columbas St prudentes ficut ferpentes effe A curam refponfionis , fed exfpedandum. potiùs
. 1 /» 1 • ■ ■ I r I ___ : J c _ * :. C..rrrror<ic . BS™8 _
oportere. Sed columbæ fimplicitas in abfoluto
eft : quæ autem fit ferpentis prudentia, con.
tuendum eft. Nefcio quid in illo prudentiæ
confiliique e x fte t , licet quædam hinc aliqui
memoriae * mandaverint, quod ubi 1% in ma-
nus hominum venifte intelligat, omni genere
ab id u caput fubtrahat, idque aut colledo in
orbem corpore con teg a t, aut foveæ immer-
gat , cædique partem reliquam derelinquat :
quid Spiritus, D e i fuggerat ; quia fides noftra
omnibus præceptis divinæ voluntati$ intenta,
f ad refponfionis fcientiam inftruetur : in exem.
plo habentes Abraham, çui poftitlato ad ho- G
ftiam Ifaac non defuit aries ad vidimam. Ex j
una deinde in duas urbes fugam fuadet : quia c
prædicatio ejus primùm à Judæa effugata 5
tranfit ad Græciam., dehinc diverfis intra
Græciæ urbes Apoftolorum paffionibus s fa. d
nofque hoc exemplo oportere, fi quid accide- B tigata , tertiô in univerfis gentibus demo-
• - ' n ’ -n ratur. Sed ut oftenderet, genres quidem Apoftolorum
prædicationi credituras , verùm ut
h reliquum Ifrael crederet, efle adventui fuo
debitum j ait , Non confiimmabitis civitates I f ii
rae l3 donee veniatfilius hominis : poft plenitudi-
‘ nem fcilicet gentium , quod erit reliquum
I fra e l, ad implendum numerum fandorum, .
futuro claritatis fuæ adventu ‘ in Ecclefia col-
locandum.
rit perfècutionum , caput noftrum , quod eft
Chriftus, occulere 5 ut oblatis nobis in omnes
cruciatus, fidem ab eo acceptam jadurâ corporis
communiamus.
12. Sed omnis hic Domini de Judæis atque
hæreticis fermo eft : Tradet frater fratrem, &
pater filiurn 3 & infirment filii in parentes : id eft,
familiam inter le b ejufdem modi diflidere :
quia de parentum cognationumque c nominibus
, populi quondam unitas indicatur mine C ij- Non eft difcipulus fuper magiflrum 3 neefer-
Serpens u
prædicato
hoftili invicem odio diverfi. judicibus etiam &
regibus terræ offerendos, dum extorquere aut
filentium noftrum, aut conniventiam tentant.
d Teftes enim ipfis St gentibus futuri : quo tefti-
monio exeufatio ignoratæ divinitatis adimen-
da fit perfequentibus j gentibus verô via pan-
denda credendi Chriftum , pertinacibus inter
fævientium poenas- confeflorum vocibus præ-
dicatum. Inftrudos igitur nos ferpentis pru-
dentiâ monet elle oportere.
. 13. Hune ante quàm Adam traduceret, jam
fapientem Genefis nuncupavit : St prudentiam
ejus malignantis çonfilii ordine docuit. Primùm
enim animum fexus mollioris aggreffus
eft , fpe deinde illexit, St communionem im-
martalïtatis lpopondit : St per hæc tanta præ-
mia, opus çonfilii St voluntatis fùæ geffit. Pari
igitur opportunitate , introfpedâ uniufcujuf.
que St naturâ St voluntate , verborum adhivus
fuper dominum. Multfim proficit ad tole- P;
rantia: aftiimtionem rerum imminentium k cog-c!
nitio, maximb fi patientix voluntas prxfuma- p,
tur exemplo. Dominus nofter, lumen x te r .m
num I St dux credentium, St immortalitatis "
parens, dilcipulis fuis futurarum paffionum fo-
latia antfe praynifit: ne fe quis difcipulus ma-
giftro potiorem , aut fuper dominum elfe fer-
vus exiftimaret. Si enim patri-familiäs cogno- j
D mentum, per invidiam, dxmonis addiderunt}
quanto magis in domefticos ejus omnia inju-
riarum St contumeliarum genera jperficient ?
Sed ea nihil nos terreant, gloria: loco potiüs
ampledentes, fi Domino noftro vel paffionum
conditionibus adxquemur.
1 6 . N ih il eft occultum 3 quod non revelabitur. j
Diem fcilicet judicii oftendit, qux abftrufäm Ji
voluntatis noftrx confcientiam prodet : St ea “
qu x nunc occulta exiftimamus, luce cognibenda
prudentia eft. Spes bonorum futurorum E tionis publicæ deteget. Igitur non minas, non
revelanda, St e fic cxleftia perfeftae fidei premia
proferenda : ut quod ille mentitus eft,
nos prxdicemus ex v e ro , fecundum Iponfio-
nem D e i Angelis fimiles futures elle qui cre-
derent : ut mentes plebium faciles St abfolu-
ta s , circumfievientibus licet St.lupis St hxre-
tic is, promiffis regnorum cxleftium occupe-
mus, St rerum fidem ferpentis prudentia, co-
lumbx fimplicitate tradamus.
confilia , non poteftates infe&antium monet
elfe metuendas : quia dies judicii nulla hxc
fuifle atque inania revelabit.
17. E t quod dico vobis in tenebris 3 dicite in lu- j
mine : & quod in aure auditis 3 pradicate fuper E
teUa. Non legimus Dominum folitum fuifle J
noftibus fermocinari, St doitrinam in tene-1
bris tradidifle. Sed quia omnis fermo ejuscar-
nalibus tenebrx funt, *St verbum ejusinfideli-
,5. 14. Monet etiam traditis abelle oportere F bus nox eft j J St cuique quod a le di<ftum eft,
a Ea ipla de ferpente memorise prodiderunc pod Theophilum
Antioch. Tom. z Bibl. Patrum edit. Colon. Chryfoflomns hom.
54. Hieronymus in hunc locum, Ambrofius lib.3. de fide n. 131.
Augudinus cjuæft. x v i i . in Match. 8. & alii.
b Editi exccpto Par. ac plures mlT. ejufdem domut : cpiamdam
veriratis fpeciem præ.-fe ferunt , neejue anteponendum eflet cum
mil'. Colb. & Cam. ejufdem modi, ( ubi apud Par. ejufmodi, ) nifi
Hilarius hie fenfum Ipiritalem fedtaretur.
c Male & ablque auâoritate in poftrema editionc Par. homini-
bus. T urn in lex mfT. populi qutdam unitas. Exinde in vulgatis ,
indicatur. Nunc hoftili invicem odio, diverfifque judicibus, etiam &
regibus : leflio mendola , Sc perturbata interpundlio. Caftigatior
ac diftindlior exprimitur ex mlT. Horum enim fenfus eft : cxem-
plo familix primùm cognatione conjundlx, poll odiis divifie, indicatur
populus, qui quondam un it us, nunc hoftili odio diverfus fit.
d Sic mlT. potiores. At editi, teftes dp ipfis. Verbum funt rccicctur
port futuri, ficut & antca monet vel fermo eft , poll offerendos.
c Particulam fie adjecimus audloritatc mit. Rom. Colb. &
Cam. qui mox loco Ycrbiproferenda, habent promerenda.
f Editi,adrefponfioncm feientu.Prxfcrimus cum tribus prxdidhs
mlT. ad refponfionis fcientiam, hoc eft, ut feiat quid fibi relpondcn-
dum fit. Deinde fex mil', audloritatc licerct reponcre in exemplohn-
bens, pro habentes, quod cum finccrioribus retiacre malumus.
g Lipfius ac poft cum Par.fugata.- contra fidem vctcrum libto*
rum. Hlc porro ponitur nomen abftradtum pro concreto , predicate
loco vocabuli pridicatores, quibus & pati Sc fatigari convcnit.
•> Mf. Carn. cum Colb. reliquus Ifrael; mox autem , quod trit
reliclum ifrael. Yr
i Editi, in Ecclefiam convocandum. Aliquot mil. in Ecclefia con-
vocandum. Vernis Rom. Vat. Colb. & Carn. in Ecclefia collocan-
dum vel conlocandum.Comoan quippe etiam ad infidcles pcrcinet:
at collocari in Chrifti corpore quod eft Ecclefia , non convcnit niU
fidclibus. Sic cap. 7. num. n . legere eft omnes in Ecclefiam invi-
tari, paucos intrare.
k In fex mff. continuatie, maximi f i fapienti*. Turn m tribus,
voluptas. ' »vs i. j *r‘ 1
1 Editi, Itaque id quod a fe dittum eft , cum libertate fidei vn
tffe loqutndum : caftigantut ox mü.
I cum libertate fidei & conftifionis eft io q u en . I
I dum : ideirco quæ in teneb ris d i& a fu n t , præ-
I dicari H f f lH lumine , Sc quæ fe creto aurium
I M B M H (am, fuper t é t a , i i e f t , 1 e x c e lfa ,
I ut loqüentiùm præcohio ändiaötur. C o h fta n .
I ter enim D e i ïn ge ren d a ’ eognitio e ft , SC pro -
I fundum d od r inæ evangelicæ ftc re tum lumine
I prædicationis apoftolicæ rev e landum : non t i-
I Iv.entes eus , quibus cùrri fit lic en c ia b in c o r .
I pora tarnen in animam jus nullum e f t , fed t i .
I mdntes potiùs D eum , cu i perdendæ if f g e - :
I berifta Sc an imx Sc corp oris fit poteftas.
iS. Nomedun paffetes afjè v e m m t i é 4 oms en
I Mis non cadit in terram fine volunUie fatr is nejt f i ! I Nön e f t , :u t puto , criminis a g e re aueüpium;
I neque venditiö pafterum h a b e t culpam. Ec
I qndd a i t , Vnus ex illis non cadit f r f e f terramfine. I voluntatc fatr is veß ti , con tra apoftolicum di-
I , dum facere v id etu r qü o d a i t , N o n eft pecu- I ,jum D e o cura. E t a u fto r ita ti éjus multùm
I derogabitur, ft fenfifle a liter , quàm in E van -
■ geliis tradituni e f t , reperierur. N e c enim À p o .
I ftölis multum d ignita tis t r ib u itu r , fi paiTeribus I ante ftaburit. L o cus h ic e x fenfu fuperiore pro:
■ fiSifcitur. Iniquita tés enim eorum e x a g g e ra n . J tu r , qui trad itu ri fu n t , q u i in fe& a tu r i, q u iin
La fügam coadtu ri, quibus propte r nomen D om i-
U t , pi efle odio nos o p o r t e t , q u i oitine jus fuum
in folis corporibus e x e r c e a n t , po te ftatem in
pin- animam non habentes. H i ig itu r pa ffe res
V 1 düös affe veneunt. E t quidém quæ fub pe c - I caco vendfta fu n t , red emit e x lege' C h r iftu s s I ergo quod v e h d i tu r , corpus atque anima e ft ;
B S: cui v e n d itu t , pe ccatum e ft : q u ia Chriftus
■ 8c de p e ccato r e d em i t , 8c animæ a c corporis
B eft redemtor. d Q u i ig itu r duos pafferes aflè I veneunt:, fe ipfos peCcato minimo v e n e û n t , I natos ad v o lan d um , Sc ad cælum pennis fpi-
■ riralibus efferendos. Sed capti pretiis præfen-
I tium voluptatum , Sc ad Iuxum fæculi v ena -
s ! les,totos le talibus e atftionibus nundinantur.
19. Sed quærendùm e f t , quomodo unum e x
1 Sad. & Ër. txcelfum tsquttU* M prtcmio Scc. tipf. & Par.
I cum mf. Turon. excelfo loquentium. Quatuor a lii, in excelfo loquen-
I tium. Camut. Vatic. & Colb. fcquimur.
b Colbercinus codex cum Rom. in corpote, tarnen in anima ejtls
B nulla eft. . ,>; : - •
c Ita omnes mlT. Quocirca pronomen ht ad perfecutores refe-
■ ratur needle eft. Verbum autem veneunt aftivè Hilario ufitatum
H fuifle liquidé confiât ex fubfequentibus ; quod non advertentes qui
■ priores editioncs procurarunt, hîc pofuerc pafferes duo, Sc infe-
■ nus multa fibi permifere.
d Er. quid igitur duo pafferes See. Bad. qui igitur duo pafferes effe
■ veneunt. Habet etiam Par. effe pro aße. Lipfius verb pro veneunt,
I Pofuit vendant ; quod verbum etiam alix editiones mox habent :
■ rcluftantibus mil.
c Sic mlT. quibus favet illud lie. 14. Pfal. xi8. n. 18. In cele-
I fton fcientiam homo eruditus es : quid tibi cum ternnis operibus Ö»
I gtftis efl! Avis effeäus es Sc c. ubi pulcre oftenditur, homines ad fu-
I perna natos, mérité infidias in terrenis pati. Editi verè h îc, au-
B dionibus nundinantur.
* Lipfius, expun&o verbo eft cum fiibfequente rclatiyoquod,
I proximè antca Sc pèft repofuit unus ex illis , repugnanribus mff.
■ quafi verb unum ad paflerés referretur ,‘ non ad corporis & animx
■ unitatem. Solet quippe Hilarius prxdicare animam Sc corpus,
I qux modé duo funt, quia neiitrum alteri plcnè pcrfeâéquc fub-
I jedtum eft , poft rcfurrcdlionem unum fore vel in gloria^vel in
1' poena : aut enim corpus animam fecuturum, ut cum ilia fpiritalis
I lubtilitatis conlors in cxlum evolct j aut é corpore animam ad 1c
■ crahéndam, ut fccum in terram‘ feu terrenam gravitatem cadat.
■ Hanc igitur ex corpore Sc anima unitatem vocabulis unum ex
■ «//»* inceltigit. - •
* MU. Rom. Vat. Çolb. Sc Carn.' Dei voluntas unum ex illit mai
illis F eft , qu o d ïîfte vo lu n ta te D e i Aon cad ets f
D e i « v oluntas e f t , u t unum e x illis magis e vo - g ,
le t , led le x eSc eon ftitu tio n e D e i p ro fe d a Corpus &
d e c e riiit unum e x eis po tiù s d ec id e re . Quern-
admodum autem fi e vo la ren t 3 unum e f lè n t , id num in cx-
e f t , corpus in naturam animæ t r a n f if f e t , &
g ra v ita s ilia terrenæ materiæ in p ro fe d um & in terram.
fubftanti.am animæ b a b o le re tu r , n e retqu e cor- h
pus potiùs fpiritale : ita pe c ca to rum pre tio
v enditis ^ in naturam corporum animæ fubti-
3 litas in g r a v e fe it , & terrenam con trahit e x v i-
tiorum forde materiem , fitque unum e x illis
quod * trad atu r in te rramk Plurimis autem eos i
a ô t è ftare paflferibus cùm d i c i t , o ften dit mul-
titud in i infidelium e le d io n em fidelium præefle:
quia his cafus in terram fit , illis v olatus in
. cælum,
20. In numerum autem a liqù id c o l l i g i d i - vitx mc-
ligen tiæ a c fo llicimdinis cu ra eft : neque enim mot»,
dignum negotium e f t* pe r itu ra numerare. U t tisaufertur.
C ig itu r nihil e x nobis periturum efte cogn o fc e -
r em u s , qu ia mü ltô pafleribus meliores fimus j f
ipfo capillorum lloftro rum fupputatorum numéro
in d ic a tu r , fa lv is nobis e x fblido futuris :
cùm qü o d innumerabile in nobis f i t , k c o n - k
fe rvan d i & a f fe d u & p o te fta te numeretur,
N u llu s igitur corporum noftrerum cafus e ft
pe r tim efe en d u s , neque ullus interimendæ car-
nis admittendus e ft d olor : qu an do pro natu-
ræ fuæ atque originis con ditione r e io lu ta , in
D fubftantiam fpiritalis animæ refun da tur,
21. E t quia d od r in is talibus con firmâ tes ,
o por te t liberam con fitend i D e i habere con -
ftantiam 5 e tiam con ditionem q u a teneremur ■
a d je c i t , ne gaturum fe eum P a t r i in cæ lis , q u i f. 31.
fe hominibus in te r ra n e g a flè t : eum porro ,
q u i confeflus coram hominibus fe fu if le t , à fe
in cælis confitendum } qualefque nos nominis
fui te fte s hominibus fuiflemus , ta li nos apud
D e um patrem teftimonio ejus ufiiros.
E 22. Nblite arbitrari quoniam veni pacem mit- f. 34.
tere in terram. Non veni pacem mittere 3 fed glagis
volet : fed ex eonftitutione Dei propheta decernit unum ex illis potiiis
decedere : corrüptè. Hoc enim fibi vulc Hilarius , Deum , quantum
in fe eft abfque ullo ad nos rcfpc&u.veilc ut corpus in naturam animx
allurgat, fed distante xquitatis lege propter peccata noftra
I decernere ut anima in terrenam corppris naturam décidât. Hanc
«'cncralem Dei voluntacetn, qua vult omnes falvos fieri, alibi
etiam Hilarius aflèrit, ut cùm in Pfàl. 134. n. 14. a it , Voluiffet
enim populum fuum, quern in patribus eorum Abraham & lfâat (fi*
Jacob eie gerat, non judicari : aut fupra cap. 9. n. 8. Turba omnis
expulfa eft, quam utique falvari. Dominus optaffet ; fed irridendo di-
Eta ge flaque ejus , refurreclionis non fuit digna confertio. Idipfum
fusé explicatur in PC z. n. 16.17. & 18. ubi prxtcrea declaratur,
(ccundariam illam Dei legem ac voluntatem nihil elfe aliud, nifi
poenam iis qui iniquè agerent conftitutam j quia nimirum iis , quitus
ex voluntate libertatis malitia magis placuit, ultio conftituta eft.
b In mf. Rom.avolaret: Ic&io non Ipcriienda. Neque verb pu-
tandus eft Hilarius corporex materix abolitionem aflerere, cum
velit dumtaxat terrenam gravitatem aliafque huj ulmodi qualitates,
qux corporibus inefle natx , animabus graves ac moleftx funt,
poft rcfurredlioncm abfuturas : ut corruptibilium corporum in incor-
ruptionis gloriam refurreElio non interitu naturam périmât, fed qua-
litatis conditione demutet. Non enim aliud.corpus, quamvis in. aliud
refurget, quemadipoùum ipfe loquitur in Pf. z. n. 41. Plura videfis
pag. i j 7 . not. b. Sùperiorcs autem fententias, corpus in naturam
anime, tranfire, vel in fubftantiam anime aboleri, alia quàm fblcmus
rationc incelligendas élTe vel ex co liquet, quod mox fubjicitur,
peccatorum animam in naturam.corporum ingravefeere : ut interim
mittamus quod infra legere eft num. z 4. baptifmo nobis prxftari,
ut corpus ipfum in naturam anime, que ex aff atu Dei venit, evadat.
i Edici, trudatur : nullp è noftris mff. fuffragante.
k Colbcrtinus codex cum Carautcn'li, ctnftrvandum.