Juffi inter
calami täte;
fiducia.
b
Mala ut
ordinct
Deus.
d
p e r d u i Ji
propoficus 'änte öcülos , neque ab impiis co- A perdifi funt i vitæ auftorem morte damnan-
* . * i ■ • . .ï. :. ____Mr f noniiia Tlt-nrrvin gitatus, ad inimicos mala ipfa convertit : ut vprif3fp npr nnprnm
dum Deum non cogitant, jufti animam quæ-
rendo, 6c adversùm eum infürgendo, adjutö
eo atquè fufeepto, a eum, quern inter iniqui-
tatum opera non cogitabant, ultorem mali*-
tiæ jpfius retributione fentirent,
i o . H a B E a T itaque hanc innocêns reli*.
! crio fiduciaire, ut inter humanas infectationes
6c animæ pericula adjutorem fibi Deum eflè
neque Deijm in veritate per operum f
jnagnificentiam cogitantes. Hos igitur aifper-
dit Dei veritas, cùm ad refumendam gloriæ
paternæ majeftatem refurgense abfolutæ in §
ie divinitatis probaverit veritatem.
i l . Quód autem 6c in crucem adum uni- d«paj,
genitum Dei filium , 6c morte damnatum
eum, qui nativitate, quæ fibi ex æterno pa- «n!t'^
tre eft naturalis , h æternus fit, frequenter, t
non ambigat i 6c fi quando injuftæ mortis vis B immo Temper prædicamus > non ex naturæ ne.
m ° ’ 1 ■ 1 ceffitate potiùs, quàm ex facramento humanæ
falutis paflloni füiflè 1 fubditum, 6c vo-
luiflè fe magis paflioni fubjici, quàm coa&um.
Et quamquam paflio ilia non merit conditions
6c generis , quia indemutabilem Dei natu-
ram nulla vis injuriofæ perturbationis offen-
deret : tamen fufeepta voluntariè eft , officio
quidem ipfa fàtisfadura poenali , non tamen
afferatur, excedentem habitaculo corporis ani.
mam feiat in b Dei fufeeptione requiefeere.
Habeat ultionis quoque certiflimam fecurita-
tem, cùm mala omnia in eos qui inférant
revertantur. Non poteft iniquitatis argui
Deus j nec perfedæ bonitati , malignæ voluntatis
inftindus ac motus admixtus eft.
Mal a enim non malevolus excitât , fed
ultor retorquet : neque ea ' ex malitia fua
enim irç omnes funt, c ad ultionum minifte-
ria, mala ifta cum lege vivendi, jufti d id
judicii fevera æquitate modérante. Sed hæc
6c aver fa à juftis funt lege juftitiæ, 6c con-
vertuntur in iniquos æquitate judicii. Utrum-
que juftum , ut 6c juftis ad metum promta
fint e nec admixta, quia jufti funt j& in inju-
ftos ad poenam fint convertenda, quia meriti
funt î nec juftis admixta cùm promta fint,
nec injuftis defutura quia promta funt.
ii. Dehinc rurfum fit ad perfonam Dei,
ad quem primùm deprecatio erat coepta, con-
verfio : In veritate tua difperde iîlos. Veritas
mendacium confutat, 6c perimitur falfitas veritate.
__ __ __ _poenæ fenfu læfura patientem : non quôd ilia
âffert, ?edin mérita noftra convertit. StatutaC fædendi non habuerit j>ro ipfa paffiôhis qua.
Omnem autem fuperiorem orationem
eflè ejus hominis\ in quo fîlius Dei natus eft,
docuimus, etiam hoc quoque nunc à Deo pâtre
deprecantis , ut inimicos fuos in veritate
difperdat. Et quæ fit veritas, nonambigitur5
litate naturam $ fed quod dolbrem divinitatis
natura non fentit. Pafliis ergo eft Deus $ quia
fe fubjecit voluntarius paffioni : fed ftuci-
piens k naturales ingruentium infe paflionum 1
( quibus dolorem patientibüs necefle eft in-
ferri) virtutes, ipfe tamen a nature fua: vir-
tute non excidit ut doleret.
13. Sequitur enim : Voluntarie facrificabo tibi. f-jj
Legis facrificia , qua: in holocauftomatis & chtifi
D oblatiombus hircorum atque taurorum funt, jJJj
non ‘ habent in fe voluntatis profeflionem : no*«
quia maledicti fententia legem fit decreta
violantibus. Quifquis enim a facrificio defti- Dm.-.
tiflet, ipfe obnoxium fe efficiebat cfle male- 16
difto. Necefle ergo erat cffici quod fiebat:
quia facrificii ncgligentiam maledicti non ad-
mittebat adjedio. A quo maledicto nos Do-
minus nofter Jefus Chriftus exemit, Apoftolo g*i. J
dicente , Chriftus nos redemit de maledi&o “
nempe ille ipfe qui dixit, Ego fum vita^ via," E legis, fadus pro nobis ipfe maledidum , quia «
•_ • • • feriptum eft , Maledidus omnis qui 1 pendet
in ligno. Maledidomm fe ergo obtulit morti, «
ut maledidum legis diflolveret, hoftiam fe
ipfe Deo patri voluntarie offerendo : ut per
hoftiam voluntariam maledidum , quod ob
hoftije ncceflaria: 6c intermiffe reatum erat
veritas. Difperduntur ergo in veritate inimi-
c i, cùm falfis teftibus damnationem Chrifto
comparantes , refurrexifle eum à mortuis au-
diunt , & in Dei veritate gloriam fuam re-
fiimfifle cognofcunt. Nam poftea ob poenam
Dei in crucem adi, fame 6c bello abfumti ac
1 In vulgatis, to. Concinniüs in mlT. turn, fcil. ultorem. Deinde ,
in Mic. malitia. ex malitia iffius retributione: non fp.crnenda leiftio. j
b Cum hie rcfpiciacur illud pfalmi, Dominus fufeeptor, eft Sic.
legendum videtur Domini, non Dei. Q.uod & magis congrueren
follcmni Hilarii doftrinac, qua vult juftos poft mortem i Domino
fufeipi , uc poft omnium refurreeftionem tradantur Deo. Attamen
in P(al. 1. 11. 9. paradifum, quo latronem aliofquc juftos admit-
tic > litum cfle docec in pojfcffione regni Dei.
c Excufl, adiilationum minifteria: emendantur ex Regio codice.
Quid deinde fibi vult, cum lege vivendil An quod quemadmo-
dum Deus mortem ac mala malis , ita vicam ac prjemia bonis
decernat ? Qua de re fufius agirur in Pfal. i . n. i f . Sed dc lege
moriendi Sc dc lege vivendi expreflius difleritur in Plal. /i. n. 18.
d Voculam id hue revocamus ex Bad. & Regio codice. Turn
■ yulgati excepto 'PüT. fecura aquitate moderantur: corruptè. At in
■ uno codice Vatic, jufti in judiciis fevera aquitate moderantes.
e Reg. mf. hac admixta: mendosè. Mox in vulgatis, & injuftis,
non & in injuftos. Qufrm utiliter ob oculos juftorum pceux
ftatuantur, habes in Plal. i . n. 36. Sc 37.
f Vatic. & Mic. mlT. Dei in eo veritatem.
t Sic mfl- Editi vero, abfolutamh
In vulgatis, nafuralis & aternus f i t pertuibatè. Mitidior eft
leiftio mff.
‘ Ita Regius codex. In aliis autem , fubditus fuijfe intiUigettdjts
eft , & voluijfe 8cc. gloflema. Commodius poft quid autem,
lubaudias fpeitat : puta, §jubd autem fpettat & in crucem aiium
Scc. frequenter, immo femper pradicamus eum, qui aternus fit na-
tivitatc, qua Scc. non ex natura necejjitate 8c c.
k Regius codex , naturam. Tum editi excepto Par. incon-
gruentium. Mox ctiam Par. neceffte eft eas infer/i virtutes. Expun-
ximus eas Regii mf. auftoritate. Vcrborum illorum, ad quz, ut Sc
adfuperiora, Hilarius fuam de Chrifti paflione lententiam exi-
gendam efle przmonet, hic nativus ordo; fufeipiens naturales ingruentium
in f t pajfionum virtutes , quibus ( leu , per quas)
neceffe eft inferri dolorem patientibüs , ubi doloris capax natura
cum ea conjungitur quz paflionem in 1c cxcipit; ipfe tarnen Cc-
cundüm divinitatem, licet carni conjunftus in quam paflio ca-
dat, d natura fqa virtute non txcidit ut doleret. Ratio proximi
antd fubjicitur : non quod illa ( paflio} ladendi non habuerit pro
ipfa pafftonis qualitate naturam, fed quid dolorem divinitatis natura
non fentit. Huc poflent afferri fimilitudines üb. 1 o . de T rin. num.
relatz dc telo in aquam aut ignemaut aerem vibrato, cui cdm
natum fit pungere, forare, vulnerare , modö in cam naturam, in
quam hujufmodi affipftioncs cadant, immittatur; nihil horum
przftat in aquam, ignem aut aetem j ut potc naturz in quam
paflio quidem cadat, (cd non vulnus &c.
1 In vulemspependit. Ex Regio codice, in quo ptndit, repq-
nimus pendet juxta (herum textum.
10 1
additum , fblveretur. Cujus facrificii’ alio loco1
. y. riieminit in pfalmis : Hoftiam 6c oblationem
noluifti , perfecifti autem mihi corpus \ Deo
patri legis facrificia refpuenri , hoftiam pla.
centcm fufeepti corporis offerendo. Cujus
’■l7- oblationis beatus Apoftolus ita meminit: Hoc
enim fecit (emel fe ipfum ofFerens hoftiam'
Deo } omnem humani generis falutem obla-
tione fanftce hujus 6c perfedar höfti« redem-
turus.
ns * 14. Ob quse omnia ita gefta, laudem Deo paftiila
refert: Confitebor nomini tuo Domine ^quoniam
.nula- bonum eß >* quoniam ex'omni tribulation* eripuifti
a me. a Reddit fingulis propofitionibus proprias
äbfblution’es. Nam in exordio dixerat, In famine
tuo ßtlvifica me. Poft precum vero facis-
fadionem , congruamb graculationis efleopor-
tuit profeflionem, ut ejus nomini conficere-
tür, in cujus nomine falvari feie fuerat depre-
cätus : 6c quia auxilium contra aJienos in-
fiirgences in fe popofeerat, e idipfiim adeptum
fefe füifTe profeffus-, per hoc gaudii exmlta-
tiöiiem- memoraret, Qma ex omni tribulatione
efipuifii me. Ad id verb- quod1 dum fortes qua>
fierunt animam ejus , Deum non propofue-
tunt in confpedu fuo, prjeclare indemutabi-
lis divinitatis (ux doeuit a*ternitatem in eo
quod didum eft, Et ßtper inimicos meos d refpe-
xit oeuhts meus. Morte enim non intercepttis
eft unigenitus Dei films. Ad explendam quidem
hominis naturam, etiam morti fe,id eft
difeeffioni fe tamquam animse corporifque fubjecit,
6C ad infernas fedes, e id quod horaini
debitum videtur efle , penetravit: fed manct
refurgens , 6c mimicos fuos immortali oculo
defpicit ^ glorificatus in Deum , 6c ex hominis
filio in Dei filium, f ex quo etiam hominis
films efle coeperat, per refurredionis gloriam
jam renatus. Inimicos fuos defpicit, quibus
* n*. dixerat , Solvite templum hoc ^ 6c poft tri.
duum 8 rcjedificabo illud. yEdificato igitur
hoc corporis füi templo, eos qui quafierant
animam fuam ex edito video*- 6c ultra hurna-
nx mortis legem audores mortis fua fubli.
mis ipfe defpedat, mortem perpetiens , fed
mori nefeiens , Deus homo Dominus noftcr
Jefus Chriftus , qui eft benedidus io fecula
fieculorum. Amen.
PS A L M US LI V.
ln finm in * curminibus intellects David. * Hiiariu*
TN A Z JR IR E Deus oratimem meamy
(d$r ne defpexeris depreeationem mcam :
B‘ int ende mihi, & e-xaudi me. Contrifiatus
fim in exemtettime me&, * contürbatus fum
a voce inimici 6? a tribulatione peccatoris :
quonmm decknaverunt in nie * iniquitates,
& in P i mölefii ermt mihi. Cor meum con-
turbatum efi in me : formido mortis cecidit
fuper me. Timor (dfi* tremor * vene-
runt fuper me : £5* * contexerunt me tene-
C br<e. Et d ix i, £hiis dabit mihi penms ficut
columba ? (ëf volabo , £ÿ requiefiam. Ecce
elongavi fugiens : (8fr manfi in folitudine.
D ia p s a lma . ExfpeEiabam * eum qui
falvurn me fecit a, pußllanimitate Jpiritûs
@fr tempefiate. Précipita Domine, * divide
tinguas eorum : quia, vidi iniqu.ita.tem (ëf
contradittionem in eivitate. Die a.c nolle
D dreumdabit ea,m fuper muros ejus * iniqui-
tas, & labor in medio ejus * & injußitia :
& non defecit de plateis ejus ufiira @fr
dolus. Quoniam ß inimkus meus * male-
dixijfet mihi 3fupportaJfetn utique. E tß * is
qui ode rat me, fuper me magna loquntus
fa jfet , * abfcondijfcm me utique ab eo. Tu
vero homo manimis, dux meus (dfr notus
£ meus, qui ßmul mecum dulces capiebas ci-
bos : in domo Dei * ambulavimus cum
confenfu. Vmiat mors fuper illos : defendant
in infernum viventes : quoniam ne-
quitia in hojpitiis eorum 3 in medio eorum.
* Ego autem ad Deum clamavi : (dfr Dominus
exaudivit me. Vefpere (dfr manè ££
meridie narrabo & renuntiabo : & exaudtet
P vocem me am. Liberabit in pace animam
meam ab his qui appmpiant mihi : quoniam
inter multos erant mecum. Et exaudiet me
* Hil. ini-
quitatem.
* Hil. fal-
■ vificantem
me à pufilla-
nvnaate & * é-
* Abeft in-
ftiiia. mJM~
* Hil. im-
properajfet.
* Editi, reddidit in fingulis. Reftius mff. reddit { nempe in prx-
fenti ac poftremo verfu) fingulis.
Par. poft Lipfium, gratulatimi: minus bene.
' Subauditur hic, oportuit ut. Mox editi , gaudii txfultationt:
caftigantur ex leripeis.
d Editi, defptxit. His quidem favent fubfcquentia Hilarii ver-
ba, led renituntur mff. Alibi etiam memorat Hilarius textum
Scnpturzahum i Vulgata noftra, cui tarnen deindeinter enar-
randum cum congruit.
Regius codex , in quod. De hoc debiro mentem (harn Hila-
NUS lie eipficu in PW. Ij8. n. Smmm. i f . la dt maf!,.-
ts, u conjepultis corporibus ad infrros anima dependant.- quam
defrenfionem Dominus ad confummationem veri hominis non recu-
Javtr. Deicenfum Chrifti ad inferos continent lymbolunj Apo-
ltolorum quod cxponic Ru/finus, formula Arimini ac deittde Nie
z z m Thracia expofita, nécnóft fymbola Gallicana Tom. ï.
j ®I“ f*i Italici, mas»noquc confcnfu làmfti Patres eum c Scripcuris
alkiunt, ut mcrito Auguftinuscpift. 1^4. n. 9. & 187. n. c. inter
fidci Yeritatcs fundatillima auCloritate fifmatas illam accen-
‘cat- *P.jj.UÏ h*c verba lunt cpift. 164. n. ft. Secundum animam
estm fuift* apud infrros , aperte Scriptura declurat, ©> per propht-
tiam pratmjja, & per apoftolicum intelldlut» fatis expofita. Hzc
obiter dicta fint adversus cos qui contra magnum Vctcrum con-
fcnlum Chrifti ad inferos dcfcenfum ac fcpulcuram confundcntes
ïdiplum cflc volunt.
Quid fibi velit ex quo > répété ex pag. ? g. nota f. Quid autçm
lit nova illa Chrifti per refurreCHonis gloriam natiVitas copiosà
difleritur in P(hl. z .n. 17. 8c fcqq.
6 fB Regio mf. adificabo ; quam ledionem confirmât quod fe-
quitur, edificato igitur See, non readificato.
Gij