■Hilf
ezit CliriflUS
,
tur. Pr«fringentes in minifterio funt, edentes
in negotio funt, efurientes faturi flint , duode-
cim cophinos replent reliqui«. Non fenfus,
non vifus profedum a tam confpicabilis operations
aflequitur. Eft quod non erat, vide,
tur quod non intelligitur : folüi# fupereft ut
Deus omnia pofte credatur.
7. Non habent itaque divina adulationem,
nec fubeft Deo ad placendum fallendumque
fimulatio. H«c filii Dei opera non de ja&an-
ti« ftudio funt profe&a: neque enim ilie, cui
innumerabilia millia millium Angeiorum fer_
viunc, adulatus eft homini. Quid enim corum
qua: noftra funt indigebat , per quern funt
univerfa qua: noftra funt? An honorem a nobis
expoftulabat, nunc & fomno ftupidis,
nunc de luxu nodium b feflis , nunc poft ri-
xas 8c c«des dierum male confciis , nunc poft
convivia ebriis , quern Archangeli, 8c Domi-
natus , 8c Principatus, & Poteftates fine fomno,
fine occupatione, fine crimine «ternis 8c
indefeflis in carlo vocibus laudant: 8c laudant,
quia ipfe invifibilis Dei imago omnes c in le
creaverit, fiecula fecerit, c«lum firmaverit,
aftra diftinxerit , terram fundayerit, abyllos
demerlerit 3 ipfe deinceps homo natus fit, mortem
vicerit, portas inferi fregerit, coheredem
fibi plebem acquifiverit, carnem in «ternita-
tis gloriam ex corruptione tranftulerit. Nihil
ergo ifte eguit a nobis, ut h«c eum apud nos
inenarrabilia 8c inintelligibilia opera tamquam
egentem laudis ornarent. Sed providens Deus
nequiti« Scftultiti« human« errorem, 8c leiens
e ó ufque infidelitatem prorupturam eile , ut
fibi de Dei rebus judicium pnefumeret, auda-
ciam noftram earum, de quibus ambigeretur ,
rerum vicit exemplis.
8. Sunt enim plures fieculi prudentes, quorum
prudentia Deo ftultitia eft, qui cum au-
diunt Deum ex Deo, verum a vero , perfe-
dum a perfedo, unum ab uno natum ellh 3 tam.
quam impoflibilia nobis prcedicantibus contra-
dicant , quibufdam fententiarum colledioni-
Humana » bus inh«rentes, cum dicunt: Nafci nihil potuit
iragene-” uno s quia omnis ex duobus nativitas eft.
racioncm 53 Jam fi ab uno natus hie filius eft, partemejus
Dci 33 qui genuit accepit: 8c fi pars, neuter ergo per-
33 redus eft 5 deeft enim ei unde deceffit : hec
” plenitudo in eo erit , qui ex portione confti-
M terit: neuter ergo perfedus eft, cum plenitu-
33 dinem luam 8c qui genuerit amittat, nec qui
33 natus eft confequatur. Hanc mundi fapientiam
reprobatur. etiam per prophetamprovidens Deus,ita dam-
Eft11.19.j4. nat, dicens : Perdarn fapientiam fapientium, &
d d intellefium prudent turn reprobabo. Item in Apo-
: faPiens3 ubi [criba 3 ubi conquißtor
hujus ficculil Nome fluit am fecit Deus prudentiam
hujus mundi l Nam quia in fapientia Dei non cog-
* Bad. Er. Sc Lipf tamincmfpicabilis. Malumus cum Par. &
noftris mff. turn confpicabilis, vel cum codice Var. baf. tarnen confpicabilis.
Sermo enim hie eft, ut fuprä promiffum crat.de cxcmplo
corporali. Unde Sc in Matth, c. 14. n. 11. dc eodem miraculo
nabes : Agitur enim in opere vifibili invifibilis molitio.
k Er- Lipf. & Par. nollium vigilatarum■ Expunximus verbnm
virilatarum au&oritate Bad. Sc tnlT. quod Eralraus videtur addi-
diue dc £10.
Dei rebus
judicandi
pruritum
recundcrcr.
A novit mundus per prudentiam Dcum 3 placuit Deo
per ftukitiampradicationis falvos facere credentes •
quoniam Judeci figna petunt 3 & Graci fapientiam
quarunt: nos autem fradicamus Chrißum crucifix
xum 3 Judais qui dem fcandalum 3 Gentibus autem
fiultitiam 3 Us autem qui fiint vocati 3 Judais at-
que Gratis Chriftum Dei virtutem & Dei fapien.
tiam: quia quod fiultum eft Dei 3fapientius eft ho-
minibus 5 & quod infimum eft Dei, fortius eft ho.
minibus.
B 9. Curam ergo humani generis habens Dei «
filius, primum, ut fibi crederetur, homo faftus *
eft : ut teftis divinarum rerum nobis eflet ex “*
noftris, perque infirmitatem carnis Deum pa.
trem nobis infirmibus 8c carnalibus pr«dicaret
voluntatem in eo Dei patris efficiens, ut dicit:
Non veni voluntatem meam facere 3fed voluntatem ]<i
ejus qui me mißt. e non quod nolit 8c file quod
faciat 3 fed obedientiam fuam fub effeclu pa.
terna: voluntatis oft end it, volens iple volunta.
C tern Patris explere. Erat autem hxc efficiends
voluntatis voluntas, cujus ipfe teftis eft dicens
Pater 3 venit hora , clarifica filium tuum 3 ut film h.
clarificet te :ßcut dedifti eipoteftatem omnis carnis. >c
ut omne quod dedifti illi 3 det ei vitam atemam.
Mate eft autem vita ceterna3 ut cognoficant te folum
Deum verum 3 & quern miftfti fefum Chriftum, £qo
te clarificavi fiiper terram 3 opere confummato quol '
dedifti mihi ut faciam. Et nunc clarifica me Pater ’
apudtcmetipjum claritatc quam habui 3prius quam
D mundus effet, apud te, Manifeftavi nomen tuum
hominibus 3 quos dedifti mihi. Verbis brevibus &
paucis omne opus officii fui 8c difpenfationis
expofuit, nihilo minus fideif veritatem adver-
stim omnem infpirationem diabolic« fraudii-
lend« communiens. Curramus ergo per fin.
gulas fermonis lui virtutes.
10. Ait : Pater 3 venit hora 3 clarifica film qj|
tuum 3 ut filius tuus clarificet te. Non diem, non r
tempus, fed horam venille dicit. In hora diei“
E portio eft. Et qu« h«c erit hora ? Nempe ilia, t
de qua in tempore paffionis difcipulos confir-
mans locutus eft, Ecce venit hora, ut filius ho.]t\
minis clarficetur. H«c ergo hora eft, in qua fe
a Patre clarificari orat, ut Patrem ipfe clari-
fleet. Sed quid eft illud ? Clarificari fe clari-
ficaturus exlpedat, 8c honorem redditurus ex-
poftulat, 8c eget hoc quod rurfum impertiet?
Et hie occurrant lophift« mundi 8c lapientes
Gr«ci«, 8c lyllogifmis fuis veritatem irretiant.
F Quomodo 8c unde 8c quid caul« fit qu«rant:
8c efim h«lerint, audiant, Quia ftulta mundi
elegit Deus s. Ergo per ftukitiam noftram in-
telligamüs inintelligibilia iapientibus mundi.
Dixerat Dominus, Pater, venit hora: horam
paffionis oftenderat 5 nam h«c fub momento
eo loquebatur .- deinde adjecit, Clarifica filium
tuum. Sed quomodo clarificandus erat Filius?
c Par. poft Lipfïum ex Erafmi marginc,pir fe cre/sverit. Mox
mff. Colb. & Carn. aftra diftrinxerit, non diftinxerit.
d Carnuc. mf. prudentiam pmdentium.
* In duobus mfl'. Rcmig. & uno Thcod.no» quod noUet: min“!
ycrè. Confer TraCt. Pfal. ijp . n. i t .
* Sola cdicio Par. fidei voluntatem.
* Carnuccnfis codex hîc addit, ut confmdat fapientes..
Namque natus ex v irg in e, à cunis 8c infantiâ A ergo infirmus eft F iliu s, vicem clarificationis
ufque ad confummatum virum venerat .- per ip le , cùm clarificandus f it , redditurus. Sed fi
fomnum , famem, fitim , laffitudinem, Iacry-
mas hominem ege rat, etiam nunc conlpuen.
dus flagellandus, crucifigendus. Quid ergo?
Nobis iölum hominem in Chrifto h«c erant
conteftatura. Sed non confundimur cruce, non
flagellis pr«damnamur, non fputis lordidamur.
Clarilicat Pater Filium. Quo modo? Tandem
non infirmus , quid poftulabat ? nemo enim
nil! hoc * quod eget poftulat. Aut numquid
infirmus eft 8c Pater ? Aut eorum qu« habet
ita profulixs e f t , ut ei clarificatio lit reddenda
per Filium ? Sed neque hie e g u it , neque file
deliderat 3 8c tarnen alteri alter c impertiet.
Ergo expoftulatio clarificationis dand« , vifu
f fig ta cruci. Deinde quid fequitur ? Sol non * ciffimque reddend«, nec Patri quid quam adi.
occidit,fedrefugit. Q u id refugiffedico? N on B m i t ,nec infirmât Filium3 fed eamdem divini-
receptus in nubem eft, fed de curfu operis de- tads oftendit in utroque virtutem, cùm 8c cla-
fecit: 8c interitumIlium cum eo reliqua mundi t--i- ' Ä | g ~ ^
elementa fenferunt : 8c ne huic facinori * ullæ
cæleftes operationes interelïent, interceffionis
hujus neceffitate quadam fui abolitione carue-
runt. Sed rerra quid fecit ? A d onus Domini
in ligno pendentis intremuic, eum qui mori-
turus erat intra fe conteftata non capere. Numquid
8c portionem luam rupes 8c faxa concerificari
fe Filius à Patre oret , 8c clarificatio-
nem Pater non dedignetur à Filio : fed h«c in
Patre 8c Filio virtutis unitatem, per viciffitudi-
nem dand« 8c f rependend« clarificationis
oftendunt.
13. Sed clarificatio hæc qu« f it , 8c ex quibus
f it, * nofeendum eft. Non ,o p in o r , demutabi-
Iis Deus eft , neque in «ternitatem cadit aut
Claritas
quam libi
dunt ? Sed rupta diffiliunt, 8c naturam fuam C vitium aut emendatio, aut profe&us aut dam- bent qu®
perdunt, cælamque ex fe arcam incontinen-
num 5 fed quod e ft, lemper e ft3 hoc enim D eo
tem condendi corporis confitentur.
eft peculiare. Quod Temper e f t , habere ali- ,
11. Quid ad hæc? Proclamât quoque centu-
quando in natura non poterit ut non f i t : quo
. rio cohortis, 8c crucis cuftos, V e rb D e i filius
modo ergo clarificabitur, quod fuo non e g e t ,
erat ifte. Creatura interceffione hujus piaculi
neque a le deficit 3 * neque quidquam fit quod
liberatur 3 firmitatem 8c virtutem faxa non re-
in fe recipiat, neque amiferitutrefumat? H « -
tinent. Qui cruci affixerant, verb D e i filium
remus, moramur. Sed intelligenti« noftr« infirmitatem
confitentur : prædicationi confentit effeâus.
Evangelifta non deferit, qui quam
Dominus d ixe ra t, Clarifica filium tuum. N on
clarificationem Patri Filius eflet redditurus
folùm nomine conteftatus eft ellè fe filium, fed D oftendit, dicens, Sicut dedifti eipoteftatem omnis foa».
8c proprietate, qua dicitur tuum. Multi enim
nos filii D e i , fed non tabs hie filius. H ie enim
8c verus 8c proprius eft filius, origine, non
adoptione 3 veritate, non nuncupation 3 nati-
vitate, non creatione. Ergo poft clarificationem
ejus , veritatem confeffio confecuta eft.
Nam verum D e i filium centurio confitetur 5
ne quis credentium ambigeret, b quod homo
perfequentium non negalfet.
carnis 3 u t omne quod dedifti illi 3 det ei v itam a ter-
nam. H a c eft autem v ita a tern a 3 u t cognofia n t te
folum verum Deum 3 & quern mififli Jefiim Chriftum
. Clarificatur ergo per Filium Pater , in
eo quod fit à nobis 5 intelligendus. Claritas
autem h«c erat , quod ab eo Filius potefta-
tem omnis carnis acceperat h caro facias ipfe,
quod vit« «ternitatem erat caducis 8c cor-
poreis 8c mortalibus redditurus. V it« autem
pi- iz. Sed forth ea clarification creditur eguifle E noftræ «terniras non operationis e ra t, fed vir.
: Filius quam orabat : 8c infirmus reperietur, dum
clarificationem potioris exfpe&at. Et quis non
Patremc potiorem confitebitur, ut ingenitum
. à genito, ut patrem à filio , ut eum qui milbrit
ab eo qui milTus f i t , ut volentem ab eo qui
obediat ? Et ipfe nobis erit teftis : Pater major
me eft. H « c ita ut funt, intelligenda funt: fed
cavendum eft, ne apud imperitos gloriam Filii
honor Patris infirmer. N e c infirmari d patitutis
effedus : cùm «ternitatis gloriam non jam
molitio nova, led lola D e i eilet cognitio lùm-
tura. Ergo non claritas D e o additur 5 neque
enim deccflerat ut adderetur: fed per Filium
clarificatur apud nos imperitos, refugas, Ibr-
didos, ‘ fine fpe mortuos, fine lege tenebro-i
los 3 8c clarificatur per id , quod ab eo Filius
poteftatem omnis carnis acceperit, vitam ei
«ternam daturus. Per hæc igitur Filii opera
turh«c ipfa clarificatio poftulata-. ad id enim F clarificatur Pater. Itaque cum omnia.Filius ac-
quod didum eft , P a te r 3 clarifica filium tuum y cepit, clarificatus a Patre eft 3 Sc contra clafequitur
8c illu d , u t filius clarificet te. N on rificatur P a te r , cum fiunt univerfa per Filium.
» V. u—lgjjj— , ills, calefies : caftig; X mlT.
b Lipf. & Par. poft Er. quod units perfequentium: nullius
iis libri au&oritatc.
c Sicuc iilxfa fide Hilvius hîc Patrem affir:
qua de re mentem fuam explicans in Pfal.
Filio potiorem,
• Eft
j Pater major Eilio, fed ut pater filio, generation e
& ficiiteiconlcntiens Achanafius Or. i'. cont. Ar. p. 365. habec:
P ater major eft Filio , non magnitudine aliqua vel tempore , fed
propter generationem ex ipfo Patre: ita Sc cxcufari poteft illud Ori-
genis T . 3. in Johan, edit. Huctii p. 70. Tertib dicitur hec lux
lux vera : qua rationt Pater veritatis Dews ampltor & major eft,
quam veritas ; pater citm fit fapientia , prefiantior eft ipfa fa-
ptentia: hac etiam rattone excellit eum qui eft lux vera , Icilicet
Chriftum. Idem efto judicium dc fimilibus aliorum Patrum fen-
1 In yulgj infirmari fe patitur. Abcft ft à mff. cujus loco
intelligere eft gloriam Filii.
e Ita ipflT. At editi, impertit.
f In vulgaris, dand a & referenda. In uno mf. Sorbon. dan da
& recipient!*. In nonnullis aliis, dand* & repetend*. Sincerior no*
bis vifa.eft Ie&io vetufti codicis Colbertini.
e In excufis hîc additur per filium, quod abeft à mff. Neque
vero in evangelicis verbis, ut cognofcant te 8cc. qu® hîc cxpli-
cantur, cxftac per filium quod neque ad (copum Hilarii perti-
net. Vulc enim cantùm , claritatem Dei nihil ei addere quo priùs
carer« : quia tunc clarificandus eft, cùm à nobis eft intelligendus,
nec quidquam ei adjicit hzc cognitio noftra.
h Ita vetus codex Colb. cui Évent ceteri, in quibus, caro autem
faHus ipfe quod. ( In yi<ft. qui ) vit* ttemitatem. At in editis, caro
enim facias ip fe vit* eternitatem.
! > Bad. Sc Er.fine fpirittt emortuos. Iu uno mf. Colb. fine fpe mo*
rituros.
F f f iij
m 1