dH«venerat cmia'à Deô «dehtt. Nam ut A tudinis nativitatem unigenito D eo au â o t fit,
audorem nativitatis efle facramentum d pater-
num eft. Ceterdm non habet contumeliam,
e qua* fe auctoris fui efle imaginem genuina
nativitate confunimari Dedifle enim potefta.
tem omnis carnis, Sc ad id dedifle ut det ei
vitam æternam, habet Sc in dante quód pater
e ft, 6c in accipiente quód Deus eft : cùm 8c
in eo fignificetur Pater e flè , quod dederit} 8c
in ,eo Filius Deus maneat, quód vitæ æternæ
« i r t t r i r a f i ç pflp fîic nativitatem fuamj n exitione fignificaffe intcU rJ im p n fnm narr»«-
ligeretur, fubjecit le à Pâtre veniflè. Et cum
per id à Pâtre venerit 3 quia a Deo exieritj
exitio ejus à Deo abfoluta nativitas e f t , quam
paterni nominis eft confefîio confècuta. Intel-
1 ngentibus itaque Apoftolis hoc exitionis fit-
ctàmentum , hæc locutus eft : Modo creditis»
' Ecce * venit hora3 & mine-venit 3 ut difperqaiur
unufquifque in fua 3& me folum nlinquath ifed
ibid. y ..& non fum folus 3quoniam
Pater mecumetl. Ut exh B dandæ fumferit poteftatem. Naturalis igitur 1
tionem illam, non alienationem a Deo pâtre
doceret efle , fed nativitatem naturam in fe
Dei patris nafcendo retinentem 5 fubjecit non
fe folum efle , fed Patrem fecum efle , virtute
utique atqueunitate naturæ: cum fècum Pater
in fe manens eflè t, in loquente fe atque opérante
8c operans Ôc loqüens. Deinde ut caufam
totius hujus fui fermonis oftenderet -, adjecit,
Hæc locutus fum vobis, ut in me pacem habeatis.
filio D e i Sc congenita omnispoteftas eft: quæ
cùm data f it , f non aliénât eum per id ab au.
dore quia data eft j cùm quod fit audoris ,hoc
datum f it , dare fcilicet vitam æternam, Sccor-
ruptionem s in incorruptionemmutare. Dédit
itaque Pater omnia, 8c accepit Filius omnia :
neque ambiguum eft , cùm dfxerit, Omnia quæ
Patris funt, mea funt. Et h îc quidem non créa,
tionum fpecies, neque elementorum diverfas
fè.H
x iA i lutin’ vv.vij y *»» i — ---------. i . e n n • c n i i A hoc autem frculo tnbuUtitmem hahehitis : fid C fubftitütibnes præfensfermo fiffmficatÆd bei
. . ................/__ T ~ -il-\(è»lnf-i» ri i v in ira fie n n hic o-lnnatri M n animée qui efiote 3 qui a viel e^p mundum, L o cutus
e r g o if ta e f t,u t pacificiin eo manerent,
neque diflenfionum ftudio luper fiefei difeep-
tationibus di Aidèrent ; cùm qui folus relinque-
retur, non folus eflèt 5 ôc qui à Deo exiflet, eum
à quo exiflet Deum in le haberet : deinde in
fieculo vexati y patientes promiflionum ejus
ta: atque abfoluta:divinitatis nobis gloriam pan.
dens, D eum in his oftendit intelligendum efle
qua: fua funt, in virtute, in jeternitate, in provi.
aentia, in poteftatemon quodha:c D eus ita ha-
beat, tamquam aliud quid extra ifta efle h cre-
dendus f i t : fed quod in his ad aliquantulam
fenfus noftriopinionern fignificatiis fit ipfe qua
eflèn t, qui mundum à Deo exeundo 6c Deum habeat. Unigenitus igitur in his fe docens Cub.
fecum'habendo viciflet. ftitifle quæ Patris funt, cùm ex fe fumturum
3 i. Poftremó totius myfterii fidem locutu- D efle fandum Spiritum dixiflet,adjecit, Omnia
rus, elevatis in cælum oculis a i t , Pater3 vetiit
hora y honorifica filium tuum> ut filius tuus honori-
ficet te. Sicut dedifti illi poteftatem omnis carnis 3
ut omne quod dedifti i ll i , det ei vitam teternam.
Anne tibi infirmus videtur, cùm honorificari
ferogat ? Sit plané infirmus , nifi honorificari
fe idcirco poftulat, ut ipfe honorificet hono-
rantem. D e honoré accipiendo 6c reddeftdo,
* libro ^ilio trâdavimus, 6c eadem revolvere
quæ Patris funt, mea lunt 5 propterea dixi, de
meo accipiet. Omnia quæ Patris funt, fua funt,
tradita utique 6c accepta. Sed data non infirmant
*, divinitatem, quæ in his eum confti-
tuunt eflè quibus Pater eft. .
32. His igitur mine gradibus præmiflæ de
fe intelligentiæ üfus eft y ut cùm fe à Deo exifle
docuiflèt, fecumque efle Patrem profeflus ef.
l è t , feque mundum vicifle teftatus eflèt, 6c hoadmodum
c otiofum eft. Ce rtè non ambigitur £ norandus à Pâtre Patrem eflèt honoraturus.
gloriam idcirco pofci, ut glorificetur imper,
tiens. Sed fortèin eoimbecillus eft, quod poteftatem
omnis carnis accepit. Sit quoque ac-
ceptio poteftatis imbecilla, nifi potens eft illis,
quos accepit, vitæ tribuere æternitatem. Sed
in eo iplo quoque, quod ac cepit, naturæ ali-
qua infirmitas arguitur. Sit plané acceptio in-
nrmitas, nifi Chriftus ex nativitate potiùs,
quàm ex innafeibilitate Deus verus eft.Quôd fi
6c accepta poteftate in danda univerlæ carni t
vitæ æternitate eflèt ufuriis, tum poftremô
omnia hæc tali ablblutione concluderet : Hecc i
eft autem vita ectcrna, ut feiant te folum verum
Deum y & quem mififti j e fum Chriftum, Vitæ
æternæ fidem vel loqui hæretice d ife e , vel credere.
Et lèpara à D eo Chriftum, fi potes, i
Pâtre Filium, à Deo vero fuper omnia Deum,
à folo unum 5 ( unus enim Dominus eft Jefus 1,
acceptio poteftatis, fola eft fignificatio nativi- p Chriftus, ) fi vita asterna eft in Deum folum
tatis,in qua accepit id quod eftj non eftinfirmi- verum credidiflè k fine Chrifto. Si veró fepa-
tati datio deputanda, qua: totum hoc nafeem rato Chrifto d folo Deo v ero , in confeffione
tem confummat efle quod Deus eft. Cum enim folms Dei veri vita aiterna non capitur j non
innafeibilis Deus ad perfedam divine beati- intelligo quomodo nobis d D eo vero feparandus
* Lipf. Sc Par. veniet hora: refragantibus aliis libris & grarco
t^yyitu ufsc , ijibf iArAvitt. Undc particulam nunc icvocamus ex
Bad. Er. & mf. Baf. Vat.
b Ita Lipf. cum m(I. At Er. póft Bad. nnimi equi. Par. animt-
quio'ts.
« In mf. Vat. baf. odiofum.
p id eft j proprietas eft.gua fola Pater a Pilio diftihguitur.
* Apud Par. qui. Praferimus cum mfl. qu& , feil. acccptao.
Nonnullis deinde omitrunt fe, quód ad Deum unigenitum refertur.
In tribus Vatic. quem aucloris Jut imaginem. At apud Bad. Er. Sc
Lipf' qut auBoris fui exfrimit imaginem .- quód enim Pater dedit j
poteftatem, in hoe filium gen hit; quod Pilius' accepit, nativitatem!
conjummqt ■ : glolTema. '
f Excufi, non alienata eft per id: emendantur ex rnff.
S In nonnullis probz not* m fl'. omittitur in incorruptionem.
b Par. cum vetere mf. Golb. credendum fit. Mox eadem editio
poft Er. Sc Lipf. ipfe qui ^a^Mt.Magis placet cum Bad. & mff.que,
puta , fed quod in his qua habeat, ipfe fignificatus fit. Hicdocetur
Deus ita (implex, ut in co nequaquam more noftro aliud (int ba-
bens Sc habita. Quocirca lib. 8. n. 2.4. dicitur, Seomnem per fua
edoeet, & fua non aliud quam fe effe fignificat, ut ubi fua infint,
ipfe effe inteUigatur.
1 Bad. & Er. cum unoA m(T. Vatic, nativitatem.- minus bene,
k Edhijed non fine Chrifto feparato Chrifto d folo Deo vero Sc c.le-
Ctionc minus finceta Sc interpunCtione viciola.Caftigantur opemlf
ad fidem f it , qui non fit feparabilis ad falutemi A
33. Quamquam igitur feiam morofas diffi-
ciliuni quæftionum abfblutiones legentium de-
fideriis graves effe 5 tarnen dilatatâ ad modicum
totius veritatis demonftratione,indulgeri mihi
exiftimo non fine aliquo fidei profeâu, hisipfis
diótis evangelicis tecum heretice luétanti. Aü-
dis profeflionèm Domini dicentis, Hate eft au-
temvlta æterna3ut feiant te folum verum Deum3 &
quem mififti lefum Chnftum. Quæro,quid fit quod
fenfum moveat,ne verus Deus Chriftus fit?Non B
enim tibi nunc quid de Chrifto a crederes, fi-
o-nificatio aliqua alia fubjetfta demonftrat. Non
habes quidquam præter quàm lefum Chriftum i
non filium hominis, ut de fe loletdicere 5 non
filium D e i , ut profited ei de fe ufitatum e f t5
non defeendentempanem vivum de cælis, quod
cum multorum feandalo de fe b fréquentât.
Sed dicens, te folum verum Deum 3 & quemmi-
ftfti iefum Chriftum y omnem prænominum 6c
cognominum fuorum, vél naturalium, vel af. C
fumtorum confuetudinem prætermifit : ut cùm
confitendus folus verus Deus 6c Chriftus Jefus
æternitatem præftarent, fine dubio in ea jefus
Chriftus eflèt fignificatione, qua Deus eft.
34... Sed fortè quod a i t , te folum 3 coramu-
nionem atque unitatem fuam à D eo feparat.
Separet fané:, fi non ad id quod a i t , te foluan
verum Deum ,^continuo fubjecit, & quem mififti
lefum Chriftum. Et fenfum audientis interrogo,
quid credendus fit Jefus Chriftus} cùm ad id , !
quód Pater fblus Deus verus credendus f i t ,
credendus 6c Chriftus fit ? Sed folus foirtè Pater
Deus verus Chrifto non relinquit ut Deus
fit. .Non relinquat fané, fi unus c Deus pater
■ Chrifto, ut unus fit Dominus, non reliquit.
Quod fi unus Deus pater Chrifto non adimit
ut unus fit Dominus, ita folus Deus pater verus
Chrifto Jefu non aufert ut Deus verus fit : cùm
ad vitæ æternæ meritum hoc p roficiat, utcùm
credatur folus verus Deus,eredatur 6c Chriftus.
33. Quid nunc , r o g o , ftultitiæ tuæ fenfu
Chrifto députas, h e retice, d ut eflè credatur $
Sc Chrifto , qui vitam æternam tribuit, qui ho-
nonficandus à Pâtre Patrem honorificavit,
, qui mundum v ic it , qui folus relinquendus non
folus eft, fed fecum habet Patrem, qui à Deo
exivit atque àPatre venitîQuid ei in tantis D ei
virtutibus nato naturæ a c veritatis imperties ?
Solum enim verum Deum patrem inutiliter ere-
dimus,nifi credamus 6c quem mi fit Jefum Chriftum.
Q uid hæres?quid Chriftus confitendus fit
doce. N am qui quæ feriptafunt negas,quid reftat
j nifi ut quæ non feripta funt credas ? O
infelix voluntas, 6c Veritati obnitens falfitasi
Cùm in fide 6c confeffione veri Dei patris Chriftus
unitus eft, rogo qua fide verus D eus nega-
tus creatura eflè dicetur ,. cùm fides nulla fit
in folum verum Deum credidifle fine Chrifto ?
Sedanguftum t e , hæretice, 6c divini Spiritus
incapacem , cæleftium diéborum non adit fon-
fus : 6c vipereo infpiratus errore 5 Chriftum verum
Deum nefeis in fide folius veri D e i ad
vitæ æternitatem confitendum.
36. Sed Ecclefiæ fides folum verum Deum Eoquod
patrem confefla^ confitetur Sc Chriftum. N e - [i>lus Dcd*
que verum Chriftum Deum conficendo, non tcr%crus
Sc folum verum Deum patrem confitetur: «iamDcus
neque rurfum folum verum Deum patrem ftus?hn~
confeflà ; non confitetur Sc Chriftum. Per id
enim Chriftum confefla D eum verum eft, quod
folum verum Deum confefla fit Patrem. Ita
quod folus Deus pater Deus verus e f t , Deum
verum eflè confirmât Sc Chriftum. N on enim
unigenito D eo naturæ demutationem natura*-
lis nativitas intulit : e.nec qui ex fubfiftente «
D eo fecundùm divinæ generation^ naturam
Deus fubfiftit, a b e o , qui folus verus Deus eft,
feparabilis eft veritate naturæ. Tenuit autem
natura veritatis fuæ ordinem , f ut nativitatis f
veritatem veritas naturalisinveheret, necalte-
rius ex fe eeneris Deum Deus unus èfFerret.
Atque ita facramentum Dei nec in folitiidine,
) nec in diverfirate confiftit : cùm neque; alter
Deus deputetur, qui ex Deo cum naturæ fuæ
proprietate fubftiterit j neque in unione man
eat, quem patrem nativitatis veritas doceat
confitendum. N on deferuit igitur natus Deus
naturæ fuæ proprietatem : Sc naturali in eo
virtute e ft, cujus in fo tenet naturali nativitate
naturam. N on enim in eo Deus aut demu- Aliud cum
tatus,aut degenereftj cùmfi quod vitiumna- dicerc Pa-
tivitas intuliffet, ei potiùs naturæ contumeliam,
I per quam nativitas fubfiftebat, s inveheret, g
dum quod ex fe eft defineret efle quod fuum
eft : atque ita non eum demutatio h corrumpe- b
r e t , qui in fubftantiam novam nativitate fub-
ftiterat} fed eum , qui in nativitate filiiimpo-
tens naturæ fuæ tenere conftantiàîn , externum
aliquid à fe alienumque genuiflèt.
37. N o n eft autem , ut fæpe jam comme- UnîtasPa-
moravimus, in unitate Dei patris Sc Dei filii Fi-
humanarum vitium opinionum : ut fit vel ex- niano”mote
nfio , vel fories, vel fluxus^ ut aut rivum fons re cogitan.
efrundat ab origine, aut ramum arbor teneat
in caudicey aut calorem ignis emittat in fpa*
* Bad. Sc Er. cum mf. Remig. ctedideYis. Lipf. Sc Par. cum^
Covb. &. aliquot aliis 3credere debeas. Reponimus cum fiuccriori-*
* Reccncioc mf Golb. quem Bad. Sc Er. (ecuci (uur, frequenter
ajjerit : reluftantibus aliis libris.
c Sola editio Par. unus Dominus Pater male. Refpicicur hîc
locus Apoflolii. Gor. 8.6. librofuperiore , cujus num. }ƒ. videfis,
copiosè tradatus.
d Bad cum aliquot m(T. ut citm credatur & Ghrifto : quorum
loco Erafmus > oblitus quantum prxfatione fua in incerpolatorcs
dcclamallcc, fubftituic, ut citm creditur Deo Patri, credatur q . Chrifto.
Lipfius tandem dc fuo reftituit, citm eftc credatur & Chriftus :
quod poftca obtinuit.Locum hunc rcfarcimus ad fidem mff.in quorum
tribus defideratur , Chrifto : qu* reperido quamdam jia-
bet empbafim , hoc nimirum. fcul'u : T u qui non vis ut Chriflum
i Deum eflè credamus, quam ei naturam dépuras ) ci > inquam, qui
i vicam xccrnam tribuic, qui &c.
! * In vulgatis, & pro nec ; & infrsk, tnfeparabilis pro feparabi-
, lis. Concinnior eft lediomlT.
r Antiqui cod. Colb. Cam. Sc Gttta ut nativitatem veritas Sec.
8 Edici, inferret. At mfl". Corb. Martin. Vat. baf acplures alii,
! inveheret. Quinque ex’antiquioribus , inhsreret : qui quidem antea
i habcnc id potiùs, non eipotius. Quocirca non difplicetcuni Gamut,
j id potties natura contumeliâ .. . »/»toirercf.Non malè hîcPater nuncu-
! patur natura per quam nativitas fubfiftit j edm adversds hxreticos
lermo fit , qui Filio diverfam ab eo naturam adferibebant. Quàm
hoc Pktri fit contumeliofum »demonftrat Auguftinus Serm. 13^.
n. j. & 4. Vide fuprà pag. 83z. not. g. Sc pag. Sfz. not. f.
•> Par. cormperat ; editi alii, cUrumpebatemendantur ex mH
Golb. Sc Germ.