft : ut perfeda polfit ea q u x deinceps
fiiccedit, divini läcramenti eile cognitio, (c-
cundüm id quod didum e f t, Defiderafti la- £«/,., 5 I
pientiam ? Serva mandata, 8c Dominus prxfta- 1 U rn en
B bit tibi eamdem. P rxfta t ergo Dominus fa. c
pientiam h is , qui per meritum bonorum ope-
rum gratiam intclligentix conlequuntur. Ex
his ergo operum dodrinxque ftudiis, plalmi
illius qui C a n ticum p fa lm i liiperfcribitur , erit Mvis pß
caufa nofeenda. Ubi autem eft P fa lm u s ca n ti- I » 11
f/, illic per cognitionis feientiam urns boni ope-
ris tradatur : cüm quando h defiderabilem no. h I
bis fidelium geftorum efficientiam prxftet anterior
de D eo adepta cognitio.
C 2i. H x c igitur muficx artis quadrifaria Recapim.
(liverfitas, pfalmorum eft diverfitati coaptata: ,acio- I
ut P fa lm u s per organi corporei motum in
commemoratione geftorum fit. C a n ticum verb
per lapientix cognitionem habet in le do-
d r in x feientiam. C a n ticum verb p fa lm i e f t ,
cüm prxeunte geftorum merito cognitio
feientix prxftatur. P fa lm u i deinde c a n tic i eft,
cüm per adeptx feientix cognitionem fidelium
geftorum opus inchoatur & geritur. Per
D h a s ergo fuperfcriptionum proprietates inteL
ligentiam plalmorum quxrere oportebit: quia
unicuique generi prophetix , in proprietate
titulorum , unumquodque genus muficx com-
parationis aptatum eft. Eos verb qui fine in- inf«ip-|
leriptione ulla fignificationis alicujus haben- nij
t u r , ut eft primus vel lecundus , & ceteri
complures alii, intelligendum eft ex dodrina
Spiritus-landi ad fpiritalem cognitionem
generalis feientix fuifle cantatos : ut unuf-
E quilque ex his , lecundüm fidei fux finceri-
tatem , rationem intelligentix Ipiritalis expe-
teret.
22. A lix verb fuperlcriptiones, q u x aut res $u
geftas fecundüm hiftoriam fignificant, aut tem. «°
pora aut dies aut aliud aliquid complexx fun t,
vel ex interpretatione nominum, vel ex com-
paratione geftorum, vel ex confimilium fpe-
c ie , ex quibus rebus pfalmus confiftat often-
d u n t : ut ficubi eft p ro d ie fa b b a t i, aüt p ro o c-
F c u lt is f i l i i , aut p ro d ie o f la v a j per corporalem
fuperfcriptionum fignificationem fpiritalis plal.
mi intelligatur editio : vel cüm illiu s D a v id ,
vel i lli D a v id , vel A b e ß a lo n , vel S a z il, vel
D o e c in titulo liib geftorum hiftoriä prxno-
tatur 3 in eo vel per pronominum qualitates, ut
i l l i , v c \ * illiu s D a v id , aut per nominum virtutes
ut eft in A b e ß a lo n , 8c S a iil, 8C D o e c , prophe-
tiam q u x in pfalmo f it , conlequamur.
. f Pcrvcrsi apud Ruffinum huic deferiptioni preefigitur , Pfalmus
autem cantici, & fubfequenti, Canti cut» vero pfalmi.,
t In mf. TcH. & apud Ruffin. Intelligentia cMejlis intelligitur,
omiflo deinde exfiftit.
h Editi, cum defideratam, refragantibus mlT. Parriculam autem
ci*m quando, paffim ab edicoribus dccurtaram , fuis locis redincc-
gravimus juxea fidem mlT. i mm
tationem aut perfbnx aut fensüs liib conver- J u um deibtt in tempore f u o . E t fo l iu m
fione b modi mufici inchoari : ut ficubi dia- CJ US non d e flu e t : & omnia, qutecumque fa*.
plalma, intercellerit, aut aliquid aliud d ic i, c ie t * bene d ir iften tu r . N o n f i c im p t i toon
aut etiam ab altem d id ,, aut in altem artis p u lv U q u e r n p to jH it v e n -
muficx modulo cantan intelhgendum fit. D e a r ■ 1 r r , 7
performs ac lenfibus, ubi diapfaima intercede- a f aCie U r r * ' Id e o n on ^ / u r g e n t - im -
re reperiemus, rationem afFerre tentabimus. P11 in j^ d i e io , n e q u e pec ca to r es in c on filio
Ceterum c modi mufici dilciplinam confer- ju fto rum . * ß lu o n iam f e i t D om in u s <viam
yare-tranflatio Gratca & Latina non potuit. B ju f io tu m , & * i t e r impiofurn p e r ib it .
H x c a u t em in c om p e n d io läm b r e v i t a t e m d fe - 1 r
f t in u s a d ip lam p la lm o r um e x p o f i t io n em l e r -
mo ; c o l l e g i t .
- 24. Eft auteme diligens perpenfumque judicium
expofitioni. pfalmi uniufcujufque prx-
ftandum: ut cognolcatur qua unulquilque eo-
rum clave intelligentix aperiendus fit. Nam
liber omnis fimilis eft urbi pulcrx atque magna;,
cui xdes complures diverfxque fine»,
* Hilariils
autem Itgni
bujtcs non:
* Mff. Va-
tic. profpe-
* H U . quia
cognofiit.
CLAVIS SIVE INTROITUS
i n p r i m u m P s a l m u m .
I R. I n c 1 1 a l I s h x c in PM J l lB IW i l iW W i l p..f.a.l.m...i.s. ..i.n..t.e.L. Quis aj
ligentia e f t , ex cujus perfdna, vel in
quem ea q u a : d ic ta fint intelligi 8 opor.
.............................................. teaiit, jio fte difeernere. N on enim uniformis i ) i * »
quarum fores propriis clavibus drvcrfifque C ^ efteorum confticuci0 , ut noii tc *
claudantur: q u x cum unum in locum conee. audores habeant, & genera diverfa. InvenL
fnt æ permixtæque f in t , volenti unamquaniq6u e mus enim in his frequenter perfonam D e i pa
*dem aperire, maximum ignare afférant dif-
tris folere proponi, ut in oftogefimo-oäavo
ficiiltatem , ut clavem uniufcujufque aslis in-
pfalmo , cum ,'dicitur , Exaitavi eleftum de
Yeniat : fitque aut familiaris feientiæ', cogni.
plebe mea. Inveni D avid fervum meum, in
tani clavem ,cito ex copia ilia congeftïe in
oleo fanfto meo unxi emn, Ipfe invocabit me
uniim varietaris.eligere ; ‘aut ingentis làboris,
Pater meus,es tn , & fufeeptor falutis mea,
aptam & congruam clavem aperiendi uniuf-
E t ego primogenitum ponam eum, excelfum
ciijülqùe I t t—aditds S Ü B invenire L t...... : H quia — ratio 8c quàli
IHH Euper reges teme. Perlbnam verö Filii in plm
tas lion finat,.non fuas cläves clauftris difpa- pj rimis Eerb introduci: ut in decimccfeptimo pfal
ribus coaptare. Itaque fecundùm D e i miieri-
cordiam aperiendi uniufcujufque pfalmi clavem
repeifuri, hujus ipfius primi plalmi adi-
tum propria lua & cöngrua clave pandamus.
PS AL MUS PRIMUS. ,
muleis lo-
Pfal. 88.s
{( In plui
bus Joquic
Pfal. 17. a
Pfal. z i. 1
mo , Populus quem non cognovi, lervivit mü F,J
hi 3 8c in vicefimo-primo, Diviferunt fibi ve
ftimenta mea, 8c fuper veftem meam mile-
runtlortem. N un c autem hunc primum pfal- In t
mum vel ex perlbna Patris, vel ex.perfona «r-
Filii non polfe intelligi, res ipfa abfoititè do-
e e t , cüm. in eo .ait : Sed in lege Domini fu i t
voluntas ejus, & in lege ejus meditabitur die ac
• , . . . . . . nnoocltlee.. lInn eeoo eenniimm pplfaallmmoo,, iinn qquuoo ppeerrllobnnaaimx
T ) B a t * - V i r qm n on a b u t in con ß h o Patris defignari meminimus, propria ei Sc ap,
J - J iimm pp iioomm mm,, && iinn w{viiaa püeecccca&ttonrruumm nnoonn ta memora nmr ri'im dirifnif. Ihfp invnf'okit
f t e t i t , ^ in cathedra, p e ß i le n tU non f e d i t .
S e d in leg e D o m in i { f u i t v o lu n ta s e ju s ,
in leg e e ju s m e d ita b itu r d ie ac nocie■.
E t e r i t tamquam lig n um q u o d p la n ta tum
* Vaticanus codex, in diaffalmo. Dc luijus vocis iignificatione
rton cbnvenit.imci Vtkerfcs.l In-Hitarfi fcncentiaiä póft Äugufti-
num in Pfal. 4. n. 4. abit Caffiodorus prifar. in Plalc. c: i-i.
Hicronymi fententi* quamvis oppofica: non ignarus. Hie dcca-
dcinvocc aMarcellaqinefitus cpift. ijS. Gjuidam^..inquit^vfw-
ff.itma commutatioium rbitri efti dixerunt , alii faufam Spiritus-
fanSi , nonnulli alterius fenfus exordium,, funt mi rithmi diftin-
clionem0 >.. cujufdam mitfict Vatikans. Ita fere explicat-Euchy-
nuus Prof, in P fait. Diapfaima , inquic, mutationem fen tenia,
atu cantus figmficat, aut paufam fey interjeiHoncm quamdatio pH-
J at toms, vel fidgorem atque illuminatiOnem divini Spiritus qua tuin
canenttbus apparebati fmbebantür enim omnia hn ab eis diligenter.
\ H?rum fenccntiam nullam Hicropymus .probat t rnaKimc tjufa
nacc vox cciam in' Pfalmorum fine nófinumquam occurric , &
contra in aliquot Pfalmis plurimorum verfuum penitus non in-
vcnitur. Obfervat.autem poft Orige,ncm » .cujus hao in.je.peti-
tiam laudat, üb) Thcodotion, Symmach'us..& Septuagiuqi'jranftu-
lcre, diapfaima , ab Aquila fmQer Quare maverbum,
fuperiora pariter infertorjtque connetlert \, aut cent
docere fempiterna ejje qua dicta funt. Hoc,uno cxemplo.probare
clt quod jatti obfervavimus., Hilayjint., Qrigcois minimcbfuifle
pediflcquum. , “ « ■ . ; .
b,M(. Tell, ut apud Ruffinum , metri mufici,-i; j olnvi
modum njfcficßstifciplinä, malè '& grafter
d Apud Ruffinum 8c in mf Tell, diiia fufficiant ,'nmc feftlta
memorantur , cùm dicitur, Ipfe ïnvoCabit pfai.zt.zj.
me, Pater meus es tu , Deus ineus, & fufee-
ptor falutis mex. Et in eo in quo Filius loqui
docetur , ipfe fe ex fiis q u x . commémorât,
dictorum fuorum profitetur auéborem, dicens,
Populus quem non co gn o v i, fervivit mihf tfai.ip.+j,
nemus ad ipfam Pfalmorum expofiôonem ftilum convèrtere, Eft au- ,
tem, &c. Qui hunc Ruffini Commêntàtiiitti cômpilavit, hîc fibi
non fàtis çavit, qùatenus cüm Hilario loqùens fingic fe ad Plafi ’
morum expofitionem feftinare, ante tamen quàm-ad cain acce-
d ït , niulfis aliis immoratur. Hinc itaque ftipta fecundam depre-
hcndimüs fuppofitionis notam. ! - • - *'i’
-.‘ .Apud praediftum Origcnemab Huetioyulgarum T . i.pag.jî».
tcrtîum hîc fè ofiert fpecimen eorum qux Hilalius ex O ngcjic i'n
Pfàlmos Videtur imitâtüis. [ Pfalmoram'interprctationèm inchoa-
tur* pweelariffimum documentum nobis ab Hcbrxo de Scriptura
traditun? proponemus. Dicebat enim ille , fimilem efle univerfam
Scripttiram divinitus afflâtam , piopter obfcuri’fàtem qux in e i
c ft i multis domidliis' uno xdificio conclufîs ; dniçuique domiCt-
lio appofitam clavim non ipfi convenientcm, ficque diffipatas efle
claves per domicilia'non refpondentes fingulas lis domiciliikq&ibus
appofitx fùnc : opus veto longé difficillimuin eflè invenire claVcs
& cas ccllis aptare quas aperire poflunt : itaque etiam Scripèiiras
abftrufes quidçm illas intclligi, non aliunde fumtis quim àb
ipfis invieem argumenris intelligcntiz, qux in fe habent dilpérfànt
exponendi ratibnem. J!fi ‘ ‘ ■ • 1 '-. éV
f Iu.duobus mlf hîc juXta Vulgatam onlittitàr fuit -, quod tamen
verbum deinceps conftanter retinent juxta Grxcüm. Leétio-
ncs qùas,inter enarrandürft Pfalmuin fequi folet Hilanus , dein-
ceps ad margincm adfcribcnnis. .
B Pro àporteat, reftituimus'àikftoritateJmfr. hîc oporteanf, quo*
modo 8c 1. 1. de Trin. n. x. oponuijfent, •