iffiç fç r ia Ht f im U ; » amen \ id mine 'ad «nias A dôM'nànimÂvei^iiiW-feeife-ÇpSçw^
naturæ fienificationem referens, quod non nifi
f^prfdi-1
ûis Pauü
conc
opusunius polïïc eile nature
39: C.üm enim fpecialiter Deo id adfcripfe-
r it I ut ex eo omnia •, 6c proprium Chrifto detu-
leric, utper eum omnia$ 6c nunc honor D e i fit,
quod ex ipfo 6c per ipfum 6c in ipfo lint omnia *
& cüm Spiritus D e i idem fit 6c Spiritus Chrifti*
vel cumb in minifterio Domini 6c in operatione
Dei Spiritusunus operetur & d iv id a t : non pofiari*
qu<c unius 6c D e i 6c Domini 6c fpei& bap-
tifmi fint 6c fidei»
41. Üna igitur fides e f t , Patrem in Filio & r
Filium in Patre per infeparabilis natura; unita- J
tem confiteri , non confufam , Ted indifcretam*
neque permixtam, fed indifferentem * neque
cohjerentem , fed exfiftcntem * neque incon.
fiimmatam, fedperfe£tam. Nativita seft enim,
Hon divifio* 6c nlius e f t , non adoptio * 6c Deus
funt non unum efle, quorum propria unius funt* B e f t , non creatio, Neque alteri.us genen? Deus
„ f t'-i- 1 o.- _ I- T-» oA CaA Är 'Piliiic „mim i:ùm in eodem Domino Filio, & in eodem Deo fiint • non enim in
patre,unus atque idem Spiritus c jn eodem Spi-
ritu-fando dividens , univeriä perficiat. O di-
gnus ilie magnorum St cæleftium arcanorum
confcientiä, Staffumtusfecretorum divinorum
eleckufque particeps, ea ipfa d illiciti el.oqijii ff.
lentio heceflàrip tacens , St verè Apoftolus
.Chrifti, qudli humanoeperverfttatisingenia ab-
foluti fei-monis fui prædicatione conCluiît.
eft, fed Pater 8t Filius unum funt : non enim innovât
» eft natura nafcendo, ut an originis fuæ
proprietate eflet aliéna, « Tene t hanc itaque
manentis in Patre Filii Sc Patris in Filio fidenij
unum Deum patrem 8t upum Dominum Citri-
ftum fibi eile Apöftolus prædicins : cùm in Do.
mino Chrifto St Deus e ffe t , 8t in Deo patre
eilet 8t Dominus ; St unum effet uterque quod
Deus e ft, St unum effet uterque quöd Domi.
unum patrem Deum, St unum Dominum je- C nus eft : quia h imperfedum 8c D e o , nifi Do,
fum Chriftum confitendo * ut inter ha:c nec
duos e quifquam poflit prasdicare , neque uni-
cum; cum tamen qui non unicus eft , non in
.duos proficeret* nec qui duo non funt, folita-
rius poflet in tellig i* 6c inter luec. perfe&am
Chrifti nativitatem pater demonftratus often-
deret *
minus fit, 6c Domino intelligatur efle , nifi Deus
fit. Atque ita cüm uterque unus e f t , & unus
fignificatur in utroque, 6c non eft uterque fine
uno j non excedit eyangelicam pra:dicationem
Apoftolus docens ^ nec loquensin Paulo Chri-
ftus * diverfus ab his eft , qua; corporeus in
mundo manens locutus eft.
40. Extendite nunc vibratas fibilis linguas,
hasretici lerpentes', five Sabelli, five Photine,
42. Dixerat enim in Evangeliis Dominus,
O p eram in i efeam , non q u a in te n t, f i d efiam q u a
fi ve qui nunc creaturam efie unigenitum Deum Qpermanet in vitam atemam , quamfilius hominis
pnedicatis. Audiet unum Deuni patrem, quif- .dabit vobis. Hunc enim Pater fignavit Deus,
qquuiiss nneegeaatt hfilliiuumm :: qquuiiaa ccuümm rPaatteerr nnoonn nnmifi ppeerr Dixcrunt igitur ad eum, Quid faciemus, ut operefilium
pater f it , Filius per id fignificatur in Patre.
Qui verb unitatem naturæ indifferentis Filio
adimit 4 qognofeat unum Dominum Jefum
Chriftum. N if i enim per unitatem Spiritûs
unus eft Dominus, Deo patri non relinquetur
y t Dominus fit. A t qui de tempore atque ex
carne Filium députât, cognofçat quia per eum
opera D ei ƒ Et dixit illis, Hoc eft opus D ei,
ut credatis k in eum3 quem mißt ille. Sacramen- 1
cum 6c corporations 6c divinitatis fua Domi- ”
nus exponens , fidei quoque noftra 6c Ipei do-
«ftrinam locutus eft : ut efcam non intereun- q
tern , fed permanentem in aiternum operare-11
mur , ut hanc jeternitatis efcam dari nobis
omnia , Sc nos per ipfum s St extra f tempora fit E 1 H hominis meminiffemus , ut filium ho-
- '• - n ^ minis fignatum a D eo patre feiremus , ut
hoc efle opus D e i nofeeremus , credere in
eum quern mififle.t. Et quis eft , quern Pater
mifit ? Nempe quern fignavit Deus. Et
quis eft , quern fignavit Deus ? Filius utique
hominis, efcam fcilicet prxbens vita: xter-
nx. Et qui tandem fu n t , quibus prjebet earn?
1 Illi namque , qui operabuntur efcam non
condens omnia intemporalis immenfitas. Et
Jnterea relegat, quia una fpes vocationis eft,
6c unum baptilma, 6c fides una. Et poft hæc ad-
yerfans p.rædicationi Apoftoli ipie anathema
conftitutus, cùm aliter ex fenfu fuo fapia t, nec
vocatus, nec baptizatus eft , nec fidelis : quia
in uno Deo patre,& in uno Domino Jefti Ch r ifto
unius fpei atque baptifmi fides una fit. N e c
* Ita veterrimi mff. Vat. baf. Colb. Martin. Sec. confcncicnt«
Qicro textu grseco Sc latino. At in cxcufis , ftcuU ftculorum,
oniiflb amen.
h In duobus tnff. Colb. uno Remig. Sc Theod. vel cum ir,
minifterio Spiritus Domini, ó> in operatione Spiritus Dei Spiritu.
unus Scc. qust le£lio, etiam ad limbum mf Corb. ab antiqua manu
adfcripta,non difplicet hoe fenfu , ut licct in minifteriis dividendis
Spiritus fît Domini, & in largienda operatione Spiritus Dei;
unus tamen Spiritus & operctur Sc dividat. In vetuftiore Colb.
neenon Martin. Carn. Gcim. Vind. Corb. & uno Vatic.citm in
minifterio Domini, & in Spiritu Dei Spiritus unus. Ex quibusapud
Par. pofitum.eft ? turn in minifterio Domini, & in operatione Dei, &
in Spir.tu Dei fpiritusunus. Lcâioncm , quam revocamus ex aliis
edit. & aiiquibu» miT. confirmant hîcc num. ji. Appréhende,f ipotes,
Dominum in divtfione minifteriorum, & Deum in divifeone operatio-
num hunc eyipdem unum e(fe Spiritum.ó' inoperantem, & prout
Vult dividrntem.
c Bad. Er. & Lipf. in eodem Spiritu, fine fantlo. Carnut. codex,
in Spiritit-fanäo, fine eodem, cujus vocis tres litteræ pofleriores
in antiquo Colb. prifcomore cxpunfttt funt,id eft, punftis fubjcilis
fupeiäux indicantur. Ünde Martin. Sc alii mfl' propc omnes habent,
in eo Spiritu-fanclo.
d hoc eft, qux funt illiciti cloquii, feu qU* non licct eloqui.
Ne veto legeris cum codicc Vat. baf. illicita eloqui: neve deinde
prxferas cum Vind. necnon Bad. Sc Er. ftatuens, vel cum uno
Colb. parens, pro tacens.
e in codice Vat. baf. Martin, alüfque duobus Vatic, duosdeos.
Abeft ab aliis deos: cum qua voce fupprclTum intclligcrc .cft ant
dominos, puta, nec duos deos aut dominos.
f Poli tempora, fruftra additur in codice baf. Vat. temporalis.
B Sic mfl'. Editi verb h ie, tenens.- ac poftca, predicat.
h Editi, imperfectum ejfet Deo; Sc mox, deejfe pro efts: caftigan-
rur auAoricate mfl*.
1 In plcrifque veteribus libris , fignificavit: librariorum lapfus
ex aflinicatc vocum etiam in prius vulgatis infra non femel rcpc-
titus. In grxco,
k ita Gamut, codex fuffragante g rxco, si« h. At in Martin.
ut credatis turn; in aliis , ut credatis ei infri autem in omnibus
, credere in turn.
1 Lipf. Sc Par. illis nempe: Sc mox cum Bad. & Er. qua operatie
efet : renitentibus mfl*.
intereuntem. Atque ita qua: opera efca eft,ea-
dem operatio D e i e f t , in eum fcilicet credidif.
fequem mifit. Sed h a c loquitur filius hominis.
Etquomodo efcam v ita a te rn a filius hominis
dabit ? Sed lacramentum falutis fua nefcit,qtii
nefeit filium hominis dantem efcam in vitam
a ieternam, a D eo patre efie fignatum» H lc
nunc quaro , qui tandem intelligentia fen-
fus fit , filium hominis a Patre fignatum
Deo?
43. A c primum cognofei oporte t, D e u m
non fibi fed nobis lociitum , 6c in tantum
ad intelligentiam noftram eLoquiifui tempe-
- rafle fermonem, quantum comprehendere ad
Wentiendum natura n oftra poflit infirmitas.
Namque cum fiiperihs increpatus d Judais
fuiflet, cur fe aqualem Deo , filium Te D e i
profitendo, feciflet 5 refponderat omnia fe,qua
faceret P a te r , facere 5 &omne fe a Patre ade-
ptum efie judicium j etiam .fe ,u t Patrem, ho-
norandum. Et in his omnibus, profeftus ante
b fe filium, Patri exaquaverat honore, potefta-
te,naturd. Dehinc dixe rat,u t Patrem vitam
in fe habere, ita eum Filip vitam in fe haben-
dam dediflerin quo fignificaverat natura ejuf-
dem per facramentum nativitatis unitatem»
Per id enim, quod habet P a te r , c ipfiim ilium
* fignificavit in habendo: quia non humano modo
ex compofitis Deus ,eft, ut in eo aliud fit
quod ab eo habetur,& aliud fit ipfe qui habeat:
fed totum quod e f t , vita eft , natura fcilicet
perfecta 6c ahfoluta 6f infinita, 6c non ex dif-
paribus conftituta, fe,d vivens ipfa per totum.
Q u a efim qualis habetiir, talis & data eft i, etfi
nativitatem ejus iptdligatur fignificare cui data
A imprimuntur. Unigenitus verô Deus , & per
facramentum falutis noftra hominis filius, vo-
lens proprietatis nobis paterna in fe fignificare
fpeciem , fignatum fe à Deo ait : 6c hoc ideo,
quia v ita a te rn a efcam filius hominis eflet
daturas j ut per hoc poteftas in eo danda ad
aternitatem efca intelligi pöflet, quia omnem
in fe paterna forma plenitudinem fignantis fe
D e i contmetet j ut quod fignaflèt Deus , non
aliud ex fe quàm formam D e i fignantis effer-
B ret. H a c quidem ad judaos Dominus ob in-
fidelitatem fiiam di&i iftius incapaces locu-
tus eft.
eft j non tarne n diverfitatem generis affert,
cüm talis data e f t , qualis 6c habetur.
44» Poft hanc ergo tarn mul tiplicemac pro-
priam demonftranda in fe paterna natura fi-
gnificationem,d ufiis hoc difto Hunc enim Paterfmiavit
45. Sed nobis Evangelii pradicator pro- signatumà
prietatis hujus intelligentiam Spiritu Chrifti
perfe loqueritis infinuat, dicens , Qui cdm in dicens in
forma Dei efet 3 non rapinam arbitratus eft effie fie
aqualem Deo 3 fed fie exinanivit, formam ferviac- ^ 7.
cipiens. Quem enim fignâverat Deus , aliud
prater quàm D e i forma efle non potuit -J 6c f
C id , quod fignatum in D e i forma eft, hoc ne-
cefle eft totum in fe coimaginatum habere,
quod Dei eft. Et idcirco Apoftolus eum, quern
fignavit D eu s , in D e i forma manentem Dcum
Deus. Signaculorum natura ea eft, ut
omnem imprefla in fe fpeciei explieent for-
mam nihil minus ex eo in fe habeant unde
fignentur: &dum totum accipiunt qUod impri-
mitur, totum ex fe praferuntquidquid imprefl
fum eft. Veriim * hocadd ivina nativitatis non
proficit exemplum j quia in fignaculis 6c mate-
ries fit 6c diverfitas 6c impremo j e per qua mol-
lioribus naturis validiorum generum fpecies
pradicavit. Nam afliimti 6c connati in eo
corporis facramentum locuturus ait t Non rapinam
arbitratus eft eße fie aqualem Deo 3 fid fie exinanivit
3 formam firv i accipiens. Quod enim in
forma Dei. e r a t , per fignantem fe Deum D eus
manebat. Sed quia fufcipieiida erat forma fervi,
6c obediens eflet futurus ad mortem 3 non fibi
rapiens efle fe aqualem D e o , ad fufeeptionem
6 fe forma fe'rvilis per obedientiam exinanivit» g
Exinanivit autem fe ex D e i forma, id eft , ex
eo quod aqualis D eo erat : non tamen aqualem
fe Deo per rapinam exiftimans , quamvis
in forma D e i ,8c aqualis Deo,per Deum Deus
flgnatus exftaret»
4 6 ;h H ie nunc q u a ro ,utrùm alterius generis chriftu*
D eü s e f t,q u i in forma D e i Deus maneat,ut vcrlIS^)eus,
fecundùm confignatas confignantefque fpecies
‘ in figillis cernimüs, cùm imprefliim plum- i
bo forrum, & gemma c e r a , fpeciem vel conca-
v a in fe imaginis f in g a t , vel exftantis de fe
exprimât forma ? Sed fi quis exftiterit tarn ftul-
tus & vecors, ut putet quod aliud ex fe Deus in • _ «
T-v \ T-N r r 1 n r rx • cciatn polt
Deum quam Deum formet^ & qui in forma D ei aflunuum
fit, aliud aliquid * totus ipfe quàm Deus fit poft homincm :
facramenta hominis aflumti,& per obedientiam 4i.no/af
* Abeft atemam i plcrifque mff.
b Editi, fe. filium Patris : emendancur ex mff
* In vulgatis, ipfum Hind ftgnific.it. At in vetuftioribus libris,
ipfum ilium fignificavit. Turn ex niff. Vat. baf. Martin, duobus
Colb. & uno Sorbon. fuhjicimus in habendo, adjeila particuia
in ,qux dec ft in aliis libris. Hoc porrö fic videturincelligcndum:
fignificavit Chriftus ilium. puta Patrem., efle ipfum in habendo,
feu non aliud efle in re qux habetur, quim quod eft in fe ipfo :
uc videlicet illud, Sicut Pater habet vitam in femetipfo, fic expo
nat Hilarius, quafi , ficut habet vitam in fe ipfo fitam , & qux
iplc fic : quia non aliud fint, quamquod eft ipfe, qua fua funt, uc
vidimus fupca num. 14. Cum autem Filius eadem ratione vitam in
femetipfo liabcrc dicatur ; eum pariter unum cüm Patre Deum
die , poftca non ineptc coneludit. Vcrum bic lecum pugnare
iionnullis vidobicur fandlus Doclor, qui lib. l . n. 3 t. probare
volcns non unum efle Spiricum Dominum & Spiritual Domini ,
air, No» enim habere haberique unum eft. At in promeu eft
rcfponfio , libro a. dc perfonis fermonem cflTe, hie autem de
natura, cujus fimuna fimplicitas fuperiiis num. 14. difertepro-
“ In vulgatis bic prxmittrtur ad Apoftolos : quod rcmoVithus
audloritatc optimi codicis Colb. ac Germ, necnon evangeliei textus
, quo Chriftus hunc ad turbam fermonem habere perhibecur.
Immo Hilarius ipfe poftremis hujus num. verbis hxc ad jfudaos
I diifta afljrmat.
I c Editi cum mf. Corb. per quim. At in codice Vat. baf. per
quern .■ ex quo legenduin duxitnus per qua, nifi quis malic cum
plcrilquë aliis per quas..
f Editi, <5> ideo : dilfidentibus potioribus mff.
6 In prills vulgatis defideratur fe. Mox apud Par. non repe-
titur verbum exinanivit ; in aliis autem edit, repecicur quidem,
fed prxfixa particuia neganteex unius dumtaxac recentiom mf.
Colb. fide & ‘ contra fenrencidm Hilarii. Uc enim habet in Plal.
68. 11. i j . In forma fervi veniens ( Chriftus ) evacuavitfe à Dei
forma. Sc n. 4. Porto autem haurienda fuit natura caltftis ( hoc eft;
divina, ) ut exinaniens fe ex Dei forma, in formam fervi htminif-
que décident, & C.
k Editi, hie nunc non quaro : ehiendantur ex feripris.
‘ Sic mf. Vatic, baf codex & Martin, favencibus aliis Vetuftio-
ribus, in qujbus mendosè exftat in fingulis. Alii verb prxferunc
in fignaculis cujus vocis ufus exftat fuprà n. 44. ubi jam prx -
tnonuit Hilarius figilla cum divina nativitate minime catenus
efle comparata, quod inter confignatas confignantefque fpecies
intercédât naturxaivcrfitas.
Q a i “j