acquirat , inopia pecüniæ præftet inopiam A
4 peccaci , noftrorum abfceflîo fpei communis
Jtî-c accelerata properatio ?
i. Sed Ci iftæ non func $ quæ ergo eriint
tribulationes, ob quas clametur ad Dominum i
Sunt plané & maximæ, trahentes nos in pro-
fundum peccati. Propheta enim b hominem
gradibus ad æterna lcandencem ex perfbna
fua formans, à quibus maxime malis câvere
debeat docetj his c namque, quæ confiliorum
auâoritatibus, 8c hortationum impulfibus, 8c B
blandiciarum illeçebris nos in infernum demer-
günt j cùm alius nos hortatur ad honores, alius
ptio , fomno, gulâ, luxu ad præfentem vitam
detinet, alius ad falfarum reiigionum foperfti-
tionem deducit, alius hortatur ad fchifmata,
alius ad hærefim follicitat : de quibus fcriptum
■ eft, Subvertunt mores bonos d colloquia mala.
Namque adversùs hæc omnia animi noftri im-
becilla natura eft. Circumcurfànt enim undi-
que, ac variis nos blandimentorum fuorum acu- C
leis compungunt. Ac prima ilia fpes vicæ eft, ut
irrumpentibus illis in l'ènfum noftrum vi, fraude
, dominatu, tamquam è media tribulatione
clamemus ad Dominum j ut converfio noftra
ad eum , confhchmtibus calamitatibus , totis
fidelis clamoris viribus audiatur. Jam autem
ipfe clamor ad eume noftra erit requies, 8c ipfa
converfio deprecandi maxima pars ac Ipes eft
fafotis. Et idcirco ait, Ad te Domine cùm tribu-
larer clamavi, S' exaudifii me. Iple enim foli- E)
’• tus eft precantibus dicere, Ecceadfum.
3. Et quia adeft, de his quæ confèquuntur
rogandus eft : Domine libera animam à labiis
iniquis, ù lingua dolofa. Hæc enim fola tribula-
tio juftis periculofa eft, malæ adhortationis foci
e tas , 8c peftiferi conftlii confoetudo, à qua
animus f referendus eft, 8c aures obftruendæ
' font. Diftinxit autem labia iniqua, & linguam
dolofàm. Et quidem iniquitas inverecunda eft,
palam audet, palam molitur , palam perfïcit. E
Hi font, qui abnegantes Deum, nullum huma-
nis rebus aflèrunt reliquum eflè in religione
Dei profe&um j fed folum hoc fibi bonum eflè,
quodluxui 8c corpori vivant, adimentes Deo
* Præclarus i 11c locus paulacim magis ac magis corruptus fuit.
Primo enim Eralmus pro peccati, poluir peccatorum, uc hoc voca-
bulum eum fubl’equentc noftrorum congrucrct.Tum Lipfius copiam
pro inopiam fubftituit. Tandem cùm in prima edit. Par. deeflec,
prsftet inopiam peccati ; poftremâ reftitutum eft , praftet cof iam :
peccatorum noftrorum abfçijflo Sec. Refarcitur ex Bad. & mlT Tri-
plici illo membro demonftrat Hilarius , nihil eorum quæ vulgo
timentur cimendum cfie, non mortem noftram, qua Chrifti confort
ium obtinemus ; non divitiarum jaâ^iram, qua peccati radix
amputatur ; non denique noftrorum, hoc eft, vcl a/finium vcl quo-
rumeumque juftorum ex hac vita abfceftionem, quorum abfceffio-
nc jad ici i ac proinderegni cæleftis adventus acceleratur. Hujus
regni accelerationcm orandam , adcoque op tan dam infrà docet
num. H. quo nomine beatitudinem ex corporum receptione con-
fummatam fîgnifieat, cùm difcrcè prædicct landlorum beatitudinem
ex Chrifti eonforrio ftatim poft mortem inchoari, adeo ut
mors eis lætitise eaula lit.
b Abeft hominem à Reg. & Turon. mfl".
e Hoc eft , ah iis nempe malis. Jam fuperiùs vidimus namque
pro nempe folere poni.
** Miciacenfis codex , conflit a mala.
e In mfl Turon. & R eg. nofter : quam voccmlibenter adjiccrc-
mus etiam retinendo noftra.
{ In vulgatis, refrenandus: verbum minùs Hilarianum. Habc-
mus pag. 17 6. b. Cor ab his fine dubio refers, qua humano judicio
exiftimantur utilix ; pag. 18. d. ex via hac fidei religions refer ente.
V. Trail. Pf. 113. n. 8.
curam ^ providentiâm > arbitrium ,■ poteftatem.
Horum ergo labia font iniqua. Dolofæ autem l
Iinguæ opus fallax eft, s & per fimulationem |
hoxium , quod fob religionis nomine «vertat
religionem, &: per vitæ fpem deducat in mortem.
Hæreticorum quoque ifta mendacia funt,
Prophetarum didis 8c Evangeliorum virtuti-
bus & Apoftolorum præfcriptionibus mendacio
ôccultatis, aliter omnia tradere & docere quàm
feripta font. Ab his igitur per Dei mifericor-
diam orantes liberamur : & inter illorum tribulationes
, clamantes ad Deum exaudiemur;
4. Sequitur : Quid detur tib i , S 1 qttid appo- ÿ
natur tib i ad linguam dolojam / Bene ad id quod
diéfcum eft, A d te Domine cùm tribularer clamav
i , S" exaudifii me : Domine libera animam meam
à labiis iniquis, à lingua dolofa, fobjicitur, Quid
detur tib i} & quid apponatur tib i ad linguam do-
lofam l Ut per Prophetam impleretur quod à
Domino di&um eft, Ecce adfom tibi 5 tam- ej
quam in ipfo puncto h imprecationis hæc Domini
vox refertur , E t quid detur tib i, S' quid
apponatur tib i ad linguam dolofam | Frequenter
autem interrogantis Domini*5 perfonam legi-
mus & in novo 8c in veteri Teftamento, ut c
ad Adam, Ubi es Adam ? ut ad Cain, Ubi eft £
frater tuus ? ut ad turbas cùm mulier fimbriam g
attigiflèt, Quis me tetigit ? ut ad difcipulos, J
k Quem medicunt homines filium hominis ?
* Vos autem quem me dicitis ? Non ille doceri
vult, qui ferutans corda 8c renes Deus eft, *
8c cogitationum noftrarum infpedor eft : fed
per confeflionem interrogatorum, aut pecca-
tis veniam , aut fidei honorem redditurus in-
terrogat. Denique Adam 1 confeflùs , veniar c
refervatus, 8c glorificatus in Chrifto eft : Cain ni
negans, maledi&o diaboli adæquatus eft j eft ^
enim jam à principio defignatus * homicida. +
Confeffô mulier nde.fanata eft : refpondens ^
fide Petrus claves cæli fortitus eft. Atque ita
omne fpei noftræ præmium in confeffione con-
fiftit : ut ea quæ confoqui nos pofle credidimus,
confècuturos eflè teftemur.
j. Et idcirco quædam d Propheta interro-
gationis eft fada converfio : fed fidei digna
C Unus è mlT. Vatic, cùm per fimulationis noxam. Alter, neç-
non Bad. Er. & Lipf. cùm per ßmulationem noxiam. Rctinemus
cum Par. & vetuftioribus mff. Reg. Mic. & Turon..^* per ßmulationem
noxium. Tum ex iifdem reftituimus quod fub religionis nomine
, ubi in folis edit, extat fub religionis lumine, omiflo priùs quoi.
h Editi, interpellations. Miciacenfis mf. interpretations. Veriùs
Turonenfis imprecationis. Sic num. 6. imprecetur Propheta.
1 In mf. Mic. Domini fermonem.
k Mf. Turon. quem, me dicunt homines ? Vos aatemquid dicitis f
1 Ita ferc Chryfoftomus Ser. de lapfu primi hominis.. Accipiunt,
inquit de Adam Sc Eva, veftimenta pellicea , ut qui confefß deli-
<3 um jam fuerant, veniam cultüs hu militate perciperent. Ncque aliter
Tcrtullianus, qui fuum de pxnitentia librum claudit his verbis
: Ipfe quoque slirpis humane & offenfa in Dominum primeps
Adam, exomologefi reftitutus in paradtfum fuum, psenitentiam juts
tacet. Iimno T atianum, quia prsdicabat Adam nec falutem cinfequt
pojfe, lib. de hserct. Przfcript. n. ja . hzreticis accenfec. Sic poll
Epiphanium Atiguftinus de hzref. i / . inter Encratitarum errores
memorat, quàd faluti primi hominis contradicunt. Hos acriter con-
futat Irenxus lib. J. c. 30. &c. ac poll eum plcriquc Patres, quibus .
Hilarius noßer htc apertè fufFragatur, fa vente Scriptura Sap. 1 q.
1. quzde Adam habet : Eteduxitilluma deliftofuo. VidendusPhi*
lippus bons fpei Abbas lib. cui de falute primi hominis titulus eft.
Hie obiter obfèrvamus Adam non modo veniam , (cd Sc gloriam
confecutum ab Hilario prxdicari ; uteos quibus fupra n . i. confer-
tium Chrifti mors acquirat, intclligerc fit jam in Chrifto glorificatos.
,73 Tradatus in C XIX. Pfalmum. 374
,nfecuta refponfio eft. Ad id enim quod quæ- A ftitias tuas, 8c peccata tua purgavi
•f« a
I)0'
'©mit c4” ijjonelclclblationis,
i h
\lftl l - ’4'
fitum eft s Qfff detur tib i, S' quid apponatur tibi
ad linguam dolofam / id eft , Quid tibi ad versus
falfitatem nujus prsefidii afFeratur ? refpon-
fum eft, Sagitta * potentes acuta 3 cum carbonibus
defolatoriis. Sohe enim Domini potentes font 8c
acut« fagitt« , qu« linguam dolofam valeant
configere, habentes in fe virtutem b peruren-
dx fraudulenti« atque vaftand« j de quibus in
feptimo pfalmö ait, Sagittas foas arforis ope-
8. Sagittam autem ipfom Dominum riuricu* \
patum in eödem Efaia meminimus hoc modo: (
Et pofoit me tamquam fagittam eledam , 8c 1
in pharetrafua abfeondit me, & ait, Grande <
tibi eft hoc, vocari te puerum meum. Efle ita^ <
que intelligimus etiam ' hunc utilem fagittam
8c potentem, confixis vitiorum noftrorum acu-
leis, falubri nos vulnere utilique penetrantem j
de qua fägitta fponfa illa in Canticis dixerit, <
; eft: quæ fibi utraque conveniunt. Dei B Vulnerata dileóbionis ego fum
ia
enim verbum omnem nequitiam cónfigit, 8c
omnem fenfum petulanti« convulnerat, & ip-
fum illum vehementiffimum mortis aculeum
compungit. Namque peccator ciim audiat
Deum «ternum , Deum mundi conditorem,
Deum judicem, fèfeque hominem intelligat
Deo debere quód natus fit 5 c quanto dodtri-
d x Dei telo confcientia ejus errorque ferie-
tur, cüm fe igni inexftinguibili, feparatum ut
9. Sint ergo hæ fagittæ utrumque in mo.
dum exfpedatæ, vel in poenam confcientiæ
iniquos ac dolofos configentes, vel in dile&o-
rum fibi corpof ibus peccata 8c vitia vulneran-
tes, ;Sitque vel devaftans carbo, vel purgans,
dümmodo abnegantes Deum per poenam ab-
fumat, purget autem ad perfe&am innocen-
tiam confitentes.
Sed quæ ad foperiora dida fèquens
paleas a tritico , 8c defolatum bonorum fru- C Prophet« refponfio eft ? Hen me ! quod incola-
duum confortio, cognofcat urendum ? Cujus ^ n ^ ^
dodrin« per Apoftolos reveland« in pfalmo
. altero meminit, dicens, Sagitt« parvulorum
fad« funt plag« eorum. Has potentes fagittas,
hos carbones defolationis dari fibi fidelis quif-
que orat, 8c ad linguam dolofam exfpedat ap-
poni, emendandis his qui tribulant, vel do-
drin« telo, vel metu poen«.
6. Sed& beams Job hoftem fuum quo contus
mens prolongatus eft. Bona non poffonc
k videri vere bona a nobis judicari, nifi expe--
tantur. Nam quomodo fidem judicii noftri,
nifi eorum , de quibus bene judicaverimus,
efficientiä prarftabimus ? Bonam pudicitiam
exiftimamus : qui ergo opinionis noftr« fru-
dus, nifi in ipfä pudiciti« appetitione confi-
ftet ? Bona eft innocentia : fed nifi feftinan-
tes atque exercentes earn, vere ita fontire non
Cur fagitt®
expetendz.
t !■
Geftis indi-
camus quz
fixus foerat ignorans , cruciatus corporis foi D intelligemur.1 M e n t i u m enim judicia non
[Job. Si. 4
H
8c dolores fagittas Domini eflè dixit, dicens ,
Sagittæ enim Domini in corpore meo font ,
quarum indignatio ebibit d fanguinem meum.
Et fortè has quoque ultricium pcenarum fagittas
adversùs labia iniqua 8c linguam dolofam
imprecetur Propheta , quibus confixa cum
verbis fignificanda font, fed rebus explenda.
Convenir igitur Prophetam , exfpedantem
poft fagittas Domini 8c illos carbones defolationis
lingua dolofa univerfa labia e iniqua peru-
rantur.
7. Quamquam .fint plures , qui fpiritaliter
fufeepta à fidelibus cæleftis dodrinæ præcepta E
fagittas velint exiftimari, 8c carbones f defo-
latipnis peccatorum emundationem : atque ita
accipiendum putent carbones defolationis ,
quia Dominus dixerit, Ignem veni mittere in
terram j 8c quid volo, fi jam accenfus eft ? Non
eft autem dubium,peccatorum eum ablutionem
& remiffionem attuliflè j 8 quam ignem jam
accenfum elfe dixerit, quia per eum vitiorum
omnium fiat fordiumque purgatio. A,ccommo.
beati illius regni 8c æterni temporis
gloriam, id quod exfpe&at defiderare. Et de-
fiderat plané« Neque folùm defiderat, fed
moras odit, 8c ipfam illam non * potiendi
jam defiderii tanti dolet dilationem, dicens,
Heu me ! quod incolatus meus prolongatus eft.
11. Querelam iftiufmodi à plurimis fanâis
frequenter audivimus,m de tarditate fpei fiiæ
morofam corporum diflblutionem deflentium.
Dominus in Evangeliis fois docuit accéléra-
tionem regni cæleftis orandam. Impatientem
enim caritatem eflè eorum " quæ amet convenir
: atque ideo dicioportet, quod ut dica-,
mus à Domino præcipimur, Adveniat regnum
tuum,fiat voluntas tua. Paulus beatus°inha-
bitationem corporis foi congemifcit, per inco-
Prophe
m ïfû iâ
£lis pluri-
bus concui[
sit 6
dantautemadhocilladquoddiaumadEfaiam F Iatumcarnis peregvinari fed Deo conquerens,
eft t cum per forcipem carbone comprehenfo Quo contra peregrinandum in carne feit fibi
labia ejus contada funt, h Ecce abftuli inju- effe, ut ei cum Deo fit ineolarus : fed tamen
1 Mic. hunc,
a Ita hie & infra Turon. mf. quod & poftulant fcqucntia. In
vulgaris autem potentis.
b Editi, perimende. Magis placet cum mf. Turon. perurenda,
cum ad ealeem num. 6 . legamus, tmiverfn labia iniqua perurantur.
c Apud Par.quan.io.- mendosi. Turn mf. Turon. doltrin*. telo,
fine voce Dei: non mate. Incpti autem mf. Mic. doHrina Dei
telo: rurfumquc infra, doilrina scelo.
Editi, ebibit ut fanguinem fpiritum meum: caftigantur ex mf.
Turoncnfi, fuffragante grzco , 5» o fujuss tumS> axmiti /cv <)« ajsuc.
* Vocabulum iniqua fupplevimus ex mf. Turon.
f Sic mf. Turon. Ac Mic. defolatorum. Editi veto defolatienum.
8 Editi, in qua ignem. Mf. Mic. cum ignem. Turon. quam ignem.
quibus przponendum ob primo conjcdtabamus : at hzc ledlio fine
additamenco inregra deinde vifa eft , qua peccatorum ablutionem
»gms nomine nuncupatam efle lignificatur:
• ha Turon. m l ’, quod magis refpondet grzco. At editi, Ecce
abftuli peccata tua, & iniquitates tuas purg,
* In vulgatis ut in mf. Turou.fcij/w.Przfc
quod ad Dominum referacur.
k In mf. Turon. deed videri. Hoc tamen Verbum recinendum ,
quod alienum de noftro judicio judicium denotac.
Tuion. mf. Amantium enim; neque hie audiendus.
Par. tarditatem fpei fua & morofam Sec. Editiones a liz , de
tarditate fpei fua & morofa corporum diffolutione. Mic. mf. tarditatem
fpei fua & (. pdteft pro & legi e x ) morofa corporum diffolu-
none. Scquimur Turoncnfcm.
“ In vulgatis , qui amant. Veriils mfY. qua amet, aut qua amat,
hoc eftcaritatem impatientem efle confequendorum eorum bonorum,
quxiplaamat.
0 Sic mf. Turon. uc infra n. i x. corporis iftius incolatum congemifcit,
cum quarto fcil.cafu. At vulgati, in habitatione.- cujus locutionis
etiam infra exftat excmplum. Ec mox ex quo contra, pro quo contra.