millia legionum de ciclis dedaceret •:a nee propter
mortem timet,' qui ufque ad mortem an*,
xius eft« nec ut fe tranfeat calix , rogat * fed
a fe tranfire calicem rogat, qui tamen tranf-
ire b non pollic , nifi eum biberit. Tranfire
autem non loco decedere eft, fed omnino non
exftare: quod quidem ipfum Sc evangelicus 8c
apoftolicus fermo fignificat, cum dicitur, Cee-
lum& terra tranfibunt, verba ant cm me a nonpra-
teribunt. Sed 8c Apoftolus { Ecce veteta ttanfie*
runt, & fatta June e nova. Sed Sc cbm ait, Et
jfcura hujus mundi tranfibit. Calix ergo , de quo
Patrem orat ut tranfeat, non poteft tranfire nifi
bibatur: Sc quod orat Dominus, utique pro
his orat, quos cbm his manens ipfe falvavit,
quos Sc Patri falvandos reliquit, Nunc verb
facramentum mortis pera<fturus , Patrem his
cuftodem precatur: Sc miffi in eo Angeli, fi tamen
ita eft, non ambigua d prxfentia eft 5 &
obtentx precis manifefta fecuritas eft, cbm eos
conlummata oratione adhortatur in fomnum.
EflFe&um autem impetrata: orationis, Sc adhor-
tatxdormitionis. fecuritatem, jam in ip lb ope-
re paffionis Evangelifta demonftrat, cum Apo-
ftolis omnibus, de perfecutorum manibus ela-
i. pfuris ait, X)t adimpletetur verbum quod dixerat,
quoniam quos dedifii mihi, e non perdidi exeisne-
minem, Impletur enim per fe orationis precatio,
Sc falvi omnesfunt. Sedoratur Pater, ut falva-
tosperfe, nunc in nomine fuo falvet ipfe. Et
adeo falvat, ut Petri fides pxnitentia fubfe-
quente non deficiat, licet territa.
43. Demonftrata itaque Sc ajohanne Domini
o ratio, Sc a Luca diaboli poltulatio, Sc ea,
qua: in Matthxoatque Marco,& triftitiaufque
ad mortem eft , Sc fomni objurgatio , Sc
rurfum adhortatio, nihil ambiguitatis relin*.
quunt: cum quando f per precem in Johanne,
qua Patri Apoftolos commendat, Sc triftitias
caufa 8c tranfeundi calicis deprecatio abfoluta
fit 3 non a fe paffionem amoveri Domino depre-
cante, fed Patrem nt Apoftolos fe paffuro tuea-
tur orante : 6c per Lucam oftenfaadversbs dia^
> ope mil’, relarcitus.
on poffet, nifi eum biberet,
A be ft omnia a
1 (fa vulgaris I n
rogat : locus n
b Sic mff. At cd
. omnia
mil. Turn folus codex Cam. fid & tu J a -
hujus mundi. In aliquot aliis exftat trahfivit, non tranfibit.
“ In quibufdam recentioribus mil', pr&fcientia eft.
* Hie phrafis eitgrsca ad verbum expreffa : tht iitibiura, £%
amor itir*. In vulgatis expundka crat par cicala non contra (idem
mff. quorum in nonnullis, pro neminem, repofitum eft aliquem.
f Par. perptecem fohannis. Editiones alia:, per precem ajohanne.
Regius mff. in Johanne, hoc eft, quse exftat in Evangelio Johannis.
Similiseft loquendi modus Fragm. i.n a.
8 Editi cum uno mf. Remig. duobus Colb uno Sotbon.filio hominis
Verius vetuftior Colb. Corb. Vind. alter Remig. Germ.
Prat. 8c c. filti hominis: hoc eft, liebt Chriftus corpus habeat non
terrenis inchoatum dementis, utpote cujus princeps eft fanCkus
Spiritus,verc tamen natus eft filius hominis, verus Virginis filius.
Cum his confer poftrema num. i j . verba.
h PrxdiCkorum mff. auäoritate reftituimus virtutem corporis,
prxfertim cum num. 13. jam legerimus, Virtus corporis finefenfu
poena vim pane, infe def&vientis exceptt, ac rurfum num. 46. audi-
turi fimüs corporis noftri pafliones ä Chrifto virtute corporis fui
fufeeptas. In vulgatis autem ac pluribus mff exftat virtutem corpo-
ri, quod propter verbum admifeuit non malb fonat. Hocquippe
didum effe videtur de Verbi cum natura noftra conjundionc : quse
lib. a. n. 7.6. fulius lie enarratur : Spiritus functus defuper veniens
virginis interiora fianltificavit, ö> in his Jpirans nature fe humane
camis immifeuit, & id quod alienumd fe er at, vi fua ac potefiate
prefufnfit: atque utne quid per imbecillitatem humani corporis dijfide-
ret, virtus Altijfimiyirgincm obumbravit, infirmitatem ejus (puta,
A bolum prece, jam de hdücia vetiti antca fomni
fecura perriiimo fit.
44. Non eft itaque in ea natura, quæ fupra c
hominem eft, hümanæ trepidationis anxietas: al
Sc extra terreni eft corporis mala, non terrenis Jj
inchoatum corpus dementis > etfi originem
* filii hominis lànclus Spiritus per facramentum
conceptionis invexit. Nempe Sc Altiffimi virtus
virtutem h corporis , quod ex conceptione
Spiritus virgo gignebat, admifeuit* Namcùm ;
B per transfufæ in corpus animæ confortilim, fen- J
fiisanimaticorporis vivat, Sc ipfum ad illato.
rum dolorem corpus anima corpori permixta
vivificet j quæ ubi cæleftis fpei ac fidei flue bea-
tocalore, terrenæin corpore fuo originis de-
fpexit exordium, fui quoque fenfus ac fpiritûs
corpus efficitur in dolore, ut pad fe definat fen.
tiré quod patitur : Sc quid nobis de natura do-
minici corporis, 6c defeendentis de cælo filii
hominis adhuc fermo fit t Ipfa terrena corpora
C timere ac dolere interdum nefeiunt, quod 8c
doleri necefïè eft Sc timed.
4 5- Quæro enim ati paftas ad fomenta exæ- q
ftuandi Babylonia: fornacis flammas Ifraelitæ fi
pueri timuerint, 6c utrùm in illud * noftræ con- "
ceptionis corpus nietus tanti ignis incefferir. i
Quæro etiam 4 an k circumambiri fe flammis
doluerint. Sed fortè idcirco, quia non ufti funt,
nihil doleant j Sc tum afuifle ignibus natura
urendi exiftimabitur. Certè hæc natvira corpoj)
ris erat, ut 6c uri fe timeret, 6c poflèt uri. Quôd
fi per fpiritum fidei terrena corpora, id eft, fe-
cundùm elementa caufarum communium ini-
tiata, neque uri pocuerunt , nec timere : quæ
ergo per ndem Dei in hc&nine contra naturam
funt , ea 1 in Deo fècündùm virtutem Spiritûs
ad naturæ originem inchoata , non fimt natu-
raliter æftimanda, Vindi piieri in medio ignis
funt : ignem non timerit , ® dum fcandunt*
flammas non fentiunt, dum oraöt 5 uri non pot
E funt,dum in igni funt. Naturam fuam in his
6c corpora Sc ignis amittit -, nam neque ilia
uruntur, neque ille uric : 6c tamen in ceteris in
Corporis ) veluti per umbrhm circumfufa confirmons, ut ad fementi-
vam ineuntis Spiritûs efficaciam fubftantiam corporalem ( ex le infir-
mam ) divine virtutis inumbratio tempérant. Frelfins num. 17.
Initia nafeendi Spiritus fanctus fuperveniens & inumbrans virtus
Altiffimi moliuntur. In quibus Spiritus fanélus , id eft Verbum,
& uc fufeeptor corporis., & uc lulcepti caulk efrc&rix confidera-
tur. Ucroque modo virtus eft corporis , five illud condendo, five
divina per illud operando.
5 In codice Vat. baf. naftre carnis. RedHùs in aliis, nofhe conceptionis.
Aliks non apparec diferimen inter Ifraelitaium & Chriorpus
: quod non carne, fed conceptione à nobis diftare Hila-
docerc loler. Unde in Plal. j 3. n. 8. habet : Deus Dei filius
1 fAcula manens, humane nature habitu, id eft, noftri corporis
atque anime homo ex partit Virginis natus.
k Bad. Sc Er. circumaduri, Mff Corb. Pratcll. Sec. circumam-
buri. Très Vatic, cum Remig. & Theod. circumburi. Vind. ac Silv.
circumcomburi. Colb. ac Germ, cum amburi. Carn. amburi. Parvi
ntereft quæ ex his ledtionibus præferacur. Idipfum ita in Pfal.
[44. n. 33. enuntiatur. lilts in roris humore ignis temperatur, hos
ixefiuans ignis amburit. Ipfe inius extraque flamme funt, quarum
pro diverfitate meritorum & deficit a 'fe natura, nef deficit. Nam quod
cft,manet erga eos ignis effe quos urit ; & quod non eft, neceffe eft in his
in Deo homme. A be ft hot à Bad.
Sc mff.
ro Editi, incenduniur. Mff. Carn. Sc Remig. infeedunt. Corb. ac
nonnulli alii ,ineedunt: quibus favet lacer textus, inducens pucros
mediis in flammis ambulantes. Antiquior Coib.ignem non timendum
feindunt. prxferimus cum altero Colb. uno' Sorbon. 8c codice
Vat. baf. feandunt: maximè cum infra de Martyribus rurfum le-
gam us, Ædificatosfibi congerie lignorum ignes cum cantitis feandunt.
natura fua eft 6c ignis 6c corpus ; nam circum- A
ftantes ardent, 6c pcenie minifteria in poena
funt. Non vis impie h«eretice,ut tranfeunte
palmas clavo Chriftus non doluerit, neque vul-
nus illud nullarn-acerbitatem teli compungen-
tis intulerit. Interrogo cur pueri ignes non timuerint,
nec doluerint: aut quid in eorum
corporibus natura: fuerit , ut naturam ignis
excederet. Quod fi illi fidei calore, 6c beati
martyrii gloria timere nefeiunt qua: timentur}
Chriftus eciamfi vitiorum noftrorum origine B
effec conceptus, tamen per crucem manfurus
Deus, 6c mundum judicaturus, 6c rexjeterno-
rum fieculorum futurus, triftis menu crucis ef-
fet ? 8c tan to rum pra:miorum immemor,tur-
pis metds anxietate trepidaret ?
4<j. Daniel propheta: prandio alendus, leo-
num lacum non timet. Apoftoli ciedi fe pro
Chrifti nomine Sc pati gaudent. Paulo libatio
fua corona juftitia: eft. Defecanda colla fua
percufforibus cum hymnis Martyres tendunt, C
Sc «dificatos fibi congerie lignorum ignes cum
canticis feandunt. Ufque eo fenfus fidei, per-
emto in corporibus naturalis infirmitatis • me-
tu, corpora ipfa ad fenfum non fentiendi do-
loris emutat,ut per animie propofitum firmitas
* corporis invehatur, animatumque corpus in
id fe tantiim fentiat, in quod anima: ftudio com-
movetur 5 ut quod pati animus gloria: cupidita-
te b contemnit, id fe pati corpus anima. v.ege-
tante non fentiat. Ha:c fi in hominibus natu- D
ralia funt per anima: ad gloriam ardentis calo-
rem,ut pafliones fuas nefeiant, 6c vulnera igno-
rent, Sc mortes non intelligant: Dominusc verb
gloria: Jefus Chriftus, cujus 6c fimbria virtus
eft, cujus fputus 8c fermo natura corporis eft,
dum 6c mancus jam nonmancusmanumjube-
turextendere, 8c ca:cus natus nativitatis vitia
non fentit, 6c truncus aure non truncus eft, in
ea infirmitate compundti ac dolentis corporis
deputabitur , in qua gloriofos ac beatos viros E
fidei fu^ fpiritus non reliquit i
4 j . PafTus igitur unigenitus Deus eft om-
nes incurrentes in fe paffionum hoftrarum in-
» Ita plures prob* not* mff. Editi verb .firmitas corpori. . |
b Vatican* bafilic* mf tics Vatic aliiquc nonnulii, contendit.
Mox vetuftior- Golb. confentiat, pro non fentiat.
C Er. Lipf. & Par. vere glorie ; ac fubinde, cujus in fimbria :
quod & habet Bad. relu&antibus mff. Poftcafputus & fermo natura j
corporis dicitur ; quia corpus natur* fu* integritatc deftitutuinj
eidem reftituit.
d Nimirum ex Virginis carne procrcatus Sc poftnovemmen-
fiumdecurfum editus eft , qui prater legem bominum de fan£ko
Spiritu fine viri opera eft conceptus. Hue facit quod apud Epi-
phanium H*r.73.num.^. aiuntepifeopiqui Ancy:* convenerunt:
Hominum fimilis faäus, & homo erat, & non in omnibus erat:
homo quidem, quatenus carnem fufeepit hominis, quoniam Verbum
caro factum eft; idem autem homo non erat, quatenus ceterorum more
natus nonfuerat.hoc eft, eviri fatu & utriufquc conjunllione fexus.
c Corporis virtutem divinicatem intelligendam effe jam diximusj
caquc in opinionc non mediocritcr confirmamur collatis hifee verbis
cum fuperioribus, Sed & virtute natura fua paffus eft. Id enim
ibi virtute natura fua, quod hie virtute corporis fui fignificaripa-
lam eft. At cum paffus virtute natura fua prsdicatur , nt & vir-
tute natura fua natus eft ; non minus evidens eft , natura fua virtutem
intelligendam effe divinicatem Verbi, cujus virtute natus effe
Chriftus pailim in hoc ipfolibroaffericur.Quod maximbilluftratur
ex- Traft- Plal. i; 8. n. i. & 3. ubi primum ait Hilarius: Neque id
corpus, quod affumtum eft , virtutem natura antea manenhs abo-
levit; chm in eo corpore, quod affumtum eft, virtus natura antea
manentis operetta. Turn num. 3. fubjicit , Itaque fi quid infirmum
experfona ejus dittum reperietur, ad hominem referri oportebit. Quatc
firmitates * fed paffus virtute nature fua:, ut 8c
virtute natune fua: natus eft: neque enim, efim
natus fit, non tenuit omnipotentia: fua:in na-
tivitate naturam. Nam cum natus fit d lege
hominum , non tamen hominum lege conceptus
eft : habens infe 6c conftitutionem hu-
manx conditionis in partu,8c ipfe extra con-
fticutionem humana: conditionis in origine.Se-
cundhm quod ita ex infirmitate corporis noftri
paffus in corpore eft,ut pafliones corporis noftri,
‘..corporis fui virtute fufeiperet. Et hujus
fidei noftne etiam fermo propheticus teftis eft,
cbm ait, Hlcficccata noftra portat, & pro nobis
dolet& nos exiftimavimus cumin doloribus ejje3 &
in p.laga, & in vexatione. Ipfe autem yulneratus
eft propter iniquitates noftra^s, & infirmatus eft propter
peccata noftra. Fallitur ergo humana: xfti-
mationis opinio , putans* hunc dolere quod
patitur. Portans enim peccata noftra, pecca-
ti noftri fcilicet corpus aflumens , tamen ipfe
non peccat. Miflusnamque eft in peccati carnis
fimilitudine ^ portans quidem in carne peccata
, fed noftra. Et pro nobis dolet, non Sc dolor
is noftri dolet fenlu :quia 5c habitu ut homo
repertus ,, habens in ,fe doloris corpus , fed
non habens naturam dolendi , dum 6c f ut
hominis habitus eft, 6c origononhominiseft,
nato eo de conceptione Spiritus fandi. Hinc
itaque aftimatus eft 6c in doloribus 6c in plaga
8c in vexatione efTe. Formam enim fervi acce-
pit: 6c natus ex virgine homo, opinionem nobis
naturalis fibi in paflione doloris invexit. Ipfe
autem vulneratus eft 3 fed propter iniquitates no-
ftras. Nam- quamvis fit vulneratus, non tamen
iniquitatis fux vulnuseft: 6c quidquid patitur,
non fibi patitur. Non enim fibi homo natus eft,
nec ex feiniquus eft. Teftatur Apoftolus cau-
fam difpenfationis iftius dicens , Orantes 8 per
Chriftum reconciliari Deo: eum, qui non cognovit
peccatum,pro nobispeccatum fecit. Peccatum enim
in carne per peccatum condemnaturus, peccati
licet e^pers ,fadus eft ipfe peccatum, id eft,
per carnem peccatum in carne condemnans,
“ carnis quidem nefeius , fed pro nobis caro
hoc ? Referendum autem, inquit, obideff, quia non aliena aut f ifimulatx
hominem affumfit, neque etiam fiftas ful'ccpit infirmita-
ccs. At quatenus ex in Ghriftum non cadant, fic poftca expheat:
! Verbum namque caro factum habitavit in nobis. Non in vitia infir-
\ mitatefque carnis ex Verbi virtute deficient, fed natur a noftra infir-
Vmfirmum : quia aliud eSt naturam effe, aliud affumfiffe naturam;
extra generis neceffitatem, voluntatis acceffio ell. Non enim pec-
| cator fuit ,fed peccata fufeepit. Neque infirmus exslitit, fed portavit
infirmifates. Ipfe enim, fecundttm prophetam , peccata noftra fufeepit &
infirmitates nostras portavit. Et ne quid in impaffibiltm atque inde-
mutabilem divinitatem incidere exiftimaretur ; adjecit, Etnosputa-
bamus eum in doloribus effe. Sitfcepit ergo infirmitates, quia homo
nafeitur ; & putatur dolere, quia patitur: caret verb doloribus ipfe ,
quia Deus eft Vide Sc fublequenda, in quibus liquido conliat,
Chrifti tantum divinitatem a doloribus cximi , humanam autem
ipfius naturam iis omnibus fubjici, quibus per fe obnoxiumeft
hominum genus. Ita fa£ka utriulque loci collatione cavctur peri-
; culum, quod hie cavcndum effe luperioreseditorcs nionuerunr.
f In prius vulgatis defidcrabatur particula u t; de cujus vi vi-
defis fupra num. i f . not. if^
g Editi, pro Chrifto : emendantur ex mff.
b Apud Er. carnis quidem peccati nefeius, fed pro nobis caro fa-
ctus carnis fimilitudo peccati eft: mcrum gloflema, quod tamen arri-
' puere fequentes editiones. Peccati expers 8c carnis nefeius Chri—
ft us prxdicacur ex fua natura Sc ante affumtum hominem , ex
affumtioue autem Sc peccatum 8c caro faCkus.
Y yy ij
d
Efa. f i • 4- &S-
* al. hinc.
Qui peccata
por-
£
Ibid. St
a. Cor. s-
1
Qui fa (ft us
peccatum.
h