ceterum jetas tenera gravis
I per virtutis incrementa non
- eloquia, tun : ut non* peccem tibi. Bene-A xgrè ferait: c
dichts es Domine : dace me juflificntiones ?ner's ' ( ' 1 ■ fentit. ^S°ejd,e ifurlc1e0p 1to i■ n j•uventute onere quid
tuns. In labiis mets pronuntiabo omnia. faciec Scdebit, inquit, fingulariter 6e tace- mi,
judicia, ons tui. In ma teflimoniorum tuo- bit. R u n 5 ifte eft, cum quo perfsâio ti. e»j
rum deleciatus firn , Jicnt in omnibus divi- moris Dei per annorum augmenta concreïcat $HI
- tiis. In mandatis tuis * me exenebo, & B H fingularis fedeTiit , lâfcivos ado-
■ , , . , n-n • •/ lelcentiæ coetus derelinquens, Sc ab ïplo le.
>- conjiderabo vins tuas, In juflificatlombus num nuper credentium confefTu remotus; ' quia |
tuis meditabor *. ei non competit dicere , Deli&a juventutis
B meæ Domine ne memineris. Silebit etiam, Gut
i. T N fecunda confequentium o&o verfuum congruam fidei Sc juventuti exiftimans taci.
1 littera ipfe fibi Propheta bis quibus re-
fponfiiriis fit propofiiit, dicens, a In quo
commit adolefcens viam fuam S Hæc ex proponents
perfbna diéta funt. Dehinc nunc tam-
quam refpondentis confeflio ïubditur, In cujio-
diendo fermones tuos. Contuendum autem eft,
fecundum eum quem in exordio habuimus
fermonem, veraatque perfe&a timoris Dei inturnitatem
; non tumultibus. negotiorum fæ-
cularium admixtus , fed per modeftiam ta.
cens, fola s divina facramentorum cognitione
occupatus, Sc fermones Dei tacita rerum at-
que operum obfervatione cuftodiens.
3. Redit deinde ad perfbnam fuam Prophe. An
ta, ut id, quod fuperiùs dixerat, fignificaffe ^
de fe nofceretur, dicens, In toto corde meo ex- ma
ftituta fub his elementis litteranim contineri, C quijrvi te:ne repellasme. à mandatis tuis. Com-
Moribus
bonis prse-
ftat apuei
.quibus quafi ad ufum confeflionis Dei per ipfa
infantis rudimenta formamur. Ergo intelli-
gendus eft Propheta non otiose locutus efle,
In quo corrigit adolefcens viam (iiam ? b Omnem
quidem cetatem optabile eft ex his corporis
fui vitiis ad innocenciat ftudium transferri:
quia Sc fera lic&t emendatio utilis fit oblivio-
ne vitiorum. Sed placiturum Deo virum Pro-
pheta c conformans, non exfpedbat poft lonpetere
bonitati Dei non videtur, ut à man.
datis fins quemquam repellat : fed fermonum
adje&io Sc virtus verborum, quæ ex perfe&a
cæleftis do&rinæ ratione difpofita eft, nihil
dubium, nihil contrarium in fe habet. Qui
ergo, fecundum prophetam, mavult peccato- £«
rum pænitentiam, quàm mortem, numquid l,‘
exiftimandus eft à mandatis fuis quemquam
repellere ? Procul fit iftud exiftimare. Sed
gam ac diuturnam criminum confuetudinem D neque hoe nunc Propheta fentit, maxime
doctrina Dei Sc preceptis timoris inftitui : qui in toto corde Deum perquifierit.
fed rüdes d peccatis annos, 8c statem adhuc
criminum nefeiam, vult non modo ftudiis ali-
quando innocentia:, fed etiam ipfa adolefcen-
tia: confuetudine imbui. D i f f i c i l e eft
enim ab ufitatis definere, difficile eft a fami-
liaribus abftrahi, magnum in fe confiietudo
habet vinculum : Sc idcirco optimus ille fuerit
cultor, quem non modö delidtorum remiffio
4. Sed abfolutib difficultatum in his ipfis Qü?
requirenda eft , e quibus videtur exfiftere, ^
Propheta enim quid fenferit , in promtu eft
nofeere. Legimus feriptum in Jeremia, Ma-
ledidtus qui facit opera Domini negligenter.
Legimus 8c in Evangeliis feriptum , Omni ||
enim habend dabitur, 8c abunaabit : 8c qui2,1
non habet, etiam quod habet auferetur ab «
fine crimine conftituerit, fed ipfa ilia præfti- E eo. Ergo habens abundabit j b non habens
. _ ---- .•------ :-------------- vcrö ipfo illo quod habet indigebit. Propheta
non eft obnoxius maledi&ionis conditioni j
quia non negligenter opera Dei egit, eum
toto corde perquirens. Deinde confidenter
petit , ne d mandatis Dei repellatur 5 quia
eum toto corde perquirat. Secundùm Evan-
gelia enim habend dabitur, 8c ei qui non habet
etiam quod habet auferetur. Deus igitur
nonauferet nifi non habend, fècundùmquod
tent vitiorum ignoratio innocentem.
2. Novit Jeremias propheta xtatis hujus
beatitudinem, dicens, Bonum , inquit, eft ju-
• veni viro, cum auferet jugum grave in ju-
• ventute fua : fedebit fingulariter, 8c tacebit.
Non exfpectat frigefeentes fenedute annos ,
nee emortuam jam per *etatem vitiorum confuetudinem.
Vult longi preelii militem : vult
eum Chrifti fervum, quem ne ipfa quidem
præteritorum criminum recordatio polluât. F neque repellet nifi negligentem. Adeo autem
Nam in his, qui jam provectioris artatis cre-
-diderunt , ineft quidem per donum grati«e
prxteritorum indulgentia 5 fed non abeft per
confcienti^ naturam geftorum recordatio.
» Bonum, inquit, juvenid auferre jugum grave.
O nus iftud e rudes ad obediendum anni
* Mff. Reg. & Albin. fuperioruiu loco nil pr* (c ferunc aliud
quam, Tinit littera I. Incifit Beth Itttcra I I. turn prolcquuntur ,
In quo corrigit adolefeentior viam fuam. Hoc &c.
b In vulgaris, omni quidem t ‘a ti; mox apud Bad. 6c Er. fera
fcilicet; turn apud Par. emmdatio: refragancibus mff.
* In. duobus mff. confirmans.
d Vuloati hie ferre, fuperius aueem citm fert; ubi cx mff. refti-
tuimus cicmauferet, ut hip, auferre. Dcinde in codice Mic. jugum
gratia: mendose. Abeft autem vox grave a giarco & latino ccxcu,
nec legit Ambroiiutin Pfal. n 8. Seem. a. n. x.
bonitate plenus eft, ut habentem abundan-
tiä 1 muneretur : adeo verö non vult quem- 1
quam non habere, ut non habenti ipfum quod
habet adimat.
5. Neminem igitur nifi obnitentem repel- Qs?
lit, neminem nifi negligentem rejicit. JHUnc fc
* Editi , maturi ad obediendum. Mf. Mic. rudi. Vatic, crudi.
Verids Reg. & Albin. rudes.
f Bad & Er. quia competit fe non dicere .- Lipf. Be Par. quit
comperit fe non dicere.- caftigant mff.
5 Unus £ mil. Vatic, divinorum.
h Hsec verba, »0» habens verb iffo illo quod habet indigebit, ab-
funt a mff. ut & apud Hincmarum , qui in lib. dc prxdeft-
cap. x$. hunc Hilarii locum cum cjuidem laude invexit.
1 In duobus mff. muneret.
253 Tra£l. in C X V I I I . Pfal. Littéral! 254
e n im P r o p h e t a p r a j tu l i t c a u f a m , c u r f e n o n A f è r m o , q u o d i c i t , I n la b its meis profiuntiavi ir. ij .
m s# ia DçfcuxdaJrcve
IjrJpiacu-
Juraeli
ZWH 1-
repelli à mandatis Dei precaretur, quia non
ex parte, neque per defidiam Deum, fed toto
corde quæfifièt: per quod intelligimus eum à
mandatis repelli, qui per multam incuriam
fuerit indignus admitti : 8c extra inhibentis
invidiam eft, quod de culpa proficifcitur non
merentis.
6. Tertius ifte fecundæ litteræ verfus eft :
In corde meo abfeondi eloquia tua, ut non pecca■
omnia judicia oris tui. Quanta rerum,c 8c nun-
cupationum differentia eft. Primüm a juven-
tute mandata Dei cuftodiuntur, dehint Deus
toto corde inquiritur, turn Dei eloquia occu-
luntur , 8c juftificationes difei defiderantur ,
nunc judicia pr^dicantur. Sed Propheta forte
exiftimabitur a fe excidiffe, 8c vel fuorum,
vel alienorum di&orum immemor fui fie. In
hoc enim pfalmorum libro legimus , Judicia
rem tibi. Meminimus fimile huic ditto legi fo- B tua ficut abyflus multä. Paulus Apoftolus ait,
1ère ubi dicitur, Myfterium régis bonum eft
abfeondere. Meminimus 8c Paulum ad Co-
rinthios adhuc in fide parvulos a feribentem,
quædam Dei eloquia occuluiffe, cùm dicit,
Latte vos potavi, non cibo j nondum enim
poteratis, fed neque adhuc poteftis. Legimus
8c in Evangelio in agro uberi atque fecundo
repertum thefaurum, eumdemque emto agro
occultari. Novimus neque margaritas ante
Pfal. i j . 7.
Infcrutabilia funt judicia Dei 5* 8c rurfum
d propheta : Magna enim funt judicia tua, 8c j
inenarrabilia : 8c quomodo audebit Propheta
dicere, In labiis meis pronuntiavi omnia judicia
oris tui i Sed nihil neque contra fe, neque
contra alium ejufdem fpiritus Propheta nunc
elocutus eft. Non enim ait, In labijFrneis
pronuntiavi omnia judicia tua 5 fed ait, Omnia
judicia oris tui : fciens nönnullam differentiam
porcos projiciendas effe, neque fanttum cani- C effe judiciorum Dei, 8c judiciorum oris Dei.
bus dare oportere. Ergo intelligimus quædam
nos cordis noftri fecreto continere, quæ di-
vulgata inexpiabilis peccati culpam compara-
bunr. Ita enim dixit : In cordé meo abfeondi
eloquia tua} ut non peccarem tibi : quia cùm
cetera peccata fecundùm differentias rerum
aut in nos ipfos aut in alios b exfererentur}
tamen turn fierent in Deum propria, cùm
quæ occultorum cordium e fient condenda fe.
Numquid cbm ait, judicia tua ficut abyfTus
multa j dixit, Judica oris tui ficut abyflus mul-
ta ? Nunc autem ait, Indicia oris tui amuntiavu
Ea ergo, qua: cognita efle per prophetas vel
ex Dei verbis judicia effe potuerunt, e Sc Propheta
non tacuit: qua: idcirco prasdicata ftmt,
ut dbcerentur.
5). Poft judiciorum autem oris Dei pu-
blicam 8c conftantem pr^dicationem id fetioaum
fcicnti.1 eft
Lcimuiuis.
creto, h*c in profanæ cognicionis feientiam Dquitur : In via tejtimmimm trnmrn lélétiatus
proderentur. Jitm, ficut in omnibus divitiis. Non timet Pro-
7.„Contuendus^autem eft in quarto hoc, qui pheta vit* fax teftes fed in his deledatur:
confequitur, verfii ordo dodxinæ. Primus ver-
fus de cuftodiendis ab adolefcenre mandatis
Dei conftitit : fequens, quia in toto corde
Deum exquifierit, ne à mandatis Dei repellatur
: dehinc quôd facramenta abfeonfa fapien-
tiæ 8c occulta Dei myfteria mentis fiiæ fecre.
8c ei confcientia fpeefcantium fe 8c contuen-
tium jucunda eft. Trepidat enim ad omnem
interceffionem, pollute confcienti« metus :
ceterum ubi conftans innocentis vitx fiducia
eft, plurium>teftium-interventio grata eft. Sed
non de communis confuetudine gaudii jucunto
continuerit. Quarto nunc id deprecatur dus Propheta eft: deledatur enim fcut in divitiis
ut iuftificationes fuas eidem oftendat : 8c de_ F. omni f u t ; f n n n r a n f n m i n r liv ir iic (e*A inn
precatur confeflionis honore prxlato, dicens,
omnibus. Sunt opes in auro, funt in argen-
BenediHus es Domine: doce me jufiificationes tuas.
to, funt in pecuniis, funt in veftibus, funt in
De juftificationibus nonnulla aliqua anteriori
domibus, funt in agris j eorumque aut viti-
• fermone * complexi fumus, 8c fuperfluum eft
bus, aut oleis, aut frugibus : fed Domini propheta
eadem frequenter iterare. Maximus igitur ac
doctrinarum fruge perfedus eft, 8C «legis
prxcipuus labor eft, hanc juftificationum Dei
ac prophetalium inmtutionum facultati-
feientiam confequi, 8c humans naturs infir-
mitas difficulter tot tantarumque rerum cog-
nitionem confequitur : atque ob id ut doceatiis
bus dives' eft : 8c anteriore licet tempore,
non tamen evangelicorum 8c apoftolicorum
prarceptorum ignarus eft. Novit enim 8c has
Opibus
ritalibus
gauderPropheta.
tur orat, quia divinx bonitacis munus eft, p divicias Paulus ad Corinthios Ioquens, Gra.
animi humani impericiam ad congruam atque tias ago Deo meo Temper pro vo,bis h fuper
unicuique generi competentem oificiorum gratiam Dei, qua: data eft vobis in Chrffto
obfervantiam temperare. Jefu : quoniam in omnibus ditati eftis in ipfo,
s. Succedit deinde etiam de judiciis Dei in omni verbo 6c in omni feientia. In his ergo
* Verbum feribentem hue revocamus ex mff.
Editi & nuncupatuum. Unus mf. enuncupatarum. Ccteri,
ionum : ante quod fubinrclligitur tanta.
Sapicntiam tamquam prophet* Opus fpe&ari. Sic m m m 1 M J, mmm
cd ante Hilarium Cyprianus ad ealeem libri de mortalit.
cumdem libr_..™. citavit & Salomonis nomine , & ut eloquium
Spiritus-fanfti.
c In vülgatis'
■ P o r t o A m b ro fiu s
tà. Magis. placet cur
qui etiam iu ceteris c
conlentit, hoc judiciorum Dei fie judicior
I mff. & , quafi ,
im Hilario paifim
i oris Dei dilcri*
men apertiùs explicans, Pojfumtts, inquit Ser. a. n . îo . in hunc
Pfal. judicia Dei afiimare, qua occulta nobis non patefecerit ; judicia
autem oris ejus, qua annuntiaverit & per os frophetarum locutus
efi. Os enim Dei propheta intelligitur See.
{ Hîc fubjiciunt mff. Reg. fit Albin. Sunt opes in auro, aliis
omifiis.
8 In duobus mff. legalium : deinde in omnibus, (4 prophetalium,
non Qn prophetarum, ut in vulgatis. In eadem verba Ambrofius .
DtleHabatur ergo David in omnibus divitiis cognitionis , feientia,
fapientia, & in otrni acht bonorum operum.
h Bad. Er. Lipf. 8c poftrema editio Par. per gratiam Dei ; re-
nitentibus mff. quorum duo fubjiciunt, quit data eft mihi in vobis,