54. Nonchim intemporalis nativitatis illius A tarnen e a s , in miniftferio corporis, quafi qui-
facramentum movebo • compecencis loci eft ille dam mæror exfudat. Turn deinde quæ ei ad
tra&atus. Intérim mihi aflumræ carnismyfte- flendum caufa fit ? Anne impiam parricidalem.
rium in verbis felt. Illos nunc arcanorum cæ- que Jerulalem, nihil dignum tantorum Pro-
leftium fcrutatoresconfulo, ut fecundùm na- phetarum & Apoftolorum cxde 8c ipfius Do-,
turam Tuam nati ex virgine Chrifti facramen- mini fui morte pafluram, debito lacrymaruin
tum loquantur» TJnde dicent virgini conce- honore profequitur? 8t ut humanarum mor-,
ptum ? unde virgini partum ? Quam hanc efle tium dcflentur calamitates , ita perditx hujus
crenitalium originum caufam difputabunt ? 8c defperatxque gentis cafus doletur ? Et quod
quid intra fecelliis maternorum finuum coa- hoc , ro go , flendi facramentum eft,? Anima,
lui fie ? Corpus unde? & homo unde ? Jam ve- B quæ triftis eft, flet., Sed numquid.hxc f pro-
rô poft h x c , quid fit defcendifle de cælis fi- phetas mifit ? Numquid > poft h x c totiens voluit a
lium homini:
fius profe-
W
quid
' 1 cxlis manentem » Non #nim
ejufdem e f t, fecund um corporales caufas, de-
fcendere 8c manere: quorum alteruma decefi.
fionis tranfimitatio e f t , alterum manendi im-
perturbatio eft. V agit infans, fed in cxlo eft :
■ puer crefcit, fed plenitudinis Deus permanet.
. Jam vero cum adfcendit ubi antea fu it , 6c
defcendit qui manet, quo intelligentix humacongregatos
pullos ejus pennarum e integimen,
to obumbrare ? N on cadit autem'in Verbum
Deum mæror, neque in Spiritum lacrymæ.
Sed neque in animam convenit, aliquid ante
corpus egifle. Et tarnen verè jefum Chriftum
flefle non dubium eft.
56, Pari quoque lacrymarum veritate 6c
Lazarus fletus eft. Et quæro primùm , quid
fenfu continebitur ? Dominus enim a i t , C fieatur in Lazaro? Non utique mors, quæ non l
Q u id f i vider it is filium hominis adfcendentem ubi
antea fu i t ? Adfcendit filius hominis ubi antea
fuit 3 6c quis hoc fenfus concipiet ? Defcendit
de cxlo filius hominis qui in cælis eft * 8c quæ
hoc ratio præftabit ? Verbum ca.ro facium eßK>
quæ hoc verba loquentur ? Fit caro Verbum,
id e f t , homo Deus c 6c qui homo eft, in cælis
eft 3 6c qui Deus e f t , de cælis eft. Adfcendit
defcendens ; fed defcendit b non defcenufque
ad mortem eft, 6c pro D e i gloria eft.
Dominus enim a i t , Infirmitas ifta non eft ufque 1
a d mortem, fed pro gloria D e i , ut honorificetur f i lius
D e i per eum. JVIors ergo , qua: glorificandi
D e i caufa e f t , flendi trillitiam non afFerebat.
Sed ne in eq quidem flendi neceflitas exfifte-
bat, quod Lazaro moriente afuifict. Nam ipfe
ait manifeftè : Lazarus mortuus eft, & gaudeo 1
propter v o s , ut credatis , quod non eram ibi. A b - 1
dens. Eft qui era t, 8c quod eft nonerat. Cur- Dfentia itaque ejus non habuit caufam lacry.
rimus per caufas , 6c ratione deficimur : ra - J‘ J A a ~1
tionem cernimus, 8c caufas non intelligimus.
Sed Chriftum Jefumc 6c ita intelligentes, fcie-
mus -j 8c magis putantes nos intelligere, nefcie-
mus.
5 j. Jam vero quantum illud eft di£torum 8c
geftorum facramentum, flere Chriftum, 8c per
animi anguorem lacrymas oculis effluere ? Un-
. de ejus animx h x c vitia , ut fletum corpori trimandi,
qux ad Apoftolorum fidem proficiebat:
cum x g r i mortem confcientia divinx cogni-
tionis abfens pronuntiaflet. N ulla ergo reftat
neceflitas f len d i: 6c tarnen fletum eft. Et tarnen
q u x ro , cui impurabitur fletus ille ? Deo, f
an änimx, an corpori ? Sed corpus per fe tan- a
tum non habet lacrymas, quas ad dolorem ani- "
mx mxrentis h profundit. Longe autem minus
eft, ut Deus fle v e r it, qui glorificandus in
r
ftitix mxror eliciat? Et q u x rerum ac.erbitas, E Lazaro eft. Non convenit 1 autem , ut ani.
6c intolerantia doloris defcendentem de c x -
lis filium hominis in lacrymas diflolvit ? Quid
fit deinde,quod in eo fleverit? Deus-neVerbum
, an corporis d fui anima ? Nam quam vis
lacrymarum officium in corpore fit 3 e animi
‘ In \i . Magis placet 1 pötioribus mff.
decejfn
b In vetufto codicc Colb. non adfcendens. Hoe argumentï|pi
nus maxime valeeadvcrsüs cos, qui Verbum Dei cumcarncfub-
ftantialiccr conjundtum ueganc, aut cum ea confundunt.
« Sic mff Editi vero.fifumiM inteUigeniesfcimus. . . nefcimas.
Hoe libi veile nobis videtur : Catholicos, qui Chriftum eflc Jefum
, hoe eft , Deum (iinul & hominem intelligunt, in pracdiClis
qua:ftionibus nonlaborare; ficut neclaborat Hilariusnum. 16. in
quasftione de adfcenfu ac dcfcenfu filii hominis : hxreticos vero,
qui aliter fapientes plus fe intelligcre putant, inde fc cxtricare non
pofte.
i Vox fui in vulgatis omifta reftituicur ex mff. quae hic adji—
cicur, vel ne putciur anima Verbi pars , qure opinio tangitur
num. ƒ7. vel ut corpus Chrifti Dei proprium eflc aftcratur.
c Lipf. & Par. antma. Mwe».Rc£tius plerique mfl. unimi tarnen,
feil. mtror. Neque placet cum mlf. Vat. baf. Sc Martin, anima
tarnen. .. eas tiu tfi auodam marore exfudat.
f quafidiceret, iplc flevit, qui prophetasmifit, qui filios Je-
rufalcm , ad modum gallina: , fub alas congrcgarc voluit. Anima
autem Chrifti prophetas non mifit, noudum quippe erat 5 ut
enim infri habet, Sed neque in animam convenit ante corpus, id
eft, ante quam corpori immifccrctur, egiffe .- idcoque non ipfa
flevit. Non flevit autem Verbum : nee lacrymse è corporc pro-
\ deunt, nifi triftitia praccefl'erit in anima. Et tarnen verè flevit
Chriftüs. Stupenda: igitur hxlacrymz. Idem de Chrifti cruciatima
defepulcro Lazarum vocet , 8c ad animx
innexx corpori prxeeptum atque virtutem, in
mortuum fuum * anima jamexeodiflbluta re- >
vocetur. D o le t , qui glorificandus eft ? F let, *
qui vivificaturus eft ? N on eft vivificaturi flere,
bus Confici poteft argumemum : quod fané eificaciftimum eftad-
versùs eos, qui Chriftum dividebarit : contra quos Gregorius
Nazianz. Or. ji. n. 7. Si quis duos filios ; alterum ex Deo &> Pâtre
alterum ex matre, non autem unum atque eumdem induxerit, a
fili'orum adoptione excidat See. Nccjuc minusurget eos ,'qui Çhri-
uum confundebant. Contra utrofquc fibi rem efle làtis déclarât
48. & 4
ifcnfu. AtapudBad. & Er. integmento:
apud Lipf. & Par. integumento.
fa ita mff. At cxcufi , profundat : minus bene. Habet quippe
corpus lacrymas quas profundat, fed non profundit cas nifi anima
dolcnte. Quid enim caro per ft ip[am fine anima vel dolet, vel
concupifcit i inquit AuguftinuS lib. I4 .d c civ. Dei c. !ƒ. Rurium
noftcr Hilarius in Pfal. 68.n. n. lacrymarum Chrifti veritatem
adftruit, eafquc profufas eflc enarrat ob humani generis infidc-
litatcin.
* Qua re non convenit, nifi quia divinx opus eft omnipotentix?
Similecft illud GregoriiNyffeni Or. 4. contra Eunom. p. y8^.
relatum aThcodorcto Dial. j. NecvivificatLazarumhumana natura,
nee defletjacentcmimpatibilispotentia: fed lacryma quidem hominis
eft propria, vita autem ejus qua verc vita eft. Nonpafcit multamil-
lia hr, man a paupertas: non currit ad ficum omnipotens poteft as. Quit
fatigatur labore itineris ; ér quis totum mundumfine labore fuftentat
verbo ? Quid eft fplendor gloria, & quid quod clavis configitur t
§Ut*nam forma in pajfione alapis caditur; & qutnam ab atemo glo-
rificatur 1
107$ 1 riniiaic,iL;iuci 1074
nec glorificandi dolere : 6c tarnen vivificat, qui A bus modis officio interioris animx animatur ad
6c flevit, * 8c doluit.
«7. Non inopix neceflitate , vel dictorum
ianoratione de multis pauca memoramus 3 fed
u t abfolutam expofitionem ratio non morofa
commendet. Gerit Dominus atque b a g it,
quod cum confcientia nefeitur, quod nec igno-
ratur 6c ignorabile e ft , dum 6c veritas in rebus
eft 6c in c virtute facramentum e ft, ut etiam
ex his qux a i t , manifeftfc docebimus : Propter
v itam , fed ipfe vita fibi vivit.
59. Et quomodo ponit animam fuarn , vel Neci
pofitam refumit ? vel q u x hujus ratio mandat! P0""
eft? Deus ergo nec ponit ad mortem f , nec re«- corpi
fumit ad vitam» Sed nec corpus mandatum ad lumit
refumendum habet : quia nec per fe refumit.
Diftum enim de corporis fui templo eft, Sol- /oh. 1
vite templum hoc , & pofi. triduum 8 /ufeitabo il-
lud. Siifcitat ergo templum corporis fui Deus.
hoc me P a t e r dilig it, quod ego pono animam meam, B Et quis ponit animam, ut refumat? Corpus enim
ut iterum accipiam earn. Nemo tollit earn d me, fed
ego pono earn d me. Poteftatem habeo ponendi eam>
fa poteft atem habeo iterum accipiendi earn : hoc
mandatum accept d d Patre. Animam fuam
ab fe ponit : 6c quxro quis ponat ? Chriftum
enim non ambigimusefle Deum V erbum :neque
rurfum filium hominis ex anima 6c corpore
conftitifTe ignoramus, Angelo adjofeph con-'
firmante':Surge,8caccipe puerum8c matrem
non per fe refumic,fedper Deum fiifcitatur.Sufl
citatur autem quod eft mortuum, 6c nec ponit
animam quod vivit. Deus itaque nec mortuus
eft, nec fepultus eft : 6c tamen ab eo dictum eft,
H æ c enim mittens unguentum hoc in -corpus meum3 Matth. 1
a d fepeliendum me fecit. Quod in corpus fuum 11 ■
mifliim e ft , ad fepeliendum eum fa&um eft : 6c
non idem e ft, fe efle , fiiumque efle : 8c non
unum eft , ad fepeliendum fe fieri, 8c h ungi h
ejus,6cvade in terrain Ifrae^defundi funt enim, C fuum corpus : neque convenit corpus fuum
qui quxrebant animam pueri. Cujus ergo h x c e fle , feque fepeliri.
anima eft requiro, corporis-ne, an Dei ? Si cor.
poris 3 quid habet corpus pôteftatis, quod per
animx motuin animatur in vitam ? Deinde
utrùm mandati aliquid corpus acceperit, quod
fine anima hebes emortuumque eft? Si veto
quifquam putabit animam fuam Verbum Deum
ponere,ut rurfum refumat} oftendat Verbum
Deum mortuum, id e f t , ut fine fenfu atque vi-
60. Sed ‘ facramenti iftud diviniintelligen- Quxftioi
tia eft, non ignorare Deum, quern non nefeias f r°Po(ita
hominem 3 non nefeirealitem hominem, quem pcnde
non ignores Deum 3 Jefum Chriftum non di- ‘
videre , quia Verbum caro fadium eft 3 k fepul- k
turn non putare, quem refufeitafle intelligas 3
refufcitafle non ambigere, quem negare non
audeas non fepultum. Sepulcus enim eft Jefus
ta emortui corporis modo, maneret, quód D Chriftus, quia 6c mortuus eft. Mortuus autem
iterum animam fuam ad vivendum , qua rurfum
vivificaretur , afliimferit.
j8. Sed nec Deo animam quifquam ratio-
nis particeps deputabit : quamquam frequenter
e anima Dei 8c fabbata 6c neomenias odif-
fe feripta f it , 6c etiam in quibufdam compla-
cere. Sed ex ea iftud fignificatione commemo-
rari folitum e ft, qua 6c manus 6coculi 8c digiti
6C brachium 6c cor incorporali Deoconnumef
t , qui 6c moriturus locutus e f t , Deus Deus Marc_ ts>
meus, quare me dereliqufti i Locutus autem h x c 14-
e f t, qui 6c dixerit, Amen dico t ib i , quia hodie luc. xî. 4j.
mecum cris inparadift j paradifum quoque pro-
mittens, magna voce proclamaverit, P ater in ^ "
manus tuas commendo Jpiritum meum. E t hoc di-
ccns exjpiravit.
6 1. Vos nunc vel trïpertientes Chriftum IncoSqUi
in Verbum 8c animam 8c corpus, vel totiim chriftum
rantur. Nam cum fpiritus, fecundùm Domini E Chriftum Deum Verbum in folum communis
diitum , carnem 6c ofla non habeat 3 e i , qui eft
nec demutatur, nulla ad foliditatem fui corpo-
ralium partium membra conveniunt 3 fed (implex
ac beata natura , unum totum quod eft
omnia permanet» Non ergo Deus corporaligeneris
hominem contrahentes , hoc nobis t
magnx pietatis facramentum, quod in carne trahunt.
1 manifeftatum eft , revelate: quem tradiderit
fpiritum Chriftus, 8c quis in manus Patris com-
mendaverit fuum fpiritum, 6c quis in paradifo
» En tandem dolor dc Chrifto affirmatur : adcoque ubi nega-
lus eft, hoc tantilm tcncatum efle liquet, ut polita adverfariorum
fententia dolorem.in Cjuiftum non convcnirc demonftratetur.
b In vulgaris s ait. Mel ids in mff. agit. Nunc enim a geftis
tranfitur ad didla , Sc ex his ilia probantut.
c Vat. baf. mf. rurliim, & in veritate .-non placet. Vultquip-
pc Hilarius , return i Chrifto geltarum veritatem paterc, latere
autem virtutem per quam gelt* fint. Unde fuperius quod cum
confcientia nefeitur id eft , quod feitur quantum ad rem geftam ,
ac nefeitur quantum ad rei geftie rationcm.
d In vulgatis, a Patre meo. Abeft meo i mfl'. hic, ut lib. 9.
« Ita mff. At Lipf. 8c Par. animam Dei.. feriptum f i t : Sc mox
alii etiam editi, in incorporali Deo commemorantur.
f Lipf. & Par. hic addunt animam.
8 Martin, mf. tdificabo. Nonnullialii, reftfeitabo.
b In antiquioribus mff. Colb. Mai tin. Corb. Germ. &c. un-
gueri. qui alids etiam habent ungueat, ungueatur.
i Editi, fed facramentum iftud divina intelligentia eft: cmendan-
tur ex mff quafi diceret Hilarius, fenfum proprium aperirc jam
incipiens : Totius myftcrii, in adverfariorum lententia inexplica-
bilis, intelligentia in co fitaeft, ut in Chrifto agnofeantur dux
Uaturx in una pci fona , cui utriufquc naturx proprietäres attri-
buantur, conjunClx.
k Bad. cum mff Martin. Corb. Vatic, aliquot alns, non fepultum
non putare. Turn eadem editio cum Er. & Lipf. quem rifufet-
tatum , quibus plures mil. addunt effe : in mf. Martin, quem reftir-
rexiffe intelligas; ac deinde, refurrexijfeautem non ambigere Sec. ubi
rui hnn editi omnes , refiiftitatum non ambigere. Poftea Er. Lipf. fcc
Par. omittunt particulain negantem ante fepultum. Quibus fimff
fuffragarentur, legcrc licerct, non fepultum non putare, quem refufei-
taffe intelligas ; refufeitafte non ambigere , quem negare non audeas
non fepultum : ut oftendcrctitur dux in una perfona naturx. Sed
cum in omnibus mff. ex (let poftremo loco fepultum fine particula
negante, cetera magis fibi conftant in mil. vetuftioribus Rcmig.
Colb. Vind. Germ. & aliis Ex quibus conficitur, quantum capi-
mus, Chriftum qud Deum fepulcum non fuifle , fi quidem corpus
fuum lufcitarit, quod non convenit infcpultnm jacdubio procul
eum corporis fufeitandi audlorcm cxfticiffc, qui negari nequeat
non fepakus.6,e/>«/r«J enim eft feftu non fccundum cam naturam qux
corpus (ufeitavit, led fccundum earn qua Sc mortuus eft. Ur enim
fuperiori numcro didlum eft , Deus nec mortuus eft, nec fepultus.
Quantum porro abfuit ,ut Verbi divinitatem i mortuo Chrifti
corpore feparatam fcntiret, qui etiam hic, ubi de illius morte
& Icpultura lermoeft, tarn aperte tamque con (lamer Chriftum
,non dividendum doccc ?
1 Lipf. Sc Par. cum vccufto cddice Colb. manifeftum eft. Hic
iidem arguuntur, qui fuprinum. 49- Sc convincuntur non poffe
in fua fententia explicate, qux de Chrifto feripta funt.