fubjecîc ïub pedibcis ejus. Novifïima inimica A more , ubi non erat timor. Quoniam Deus
„ dévida eft in eo mors» Cüfti verô dixerit
„ Omnia fubjeda font ei , abfque eo qui fob-
“ jecit illi omnia > a tune ipfe fubjedus erit illi,
„ qui fibi fobjecit omnia, ût fit Deus orpnia in
I fSH I 'onln^us* Hic igitur eft finis * occultis, mor-
euhis yei tuovum refurredio -, fandorum glorificatio ,
°CfUdomi maHûæ * damnantis abolitio , mortis interim
nantis °mi Tus j 8c per hoc Chrifti regnum > Patris quo-
v. 1. h. de que Dei 8c regnum. His enim geftis , poft
qUàm Filio erunt à Pâtre univerfa fubjeda > B
*** ' non ut per fubjedionem regni adimatur æter.
nitas 5 fed ut nos clarificatos, 8c immortalité.
* /. corfor- te coopertos, 8c in corporis fui gloria * confir-
jnaros. matos, in regnum Patris inducat, jam cohe-
reditate foa dignos , jam in familiam patris
aflumtos , jam bonorum ejus gloriæque participes
, ut Patri conregnet in nobis , fitque
b Deus omnia in omnibus, cùm b fubjedionem
obedientiæ, in divinam naturam humanæ af.
in generations jufta eft : confilium inopis
confudiftis : quoniam Dominus fpes ejus
eft. 6)uis debit ex Sion fa.luta.re Jfrael f
Cum arverterit Dominus ca.ptivita.tem pie-
bis fine , * exfultabit Jacob 3 & Utabitur
Jfiael.
*H iU „
&T thxfulk Wail.
T R A C T A T U S PSALML
In editione Parifienfi anni 1605. ex codice S. Maxi*
mini Miciacehfis vrimum vulgatus eft hie Traftatui
priore fita parte , a nurnero videlicet primo ad tertiuni
sufque trmeatus. Integer modo exhihetur ex memorato
codice Vaticano , in quo ad calcem opufeuli fitperiorii
fubnettitur , Explicit de titulo pfalmi noni. Incipit
pfalmus x i i i . Lege feliciter. Dixit infipiens in cor-
de lu o , Non eft Deus , 8c reliqua. In multis nos
erudiens, &c. Verba, doBrina, interpretandi ratio Hi-
fumtionis abforbeatur infirmitas. Æcerna hæc C Mtotius «p»f«al>m iE aMrgufmf leBnt Wa peMr reKpeStitIamS WparMticuBlam | ubi igitur per F ilium laus patri Deo débita eft,
* ƒ. fubj«- * fofeitatis in omnibus qui ab. Adam ufque
omnibas* a<I regni tempus per fidem vixerunt, 8c cæ-
*/"àc coi- lefti habitu * à corpore transfiguratie, 8c ini-
Porc- quitate malitiæ omfiis ablatâ, 8c diabolo in
pcenam æterni ignis addicto , 8c de memoria
hominum nomine ejus exemto j hæc in pfalmo
occulta cantantur, hæc confommato fine ce-
îebrantur. Et quia Filius futurorum omnium
confcius eft, hæc tamquam jam perfeda lau- D
dantur, quia in eo, 8c apud eum, 8c per eum
omnia font : ipfi gloria in fiecula farculorum.
Amen.
P S A L M U S X I I L
D\
perflringendi modus g qua ratione omnes Ancyrana fy*
nodi definitiones lib. de Synod, n. perftringuntur 5
necnon hac num. 3. in fingulis verbis fingulse virtutes
funt explicandz, & alia qua in notulis indicamus ei
conveniunt quam maxime. Quamquam concionem proximo
poft pfalmi leSlionem habitam ifte ac fubfequens Trafta-
tus magis fapiunt quam reliqui.
I x i T inftpiens in torde juo , 2fon eft
Deus 3 8c reliqua. In multis nos erudiens
Apoftolus, etiam inde docet cum
omni reverentia verbum Dei efle tradaii-
dum, dicens, Qui loquitur, tamquam eloquia
Dei. Non enim fecundum fermonis noftri
ufum, promifeuam in his efle oportet facili-
tatem j fed loquentibus npbis ea qua: didici-
mus 8c legimus, per follicitudinem fermoci-
nandi honor eft reddendus audori. Et exem-
plum nobis cadeftis dodrin»e prjeftat humani
Verbum
reverenti
cradtari d
beat, am
l.Ptt. 4.1
, IX IT infipiens in corde Juo, Non efl ____ __ _____ _ _ J H H j
T>cus. Corrupt! font, & abominabiles £ ofneu confuetudo. Si enim quis verba regis
Hilarius fatti font in * oioluntntibus fais : non efl interpretans, & prascepta ejus in aurem po-
’ H U qulftciot bonttm I non efl ufque M mum. ■ dedueens R curat diligenter & caute per
ventiombus. £)§minus de Ccdo proftcxit Juper filios ho
minum : ut vide at ft eft intelligent aut re-
cpiirens Deum. Omnes declihaverunt, ft-
mul inutiles faBi funt : non eft qui faciat
bonum, non eft. ufque ad unum. Sepulcrum
officii reverentiam regis îatisfacere dignitati,
ut cum honore ae religiose omnia 8c relegan-
tur 8c audiantur ; quanto magis convenit Dei
eloquia ad cognitionem humanam retradan-
tes, dignos nos hoc officio præftare ? Sumus
enim quoddam fapdi Spiritus organum, per
quod vocis varietas, 8c dodrinæ diverfitas
patens eft guttur eorum , linguis fuis do- p audienda eft. Vigilandum ergo 8c curandum
lose agebant, venenum afpidum fub labiis eft, ut nihil humile dicamus , metuentes hu-
eorum. Quorum os malediiïione (df ama- jus fententiæ legem, Maledidus omnis faciens
jrritteumdMinne* plenum je fl , M rp edes . e.o rum. m°Pioe crau ræ 8c« dÇiliîg1 entiæ eo:r pumto,P qoufiit cou cmo nrerr vàe rpernæ--
ad effundendum Jangumem. Contritio (df ^ ac metu faunas Scripturas fibi tamquam
infelicifas iti viis eorum, (dft viam pacts Dei verba commendent, 8c cum débita digni-
non cognoverunt: non eft timor Dei ante rate ea fofinuent mentibus audientium, Domi-
oculos eorum. Nonne comofcent omnes, no diceute Et fuper quejaadfpid«, nif. fupex
. . . 0 • r humuem 8c ftutem 8c trementem verba mea ?
qui operantur imqututem , qm dévorant Q Oporcet jgitur & przdicames exiftimare non
plebem meam fiettt eflam pants ? Dominum homipibus fe loqui , & audientes feire non
non imjocaverunt : illic trepidaverunt ti- hominum fibi verba proferri . fed eflè Dei
* Quomodo lib. i. & n . dc T rinir. in omnibus aut propè omnibus
mil', ira hîc quoque abeft, Cttm anttm[ubjtft* ei futrintomnia. [
b Forte, per [ubjeclionem-, qua id jo obedtn
>mni cupidicate, lpitiu * ~
voces, Dei conftituta, Dei leges , 8c reveren- A fit plettunl, itbi velox pedum eorum ad effun-
tiam maximam utriufque officio convenire» « 1
Maximi enim periculi res eft, de thefauris
Dei de facramentis teconditis, de teftamen-
to jeterno aliquid aut fu per vacuum proferre,
aut negligenter audire» Confignanda font omnia
animis, commendanda fenfibus } quia nihil
eft verborum Dei, quod non fit implen-
dum j 8c omne quod di<ftum eft, habet quarn-
dani jam efficiendi neceflitatem 5 quia Dei
verba decreca font.
dendum fanguinem curfus fit y 8c per hæc non
agnofeentibus viam pacis, in omnibus vitæ eo^
rum viis infelieitas ingravèfcat : ubi in Dcum
nulla reverentia eft, ubi devaftatio plebis Dei
perfècutoribüs tamquam cibus panis fit ^ 8c
innocentium mortes, damna, jiipplicia ficc
fatietas iniquorum: Ubi DeUs non invocatur,
8c- trepidatur in nullis 5 creaturam in idolis
omiflb Creatore reverentes ; ubi Deus in ge-
B neratione jufta defperatur habitare, 8c confilium
inopis confunditur, 8c Ipe^ patientiæ
ejus illuditur : his igitur i.ta graflantibus mails
, 8c toto orbe dominantibus, confcius S.pi-
ntus-fandus ejus qui folus opem ferre poflit,
exclamat, Qujs dabit ex Sien faiutare ifraell
Non enim Moyles dederat, non Elias, non
Efaias , non Prophetæ t omnia Legis opera
adversùs tantam morborum peftem infirma-
bantur. Opus erat medico, qui unâ atque
i . Qui lectus eft * pfalmus, in finem inferibi-
tur. Si omnes ita inferiberentur, nihil eflet
difficultatis » excluderet enim omnem gene-
ralitas qu»eftionem. Sed cilm alius aliam ha-
beat inferiptionem 3 ex caufis .diverfis tantum
necefie eft diverfitates inferiptionum exftitifle.
Duplex autem in his qui in fine foperferipti
font intelligentia eft : aut enim ea qnje in
confummatione erunt continebunt, aut eorum
qua: in toto pfalmo erunt di<fta, abfolu- C eadem auxilii fui ope univerfa cUraret , 8c tot
T met. 1‘fetl.
Qoalis
tionem pfalmi finis impertiet. Sunt autem in
pfalmo omnia afpera, norrenda, pertæfa, blafl
phemiis plena, repleta fceleribus, querimoniis
gravia. Non eft confeffio in Deum, non læ-
titia in gaudiis, non in choris canticum $ fed
accufatio in profanos , fed querela in contumaces,
fed dolor in aftli&os. Ait enim, Dixit
infipiens in corde fuo 3 Non eft Deus. Corrupti
ac varios in toto orbe languores, non arte,
non opere, ( quia quando opus 8c ars fingulis
adhibità profuiflet ? ) fed c verbi poteftate fa-
naret. Hunc requirit Spiritus., hunc exfpe-
8tat, ad cujus adventum febrjs quiefeeret,
cæcitas defineret, paraly fis non eflet, mors
non occuparet $ hunc exfpedat, hunc proclamât,
hunc orat, (Quis dabit ex Sion faltitare
Jfiael l Sed in fingulis verbis fingulæ virtutes
ftnt 3 & abominabiles fafH funt in voluntatibus
fits 3 non eft qui fiaciat bonum 3 non eft ufque ad D funt explicandæ.
u n um 3 %c reliqua. Sequitur in fine , Quis d a b
it e x S io n fa iu ta r e I fr a e l ? D um a v e r te r it D o -
m in u s ca p tiv ita tem p le b is fiu a 3 la te tu r Jacob 3 &
e x f u it e t Jfira el.
3. Ut enim * quis peftilentem urbem ingref-
fos, omnes omnino inhabitantes morbo difib-
lutos, 8c febribus æftuantes, 8c diyerfb ægritu-
dinum genere confedos contemplatus fit j 8c
nullum illic medicum inveniens ingemifeat, 8c
4. Sion quæ fit, Apoftolus docet cùm di-
cit, Accedamus ad Sion montem, ad fandam
Jerufalem civitntejn j omnes enim currimus
apprehendere , in quo apprehenfi fumus à
Chrifto, id eft,, inveniri in ejus corpore, quod
ex nobis ipfe præfùmfit, in quo ante confti*-
tutionem mundi à Pâtre fumus éledi, in quo
reconciliati ex inimicis, 8c acquifiti fomus ex
perditis, in quo Apoftolus cum damno uni.
Sion Chri-
fti corpus.
Hebr. n .
Philip, j.ïi .
nihil auxilii, nihil remedii adeffe tantis malis E verforum optât inveniri dicens, Et omnia ar- Philip. 5. s.
doleat, 8c defievire magis membrorum peftem
quotidie fentiat, feiatque medicum in longin-
quo pofitum mederi pofle fi adeflet; a quod
folum fupereft, dolore defperationisexclamet,
dicens, Quis eft qui eum prxfentem effice-
ret, 8c faiutare ejus afferret ? omnem fcilicet
follicitudinem ad vota convertens: pari modo
Spiritus-fandus cernens errorem generis humani
, eemens mala ftcculi hujus ingravefoenbitror
ftercora, ut. Chriftum lucrifaciam, 8c
inveniar in illo. Ergo quia non nifi ex affumi
tione carnis lioftra: hi morbi eflent noftri corporis
auferendi, 8c ex afTumtione carnis fa-
lutiferx d omnis in Domino eft: iddreo it a ait,
Quis dabit ex Sion faiutare Jfrael *
j. Sed in eo quod faiutare .eft, virtus eft •
nominis. Non nos aptamus aut fingimus; fed |
inveteris Teftamentilibris faiutare Dominum <
tia, & morbum immedicabili morte grafian- F Deum noftrum nuncupari docemur, 8c pro.
tem, iubi Deus negatur a ftulto, ubi aborni-
pandis voluptatnm fallaciis corrupti funt cun-
d i, ubi nullus bonum volens fit, ubi eorum
guttura innocentium fint fepulcra, nbib lin-
gua ufi fint in officium fraudulentia:, ubi venenum
afpidum labiis eorum verbifque fuftu-
fum fit, ubi os amaritudine 8c maledidione
prié hoc nomen per pollicitationem gentibus
lemper indu’Itum eft. Ait enish f faias, Re-
velavit Dominus brachium fuum fandum in
cpnfpedu omnium gentium, & cognofcent om.
nes fines terræ falut^re Dei poftri. Omnibus
igitur gentibus revelatum eft, 8c ab omnibus
cognitum eft. Et rurfus in pfalmis Spiritus-
Efa.
a Par. ex mf. Mie. quod folum pottfl , dolorum defperrytione,
&c. Concinnior vifa eft lcftio mf. Vatic. I
b Vaticanus codex, ubi Imguofi funt. Ex hoe mf. mqx voeem
afpidum ïcftiuiiraus.
* Non hïc folam externam doârinat ac prxdicationis verbi
Dei gratiam ad fanaodos hominum languqros & morbos cum
Pelagio requirit Hilarius ; alias falfè earn à Moyfe, Elia, E(qia
Sç Prophctis datam negaflet ; fed internant vair > Sc cam quidem
qiue falva hominis .libertatc tam cfficacitcr animx morbos cura-
r c t , quam curavit Chriftus varios corporum Janguores.
d Subauditur, euro vel homo. Hinc J. x. de Trimt. n. ij .
prxdicacur Cluiftus uffmaione carnis unius interna miverfs, carnis
incoltre. & in Pfal. j i . n. i j . naturam in fe univerft, carnis,
naturam fcilicet in fe tonus humani gentris aflumfilïc, & in Plal.
ƒ4. n. 9. univtrfuaüs nofirc caro falius. Porto ut h ic, ita in
Plal. 147. p. .1. Sjqn interpretatur Hilarius corpus Chrifti.
D iij