pus refurreftiönis oftèndit. Çùm in poftremis A errorem. Nemo enim conculcari fe certus,idem
* • n ' I V ^ tV— r urfum• an’•cbnculcetur incertus eft.
26. Ut autem hoc quôd ait,. Forfitan tenebræ
conculcabunt m e , non ad naturæ fuæ trépida.
Philip.-1
mans eft, Joea ut Deus; humana: demotatio-
nis excedit. Cum deducitur manu , non timet.
Ciim tenetur dexter a-.D ei, non muta-
. turaut decidit-. Donavit enim illi Deus nomen
> quod eft iuper oiime nomen , ut in nomine
j ejus omne genu fle<ftatur cadeftium 8c terre-
3 ftrium 8c ïnfemorum 5 8c omnis lingua confi-
3 teatur, quia Dominus Jelus in gloria eft Dei
patris. In eoienim quod datur ei nomen fu.
tionem pollet intelligi, fed impiæ de le intel-
ligendæ fignificaret incertum 3 continuo fub-
jecit, E t nox illuminâtio in deliciis meis. Quo-
modo enim conculcatur à tenebris, cuid mors
illuminatio in deliciis fit futura ? Domino itaque p
paffio ifta deliciæ funt : dum portas æreas con.c
per omne nomen,- manu aç poteftate Dei B fringit,dum vedes ferreoscontent, dumom-
patris in gloria ipfius homo fufeeptus aftii- nem poteftatem defpoliat, dum de his in fe
nutur.
: fig- 14. Pennas autem ad demutationem terreno»
1,C rum eprporum in fpiritalem * atque æternam
i r naturam .referri , prophetica audoritas eft,
» poft cum ad inopeni -fidei 8c bonorum operum pau-
cdio‘ perem dißitur , Ne extendas te cum fis pau-
I per diviti, fenfu autem tuo abftine : præpa-
rayit enim fibi pennas ut aquila, 8c reverte.
triomphât, dum eum quem ad imaginem fuam
fecerat redimit, dum deliciis paradift reftituit.
In his igitur paffionis obledamentis atque deliciis
nox ei illuminatio eft : 8c illuminatio ob
id , quia tene bra: non obfeurabuntur à te. Per ji
naturæ unitatem * ad indemutabilem. divini- *
tatis limilitudinem in Filio Pater eft : &:, ope- p
ribus ipfis teftantibus quôd in eo Pater fit, c
domum ejus qui præeft ei. Pauperem C confidenter ait, Non obfcurabmtur à te quia
excendentem fe ^ in fpes divitis arguit, quod
infidelitatis fine inopiam fidelium exxquet opu-
lentiar. Dives enim non humanis opibus, fed
c^leftibus thefauris ,parat fibi pennas, quibus
revertatur in domum ejus qui praeft ei. Re-
vertetur enim unde deeidit, unde in peccato
primi hominjs expullus eft. Et quis eft ifte
cujus h x c domus eft, & qui ei praeft ? Nempe
iac.13.43. file qui dixit, Amen dico tibi, hodie mecum
ex perlona Patris didum in pfalmis memine.
rimus, Cum ipfo fum in tribulatione. Et ipfe
Dominus in Evangeliis, cùm de Apoftolorum
trepidatione loqueretur,ait, Ecce venit hora,
ut difpergatur unufquifque veftrûm, 8c me fo,
lum relinquatis : fed non fum folus, quoniam
Pater mecum eft. Sive virtute, qua fimilia
patri poteft j five naturâ 8c genere 8c divini-
tate, qua ex Deo Deus natus eft, Pater fecum
eris in paradifo. Meminit & aUbi dicens,cùm Deft. Confidenter ergo ait , Q m a ten eb ra
1 r ■ ■ . 1- • j _ rT-, _ *r>de fpiritaüum indefefla janf æternitate tra. Tslr»n P n im (pnHr v i r fm
daret, Pennigerabunt tamquam aquilæ ; naturam
evolandi in cælum in refurredionis de-
mutationerfumturi. Sed hic pennas fumit vo-
Iaturus, non aliénas, non novas, fed proprie-
tatis ufurpatione præfiimtas : quia poft paffionis
voluntariæ facramentum, fie naturæ &
poteftatis pennas ad cælum fe habuerit effe-
rendi
obfeurabuntur k te. Non enim lentit virtus in. “
demutabilis tenebras, 8c infernam nodem lux
vera non patitur. Sequitur enim : E t nox fait
dies illuminabitur 5 ficut tenebra ejus, ita & lumen
ejus. Hoc totum ad .id refertur quod di-
dum eft, Tenebra non obfeurabuntur k t e , & nox
(tcut dies illuminabitur d te , 8c ficut tenebra: ejus,
ita & lumen ejus a te. Semel didum k te , refertur
ad plurima. Ideo autem in deliciis nox
Hie m
Cluifti
pidaciç
tfepidatio-
25. Sequitur etiam idem ordo didorum, & E eft, quia ficut dies illuminabitur. Illuminabitur
i ex utriulque natura: intelligentia, hominis fcili.
I cet & D e i, fermo deeurrit. Ait enim, E t dixi,
Forfitan tenebra conculcabunt me. Vox ifta * hominis
efle exiftimatur, quia videtur quibuf-
dam aut irreligiofis aut imperitis fub ilia pail
fionis timiditate trepidare : quafi verb nunc,
fermo ifte timoris alicujus habeat profelfionem,
& non magis fufeept« mortis fignificaverit vo.
luntatemnullo ejus metu ac terrore pradato.
autem ob id , quia ut tenebræ, ita 8c lumen
à Deo fint, potente tenebrarum conditore
condere lumen in tenebris. Et audiamus iftud
Evangeliftam docentem ita : Et lux lucet in te- /
nebris , 8c tenebræ earn non comprehenderunt :
illo potente ut lux fit in tenebris, tenebris non
potentibus obfeuritatis fuæ node lumen inde-
felfi luminis comprehendere.
7. Sequitur deinde : Quia tu Domine fojfe- i
Non enim ait , Tenebræ conculcabunt me:. F difii renes meos, fufeepifii me de utero matris mea.
fed a it, Forfitan tenebra conculcabunt me. Quôd * Confitebor tib i, quia terribiliter mirificatus fum. j
fo rtu itu adjecit j incertum humanæ de fe opi- Tenet etiam nunc ordinem fignificationis (
nionis, qua timere inferos creditus eft, irrifit utriufque, ut fe 6c hominem 8c Deumdoceat. |
a Edit!, atque Atheream naturam: emendantur ex mf. Mic. Fre-
quens Hilarius his Tradatibus naturam corporum aternam vocac
poft rcl'urredtionis demutationem, nufquam At her earn. Si quando
tslefiem, hoc illi nomen donat, quia aelum ipfius regio , non quia
de ctelefti qqadam materia conftituta fit. Nequeenim, inquit in
Pfal. s 5- n- I1 - refurreituris omnibus ah exteriere materia corpus ac-
quiritur &c. & in Pfal. i . n. 41. ConfraBa corpora Dominus « -
pambit, non ex alia aliqua Jed ex vetert atque ipfa originisfut materie
tec. Hare obiter notanda fuere, ne quis hunc locum fruftra
a nobis emendatum fixfpiectur, Hilariumquc cxiftimec cum Ori-
gene in refurreftionis doftrina conlcnfiflc : a quo etiam longius
reccdit in pfal. 47. n. 3 ƒ. cum corporibus reparatis formam foH-
diratemque membrorum attribuit.
b Bad. Er. & Lipf. in opes .- quod prima editione Par. ex mf.
Mic. bene mutatum, in poftremam malè rcvacatum eft. Non
enim arguitur pauper, quod in divitis opes tendat, feu quod vir-
tutum chelauros fibi paret; fed quod carens illis opibus > quibus
folis in fpctn bonorum fupernorum provehimur , in ea tarnen fe
extendat. Qui fubftituerunc in opes, Vulgatam imitari voluerunt >
quam Hilarius non fcquitur.
< Sic mf. Mic. Edict verb , humana. Siquidem hxc voxnegatut
eile hominis, ubi deindc negatur trepidatio convenire Chrifto, «
qua Deo , non qua homini negetur necefle eft. Neque diutiiis inquirendum
, cur dilfimulans quid ei ut homini conveniat, in id
unum feftinec, quo naturam quamdam in Chrifto ab infumitate
trepidationis alienam efle demonftrec: id enim pro illo tempore
utilius atque falubrius fuifle prudens quilque facile judicar.
d Lipfio magis placuit nox: renitentibus Bad. Er. & in ff. Ut
numero fuperiore tenebrarum vocabulo, ita hie nodtis nomine
mortem intelligendam innuit Hjlarius.
H i 1\°-
C ùm enim poffidentur à Deo renesejus,& à ma. A non utcumque, non leviter : novit autem v aU
^ ’ ■ I : per eam fiduciam qua dicit, Pater in me,
8c ego in Patre. In eo enim quod ait v a ld e ,
perfectam feientiam d intimæ cognitionis ok à
tendit.
- 29. Et quia omnia mira opera Dei valde
anima ipfius liovit j erudicionem dodrinæ in
nos fuæ memorat, ' qua nobis paternæ ope- «
rationis jam non fint occultata myfteria, di-
cens , Non eft occultatum os meum k t e , quod fe* f - is-
aflumfit officia funt. Sed cùm a it, Confitebor B cifti in occulto. Os Chrifti Ecclefiam elfe , &
n ^ prophetica 8c apoftolica audoritas eft. Nam ccu’
cùm, fecundùm ea quæ in Genefi dida fiint ,
de Adam atque Eva Apoftolus tradaret, ita aitj
Hoc nunc os ex offibus meis, 8c caro de carne Gen. 1. ij.
mea: ad expofitionem didi hujus adjecit, di- Ephef.ƒ.31.
cens^VHoc myfterium magnum eft, ego au- f
tern dico in Chrifto 8c in Ecclefia. Quôd au- Ecclefiare-
temper mifericordiam Dei patris Ecclefiæ hæc vcl^“ ,funt
occultata non fuerint, ipfe Dominus in Evan- my cru*
tris utero fufeipitur} corporalis in eo conditio
moniteur.In renibus enimvoluptatis eft caufa.
Sed cujus renes à Deo poffidentur, non exeunt
in voluptates corporis ? incentiva Iafciviæ. Et
qui ab utero matris fufeipitur , non ad opera
læculi à Deo fufeeptus excedit. Omnis igitur
ejus voluntas ac labor eft Patrem prædicare,
voluntatem Patris explere, acceptum à Patre
calicem bibere. Hæc enim hominis fui quem
tibi, quia terribiliter mirificatus fum 5 confeflio-
nem omnem terribilis de fe admirationis ad
eloriam divina: fubftantia: fux reddit. Mirificatus
eft enim ob id, quia Deus pofledit renes
ejus, quia a matris utero fufeeptus eft.
Per id enim , quod voluntas ejus 8c operatio
Deo dedita fuit, mirificari terribiliter prome-
ruit. Mirificatus autem terribiliter eft, dum
bhoriscrucis tenebrx funt , dum tremit terra
dum faxa rumpuntur, dum patent fepulcra, C gelio teftatus eft, cum ait, Confitebor tibi , pa- Matth, n .
dum mortui relurgunt, dum in eodem corpore te r , Domine ca:li 8c terra: , quia abfeondifti ^
ipfe confpicitur, dum claufis januis foli fibi
hæc à fapientibus 8c prudentibus, 8c revelafti «
penetrabili aditu affiftit, dum ad cælos eleva-
ea parvulis : ita Pater, quia fie fuit plàcitum «
tur, dum Apoftoli gentium linguis loquuntur,
ante te. Ab eo igitur nobis non occultantur,
dum urnbræ eorum morbis medentur, dum
quæ fada funt in occulto. Nobis quidem non
claudis nummum pofeentibus curfus dona-
occultata fiint, fed fæculi hujus prudentibus
tur dum eleemofynis inopum mortuus c red-
fada fiint in occulto.
ditur, dum perfecutorés fiunt prædicatores,
30. Quôd autem omnia, ecclefiafticæ fpei Pr'f
dum diflblutis catenis cantatur in carcere ,
facramenta in occulto fuerint, teftatur & Apodum
in martyrio à Martyre videtur in cælis: Dftolus, dicens, Prout poteftis intelligere intel- Ephef. 3.
[Filius Pi-
Bcèt
dum poftremö in eo quo elevatus eft corpore
ä dextris Dei fidet, cujus in gloria & mane-
bat 8c permanet.
28. Omnem autem earn, qua terribiliter mirificatus
eft, dignitatem ad opus ejus refert
ledum s.mpum in lacramento Chrifti, quod
aliis temporibus non eft cognitum filiis homi- «
num , ficut nunc revelatum eftrfandis ejus Apo. «
ftolis 8c Prophetis in Spiritu, eflè gentes cone- «
_____ r _ ___ 3 redes & concorporales & comparticipes polli-«
paruit* voluntati, dicens M ra'opera citationis ejus in Chrifto. Et iterum : Secun- Colofx.ty.
tua , é anima mea novit valde, Quod enim, düm difpenfationem D ei, qux data eft mihi ad
inquit, terribiliter mirificatus fum , opus tuum vos, ad implendum verbum Dei facramen- «
eft. Eadem autem & in Evangeliis ratio fervata turn quod abfconditum fmc ante fecula 8c a «
eft, ut cum ad demonftrationem virtutis fua: E generationibus, nunc manifeftatum eft fandis “
dixerit Qu.xcumque Pater facit , eadem 8c ejus , quibus voluit oftendere divitias gloria «
■ n v. -i:-? o - i a c r a m e n t i Dei inter gentes, quód eft - Chni « _
ftus in vobis Ipes gloria:. Occultum itaque my- «
fterium fu it , quod revelatum eft , e£ïe Deo
gentes coheredes 8c concorporales & compar-
ticipes pollicitationis ejus in Chrifto. Occultum
etiam myfterium eft, quibus voluit oftendere
divitias gloria: facramenti Dei inter gentes
, quod eft Chriftus in vobis fpes gloria:.
3i. Occultum igitur hoe myfterium.fuit, Patere»
Filius facit fimiliter j 8c rurfum , Sicut Pater
vivificat mortuos , fic 8c Filius quos vult vi-
vificat : tarnen dignitatem operum omnium
Patri deferens, cüm dicat, Non poteft facere
Filius ab fe quidquam , nifi quod viderit Patrem
facientem conteftatam de fè poteftatem,
per reverentie honorem, ei cui omnia memi-
nerat confitenda fubjecit ;. non fibi adimens
quod fimilia Patri polfec, fed eum per quem F
fimilia‘poftet oftendens. Hæc igitur, quibus
terribiliter mirificatus elb-, licèt quia potuit
virtutis fuæ fuerint 5 tarnen Patris operibus
univerfa eà detulit, dicens , M ira opéra t u a ,
& anima mea novit valde. Humanæ infirmita-
tis vox ifta non eft , ut mira opéra Dei valde
fe noflè jadet. Soli hoc competit , qui ait,
Nemo novit Patrem nifi Filius. Novit enim,
quöd eflet Chriftus in nobis: : hoc Pater re-
velavit. Petro enim didum eft , Non caro ;, rx.
non fanguis revelavit tibi, fed Pater meus qui !
in ca:lis eft. Revelatum autem eft, Chrifturq
efle in nobis., in pauperibus fpiritu, in tribula- *
tis corde, in huipilibus terra, in purgamentis
mundi, in Ecclefise infimis. Infimum enim Ec-
clefi« , id eft , omni humilitate fummiflum.
a Reponimus incentiva , loco incentiva , cum incentivus apud
Hilarium nufquam legere fit, qui incentiva frèquens , quoties ni-,
mirum dè yoluptatibus corporis incidic fermo, commemorat.
b In vuigati* hora crucis. Cbncinnius in mf. horis . .nimirum a
fexta ad nonam Marei ï j . 33.
* Magis placeret mortua, fcilicet Tahytha, qux dcfunöa vi-
duarum ac pauperum, quibus opem impendebat, lacrymis red-'
Idita'eft 9. 36.
I d Prima editio Par. ex mf. Mic. intima cogjtationis.
I ^ Editi., quia nobis: emendantur ex mf. Mic.
I * Miciaccnfis codex, dicens in Ecclefia.
8 In vulgaris dcerac meum ■' quod poftulancc (aero ti
fupplemus.
Kk ij