* * & caufam optime retineret,& judex in eadem
caufa cum fan&itatetna frequenter rdedifletj
b credideram b integrum Dei Evangelium fua
legätione po'fle fervari. Non tantüm.nihil im-
c petravit, led etiam iple in illam dudus eft * fi-
mulationem. Poft cujus fadum , duplici affe-
dus iraerore, mihi moriendum magis pro Deo
<1 decrevi; ne viderer noviffimus delator, d aut
fententiis contra Evangelium commodare
confenfum.
»» 4. Port ha:c omnia, qua: vel geflerat, vel
• ” promiferat Liberius, mifliis in exfilium * uni-
” verfa in irritum deduxit, fcribens prxvaricafiumdä
n toribushsreticis Arianis, qui in fandum Athanat.
» nafium orthodoxum epifcopum finjuftam tu-
I » lere fententiam.
Circa fine ^ ILE C T IS5 IMIS F R A T R I B U S PRESBYTERIS
au. 3jy. & coepifcopis Orientalibus, Liberius S.
5. P ro deifico timore fanda fides veftra
Deo cognita eft & hominibus bona: voluntatis.
Sicutlex loquitur , Jufta judicate filii ho-
S7‘ *• minum, ego Athanafium « non defendo : fed
S * Ita ex Baronio emendamus : cum cx m f Pith, vulgacum eflec,
qdbd dc caufa. of time retinerct, ©• indent in tadem.. . refed fie.
Porro ille Vincentius cum Ofio judexfedir in Sardiccnfi fynodo,
cui 8c fubferibit fupra Fragm. II. & a qua lcgacusad Conftantium
delectus eft , uti narrat Achanaf. ad Solit. p. 8 8z. Prxterea cre-
ditur Romano Concilio anni 541 interfuifle , Sc is cllc Vincen-
tius.quem Nicxno in Concilio Romanx Ecclefiac prclbyterum
& Silveftri Papx legatum legimus.
b In mlT. Pith. & Siim. integrum jus Evangeliorum : turn lolus
Pith, five iegationis, Sirm. fua legasionis. Baronii prxfcrimus lc—
* eorum feil, nonnihil cedendo minis atquc contumeliis, quorum
primis conacibus fortiter rcfticcrat, uti fid cm facit Frag-
mentum fuperius n. y.
d Apud Baron, delator exfiftere: nam videtur fententiis accommodate
confenfum. Qua: ledio fi vera eft, nondum certus crat Libc-
rius , an re vera commodaflet. Et apud Athanafium quidem Apo-
log ad Conftant. p.69z. habemus , Vinccntium vim non medio-
crem contumclialquc pallum efle, donee ab ipfius communione
fefe abftine. c promitteret; fed non habemus , cum quidquam aut
contra fidem aut contra Athanafium fubfcripfilTc. An vero in
camdt m fimulationem abierit Marcellus , Liberius filet: unum
delict Vincentii lapfum , utpote illuftrioris , de quo uno mul-
tum fperabat, Sc cujus tantum erat nomen , ut poftea Damafo
apud Theodoretum l.b. z. hift. eccl. c. z i. dicere licuerit , nullum
adversus fidem prxjudicium die dcberc ex numeroepifeo-
porum Arimini congregatoriim, Romanocpifcopo & Vinccntio
-non confentiencibus.
c Pcft exadum , inquit Athanaf. ad Solit. p. 837. in exfilio
biennium tnflexus eft, minifque mortis ad fubferiplionem indudus
eft. Ex quo efficitur , tres fubfequentes epiftolas exeunte anno
Jƒ7. aut certc ineunte 3y8. feripras efle. Facile etiam aliquod
inter cas intervallum fuifle conccdimus. Nam dum Romx defi-
derio fiagrans Liberius ab his, ä quibus fperabat, (c nihil juvari
cerncret ; aliorum fubinde opem imploraba't. Unde primam ad
annum Jj7. alias ad j j 8. pertinerc probabile eft. Lirteras eaf-
dem deferipfit Baronius ad an. n. 54. quas in Crcfconiana
colledione ac duobus codicibus fe nadtum cfl’c teftaturn. jz .
1 Ita Sirm. mf. Alias autem, injufte.
t In ml. Pith, non defendi. Nobis magis probatur cum Baronio
»0» defendo. Nam quod Athanafium antca dcfendcrit,
-pluribus conftat.
h Aliis ex mf. Pith, in aliquo. Ex Baronio revocamus abali-
quo, confcntiente Sirm. mf.
* Hxc verba charadtere a ceteris diftin£lo exprimi primus
euravit Faber; ca tarnen ut Liberii intcllexit Baronius, neque ccrtb
conftat an non illius re vera lint.
k Apud Baron, amoto Atbanafio, fuper quo fiatuta omnium ve-
ftrum a me cum fedr afofiolica fufeifitnda funt, dico Scc. & mox,
unitatem, non unanimitatem.
1 In excmplaribus Baronii, me yeram fidem per hanc epiftolam
tntam froloqui. Poftea defiderari videtur }quampropofuit.
" Iff prius vujgatis defideracur vejlram , quod fupplcmus ex
mf. Pith. Ejus loco in mlT. Sirm. & Earon. exftat vet am.
a Hanc notam , ex qua maxima inter eruditos controvcrfia
hataeft , Baronius ad an. jƒ 7. u. 34. prxtermifit. In appendice
tsimen poftmodum confeflus eft, camdcm fe in Crefconii colic-
dionc reperifle. Porro cum triplex fit Sirmienfis formula , pri
ma an. } j i. contra Photinum leripta , altera Ofii nomine an.
A quia fufeeperat ilium bonæ memoriæ Julius
epifeopus decefTor meus , verebar ne forte
h ab aliquo prævaricatorjudicarer. Atubicog- i
novi , quando Deo placuit 5 juftè vos ilium
condemnafle,mox confenfum commodavi fententiis
veftris , litterafque fuper nomine ejus,
{'ideft de condemnationeipfius ,)per fratremno- ;
ftrum Fortunatianum dedi perferendas ad
Imperatorem Conftantium. Itaque amoto
Athanafio k à communione omnium noftrum, k
B cujus nec epiftolia à me fufeipienda funt,
dico me cum omnibus vobis & cum univer-
fis epifeopis Orientalibus feu per univerfas
provincias pacem & unanimitatem habere.
6. Nam, ut verids feiatis, me 1 vera fide
per hanc epiftolam ea loqui, dominus & fra- Sirmico
ter meus communis Demophilus, qui dignatus
eft pro fua benevolentia fidem m veftram & ^ If
catholicam exponere,quæ Sirmio à pluribus fra- ®
tribus & coepifcopis noftris traâata, expofita,
C & fufeepta eft ( Mac " eft perfidia Ariana. a
hoc ego notavi, non apoftata. Liberius fequentia : )
ab omnibus qui in præfenti fueruntj hanc ego
$ j 7. vulgata, poftrema menfe Maio an. 3j j . édita ; dilputant cru-
diti, quam hie Liberius fe fufeepifle dicar.
Solus Valefius animadverfionibus in Sozome,ni lib. 4. c. 14.
exiftimat tertiam hie memorari j quam inter omnes fere conve-
nit nondum fuific editam, cùm hxc Liberius feriberet. Alii quidem
arbitrantur ilium adfuifle Siimii, cùm ibi pçxdiÛa formula
édita eft , eique fubfcripfilTc : fed cùm illuc non nifi Oriema-
lium favorc fit vocatus , neque hanc ab eis graciam nifi hac cpi-
ftola impetrarit ; necefleeft ut fidem hie fe dicat fufeepifte aliam,
quàm qux cùm Sirmium pervenit édita eft.
Blondellus aliique plures volunt , Liberium de fecunda Sir—
mienfi formula loqui : turn quia hanc unam perfidix nomine notât
Hilarius , cùm contra primam lib. de Synodis probet Sc
excufet ; turn quia Liberius cam fe fufcepific ait fidem, qua Sirmium
à pluribus fratribus & coepifcopis nofir is tradata, expofita,
fufeepta eft ab omnibus qui in prafenti fucrunt: qux verba cum fe-
cundx Sirmienfis formulx procemio fatis conveniant. In Blondcl-
li fententiam Pctavius notis in Epiphan. pag. 316. propendet :
.quamvis Liberium ab hxrefi facile liberari pofl'c ccnlcat, fi primam
dumtaxat prxdidtx formulx partem , qua homoufion Sc
homceufion reticcndum efic decernunt, pacis & quictis Audio di-
catur elle complexus. Sed quis cum primam tantùm partem fup-
ccpifle concédât, a quo audit, Hanc ego libenti animo fufeepi , in
nullo contradixi ! Sed quod certiftimum ibidem aflerit Pctavius ,
Liberium fcil. primx Sirmienfi formulx non fubferipfifie , hac
una ratione fatis levi probat : quia nimirum hxc prima e&hefis
Liberii non modo reftitutionem, fed Sc exfilium prxcciïerit. Q_uafi
verb qui exfilio ideo multatus erat, quod Athanafio ac fidei Ni-
cxnx adhxrcns, novas Orientalium formulas probare rccufafieti
non id omne nunc cfficiat, unde ab exfilio revocetur , dum Sc
Athanafii caufam fcdcfcrcrc, 8c Sirmienfi fidei contra Photinum,
qux, cùm rclegatus eft, apud Orientales noviflima erat, lc fub-
lcripfillc rcftificatur.
Grayioribus momentis nititur opinio, qua Baronius aliique Liberium
fecundx eâhcfi Sirmienfi fubfcripfilTc negant. Primo
enim quando hxc conferipta eft, jam obierat Thcodorus} Cecro-
pius vero, Eudoxius Sc c. Sirmio aberant ; demum ei adfc de-
larx accrrimc adverfati funt Bafilius, Maccdonius, Silvanus Scc.
quostamcn omnes infra habemus ejus formulx efle audlores , cui
le confcnfiflc dicit Liberius. Ad hxc reclamat Petavius, fubje- <
£Um appendicem non ab Hilario , fed ab homine, qui Arianx
I feiftx divortia nefeiret, fuifle additam. Ita etiam vcibum requi-
\rendum, quod in.ipfius fine exftat, in gratiam Petavianx len-
tentix interpretatur nonnemo } quafi additamenti hujus audlor
incertus ac dubius, rem totam diligentiùs excutiendam hac no-
' tulâ admoneret. Sed pro hujus appendicis veritate adeft non fo-
lùm mf. Pithceani , led Sc Crefconianx collcdionis audoritas.
Neque animo fuccurrit, à quo & quam ob caufam tot cpifcopi
excogitati : quorum nomina interpolatorem rerum Arianarum
rudera ci profedb non fapient, qui Liberium Sirmienfi fidei anni
3jl. fubferipfifle defender. Quod ad verbum requtrtndum atti-
net, amanuenfi alias etiam dormitanti pro alio irrcpfilTe facile
cogitatur; maxime cùm ejus loco Baronius in mff. fuis repcreric
dr> alii. Hoc verbum aliter explicat Salmafius notis in Tertul-
liani lib. de pallio p. 4 zy. Ac primb quidem oblervat, antiquos
librarios litteram r ii$ locis apponere (blitos efle , quibus aliquid
deeflet ad fententis integritatem, quod requiri'deberet Sc inve-
ftigari. Cujus rei excmpla fingulis fere paginis exhiber antiquus
Sc accutatus codex Majoris-monaftcrii Turon. plcrofque Hilibenci
libenti animo a fufeepi ^ { Anathema tibi à me .
diHum3 Liberi fociis tuis ) in nullo contradixi
, confenfum accommodavi, hanc fequof,
hæc à me teiletur. {IteruM tibi anathema & teri
tiô 3 pravaricator Liberi. ) Sanè petendam cre-
didi fanditatem veftram , quia jam pervide-
tis in omnibus me vobis confentaneum efle,
dignemini communi confilio ac ftudio lau
borare, qiiatenus de exfilio jam dimittar-, & ad
federn quæ mihi divinitus credica eft revertar.
*j. Perfidiam autem apud Sirmium deferi-
ptam, quam dicit Liberius catholicam, à Demop
hilo fibi exp.ofitam, hi funt qui confcri-
pferunt -, NarciUus,Theodorus,Bafilius, Eudoxius,
Demophilus,Cecropius,Silvanus,Urfacius,
Valens, Evagrius, b Hyrenius 3 Exuperantius, « K
Terentianus, c Bafîiis, Gaudentius, Macedo- c< »
nius, dMartbus,Adicus Julius,Surinus, Simpli. c< <*
cius & 'Junior,[ requirendum ] omnes hæretici. « e
I t e m l i b e r i u s f de e x s i l i o, f
Ürfacio ,Valenti& Germinio.
8. Qma fcio vps filios pacis eflè, diligere Lii,etius a{,
etiam concordiam & unitatem Ecclefîæ ca- Athanafii
tholicæ 5 idcirco non aliqua neceffitate com- c°m2luarlaI
pulfus, Deo tefte dico, fed pro bono pacis ôc "im. Cpaia
concordiæ, quæ martyrio præponitur ,hislit-
teris conveniovos , domini * fratres cariffimi. g
Cognofcat itaque prudentia veftrà , Athana-
fium, qui Alexandrinæ ecclefîæ epifeopus f* fuit f»
larii in plàhnos Traftatus contiffèns. iTurti opinatur litteram
prxdiäam ab aliquo ftudiofo inoralibri notatam , qua monerc'c
requirendum efle quinam illi eflenc ibi nominati, quarumve ci-
vitatum cpifcopi. Nos autem.hanc notam appofitam fufpicamnr
propter unum nomen funior , quod adje&iviim magis videtur
quàm proprium , 8c apud Baronium non comparer. Poftrcmb verbum
requirendum,quod marginali nota V.fignificabatur , ab aliquo
in tcxttim tranftatum efle conjedlat. His de verbo requirendum
notatis, ad inftitutam quxftibncm tedeaùitts.
Si Liberii expehdantur verba, planum fier ad feeùn'dam Sir-
mienlem formulam minimè efle referenda. Orientalibus enim
primas litte ras fuas inferibit, turn de datis ad Orientales lictcris
Urfacium Sc Valentem , ac poftmodum Vincentium 8c Italos
epifeopos ftudiosc monet* Unde verb tanta ci in Orientales
fiducia , nifi quia eorum fidei fubfctipfiffct V Atqui Orien-
talium fides alia tum non erat , nifi prima Sirmienfis unà cum
p'feudo - Sardiccnfi & Antiochena. Deindc fi fecundx fubfcri-
pfiflet > apud Ô tien talcs drcêre non debuit Ce fufeepifle fi der» ve-
Jtram & catholicam qui Sirmio et pluribus fratribus & coepifcopis no-
Jlris traftata, expofita & fufeepta eft. Nam fecunda à fol is Occi-
dentalibus Urfacio, Valente, Germinio, Potamio 8c Ofio expofita
eft : ac proindc in cam non cadit viftram. Longé minùs convenir
vox catholicam , qux vix Sirmium egreflà eft , cùm cam
omnes averlâti funt. Neqûe diccnda fuit à pluribus fratribus expofita
, cujus vel lèx auitorcs non facile excogitaris. Prxterea fi
fidem Valentis 8c Urlàcii opéra expofitaiU recepit ; curnon contends
illoruin primùm captare gratiam , qui & apud Imperatorem
pTurimùm pote rant , 8c in ejus Comitatu turn verlàbantur î
Quis etiam lieget, DeiUophilüm fxpa fxpiùs antca tentafle, Ut
■ Liberium ad Arianas partes infteâcret^ Sed antca nullam Aria-
narum partium fidem recentiorem ei fubfcribendam offerte po-
tuic, quàm Sirmienlëm primam. Mittimus , vix turn lccundam
potuifle Bcroeam defetri, cùm Liberius lapfus eft. Deniqut So-
zomenus lib. 4. c. iy. teftis eft , Liberium , cùm Sirmium perve-
niflet, confeflionem dedifle , qua tos qui Filium ftcunditm fub-
ïlantiam &• per omnia Patri fimilern non ejfe affererent, aliénés ab
Ecclefia pronnntiab.it Neque hoc faâurus état, fiproximè antca
fupftantix vocabulum damnaflet.
Ac, inquies , fi Hilarius Liberiufti prime Sirmienfi cfthefi
eonfenfilïc intfellcxiti cuream, quam lib. de Synodis probac 8c ex-
eufat, nunc perfidiam vocatî jam Iibrisde Synodis & in Conftantium
demonftrafle nobis videmur , numquam Hilario probatam
fuifle Sirmienfem auc aliam Orientalium fidem. Immo ex co
quod ait in Conftant. n. 14 . Quidquid prater fidem imam eft,perfidia
, non fides eft : confeâarium eft etiam primam Sirmienlem,
quippe quæ prxter Nicænam eft , efle perfidiam. Neque incon-
ftantix arguendus eft Hilarius , quod eamdcm fidei confeflionem
cùm laudafiet alias , nunc acriter carpac ac reprehendat. Nam-
que ut illi digni funt laude, qui à malo rccedunt ; ita qui à bono
deficiuut, ftierito funt vituperandi. At verb Orientalibus, Filium
ex nihilo 8c intra tempusexftitifle olim aflerentibus , poftea
verb Sirmienfi fide, Ancyranis decretis illuftratâ, ante tempora &
ex Dei fubftantia confitentibus, ad veram fidem proficere fuit, 8c
quodam modo catholicos evadere. Contrà Liberio Sirmienfis fidei
confeflionc (ànétam confubftantialis fidem fupprimenti , à vera
-fide deficerc fuit, 8c perfidum atque hxrecicum quadam ratione
fieri. Hxreticis enim communicans, & crcdendi legem , quam
-hxretico fenfu tuebantur, quamvis intelle&u catholico ab eis re-
cipicns, hxrefis partes communiebat : catholicus fide & interiori
con(cicntia, communione aefortè etiam rumore publico hæreti-
■ cus. quo de rumore legendus Sozomenus lib. 4.C. ly. Eo fenfu
intelliecndus eft Hieronymus lib. 1. de Script, ccd. dixifle, Libe-
xium à Fortunatiano ad fubfcriptionem hirefeos compulfium eflè.
Quofpcûac & illud Auxilii lib.>1. deordinationibus c. zy. Quis
nefciatquod Liberius, heu proh dolor ! Ariane, here f i fubfcripfit i
* Baronius , fufeepi in nullo contradicens. Sane petendam credi-
di, iis omiflis qux his interpofita funt. Quamvis autem in novif-
fima editione ea ipfa additamenta .in Crefconii colleétione fe
oflèndiflè fateatur > ca tarnen Hüarii efle prorfus negat. Noftras
ca de re conjecturas proponcre fatis habebimus. Cùm in mf.
Pith, poll verbum fufeepi , uno éodemque contextu fequacur,
5 an Bus 'Hilaries anathema illi dicit : anathema tibi à me , Scc. opi-
namur hxc verba, S undue Hilarius anathema illi dicit, inanti-
quiore exemplari ad marginem dumtaxat adfcripta effe, ac poft-
itiodum impetiti alicuj us librarii opera in rextum irrepfiflc. Ex
quo conficitùr t6. non récentes efle hujufmodi interpolationcs,
i°- jaro ab antiquis temporibus Hilarium earum , immo. totius
hujüfce colleètionis audtorem fuifle creditum. Prxterea Ferven-
tiflimo Chrifti Cohfeflori in homincm , qui quamvis in fumma
! Ecciefix dignitate conftitutus , Domini tarnen fui caulàm turpi-
ter deferuer it, anathema dicere licuiûè Apoftolo audtorc jam pro-
bavimus. Sed fi fortè hxc additamenta Hilario non funt indigna
, cùm primùm Libetii lapfum refeivit -, nihilo minùs abipfo
videtur alienum, ut cùm hoc Opus fuum Liberio jam correfto
in publicum emiferit,eatum noii eraferic prorfus atquc fuppreflèrit.
In mf Sirm. ut & apud Baron. Irenaus. Evagrius, qui ancéa
nominatur, ipfe forte eft Mitilcnes infulx epilçopus, qui in Se-
lcucienli fynodo ab Acacii parte fterit.
* Baronius cx mfl". luis exprelfit Bufttts. Inter fubfcriptioncs
pfeudo-Sardicenfis fynodi Iegitur B afin s epifeopus à Car.
d Rcmig. mf. apud Sirm. Martius, A t tiens & c. Multo magis ar-
ridet hxc Baronii leétio, Marcus, Aetius, fulius, Severinus, qui
quidem apud Epiphanium Ancyranæ fynodi fubferibit epirtoix,
6 infrà Fragm. X V. inter eos reccnfetur, quos Gcrminius referi-
pti fui initio nuncupat.
e In eodem mf. çj» cetéri juniores quibus credidit, omnes hereto“
ci. Apud Baron, fimplicicer , & alii, omiflis ceteris. In illius autem
appendice ad an. jyy.rucfum compàret funior inter eos no-
minacus, qui contra Athanafium Mediolanenfi in Concilio fub-
fcripfçrunt. De verbo requirendum lacis diflèruimus fuperiùs.
f aliquanto poft quàm fuperiorem ad Orientales fcripfit epi-
ftolam : adcoque circa initium anni 3y8. Hanc Baronius atge-
nuinam defcfibic ad an. 3/7. n. 3/. Ac fencenciâ rccrailatâ°in
Appendice pag. zy. adulcerinam eam efle vult, 8c ab iis, à quibus
fuperius Fragmcntum 1 V. confiétam. Poftremx illitis fentenciæ
fubferibit Binius , nec Labbeus répugnât : qua ratione permoti*
mox expendetur. Acccrcè intérim concédant necefle eft, eam ne-
que auàoris noftri judicio falfitatis fuifle fufpcdtam, neque llilo
à ceteris Pontificis ejufdem litteris diflidere.
t Concinniùs apud Baron, domini mei cariffimi:
h Exmf. Sirm. utcumque reftauratur hic locus, qui ex Pith,
antca fie vulgatuscrat : epifeopus fuit, prit-, s quàm ad Comitatum
fandi Imperatoris fecundùm lifteras Orientalium epifeoporum, & ab
Ecclefia Romane communione feparatus efl, fi cuti tefte eft &c. A pu J
Baronium autem, epifeopus fuit, prïiss quàm ad Comitatum fondé
Imperatoris pervenifiem , fecundumlitteras Orientalium epifeoporum ab
ecclefia Romana communione effe feparatum. Qux verba cùm Baronius
tea inrclligac, quafi dicac Liberius , fe ante exfilium fuum',
priùs quàm ad Imperatoris Comitatum àccerfitus perveniflèt fecundùm
litteras Orientalium epjlcopotum pontificatus fui inicio
acceptas, Athanafium ab eCclcfix Romanx communione fcpa-
raflè s fi bene intelligit, totam hanc epiftolam iis mer it 0 attribute,
qui luperiorem Fragmento I V . relatant cuderunc.
Sed ex lcâione,quam ttobis fuppeditat Sirmondi mf hoc potiùs
videtur Liberius dcclararc, Athanafium à fe priùs eflè damnacum,
quàm ad Imperatoris Comitatum deftinàrec aut quod ad Orientales
fuperioribus litteris feripferat, aut quod illi- ad cafdem referi-
pferanc ; idque Romanx ecciefix jam fe fignificafle.
Immo recepta ultro Baronii leétione, Liberii ad Imperatorem
falva hujus cpiftolx veritate, intelligetur advencus, non quidem,
ut ille interpretatur, Româ Mediolanum unde telegacus eft, fed Be-
roeâ.quo rclegatus crat, Sirmium. Ccrcèex Sozomeno lib. 4. c. iy*
conftat Liberium , nondum accepta Romam revercendi poceftate ,
Sirmium ubi vcrfabacur Imperator accerfitnm eflè. Nunc igitur te-
ftificacur fc priùs, quàm hoc iter confeciflèt,Athanafium damnafle
fecundùm littéral Orientalium, hoc eft, vel fecundùm formant ièn-
tentix litteris Orientalium confignatx , vel obfequendo litteris
Orientalium , qui hanc Athanafii condemnationem tam importuné
ab jpfo exegerant. In bis nulla habetur cum pfeudcpiftola fu-
periore convcnicntia.
RRr r
ËsÉËIÈ;