ricordiam Dei, merendi quoque id per fe nön A rum dextera iniquitatis. Deus , canticum
exclufit officium. Nam chm vivificandus fit, no^um cantabo tibi , in pfalterio decem
vivificandus tarnen eft g chordmm pßallam tibi.fit vitam retnbui ftipcndus landitatis. ht cum Qui * dant falutrn |
per mifericordiam Dei edudo eo de tribula- regibus : qui * hberat fervurn Juum ; de J
tione difperdendi fint ejus inimici, jam non gladio maligno* eripe me. [ Et eripe me
eft mifericordia indifcreti confulique judicii 5 Je manu filii alieni. ] Quorum os locutum l
4 cum qux ä.tribulatione educit, .eadem dif- (VCLniu tm dextera eorum dextera'i
perdat inimicos: quia ex mentorum diverlu r . . KSMRH * . h
täte, vel in pcenam, vel in» mifericordiam ju- mquitatis. Quorum filu ßcut novelU •
dicium temperatur.
Qu?Dcî 14. Non levés autem fibi efle inimicos Pro-
gratiæ.qua: phetademonftrat, fed eos qui etiamanimam
fi'in'vido- perfequantur : non quôd cum corpore poffit
ria tenta- occidi, fed quôd ita diabolicis infellationibus
tinnum. fatigeCur| & fub injedorura fibi vitiorumc in-
cendiis aduratur, ut à Domino mereatur oc-
cidi. Verùm ut etiam inimici fui pereant,
quamquam ad id potilïimùm 8c nomen 8c mife-
A ricordia Dei eft • tamen d cùm etiam ea caufa
B plantationes ,ßabilita in ju^ventute fua. Fi- {
Im eorum * decorata t circumornata ut *
ßmilitudo templi. Et promtuaria eorum ple-
na ? erußantia ex hoc in illud. 0 <ves eorum
feto f t , abundantes in * itineribus eorum: *
bo<ves eorum * crafß. Non eß ruina mace- £
rite | neque tranßtus, neque clamor in pU-
teis eorum. Beatum dixerunt populum cut
T R A C T A T U S PSALMI.
I. Tj N T huic quoque pfalmo addendam t
SH banc Septuaginta fuperfcriptionem1
-S—J putaverunt,' Pfalmus David in Go- Di
femper i & in ömnia fecula HB— Amen. D WM g gm “ que in tebraicis bbr.S g repem J
P S A L M U S C X L I I I .
Pfalmus David in Goliatn.
* Infra ad-
ditur es tu.
* Infra,
fubjiciens.
* Emittes.
* abeft <£>
eft, quôd fervus Dei eft, cujus animam per- C h&c funt : beatus populus , cujus Dominus
fequantur j 8c liberalitas * admifcetur, & me- Deus ejus.
ritum * j atque ad Domini mifericordiam,
fervi quoque 8c fides 8c nomen adjungitur : . — ~~77“ “
ut mifericPrdia Dei quamquam omnibus prom-
ta fit, his tamen qui fervi ejus funt intelliga-
turaffiliere, per eum 8c in eo qui ait, Ego
fum vobifcum omnibus diebus ufque ad con-
fiimmationem læculi, Dominum noftrum Jelum
Cbriftum, qui eft benedidus 8c nunc 8c • l l • ■ n • . . ;
r ’ tur , neque tranflatores am quidquam aliud c
_ quàm fimplicem titulum præfcripferint, id eft, )
David. Quod non fine fpiritaliratione effedum
fuifte pfalmi ipfius textu docetur : nihilquehic
pfalmus proprium habet , quod ad gratulatio-
nem peremti Goliæ poffit referri, cùm magis
illic & geftis & tempori inulta contraria fine.
Cùm enim dicitur , Subjiciens populum meum i
T> ENEDICTV S DomimsDeusmms, B H I nqmquid tum David rex erat» aut
r\ . . r 1 ir ^ E quis tum ei populus iubjedus eft, 11 allophvqui
docet munus meat *d bellum , & ß,rum * non erat fuiis ! Sed ne ipfe quidem '
digitos meos in preelium. Mifricordia me a Iftael, Saüladhuc régnante, poterat eftè fub-1
(gf. refugium meum, ßafeeptor meus Ö* li- jedus. Deinde & illud, Domine , inclina ca- i
berator meus * Proteßor meus, & in ipfo M S ^ ^ W(ÊM | W B W B > à- Mm S
fperwvi: * quißbjiaetpopukim meumßtb
me. 1Domine, quid eß homo, quia innotui- t j0 , ^ut c^m fecundùm titulum Golia effet
ßi ei : aut filius hominis, quod députas eum? occifus, quid fibi hæ preces volunt : Eripe me, i
Homo vanitatis ßmilis fa ftus eß : dies ejus & Ubera me de aquis multis, & de manußliorum
* ? D“ ~ • Flutem regibus ? Numerus plurium intelligen-
tiam ejus temporis, quo unus tantùm habeba-
tur, excludit. Sed cùm nec in heb'ræis Iibris
ita fit, neque tranflatores ceteri horum aliquid
addiderint 3 intelligimus feptuaginta hos lenio-
res fenfum nobis Ipiritalis feientiæ reliquiflè:
ut in David & Golia bellum præfiguratum effe
làtanæ Dominique feiremus 5 cùm quando nej
d L ipfius cxpundlâ particulâ cùm, cetera perturbatà exprefle-
rat. Ea diftindtius exhibemus ex Bad. Er. & mfl.
* Immo'tcfte Theodorcto neque in omnibus Septuagintaexem-
plaribus : fic enim habet, In nonnullis exemflaribus inferiftioni <*d-
! ditum inverti, o&f t roAiôô. Veritm neque apitdHebrtum, nejut
I apud nlios interprètes, neque apud ipfes lxx. invtni in hexaplf.
ctelos tuos, (8fr- deßende ; ttmge montes, &
ßtmignbunt ; corufcn * corußxntes, & dißi-
pubis eos j emitte fegittas tms, (eß çontur-
babis eos. * Emitte mmum tuom de olto :
eripé me ,* (§ß libera, me de aquis multis,
(Sß de* manufiliorumalienorum. Quorum
os locutum eß yanitatem : (gß dextera eo-
1 Mit. Reg. & Albin, qua ér eum *
berditinimicos : qua, Sie..
■ icordit judii
tribulation e educit, & eadem
b Excufi , vel in mift ium temperatur. Meliùs mff.
vel in mifericordiam &c.
* Editi, inemtivis arguatur : caftigantur ex mff. à quibus r
abeft particula verism, qua: falvo l'cnlii poteft adeffe vel abeffe.
que fuperferiptio exftaret in Iibris, neque rebus A inqüit* reconciliari omnia in eum , pacificanS
geftis prpphetioe fermo concineret. per làngiiinem crucis fuæ five quæ in terra funt *
Aflfert autem plerumque nPbis difficulta-
n tenl intelligentie ratio latinitatis, qua: nomi-
nibus pronomina non eft lolita prseponere : ut
- in Da vid nomine accidit. Ceflante enim pro-
• noinine, incertum eft utrurn in ilium, aut per
ilium plalmus exftiterit. Cum enim fcribitur
pfalmus David > utrüm ab illo didus lit, aut
propter ilium r ambiguum facit nominis lola
five qua: in caflis. Ad hoc igitür bellum manus
ejus edode funt, in quo arcus a:rei certamine
* vincitur , dehoneftatione potentes trium-
phantur, pace reconciliantur inimici. Sed poll
manuum bellum , fuc cedit & digitorum preelium.
Omnis enim in eo habitus & pugna paf-
fionis oftenditur. Manus enim extenduntut, &
digiti configuntur in palmis : vetus fcilicet chiprarferiptio.
Græcitas verô cùm per David B rographum, fecundùm Apoftolum, delens &
pfalmum feriptum efle fignificat, ita titulum
inferibit, (pot ? AaCiJ' j at verô cùm de
Da vid vult pfalmum qui fit feriptus intelligi,
ita fuperfcribit , 70 AaC/E : difeernens per
utriulque pronominis propriam fignificatio*
nem ^ utrùm David feripti pfalmi audor, an
caufa fit : ut fuperfcriptip pfalmi iftiüs continet,
-ra A * , ita enim habet, id eft, quôd
propter eum velilli potiùs, quàm ab eo foi
aftgens illud cruci, etiam eas partes manuum
commémorât, in proelio 3 cum quibus omnia ve--
terum criminum peccata confixa funti
y» Dehinc fequitur : Mifericorâia mea &
refugium meum, fufeeptor meus & liberator meus
es tu. Protestor meus, (f in ipfo fperavi. Carent
ifta difficultate. Omnia enim in Evangeliis ilia
gefta ab eo atque dida funt : ut honorem ma-
jeftatis paternæ per humilitatis nollr^ confell
ptus lit. Ex qua etiam pfalmi fuperferiptione C fionem, quorum habitum aflumlèrat, prædf
monftratur, in eum hominem, quem Domi- caret.
nus alTümlit in eo nafeens, & quem David
fæpillime nominari docuimus, plalmum hune
Spiritus virtute & Prophetæ orecantatum.
3. BenediHus Domims Deüs meus i qui docet
manus me as in bellum, & digitos meos in proe^
lium. Si ob id gratulationi interfedi Goliæ de-
putatur hic plalmus, quia didum eft, Quj docet
manus meas in bellum i accipiant exemplum
6. Illud autem quod ait, Subjiciens populum
meum fub me , non ex perfona unius Judaic!
populi didum exiftimandum eft:: aim univer-
fitatem Ecclefije unum populum in plalmo alio
nuncupaverit, dicens, Populus, quern non cog-
no vi, lervivit mihi. Quod autem etiam hie
qui eum non cognovit fuus fit, Evangelia docent,
cum aiunt, In fua venit , & fui ettm
hoc perfonæ potiùs Domini convenire. Nam D * non receperunt. In mundo erat, & mundus per
in feptimo-decimo plàlmo , qui totus ex per.
fona Domini conliftit, id ipffim didum ita me.
minimus : Qui doces manus meas in proelium,
&; pofuifti ut arcum æreum brachia mea. Quôd
autem nihil in ilium David referri poffit , in
omni quidem plalmo , fed maxime his didis
iwlé-s. docetiir : Audivit de templo lando fuo vo-
» cem meam, & clamor meus in conlpedu ejus
introivit in aures ejus. Et commota eft Sc coneum
fadus eft, Sc mundus eum non.cognovit.
Sed ne forte hie populus, quem * cognovit 8c
fibi lervivit , non fuus fuifle , quia non erat
cognitus, exiftimetur 3 divina ilia Moyfi can-
tio errorem hunc omnem ambiguitatis excludit
i dicens 3 Cùm divififfet Excelfus gentes i
ftatuit fines gentium fecundùm numerum an-
gelorum fuorum 3 Sc fada eft portio Domini
Jacob, funiculus hereditatis ejus Ifrael. Ifrael
I tremuit terra , Sc fundamenta montium com E ifte in heredicatem æternam fuerat eledus : 8c
l ö’« turbata funt. Et illud : Clamaverunt, nec erat
| » qui falvos faceret, ad Dominum, nec exaudi-
I » vit eos. Et comminuam illos ut pulverem ante
I » faciem venti, ut lutum platearum delebo eos.
I » Eripies me de contradidionibus populi, con-
I » ftitues me in cupuc gentium. Populus quem I » non cognovi fervivit mihi, ad auditum auris
i obaudivit mihi. Rebus ipfis inepta eorum in-
[ telligentia coarguitur , qui ha:c David de fe
ideo quia ille portio Domini erat, ceteri quafi
incogniti habebantur 3 quia illi eflènt per pri-
vilegium portionis eledi. Sui autem omnes •
quia fibi quôd fimt, tamquam audori fuo de-
bent.
7. Subditi autem ei funt, cùm dicitur 3 Sicut
dedifti ei poteftatem omnis carnis , ut omne
quod dedifti ei, det illi vitam æternam. Et iL
lud, Omnia data funt mihi in cælo 8c in terra.
iplo dixiffe contendunt : cùm omnia in eum F Data autem nondum ei primùm , quia jam in
f hominem, quem Dominus in eo natus aflum-
r fit, fecundùm Ipiritalem rationem 8c gefta con-
I veniant.
Ks m S4. Manus igitur ejus edodæ ad bellum lunt,
Son's cum fæculum vincit 3 Ego enim, ait, vici mun-
I f t u s . dum : cùm extenfus in crucem invidiffimis ar-
B16, mis ipfius paffionis inftruitur 3 Et pofuifti, in-
quit,ut arcum æreum brachia mea : cùm de
m. omnibus virtutibus ac poteftatibus, in ipfo le
mundo erat per quem mundus erat fadüs ,
qui gloriam repetit quam ante conftitutionem
mundi habuerat apud Patrem : led data poft
hominis afliimtionem 3 quia ita didum eft,
Qui cum in forma Dei eilet, formam fervi ac-
cepit : propter quod exaltavit ilium Deus, 8c
donavit illi nomen, quod eft liiper omne nomen.
Quid ergo, vel cui donatur ? Non ei uti-
que, qui in forma Dei erat, donatur ut Dei fbrtrophxo
gloriofie crucis triumphat5 8c princi- Q ma fit 3 erat enim, 8c quia erat, jam non ege_
patus Sc poteftates enim traduxit cum fiducia
tnumphans eos in femetipfo : cùm diffidentia
■ lnter fe cæleftia 8c terrena pacificat3 Et in iplb,
* In raf. non cognovermt. Aliter tarnen legere Iblet Hilarius.
bat hoc dono. Sed fuit caufa donandf, quia
qui in forma Dei erat, formam ferviaccepitj
Sc fe de forma Dei evacuans , formam fervi
Mm iij
* Hicvidf-
mundus.
Colojf. 1.1+.
f.
Chriffi ^o-1
pu lus, non
foli Judsei.
Pfal. 17.ßS-
* Hic défi*
dcr.uur non.
Deut. ja . 8.
&9-
V. Traü.Pß,
Chrifto
quando ,
cur, & qua-
renus data
omnia.
fohan.17.1.
Matth. zS.
18.
Philip, i .
7. & 9.