ms Je C.t Io
fanäoSpienim
dicens , nativ itatem ex Virgine doeuit:
A per naturam conftitutam nobis a Deo origi-
nis noftr* c principe , corporis atque anim*
homo nafeitur $ ita jefus Chriftus per virtu-
tem fuarn A carnis atque anima: homo ac Deus
eflet,habens in fe 6ctotum verumque quód homo
qti* oflicio ufa materno, fexus fiii naturam in
conceptu & partu hominis exfecuta eft. Et chm
ait fecundum hominem de c*lo, originemejus
ex fupervenientis in Virginem fancti Spiritus
aditu teftatus eft. Atque ita chm Sc homo eft, Sc
de c*lis eft 5 hominis hujus Sc partus a Virgine
eft, 8c conceptus ex Spiritu eft. Et h*c quiaem
Apoftolus ait.
. 18. Ipfe autem Dominus hujus nativitatis
• fu* myfterium pandens fic locutus eft, Ego fum
panis jvivus qui de calo defeendi : fi quis mandu-
caverit dc pane meo , vivet in atermm , fe pa-
nem dicens^ipfe enim corporis fui origo eft.
Ac ne Verbi virtus atque natura defecifle afe
exiftimaretur * in carnem, panem fuum rurftis
efle dixit: ut per hoc , quöd defeendens de c*-
lis panis eft, noil ex humana conceptione origo
eile corporis exiftimaretur, dum c*lefte eile
corpus oftenditur. At verb chm fuus panis eft,
aflumti per Verbum corporis eft profeilio $ fub-
jecit enim., Nifi manducaveritis carnem filii hominis
, & fanguinem ejus biberitis } non habebitis
uitam in vobis : ut quia id, quod filius hominis
eft, Sc b panis de c*lis ipfe defeendit * per
panem fuum de c*lo defeendentem, Sc per
carnem ac fanguinem filii hominis, Sc concepts
ex Spiritu fan&o, 6c nat* ex Virgine carnis
intelligatur aftiimtio.
19. Hujus igitur corporis homo Tefus Chri-
ftus & Dei filius 6c hominis eft filius, 6c ex
forma Dei fe exinaniens formam fervi accepit.
Non alius filius hominis, quam qui filius Dei
eft • neque alius in forma Dei, qudm qui in
forma fervi perfectus homo natus eft: ut ficut
eft, 8c totum verumque quod Deus eft.
20. Quamquam multi confirmand* hare*
feos fu* arte, ita aures imperitorum foleant
illudere •, ut quia 8c corpus 6c anima Ad* in
peccato fuit,e. carnem quoque Ad* atque ani.
B mam Dominus ex Virgine acceperit, neque
hominem totum ex Spiritu fan&o "Virgo con-
ceperit. Qui fi intelligerent facram’entum carnis
afllimt*, intelligerent etiam facramentum
ejuidemSc hominis filii 6c Dei filii. Quafivero
fi tanchm ex Virgine allumfiflet corpus, aflum-
fiflet quoque ex eadem 8c animam: chm f anima
omnis opus Dei fit., carnis veró generatio
Temper ex carne fit.
21. Sed volentes unigenitum Deum 3 qui in
C principio apud Deum erat Deus Verbum, non
fubftantivum Deum efle, led 8 lermonem vo-
cis emifl*, ut quod loquentibus eft fiium verbum
, hoc fit patri Deo Filius 5 argute fub-
repere voluut, ne fubfiftens Verbum Deus 6c
manens in forma Dei Chriftus homo natus
fit : ut chm hominem ilium human* potihs
origifiis caufii, quam h fpiritalis conceptionis
. facramentum, animaveric, non Deus Verbum
hominem fe ex partu Virginis efficiens exfti-
D terit, fed ‘ ut in prophetis Spiritus propheti*,
ita in Jefu Verbum Dei fuerit. 8c argiiere nos
loleant, quod Chriftum dicamus efte natum
k non noftri corporis atque anima: hominem:
chm nos Verbum carnem fadum, 1 6c fe ex
3 Excufi cum pluribus mil', in t
Sc nonnulli alii, in carnem Hie
Eutychis prxeurfores pergit rcfcl
fed ad conbrmandam nottram dc
Juculentis , qui bus perl'picuitas es
tur Verbum fe panem dicerc, nim
coaptavit & aflumfit : corpus
ut res aflunna & alfut--------|
riùs Corbeienlis
anos Apollinarii
feci He
& <d,fi propcel
condidic & allumli
r.is, quia caro ilia alluiiita
autem hxc dicat làndus
de Euchariftix facramcnti
4. & 16.
lariftix lacramento fidem
propter corpus quod fibi
illud à Vcrbo fuum dici.
s pc. : dilli
’coque Ver-;]
tu cxiftiniccur : der
perfonam cxlcftem ac divinam quxilludj
n unique carnem & fanguinem filii homi- 1
a verè de Virginis carhc nata eft. Cdm;
Doctor in oum Johannis locum,
itcrprecatum cum elle liquet ex lib.]
icrandum illud (acramenium refert,
qua eidem loco conncctuntur ; loquitur cum fcnliflc unam cam-
demque efle Chrifti carnem dc Virgine na.tam, 6c in Euchariftia à'
nobis fumcam. Totum illud confirmât & illuftrat EulcbiusEme-
fenusapud Thcodoretumad ealeem Dial. ). Dieu Deminus panem]
Dei dejcendijfe de cale: & interpretans, ( quamquam apertius dicercj
nonpopum propter my fieria Euchariftix,) hoc dicit, Caro mea eft. Caro
Tilii defeenditne de colis ? Quomodo ergo dicit, Panis Dei vivit, & I
defeendit de colis, & ( hoc dc carne fua ) interpretans ? Quoniam |
Potentia quo aftumfit, de colis defeendit, id quod habet Potentia,
garni tribuitur. Ubi vides etiam ab Eulèbio non aliam exiftimari
carnem quæ in myftcriis fumicur, & quae à Verbo in Virgine
fulccptaeft.
b id eft j etiam panis. Hoc quippe fibi vujt : ut quia id, quod |
filius hominis vocatur in his, Niji manducaveritis carnem filii j
hominis, dicicur etiam panis dc exits defeendens in illis, Ego fum
panis vivus, qui de colo defeendi. ‘1
c In aliquot m(T. principem. In tribus, princeps. Nil immptan- i
<1 Vulgati hie addunt admixiione : quod verbum abeft à niff.
Sicut proxime omnis homo , ira nunc Chriftus carnis atque animo I
homo efle dicitur contra Arianos , qui carnem fine anima ab ipfo
fufeeptam efle fcntiunt.
e pjoc} Hieronyrao telle epift. Si. ad Marcell. & Anapf. poft
Tertullianum lenlit Apollinarius, qubd quomodo corpus ex corpore, |
fie anima nafeatur ex,anima. Deeodem Nemefiuscap. i. Apolli- I
nanus put at animos ab animis gigni, ut à corporibut corpora ; pro- '
gredi enim ut propagationem primi hominis in omnes, qui ex illo genera
» lur Quibus favet Athanafius lib. dc falutari adveutu Jefu
Chrifti,qui contra Apollinarium vulgo inferibitur , ubi hxre-
ticos animam carnalem fentientes fic refellit: Si,ut veftra fert opinio
, anima cartialis eft; cur non und cum corpore & moritur & peril?
f Editi , anima hominis. Re&iiis niflf. anima omnis. ex quibus
apre jam concludere eft $ fi omnis, ergo & Chrifti. Nemo non
videc., uullam Hilario fuifle dubitationem circa originem anima,
cujus inquifitio Auguftinum tain din fatigavit.
j E Vat. baf. codex , fed fonum vocis. Mox in eodem mf. argute
■j ferpere, pro argute fubrepere ; ubi in aliis mil', antiquo feribendi
j more, fubripere. Hie hxrctici notantur , qui conantur cfliccrc,
j ne Verbi Dei fubfiftentis corporatio credatur. Hunc locum cum
! libro dc Synod, n. 4<. contuliflc juverit.
1 b hoc eft , quam conceptionis , cujus caula fit Spiritus Deus
V.cibum. Ideutidem oblervare cft,omnem hxreticorum conatum
in hoc efle, ut Chriftum divinitatis expertem efle infimient;
Hilarium autem id omnino laborare , ut quern verum ac perfe-
ftum hominem probat, verum etiam Deum efle demonftret ex
ipla conceptionis fux ratione.
‘ Huic opinioni locum inter Corinthios patuifle conqueritur
Athanafius epift. ad Epidtetum, fub cujus finem paucis cam per-
ltringit. Eamdcm in Apollinario Gregorius Nazianz. Or. ji. n. 8.
hoc anathematifmo damnat : Si quit divinitatem in eo velut in
prophetis per gratiam operatam fuiffe, non autem fecundhn effentiam
copulatam fuiffe atque copttlari dsxerit, d proftantiori afflatu vacuus
fit See. Sc in Carm. de vita fua : Dei totius particeps faila eft hominis
natura: non ut propheta vel quifpiam alius divinitus afflato-
; rum: qui non tarn Dei particeps fus t, qudm eorum quo Dei funt.
; Verum fubftantiatus fic tamquam radiis fol.
k Dccft particula neeans in duobus mlT. Colb. & uno Sorbon.
Prorfus retinenda eft. Hujus calumnix rcpellendx gratia tanto
Audio hie inculcat Hilarius, Chriftum efle perfcdlum hominem
naturd nobis fimilem , licet ex fingulari illius conceptione maxime
velic divinitatem ipfius comprobare : ficut toto hoc libro in unos
Ariauos intent us, pari fere Audio contra Sabeilium pugnat,uc
nullum ufttatx illorum calumnix locum permittat,
1 Solus codex Vat. baf. formam Dei evacuantem : miiuls
lincerc. Obiter obfervare eft, qui Chrifti vocabulumad naturam
divinam referatur. Sic paulh anti fynonyraa funt, fubfiftens Ver-
bum Dcue , Sc , manens in forma Dei Chriftus.
1049
foriba D e i evacuantem Chriftum, Sc formam
1'crvi affumentem, perfeftum Tecundùm habi-
tum conformationis humanæ, Sc noftræ fimi..
lituâinis natum hominem prædicemus : uc ■ ve.
H Dei filius verus hominis hhus natus fit,
nehue non natus ex Deo homo, neque quia
natus ex Deo homo, ideo Deus efle defi-
22;' Sed ut per fe fibi aflumfit ex Virgine
corpus, ita ex fe fibi animam aflumfit: qn*
utique numquam ab homine gignentium on-
ginibus pr*betur. Si enim conceptum carnis
nifi ex Deo Virgo non habuit j longe magis
necefle eft, anima corporis, nifi ex Deo,aliunde
non fuerit. Et chm ipfe ille filius hominis ipfe
fit qui 6cfilius Dei,b quia totus hominis hlius
totus Dei filius fit j quam ridicule pr*ter Dei
n filium, qui Verbum caro fadum eft, ahum ne-
' fcio quern tamquam prophetam Verbo Dei
animatum pr*dicabimus, chm Dominus Je-
fus Chriftus 8c hominis filius 6c Dei films fit ?
Per id vero , quod triftis eft anima fuaufque
ad mortem, 6c quod poteftatem habet anim*
fu* ponend* 6c refumend* , volunt extrinle-
cus c animam, non ex Spiritu fan&o , ut 6c
corpus ex eo conceptum eft, deputare : cum
Verbum Deus, in facramento natur* fu* manens,
A forma enim fervi eft ,-qui 8c in forma Dei eft. Et
cum hoc f natur* , illud verh difpenfationis l
fit 5 in ejufdem tarnen eft veritatis proprietate^
quod utrumque eft : ut tarn verus fit in Dei
forma,quam verus in fervi. Utverq aflumfif-
fe formam fervi non aliud eft, quam hominem
natum efle j ita in forma Dei efle non aliud eft,
quam Deum efle.. ünum tarnen eumdemque,
non Dei defedione , fed hominis aflumtione,
profitentes 8c in forma Dei per naturam divi-
B nam, 6c in forma fervi ex conceptione Spiritus
homo natus fit. Natus autem eft, non
ut eflet alius atque alius: fed ut ante hominem
' Deus fufeipiens hominem homo 8c Deus
poflet’intelligi. Nam quo modojefus Chriftus
Dei filius natus ex Maria eft, nifi quod Verbum
caro fadum eft:fcilicet quod filius Dei,
aim in forma Dei eflet, formam fervi accepit?
Accepifle autem formam fervi eum, qui eilec
in Dei forma,de contrariis c comparatur:ut
quanta veritas eft manere in Dei forma tanta
veritas fit accepifle formam fervi. Ad proprietatem
enim natur* intelligendam ,fignihcatione
verbi ad id communis impeliimur. In
fandi fecundhm habitum hominis 1 re-
pertum fuifle. Itaque chmjcfus Chriftus Sc
natus , 6c pafliis, 6c mortuus,6c fepultus fitj
8 6c refurrexit. Non poteft in his lacramen- s
torum diverfitatibus ita ab fe dividuus efle,
ne Chriftus fit : cum non alius Chriftus,
quam qui in forma Dei erat I formam fervi
acceperit j neque alius , quam qui natus
eft , mortuus fit j neque alius , quam qui
Q eft mortuus, refurrexerit 5 neque alius, quam
** qui refurrexit, fit in c*lis ■, in c*lis autem
non alius fit , quam qui defeendit antö de
' c*lis.
ix. Homo itaque Jefus Chriftus umge- chriftus
nitus Deus., per carnem & Verbum ut ho-
minis filius ita'8c Dei filius , hominem ve- nUm&<io-
rum fecundhm fimilitudinem noftri hominis, lo“-
non deficiens a fe Deo, fumfit : * in quo , »
quamvis aut idus incideret, aut vulnus de-
D feenderet , aut nodi concurrerent , aut fuf—
penfio elevaret, afferrent quidem h*c impe-
tum paflionis, non tarnen dolorem paflionis in-
ferrent : ut telum aliquod aut aquam perfo-
rans, aut ignem compungens, aut aera vul-
nerans , omnes quidem has pafliones natur*
fu* infert, ut foret, ut compungat, ut vulne-
ret 3 fed naturam fuam in h*c paflio illata non
retinet, dum in natura non eft vel aquam fo-
rari, vel pungi ignem , vel acrem vulnerari,
» Editi, ut verus. Majorc quadam cncrgia mff.
natus f i t , qui verc filius Dei eft. Tota ilia gradatio fic
plicatiSs eipoui : uc Dei filius ex Virgine verus homum films
vcrè natus fit; ita autem ex Virgine hominis films natus lit , m
nan nifi ex Deo homo fit > ac demum ex Deo, lioc eft. c m
Deus effet, ita natus fit homo, ut Deus efTc non del“ ■
b Iciliccc , ut per eumdern totum hominem fimul ac ueum
homo in teccatum laplus reft »gat nr ac reformetur , inquit adver
sus Apollinarium Gregorius Nazianz. Or. yx. n. ƒ. De verbo totus
vide annotata pag. 41. not. a. - 1;
« hoc eft . neque a Verbo conditam , fed a cia “ h' nl “ f
externapropairatam, ut diftum eft n. to. neque e.dcm Verbo in
trinlccè & in unitatem perfonx conjundtam Eoldem qu.ppc hx-
rcticos perfonas in Chrifto divififlc , & humilcs Chrifti voces hu
manx.Sivinx autem gloriofos titulos tribuiflc, teftiseft laudatus
Gregorius Nazianz. prxfcrtim fub finem Or. ƒ*■ • .
d Parciculam (J. in vnigaiis omiflim H H S h S !
aacurarum confnfio M Ü I Rntfam
Apollinarium
q ttdem non hominem ,fed Deum Sec. tn fine a . «.: m
* atque adco dux ill* natur* contran* P°^conJu"“ ' ^
perfeverant inconfuf*. Sic Gregorius Nazianz. T
cabulo humanam naturam, divinam vero fpiritas n J
Ians ait; Progrelfut autem Deus cum ajfumta
( nunc diccremus unus eft) ex duobus tn(ejvfa ’ ) aittrum
mirum & Spiritu, quorum alterum dettatem dedit, (‘Ö* »)
r?Vat<8ba6(;'mf. cum quibufdam aliis,naturale; minus con-
cinnè. Ex hoc loco, iiccnon cx num. 6 4. 65. & aliis P1*"“"1 c|\>
uti jam obfervavimus, Hilario quotics de Chrifto lcrmo eit, »a-
•t vocabulum temper ad divinitatem rercrri. JUf° *
■ i l’lal. Bm. tfi. ƒ»* ..4.li.M ‘ ilr“mU f.îc reddir il
pfal. 68. n. z;. Neque firme fervilis dftumtio tamquam genuine
originis natura eft ; cum id quod affumtum eft, non ptopjtetas tn-
■ fed M W im Sic Cyrillus >1. H Johan .naturam
uuu.anam ad Verbi unitionem < r n o n <Pvoixys adlcendme
docct, quod ex f t & fuapte conditione non habet hoc, ut cum Deo
mum fit. At cautè omnino Hilarius fubindc dernpnftrat, afliim-
tam fervi formam nihilo minùs propriam Chrifti efle, quam
iPlr ^ f°uT*S «jirm-enr. &incelos adfcendcrit, non poteft 8cc.
Simplicms ac vermsmff. & ( pro etiam) refurrexit : hoc eft, fi
mihi objicitis Chrifti in nativitare. paflionc &c. mfirmitatcm -,
evo opponam cjufdcm in refurreftione glonam. Pergit H. arms
viam prxcludcrc errori hxreticorum , quorum lmitatorcs Apol-
linarift* Chriftos duos induccntcs apud Gregorium Naz. Or. yz.
verba illa.Anguore ajfeüuseft ,& cruet aflixus ac fepultus, extern*
integuments effe affrZnt; hoc autem, Confid,t,& refurrexit, atque
adfeendit ,interni thefaurt. I , HWÜ
k Ita mfl". At editi, qui refurrexertt. adfeendent tn celos, tn colot
autem. Ex hoc loco aliifquc fimilibus in generali prxtar. §. 4 -
oftendimus, Hilarium longé abfuiffc ut divmitaicm Chrifti a corpore
umquam Ctparatam fonritet: S. emm ante mortem ftcelT.t,
alius diccndus eft natus, aliiis mortuus , al.us m ctc^.
1 Er. Lipf. & Par. in quern : diflidenttbus Bad. & mil. quos
inter Corbeienlis ab antiqua manu ad margmem Habet, Cautè
leie. Ad cautelam fecolendum contra quos haftenus difputant
Doftor catholicus : cujus verba omnia ad idexigenda funt, quod
ab Apollinario aflcrcum elfe conqueritur Gregorius Naz.ad Nc£ta-
rium Or * 6. Ipfum unigenitum Deum omnium, judicem, vito au-
Borem, mortis exftinBorem, mortalem effe docet, preprtaque fua dt-
vtnitate pnffum effe, atque in triduana tUa corporis morte divinitatem
quoque fimul cum corpore mortuam fuiffe, f cJ ue r^ P*,r‘*
opera d morte ad yitam revocatam : maximè cum Hilarius fuprà
l num. 9. contra errori» hujufmodi affcrtorcs toto hoc libto agenr
I dum fibi proponat.