A D M O N I T I O
IN LIBRUM CONTRA AUXENTIUM.
scZp"'tui. T" IBRD hoc, ut cum H'teronymo loquamury elegante,Hilarius defuis cum Au-
I xentio Mediolani geßis catholicos certiores facit. Ilium Conflantii tempore y <ic
* d prdinde ante annum 361. editum ejje repugnat; quamvis hoc fionare videan-
T^s^cii exp endendajH° loco Faciindi Hermianenfis verba. Neque magisveritaticonfientanea eft
p. 118. Baronii acBlondellifententiay qua eum anno 3^9-ficriptum volunt :cum eo tempore Hilarius,
Hieronymo , Sulpicio Severo (dp Gregorio Turonenfi auBoribusy e vivis excejfijfie compro-
hetur. Deceptus uterque fuit ex mendofia priorum editionum leBione , qua Auxentius
ita ficribebat num. 12. non oportere 600. epifcoporum unitatem poft tantos labores
cx contentione paucorum hominum refricari a b j e c t i s d e c r e t i s ante annos
decern , ut de coyitemtu Ariminenfium decretorum ante annos decern editomm conqueri vide-
retur. V?rum ex ea ipfa leBione jam cafiigata intemofici ^erihs potefi hujus 0peris tern-
pus. Cum enim pro abje&is decretis ante annos decern , legendumß t ab abjedhs ante
annos decem; cumque Auxentius quos illos abjcElos intelligat ,fiubinde declaret his po-
firemis epifiola fua verbis, Sic enim cognofcet Serenitas veftra,quia qui jam dudum
depofiti .font 5 hoc eft, Hilarius &Eulebius, contendunt ubique {chifmata fzcereibinc
tantumfequitur, ficriptam ejfe Auxentii epifiolam, & perinde reliquum Opus, decem annos
pofi quam duo illi fiortijfimi Prafiules abjeSli fitere. At verb Eufiebium a Concilio Medio-
lanenfi anni 333. a Biterrenfi autem anni 336. Hilarium in exfilium ejeBum fuifife nemo
ignorat.
II. Brat ere a ut Opens hujus tempus certius dignofiatur, explorare juverit quando Va-
lentinianus Mediolani verfatus fit. Hilarii enim cum Auxentio congreffium illo ibi commo-
rante habttum fuifife manifeftum cfl. Mediolani autem Valentinianum anno 364-. identi-
dem verfiatum ejfe y fidem fadunt refcripta inde hoc ipfio anno data Kalendis Juniis y
13. Kal. fiul. 14. gal. Sept. Prid. Non. Novemb. necnon 13. (&fi 7. Kal. Dec. Neque minus
liquet ex variis refcriptis, eum in eademurbe maximum anni fiibfiequentis partem tranfie-
*ub. 16. c. giffe. Porro Ammiani * tefiimonio ac pluribus aliis monumentis confiat , Valentinianum men-
fie Novembri anni 36s• venijfe Parifios , neque annis fubfiequentibus a Galliis dificefififfe.
Unde cum perfipicuum f i t , pradiBum congrejfum ante menfiem Novembrem an. 363, fiuijfi
habitum $ inquirendum dumtaxat reßaty habitufihe fit anno 36s. an 364-. Neutrum qui-
dem certo definire licet: pofilremum tarnen , confiderata congrejfius hujus occafione, (dfi
rerum in eo geftarum fierie explicata, longe probabilius apparebit.
III. Eufebius VmcllenfisyRufino tefie lib. z. hiß. eccl. c. 30.pofi Alexandrinum Concilium
anni 362. in Italiam rediens , Hilarium noßrum ibi naBus cfl ad reßaurandas hujus
regionis ecclefias fiedulb incumbentem , eique fie in idem opus adjunxit. Sicut autem
dubium non eß, quin duo illi viri id turn maxime adnifi fint, ut Italiam aAuxentio tam-
quamnequififima pefle liberarent sita non eß ambigendum, quin hare ticus ille, qui fidem pro
tempore fimulare noverat, fiatim atque Imperatoris novi opportunitas data eß, eos apud
ilium prayertere conatus f it , a quibus exitium fibi impenderepravidebat. HincfaBum efiy
*jwm. 14. ut Hilarium Eufiebium apud Imperatorem infiamaret * uti Jchifimatum auSlores , &
5 ecclejta Mediolanenfis perturbatores s dum fibi , * qui una cum Rege Chrifium Deum
* num. 11. cuereque Dei filium ante tempora genitum ptofiteretur ,* inique apud populum inurebant
* nHm 6 harejeos notam. Turn * rex pads Jludiofius, qui forte ficut ecclefias ab Auxentio occupatas
ipfio adventu fuo per vim ei eripere k dementia /ita alienum ducebat, ita cenfiebat regia
majeflate indignum , ut ipfie in angulis religionis fiua cultum exerceret: gratulatus efi
fidem y uti fibi videbatur y catholicam ab Auxentio ajfiri, adeoque poffie fie adventu fuo
populum haftenus ab epificopo fuo abhorrentem in unam communionem reducere. Itaque
fine
fine mora * ediBo gravi vetuit, nè deinceps à qüoqudm Mediolanenfis èccïcfia perturba- * /bid.
retur. EdiBo huic rton obfiequendutn ratus Hilarius, etiam importuna interpellationcfug-
gefifity Auxentium aliter weder e, qüam re x ipfie automnes alii exifiimafent. Hinç congreffusj, é'é>
cujus geßa hoc libro narrantur yjujfurégis habitus. Et hacquidem omnia y qua ex ip fis Hi-
tariilverfqfiafifeqqi. aut cette fiiibodprarbeß, in id tempusy quo Valentinianus Mediolanum ».it.
primhm pervenit%M,prqindein annum 36'4. longe réagis quam infiuhfiequentemjconvemunt.
IV. Nec movere debet, quhd Auxentius Eufiebium (§fi Hilarium ante annos decem
abjeBosfiu depofitds dp),cep. Ea enim verba hareticifiunt tnfaflu difiputadonis, qui quo s»ip. pa*.
meliorem caufiam fuam fiaciat y hyperbolicè loquitur ': quomodo proxime ante Anminenfis l l f . JÏtfi.
Copciln l qub Sulpicio tefie y eique confientiente Aphanafiq -, non multi fiitpra quadringen-
‘■ tfis ,immP jipfita M^ximinjm Arianum * trecentifyi trigtnpa dumtaxat convenere ,) * fex- f i r-
centorum epifcoporum unitatem jaBitare non erubeficit. Sed (fifi hanc Jynodum , qua fiftin.cou.
fi^bhße^l^'^i^s.e^jdqß:eß y be&d fiio an fidenter adeo anna 3Ç3: laudare aufiits’ ejfet ‘bZfinfin.
homo fidei fimulanda fiudiofius. ^ ’ *nhm n
V. Ad hujus TraBatus çomplementwm defideratur libellus y quem regt f if i obtulifife &
epifiola fiia fiùbtexuijfe teßatur * Hilarius : defideratur öf Ariminenfis fides , quam unk * nHm-6r
cumlibellofiuo Auxentius. fie.V alentinia.no, tradidifife fiub ejufidem libelli finem commémorât.
VI. Neque defuere. qui ambigerent, an eam Auxentiana fidei expofitionem , cujus
exemplum num. 9. promittitur, german am hah er emus. Gfitamvis enim fiubjeBus ad calcem
hujus epifiola Auxentii libellus hoc nomine inficribatur s in eo tarnen non ojfendere verba
ilia ambigua, natum Deum verum füium, qua in Auxentii expofitione firaudulenter
ad fallendtim Jcompofit(t Hilarius num. 7. retegit ac reprehendit. Deindeineodemlibello
alt um Ulis v.idetur de Nicaa in Thracia geßis filentium, qua tarnen, uti ex num. 7. liquet,
Auxentius ab ipfio fiermonis fui exordio fianBa ejfe teßatur.
; V 11. At prima ilia ac pracipua dubitandi ratio jam nulla eß, ubi verborum ambi-
guitas apparèt ex antiquijfimo codice S. Tetri in Vaticano refiituta. Altera verb, cum ex
dïverfa unius ejufidemquefiynodi appelUtione nata fit , facile fiolvitur. Qua enim Auxentius
ad extoüend-.im. fideifùa rationem fex centorum hominum AriminigeßamendaciterjaBl-
tat y ea Hilarius ad eamdem deprimendam Nicaa in Thracia perpaucorum ejfe pradicat. Re
enim vera Ariminenfis Çoncilii non alia fides, nifi qua Nicaa Bithynia édita j nulla proprie
geßa, nifi quibus Arilfie Batons anathemateferiuntur. Quia tarnen formula Nicaa in Thracia
cufa,& a paucis fiubficnpta, Ariminitandem per vim induBa efi -} earn Hilarius,quam antea
Nicaa in Thracia dix erat, etiam Ariminenfis ßnodi nuncupari permittit his verbis ,Scd de
Ariminenft fynodo nihil dicamus. quibus cum proxime adjiciat, quæ ab omnibus eft
religiose diflbluta ; ea etiam rat tone Auxentii caufiam nihil fuvari fiatis oflendit.
V I I I . Itaque ex duplici illo cap ite , ex quo dubius videbatur Auxentii libellus, nunc
certius ei afiferitur. Cetera etiam conveniunt. In eo quippe verfiutus ille hareticus num*
13. profitetur, quod Hilarius eum ajjirmafife notât ,fie Arium numquam ficijfe. Idem conte-
ßatur num. 14. Hilarium olim depofitum out accufiatoris aut judicis perfionam habere non
debere: quod fibi ab eo ob je Bum ßrenuus Chrifii Confejfor narrat num. 6. Qui quidem etfi
nonnulla confutat tamquam ab Auxentio ajferta y qua in ipfius libello non exflant, ea baud
dubie pertinent ad ipfa Nicaa Thracia feu Arimini geßa, qua ille toto ammo ample xatus
libello fuo fiubjictenda curaverat.
IX. TotumhocOpus in antiquo codice Camutenfis ecclefia inferibitur,Epiftula ad Catholicos
de Auxentium \inquinque aliis, Tradtatus vel liber contra Auxentium Arianum
epifeopum Mediolanenlem. His favet Hieronymus, k quo elegans contra Auxentium
libellus appellatur. Vulgatus titulus , Contra Arianos vel Auxentium Mediolanen/em
liber , ex veterrimo mfi. S. Petri de Vrbe eß expreffus. Re ipsâ. epifiola eß ad catholicos
contra Arianos, quos exordium JpeBat j fed nomimtim contra Auxentium y de cujus fie-
cum geßis Hilarius catholicos admonet. In his-omnibus cbm erga Imperatorem y a quo
iniqua pajfus erat, fedato ac reverenti animo fie gerit ,• palam facit fie pro fiua caufk
nefeire irafici , fuoque exemplo confirmât fiummam principibus exhibend.m ejfe revereti*
tiam : turn verb maxime eis ignoficendum y cum ex imprudèntia aut errore peccaverinf *
MM mm