XLVj P R Jß F A T I 0.
ij5. Sed adfuperiorem libri 10. de Trinit. locum illullrandum nullus aptioreft,
quamqui in Pfal. 33. num. ix. habetur. Ex hoc enim evidenter patebit., quam in
illo virtus corporis perinde Hilario fuerit atque natura, divinitads. Nec ingratum
erit ab ipfomet audire, non quid recens de Domini paffione fenferit , fed quid de
ea femper pradicarit; ut illuc provocentur,qui eum libris de Trinitate errafle, led poft-
modum Traftatibus in Pfalmos errorem retradtafle fcntiunt. Porro in eo loco bre-
vem totius dobtrina: lust de Chrifti paffione fummam lie complexus eft : fiubd au-
tem (fpeftat) (ft in crucem act am unigenitum Dei filium, (Sftmorte damnation eum, qui
nadwitate, quafibi ex eterno patre eft naturalis, eternus f i t ;frequenter immo semper
predicamus | non ex natura neeeßitate potiks, quam ex fiacramento humana falutis pafi-
fioni fuijfe Jubditum, (pft woluijfe fie magis pafiioni fiubjid, quam coaBum. Et quamquam
pafiio ilia non fuerit conditionis (fir generis , quia indemutabilem d e i n a t u r a m
nulla vis injuriofie perturbadonis offenderet : tarnen fiufiepta voluntarie eft , officio qui-
dem ipfia JadsfaBura panali, non tarnen poena fienfiu lefiura padentem : non quod ilia lee.
dendi non habueritpro ipfia pafitoms qualitate naturam ; fied qubd dolorem d iv in it a -
t f is n a t u r a non fientit. Pajfus ergo eft Dcus,* quia fie fiubjedtvoluntarius pafiioni:
fied fiuficipiens naturales ingruentium in fie pafiionum ( quibus dolorem padendbus necefijb
eft inferri ) virtutes , ipfie tarnen a nature fine virtute non excidit ut dolcret. Jam verb
hac confer cum verbis num. 13. lib. 10. de Trin. qua habtenus mulds difficilia,
pluribus aurem fufpcbta vifa funt : nec ulla occurret nifi in verborum Ibnis dif-
crepantia. In uno fi quidem loco Chriftus dicitur pajfius, in alteropafiioni Jubdituss
■ in hoc cum poenali officio in illo cum panali miniflerio, in utroque fine pane fienfiu,
in utroque ipfi paffionis qualitati non negata hedendi natura. : in utroque etiam
ftatim fubjicitur ratio cur hac naturali effebtu deftituta fit, libro quidem de Trinit.
obfeurius, quod Virtus corporis aclm pane in fie defievientis except: | nuunfeftuis autem
in Pfalmos, qubd dolorem divinitads natura non fientit, & qubd pajfius Deus a nature
/ue minute non excidit ut dolcret. Sed hinc difeutitur caligo, qua illinc inducebatur.
154. 'Aptiffime deinde virtus ilia Verbi, qua carnis paffiones abfque ulla fui demutation
e excepit, teli in aquam aut ignem aut aerem immilfi comparatione il-
luftratur. Quemadmodum enim telum , cum ex natura lua pungere, forare, vul-
nerare idoneum fit , his tarnen effebtibus in hac elementa immiflum caret, quia
ilia eos in fe minime recipiant: fic & 'quia in divina natura nullus patet dolori
locus , in Chrifti divinitatem ad irritum cadit paffio, per fe inferendö dolori nata.
1J3. Aliis etiam fimilitudinibus eamdem fidei noftra veritatem explicant 8c confir-
mant alii Hilario noftro aquales aut etiam fuperiores. Solis fimilitudine utitur Eufta-
thius Antiochenus apud Theodoretum dial. 3. Si autem, inquit ,fiol, cujus corpuscerni
(8ft fienfiu percipi poteft, tot tantafique ubique terratum ferens contumelies ,non mutat ordi-
nem, nec iBum itlram parmum magnumve fientit: incorpoream exiftimamus pollui Sapien-
ttam. tyj mutate naturam, pejus templumcruci affigatur, aut defilruBionem fiuftineat, aut
mulnera exdpiat, aut corruptionem admittat f Sed templum quidem patitur: labis autem
expert fubftantia omni ex parte impollutam retinet dignitatem. Eamdem comparatio-
nem ob eamdem caufam adhibet Epfebius Pamphili lib. 4. Dem. Eyang. c. 13. Se
quoque hac in parte Arianis non fociatum efle oftendit Eulebius Emefenus , cum
in laudato Theodoren Opere ait , Si dixero camelum molare , vos protims abfiurdum
dicitis; quia nature non conmenit: ft) rede facitis. Si dixero homines in mari habit are,
non toleratis; (§ft reBe facitis ; natura enim non patitur. Ita fi dixero qubd ilia Poten-
tia, que eft ante fiecula , ft) nature full incorporea , (eft dignitate impatibilis , & apud
rpatrem, (eft ad dexteram (eft in gloria ; f i dixero naturam ilium incorpoream pad, nonne
antes meftras obturatis ? See. His perfpebtis, cui jam perluafum non erit, Hilarium in
unos relpexilleTheopafchitas,&unam Verbi naturam a dolor.e immunem demon-
ftrare voluifle,cum lib, 10. teli comparationem inftituit ? Si quod aliud privilegium
in eodem loco aliilve carni aflumta attribuere videatur; eb reait, ut hoc tantum velit
quod in memoratoTrablatu Pfal. 53. n. 12. docet,Chriftum fcilicet etiam lecundum
P R Æ F A T I 0. xLvij
carnem moluijfe fie magispaffionifiubjid, quam toaBum. Nulliitaque ambiguum efle f itt.
jam debet, quin 6c de Hilario vera fith®c Theodoren ex Gregorio NyflTdelcripta |'SmP
Içntentia : Cum duplex (8ft ambigua fit opinio , dinjinitafihe , an humanités pajfia fit, CH1‘iT1'
unius rejeBio erit alterius cmfirmatio. Sêd ut argumenta, quibus hoc demonftratum
eft, recolere quifque faciliùs valeat ; prteeipua paucis funt perftringenda,
V I I . Synopfis argumentorum, quibus Hilarius de paffione Chrifti reBe fienfijfe approbatur.
156. Primo ante Claudianum Mamercum nullus,poll hunc primus Berengarius eum
reprehendit qubd pafllonum Chrifti veritatem negaret. Contra à nominatiflimis
quibulque Dobloribus facrifque Conciliis ut venerandus 8c catholicus Doftor 8c
acerrimus fidei defenfbr femper audiit. Ac fi in ea fuiflet fententia ita fingulari, ut
nullum ejus veftigium inætatis illms fcriptoribus deprehendere f it , immo quæ fidei
omnium confenfh receptæ repugnet; tot eum laudibus minime celebraflènt. Longe
minus ei peperciflènt hæretici, qui cùm adverfantes fibi catholicos alios confi-
ûis hærefibus calumniifque infamare pro nihiio ducerent, ipfius tarnen integrita-
tem aubloritatemque femper fummopere reforroidarunt.
Deinde Aphthardocitis , qui Juftiniano régnante ac favente errorem Hilario
à nönnullis adfcriptum defendebant, numquam venit in mentem, ut fèntentiam
fuam tanti viri nomine munirent , cujus . jam pridem apud Græcos celebria eranc
feripta.
30. Huic errôri re vera minime faver, quod ait lib. 10. n. 24. AJfumtacaro, id eft
totus homo , pafiionum naturis permijfa eft.
40. Eidern paflîm adverfatur, qui non folùm conftanter docet Chriftum gefliflè,
dixiflè ac paflùm eflè quæcumquë hominum funt ; fed 8c eum fitim, efuriem , trifti-
tiam ac tirnorem fufcepiflè , neenon anxium 8c turbatum fuiflè, fleviflè ac daluiflè
variis in locis confitetur.
: fi. Omnes illas hominum affectiones verè à Chrifto fufeeptas eflè adeo perfùa-
fum ei erat, ut in earum caufis explicandis ftudium 8c operam collocarit , proba-
ntqueilium eas non fuâ,fèd noftrâ causa, 8c ut hærçticos carnis ab ipfb aflumtæ
veritatem negantes mendacii conviliceret, perpeflùm eflè.
6°. Cùm lib. 1. de Trinit. n. 32. declaret, fè fibrum decimum inftituiflè adversùs
hæreticos, qui divine profefiionis natureque immemores, ad impietatis fiue argumentum
difipenfiadonis gefta diHaquc tenuerunt, hoc eft, ut planiùs loquitur lib. 9. n. j. qui que
ab eo (Chrifto )ficundum haminem diBa fiant,dicta ejfefiecundkm nature divine inftrmitatem
menduntur: contuendum eft quænam ilia fint,quæ lib. 10. adversùs Chrifti divinitatem
hæretici objiciant. Atqui quæ de Chrifti triftitia, timoré, dolore funt difta, ob-
jiciunt.UltroigiturconceditHilarius,ea de ipfo fecundùm hominem verè dicta eflè.
7°. Ne hanc ignoremus inftituti fui rationem ^ libri 11. initio * , pro more fuo *»»»».«•
memorans quid fuperiore confecerit,confirmât fèfè in deeimo adversùs hæreticos
difputaflè , qui difipenfiationcm ajfumd corporis rapiunt ad contumeliam divinitads ; (eft
impietatis caufias arripiunt de fialuds noftre ficramento : qui f i apoftolice fidei tenaces 1fi
fin t, intelligerent eum, qui in forma Dei ejfet, ajfumfijfe formam firvi , neque formam
f in i <5fumèrent ad forme :Dei dehoneftatem, Hæc igitur una ei de hæreticis querela
eft, non qubd infirmitates noftras Chrifto attribuant, fèd qubd formam Dei 8c
formam fervi diftinguére nefeientes, quæ aflùrnti hominis funt ad formam Dei référant.
In libro autem deeimo ad contumeliam divinitatis rapiunt quidquid de
Chrifti triftitia, dolore, timoré feriptum eft. Ea ergo, ex Hilarii fententia, aflîimti
corporis fuerunt.
8°.. Si expendantur hærcticorum, quos lib. 10. refellit, fèntentiæ , qui nimirum
Chriftum dividerent, aut eum carne Verbum confunderent ; fi rurfum attendatur
quorfùm inftitutæ tot quæftiones, 8c eur naturarum in uno eodemque Chrifto dif,
tinèlio tam operosè inculcata : nonlatebit, omnia prudentiflimi Paètoris argu