XXXÎj P R Æ F A T I 0.
n-’i-
"sich* II. fifiim Onilta lïihmus docv.c-ïïtobjcclo fibi-crronad-TCrfii.
mbuitjut I ,0+_ Hoc in eum querelarum caput eft , quod timorem, triftitiam aliafque'ejuft
-modi affedtiones, ac prirfertim doloremin Chriftu'm neqna'quamcecidifleexiftima-
P° mti Quid autem «tori buic tam adverlum tamque ContrariU'm , quatn ut omnes
nollra affedtiones a'tque infirmitates a'Chrifto fulceptie prardicentur ?Atqui inPfal.
75.11. .4. docet Chriftum ita oratibnem temperaHe,ut qui Omnia s e c u S öi im
hominM Fassus est , omnia ficundufn hominem loquatur;<§fi quorum infirmitates
porta^it ,earum ad Deum depre<xtureloquiö.Xfifi&c& omnia ficundiim hominem
pajfus e/?,ttifi omnia quit homines pati folent ? Satpe enim apud eum particulai
ficundiim ea vis eft y ut idem fonet quod more i nec. dubium f i t , quin hie ficundiim
■ hominemperindeaccipieridum fit, ac more ceterorumhominum, Didtum ipfe fuum
num. 7, fic enucleatius exponit : Vt abfolutiffimum nobis humane humiliiatis ejfet
exemplum, omnia qvje hoMinüm sunt (fir‘ orakiit, & paffas eft. Et ex cornmmi
noftra infirmitate falutem fibi eft deprecatusd Pam ;ut nativitatem { eft naturam )
noflram cum ipfis infimitatis noftra iniiffe int eiligerem 0frais. Hinc illud eft ,■ quid efie-
rivil ffttmt ,dormivit ,lajfatus fiiit fimpiorum coitus fugit -, maftus fi/it, fififlevit, (Bft
“imX"a~ paflus, (pfi mmuus eft. An haec omnia , quae fine aliquo doloris feiifu aüt animat
ffHIMH cruciatunemoexperitur I Chriftum aliter expertum efle intellexit ? False igiturafi-
tim&c. ftruerit,omnia, qua hominum fimt paflum eum efle. Deinde fi famem , fitim, laifitu-
dinem,fktum fohus carnis dixeids, non animat efle paflionem , num etiam fnatfti-
tiam ; At verb lianc num. 8. non in came,fed in anima Chrifti pofitam fc intel-
ligere. declarat his verbis, Potentes animam ejus exquirunt, qua frequenter in Emange-
liis triftis mafia eft. ■
ioj. Neque quifquam inficias ierit,anxietatem animat efle propriam affedtionem.
Ab Hilario tarnen in Pfal. 155. n. 1. Chriftus pratdicatur ex inftmitate corporis an-
xiustSc hoc quidem, uti declarat in Pfab.141. n. 1. non ob naturalem {Verbo)quafi
pafronismetum,fied affectum hominis quemgerebatoftendens. . . let ipfenonfimulatus,
fed vcrus homo poflet intelligi. Ex quo id etiam conficitur,: verum & non fimulatum
fuifle ilium Chrifti metum, quem, ut verus& non' fimulatus"homo poflet mtellfe
a»*.«»- gQ {ufeeperit. Cur autem naturalis negetur, dicetur infra copiose. Eumdem hu-
morem. manat mentis affedtum de Chrifto plaliius affirmat inPiäl. 139. n. n.ubi cumquat-
fiflet, unde unius ejufdemque Chrifti'oratio fit cum trepidatione fimul & fecuri-
tate ; reponit , Hoc autem ab e0 did ex ratione potent, qui gerens hominis Deique natu-
ram , habeat (frr ex hominis infirmitate trepidaTtoNIS' a f f e c t u m , ex
confcientia dirvinitatis fiduciam fiecuritatis. tdis accedit illud Tradi. Pial. 54. n. 6. Et
hac quidem in eum omnia , qua no fra neeeßitatis fiunt, irruerunt; fed ab co natura fax
minute faftepta fimt,dum mortem noflram potens non mori, etiam timorem i n s e
m o r t i s ingruentem non remit. Multa hie locus continet notatm digna. Primo
enim hac dixit Hilarius ad enarranda pfalmi verba > Cor meum contmbatum eft in me,
& formido mortis cecidit faper me , timor & tremor venit faper me , qua de Chrifto
interpretari non dubitat. Deinde quafi non latis fit cordis turbationem, timorem
•ac tremorem Chrifto attribuifle; etiam generatim de eo pronuntiat, ‘Pati omnia in
fie ipfo conftitmt-, & mox, Omnibus qua infirma fiunt perfimftus-, & continuo, Z)ni<ver-
Jd qua mortis noftra fimt ac timoris pertulit. Turn attingit caufam cur omnia paflus
. fit, quod nimirum non propter fe hac pertulerit, fed uthumanafialutis facramenta
■ perficcret. Poll rationem , qua fit paflus , fic explicat, i°. ut cum difticillimum hominis
inftrmitati fit ,intra fie ipfium perturbationes mentis commotionefique cohibere, ut non
erumpant, Chriftus eas intra fe cohibuerit, aeproinde dominus earum fuerit;i°. ut
:quia divinitatis fiua non eft abolita natura , omnibus qua infirma fimt fialvd majeSlatis
faa dignitate perfuncltu fit ,• ex quo fequitur poftremo , ut univerfia qua in aflumta
carne pertulit, m Deiaflumentis perfonam inciderent potihs , quam mejjent in propria
films
P R Æ F A T I 0. . xxxiij
illius nàturâ. In quibus fummatim habetur propé tota Hilarii de paflîone Chrifti *• IIL
dodbrina , à catholica fide nihil diflbnans. ° ’ oP»V"
106. Forte adhuc de dolore Chrifti, unde major eft contrôverfia, perlpicuam Hfii1-—
exfpedlasfententiam. Habes in Pfal. 68. n, zy & perlpicuam &dilertam : Percujfius S ä “
ergo eft Dominus peccata noftra fiuficipiens fr) pro nobis dolens. & paulo poll : Hunc igi~
tur ita a Deopercujfrm perficutifiunt, faper d o n o R em vulnerum ’^ dolorem
perfiecutionis hujus addentes. Pro nobis enim ficundltm prophetam dolet. Rurlum altera
non minus evidens occurret num. 15. ubiHilarius primùmalferit, Verbiaflhmentis
naturam formæ fervilis aflumtione abôlitam non elfe ; adeo ut quod afumtum eft,
non proprietas interior f it , fed exterior acceßio. Tum hoc didlum fuum confirmât ex
verbis pfalmi, Pauper (dp dolens fum ego, frfiilus wultus tui, Deus, fiufiepit me : quæ
quidem fic enariat, P auper eft, qui ficundiim Apoftotum , dim ejfit omnium diiwes, fie
ipfium ut nos diteficeremus paupertavit : dolens est , qui ficundiim prophetam pro
nobis dolet. Sed hunc pauperem ac dolentem fidusea, qua omltus Dei eft, fiufiepit.
Paucis lubinde explicat, quomodo qui imago, vultus ac forma Dei eft , homini
fill pauperi ac dolenti,quem aflhmfit, falutem in fe impertierit. Agnofcit itaque
laudatis plalmi verbis duplicem Chrifti naturam fignificari, divinamque adeonott
defeciflè, ut humanæ falutem & glonam praftiterit,&id quidem poftquàm pam
pertatem ac dolorem experta eft. .
107. Neque hîc omittendumquod enarrans Pfal. j7. n, j. habet : Peccatorum
autem vim & dolorem fignificari memimmus in fipma ,cum dicitur, In arumnam in-
cidi, dum configitur fipina : quia ufique ad mortem humiliatus ( Chriftus ,-q de peccato
condemnavit peccatum in carne, velut ckmfipina configitur. Cfini enim in fpina dolorem
aflèrat fignificari, ôc unicum de Chrifti paflione 1 teftilnonium in hiijus rei
probationcm afferre fatis habeat; palam facit le ne quidem ambigere, quin Chri-
llus in paflione non (ine doloris ll-nfu fuerit. Certe fi Chriftum fenfit doloris expertem
; aut ad Chriftum referre'non debuit, In arumnam incidi -, dum configitur
fpina , aut fruftra eo loco commotus eft,ut peccatorum vim & dolorem in fpina
fignificari admoneret. Sed quam. a.Chrifto dolorhm non removerit,-rurfumfidem
faciunt hæe Tradt. Pf 68. n. 1. 'Unùvèrfdrum itaque. humanaram pajfionum forte per-
funBus ificundhmfrfceptas infirmitatesmoftras loquitur d o l e t ipfe quidem extra
necejfttatem & timoris pofitus.& dolorispfid his fie-tarnen qua fiufiepit-accommodons rut
qui tamis noftra homo nattes effet, & dolàrum neftrorum querelis infirmitatis preca-
tione. loqueretur. i .
i:q8. Cum tot loeis evidens-fityHilarium Chrifto claris ac.difertis Verbis attri-
builfe famem, fitim, mærorem atque Triftitiam,trepidationis alfedtum , timorem Tnia*»*
mortis, dolorem, Omnes:.déniqtie humanæ infirmitatis:affedtiones-ac pafliones: "isiibriai
.cur hæc ei negare a nonnuilisexiftimatuseftr.eur de illius'bpinione ancepsetiam- Trlait'
num ell plurimorum fententiaî.Teftis efts. Bonaventura lib. 5.7Sent. dill. 16. q. 1.
a. i. quoldam dicere, eum priorem fuam fententiam retradtaflfe , fefeque audiifife
nominatim ft? atifienfimepificopum*referre,_ft libitum illius retraSationis vidiffe perle- *Gmiici-
giffe.Hùnc poiro. retraiftationisdibrum DionyfiusPetaviuslib.rö.de Incarnfc.-y. fufpi- m“m-
eatur ipfius efle in Pfahnos Commentarium. Fateturenim, in eo ae pnsferpm Tradt.
Pfâh.68'/.multa\çire ei errori contraria :àquq alias J. maximéque libris deTrinitate,
purgarf eiim non polfe.arbitratur. Maneat interim , Hilarium- Gommentario in
-Pfalmos, quemjibris deTrinitate poftcriorem.confitemurac demönftraturi fumus,
non modo non.lènfiflè Chriftum trilliti® , metus ac doloris expertem, led huic etiam
.errpri multa contraria docuifle:: niim veto eidem opinion! atque contraria libns de
Trinitate tradiderit, nunc exquiramus. ^
I l f In libris Hilarii.de- Trinitate multa fient Chrifti indolentia contraria.
109. Inficiandumnpneft iis, qui Chrifti indolentiam ab Hilario propugnatam