n o g S. Hilarii
* in his , ciuie vös, de Örientalium quorum- À
dam allenfu ,fufceptæ Iegationis miniftri fub-
fcribenda Sirmium detuliftis mhil fufpicionis
relichim eft : fed habuerunt ab exordio non
nihilum offen fîonis, quæ credo vos , fafcctifli-
mi viri Bafili 6c b Euftathi Sc Eleufi i ne quid
•fcartdali' afferretur, abolendatacuiftè. Quæ fi
reclè fcripta fiint, taceri non debüetunt. Si
aurem quia non redè fcripta funt,d nunc ta-
centur 3 eavendum elt nealiquando dicantur.
* Parcens enim adhuc de liis nihil dico : tarnen B
mecum recognofcitis , quôd non ita omnis
f confcripta apud Ancyram fides fe habebat*
Non famæ fabulam loquor : litterarum fidem
teneo , non à laids fumtam, fed ab epîfcopis
datam.
91. Oro vos, Fratres, adimite fufpicionem*
* puca in duodecim dcfmitionibus Tradatus hujufcc initio re-
lacis & expofitis : quas lolas Sirmiumfuille dilatas déclarât fccun-
dum Apologiæ refponfum , relatum fuprà ri. ij.poft primam An-
cyranz fynodi de finit iouem. Delatas cas fuiflè' ut fublcribcrcntur,
nuncprimùm dilcrtis'vcrbis fignificat Hilarius , lcd aliquos ut iis
fublcribercnt Sirmii c'oaftos effe jam non fcmcl cnarravic. Dein-
dc qùod afferit factum de Orient.üiwn quorumdam affenfu, non ica
videtur intclligendum , ur Orientales quidam ccniuerinc duodc-
cim tantum (ynodi defiuitiones , cctcris fupprelfis , Sirmium
elîc dcfcrcndas ; hanc enim l’upprelfioncm lolis Bafiiio , Eu il a -
thio , & Eieufio , & id quidcm ex conjectura , infrà adfcri-
bit : lcd ut cota fynodus Ancyrana ftatucrit placita fua Sir-
mi uni deferendà , & ab iis lubfcribenda elle , qui contraria
cuébantur. Ideo autem hzc. fynodus quorumdam dicitur , quia
ucquc Orientales omnes , neque admodum frequentes .in eani
convenerant.
b In m(T. Colb. & Germ. Euftachi. In Carn. Corb. 6c aliis
quibuidam , Euftafi Pelfimè autem apud Er. Liy>f. & Par. Bafi-
lii c* Euftathii çj> Elenfii in fecundo calu 3 cum oratio exigat
quintum. Hic quippe Hilarius lèrmonem habcc ad Bafilium ,
Euftathium & Eleufium, ùt qui inter Orientales Ancyr* con-
gregatos eminebant , 6c inde ad Impcratorcm legati fuc-
« Anciquior mf. Colb. cum Germ, faventibus aliis , offerre-
* Editi, adhuc taetntur: emendantur ex mlT.
* Verbnm dicantur in mf. Remig. excipit additamentum,
quod in Carn. & Mich, fuperiori lèntentiz , Si autem quia
non relU fcripta funt &c. minus apte prxfigitur , habetur verb
ad oram alterius Carn. 6c Tell. Anne exiftimorfufpicionem ab
hit adimere , vel ta laudare quibut parce t Parcere enim ,
cum dilation e ad hoc ( ml. Mich, ab hoc ) parcere, nihil improbi eft
&
An hic fimilcm fubflantiam aliud patior tjfe nifi unam ? qua fi
non un* fit antea confitenda, jam poftea impie fit fimilis pradican-
da. Quo relponlö appofitè oftendic Hilarius, fe ab Orientalibus
fufpicionem non adimere. Nam qui timet ac cavet, ne. quod
taciturn eft, aliquando dicatur, non eft fine fufpicionc. Longé
minus laudat , qui parcendum pucat. Non parcit autem nifi
cum düatione , qui mox tandem animum fuum aperit in hunc
modum : Datevmiam ,fratres, dolor 1 meo : intpium eft quod au~
detis. Quem in locum meiiùs rejiceretur fccunda pars Iupc-
rioris refponfi , ab bis feil, verbis. An hic fimiiem 6cc. Ubi
de Örientalium progreffu non ita gratulatur , quin qua (dam
in eis impietatis quilquilias advcrcat, de quibus fibi dolendum
fit.
* In vulgaris fcripta . . . fe habeat: & mox apud Bad. & Mir.
non a lecloribus fumtam, pro , non a laicis fumtam. Hic fignificat
Hilarius-, non ita Ancy rx confcriptam effe fidem ,qualis Sirmii
édita eft 3 feque hoc non rumore vulgi, (cd ex ipfifinec fynodi
litteris didi cille ; calque litteras non laicorum , led epi-
fcoporum nomine éditas ac fubferiptas eile. Quod videtur di-
xilfe , quia in Concilio Mcdiolan. an; j j /. quamdam fidei for-
mulam cmilerant Conftantii nomine , ut fi cam exhortèrent
cacholici , haberenr unde fe excufarenc , uti jam oblèrvatum
eft n. 78- lilas autem litterasexhibet Epiphanius hser. 73. n. 1.
qui tarnen epiftolam de homoußiQn homoeufii expofitione fupcriùs
n. 81. fummatim relatam nec ipfe nobis tranfmifit I nec ullus
alius.
C (upplc, male de vobis fentiendi.
h Mir. Lipf. & Par. nec ceperimus. Melius afii libri, nec cae-
perimus, fupple ejfe. Poftca omnes rnff. uno excepto ,fumut fucctf-
fio, non fucceffores. Argumento eodem Arianos urget Athana-
fius lib. de Synod, pag. 88 t. Quo , inquit, jure ipfi epifcopi efft
poterunt.fi ab epifcopis, quos ipfi criminantur, conftituti funt. Sen-
tentiz bujus rationem lie reddit Socrates lib. z. cap. 40. Quo-
nam modo eorum ( Niczuorum Patrum ) erdinatienem tamquam
Ëpifcopî Ü04
excludïré occafîoriem «. Üt ürobàri ooflîc
homoeufiori , non improbemus homoufion. J
Cogitemus tot facer dotes fan&os & quief. p
centes : quid dö hobis Dominus judicabit a'
fi nunc anathemâtizantur à nobis ? Quid de
nobis erit , qui rem eô deducimus , ut quia
epifcopi non fùerunt * nos quoque h nec
coeperimus ? Ordinati enim ab his fumus ,
& eorum fumus fucceflbresi Renmitiemus
epifcopatui -y ‘ quia officium ejiis ab anathe-
mate fumferimus. Date veniam, Fratres, do-
lori meo : impium eft k quod audetis. Non
patior hanc vocem, ut in anathemàte fit homoufion
fecundùm religiofam intelligent
tiam confkens. Nomen nihil habet criminis
quod fenfum non perturbât religionis.1 Ho-
meeufion nefeio, nec intelligo , nifi tantùm
probam aclegiùmam fufeeperunt, quorum fidem velut falfam acre-
probam rcjecerunt? Nam fi illi non habuerunt Spiritum-fanttum >
qui per ordinationem infunditur .facerdotium non acceperunt. Quo-
modo enim acceperunt ab iis, quinon babebant quod durent ! Hinc apud
Theodorctum lib.4-.hift ccd c.xj.Mcyfcs a Lucio Ariano patriar-
cha Alexandrino cpifcopalcm ordinationem ' rccipcre vehementer
reeufavit his vérbis : Abfituttgo manutua ordiner - teenim invocan-
te non fupervenit gratia Spintus-fanäi. Hue aeccdit quod Innocentas
I. epift. ad Macedoncs cap. 3. habet : AJferitur eum, qui
honorem arnifit, honorem dare non po[fe ; nec ilium aliquid accepijfe,
quia nihil in dante erat, quod ille pojfet accipere. Acquiefcimnt,
& verum eft. Cerrè quia quod non habuit.dure nonpotuit; damna-
tionem utique, quarts habuit, per manûs impofitionem dédit : & qui
particeps fallut eft damnato, quomodo debout honorem accipere, inve-
nire non poffum. Ob hzc abaque Patrum verba , maxime ex Eb-
bonis Remcnfis occafione , dilputatum eft an valida efiet epifcopi
confecratioab iis fada , qui anathemate damnati crâne.
Vcrùm ex verbis Innocentii liquet, cum non tarn negafie colla-
tam ordinationem , quàm ordinis honorem, & ipfius exercendi
poteftatem : quia , inquit, noftra lex eft Eccltfia, nec ex hit aliquem
in clericatûs honorem vel exiguum fabroger e. Undc quod Amfius
ftatuerat , ut à Bonofo ordinati reciperentur, quamyis contra
priftinum morcm , tarnen pro militate Ecclelizrite (àncitumefie
nonnegat. Fatetur etiam , Novatiahis à Niczna fynodo indul-
tum cite , ut ad Ecclefiam redeuntes in Clero permanerent : hoc
ceteris ica negacum elTe propugnans, ut 6c potuilTe conccdi , &
quod negacum fueric, ex dilciplinæ confuetudine , non autem
quod irrita exiftimaretur hzreticorum ordinatio , fadum efle
lacis indicée.Sed & Romanz Ecclefiz quale ea de re judicium fueric
, locuplcs teftis eft Auguftinus epift. aliàs ƒ o. nunc i8/. n,
‘4 7 - Afoc , inquit ,ab initio fervavit Africana catholica, ex epifeo-
porum fententia qui in Ecclefia .Romana inter Cutlianum & partem
Donati judicaverunt.damnatoque uno quodam Donato .. etter os
correäos ; etiamfi extra Ecclefiam ordinati ejfent , in fûts hononbus
fufeipiendos tffe cenfutrunt. Ita etiam intelligi poteft ac debet no-
fter Hilarius , ut nimirum quiepifcopatûs officium ab anathe-
mate fumfcrinc , dilciplinæ rigore à nulla fynodo eis relaxato,
epifcopi non fint, l'eu non ceulèantur cfle 5 ea videlicet ratione,
qua epifeopos, quamvis légitimé ordinacos ,cos non elle déclarai,
qui in anachemacc funt conftituti. Valet quippe Autruftini ratio
lib. a. contra epiftolam Parmeniani c. 13. In ipfa pracifione vi-
tium , non in facramentis qua ubicumque funt ipfa , ver a funt,
Quocirca Hieronymus Dial, contra Luciferianos morcm defen-
dens Ecclefiz ,quz ab Arianisvenicntes epifeopos rccipiebat, ad
objedum quod Spiritum- fandum przftare non valeant fie re-
fpondet : Si Arianus Spiritum non poteft dare, ne baptizare quidcm
poteft ; quia Eçclefia baptifma fine Spiritu-fanllo nullum eft. Ultro
tarnen concedit Auguftinus epift. i 8j . n. 47. forts ab unitate
corporis Chrifti Spiritum-fandum haberi non poflê. Neque hîc
expendimus quo lènfu Hieronymus cum ab Ariano dari non pof-
fc inficietur : hoc enim poteft etiam verè dici , fed alterius eft
quzftionis.
‘ quia feil, ut loquitur Innocentius I. epift. ad Macedoncs
c. 3. Romanz lex eft Ecclefia venientibus ab hareticis , per'ma-
nits impofitionem , laicam tantum tribuere communionem 6cc.
k Bad. 6c Er. cum aliquot reccntioribus mû. quod auditif:
malè. Deindc foli.editi, non patiar. Hîc tandem déclarât Hilarius,
quod hadenus dilfimulavit , ultimum videlicet Ancyranz
fynodi decretum : quod cum rcliqua epiftola apud Epiplianium
hzr. 73. habetur, & num. n. refertur his verbis : A rtc ÿpymx.
x, ioief. M'ycoi T "Patiesi na.’tifÿL V Ti?, ô/us^mm ÿ f ravivent \lyti t Tlit
•ânarpl, diddt/M.l?u. si quis Patrempoteftatefimul & fibftantiâ
Eiliipatrem afferent , confubftantialem vel ejufdem cum Pâtre fub-
ftantia Filiumeffe dicat, anathema fit.
1 Carnutenfis codex, unus Colb. & alter Sorbon. homoufion
nefetB 6c c. quam ledioncm ultro przfcrremus, fi finerent prima
fubfequentis netz apologetic* verba.
jjicaenam
* ab fimilis efteneix confeffione. Teftor Deum
ejeli atque terra;, me cüm neutrum audiflem a
femper tarnen utrumque fenfifle, quod b per
homoufion homoeufion oporteret intelligi : id
eft, nihil fimile fibi fecundum naturam effe
pofTe, nifi quod eflet ex eadem natura. Re-
generatus pridem, & in epifeopatu aliquantif.
per manens , fidem Nicamam numquam nifi
exfulaturus audivi: fed mihi homoufii 6c ho-
moeufii intelligentiam Evangelia &Apoftoliin-
timaverunt. Pium eft quod volumus. Ne dam-
nemus patres, ne animemus hzereticos: ne dum
hxrefim apellimus, hxrefim hutriamus. Inter-
pretatipatres noftrifunt poft fynodum Nica;-
riam homoufii proprietateme religiose, exftant
libri, manet confcientia: fi quid ad interpreta-
tionem addendum eft,communiter confulamus.
Poteft inter nos optimus fidei ftatus condi: ut
nec eaqua: bene funt conftituta vexentur , Sc
qu« male funt intelle&a refecentur.
a Ita cum tribus przdiftismlT. alii duo. AcEr. 6c Lipf. 6c Par.
fimilis effentia confejfionem■ Bad. cum pluribus raft, abfimilis effentia
confeffionem. Loco abfimilis, non difpiiccrct ob fimilis, vel cam mf.
German, ab anciqua manu lecunda , ad fimilis. Poft hzc verba
fequiiur in mil', fzpe jam laudatis póftrema hzc Apologiz pars:
Numquidvideor, quod nefeivi, probarepotuiffe ? Non utique. Sed quia
fides catholica non debeat nifi per unitatem fimilitudinem credere 3 ut
fimilitudinem tantum ad excludendam unionem commetnoret, non ad
diffeidium unitatis: idcirco me dixi, cum nomina homoufii atque ho-
matufii nefeifiem, \ mendosè in mlT. uuo rccentiorc Cam. excepto,
nefeifient, 8c mox recepiffent) tamen per unitatem fimilitudinem rece-
piffe. Hocipfum ftatim fequens fententia abfolvit: Teftor Deum cali
&b In v u l g a t iper homoeufion homoufion. Cum verbis Hilarii
modo allacls ,fe per unitatem fimilitudinem recepiffe , magis con-
. Ibnat leftio mlT.
* Ancyra-
ns I'ynodi,
qnz hoc li-
brodefetiƒ
■ cas folas
A 91. EgrefTus fum ,Fratrescariflimi, human«
confcientia pudorem : & humilitatis mea: im-
memor, de tantis ac tarn reconditis rebus, Sc ad
ufque hanc ictatem noftram intentatis ac, ta-
citis amore veftri coa£tus hxc feripfi ,&;qu$
ipfe credebam locutus fum : confeius mihi ,
hoc me Ecclefiie militia mea; ftipendium der
bere, d ut per has litteras, epifeopatus mei in
Chrifto vocem, fecundum aoebrinas evange-
licas, deftinarem. VeftrAm eft in commune
B tra&are ac providere atque agere , ut quod
ufque nunc inviolabili fide manetis, religiofa
confcientiS. confervecis , 6c teneatis quod te-
netis. Mementote exfilii mei in orationibus
fanclis: a quo me, poft expofitionem hujus fidei
, nefeio an tarn jucundum eft ad vos e in
Domino Jefu Chrifto reverti , quam fecurum
eft mori. Deus 6c Dominus nofter inconta-
minatosvos 6c ilkefos in diem revelationis re-
fervet opto, Fratres cariflimi.f
I c In exculis , religiofi extant libri. At in mlT. religiose : quod
refettur ad vcrburii interpretati funt, & illuftracur his verbis num.
X7 libri contra Conftaut. Exftant enim litter*, quibus id , quod tu
criminofum pittas, pie tunc effe fufeeptum docetur. Porro ctiamnum
apud Socratem lib-1- fub fincin cap. 8-exftant Eufebii Pamphilf
litter*, quibus banc vocem fibi pic ac religiose expbfitam le
fufeepifie feribit.
d Editi, & pro ut 3 & mox, deftinare pro deftinarem : corri-
guncur ex niff. Przfcrre tamen licet cum Colb. & Germ, debere
■ per has litteras.. . deftinare.
c Er. Mir Lipl. 6c Par. indomum Chrifti reverti: Bad. & omnibus
niff, renitencibus.
ƒ In reccntioribus mff. lie abfolvitiir ,hic liber : homoufion
gneum eft. Interpretatio homoufion , unius fubftantu: & homeeufion
interpretatur fimilis fub ft antis. 3 fed per homoufion oportet intelligi:
quz ftudiofi alien jus potius nota videtur , quam auftoris.
lillllllliiiliiililllillilllil
S ANC T I HILARI I
P I C T A V E N S I S E P I S COP I
APOLOGETICA AD REPREHENSORES LIBRI DE SYNODIS * RESPONSA.
I. In hac mm. 3. Et licet non fine aliquo au-
rium fcandalo... reftiterint Orientales Ano-
I diligenter fententia hæc ex-
penfa effet, fortè totius Trâ-
datus . mei ratio non fuiflèt fu-
fpiciofa. Non enim * tacui effe
illic , quod non nifi cum fcandalo
efiet audiendum.
II. initio n. 13. ftofi recitationem /. decreti Ancy-
rana fynodi.
Expofitiones * omnes, fi quid habent criminis,
intra fe habent 3 ceterum non habere
in publica facie exiftimantur. Sed quia fei-
rem * ea fbla Sirmium effe delata.
• Hoc ita evidenter poftulat fenfus, ut przfcrcndum duxerimus
III. refyicit iftamm. 77. Expofita fimilis fub-
ftantije, qux homoeufion appellatur, fideli
ac pia intelligentiS.
C Non puto quemquam admonendum , in
hoc loco ut expendat ,quare dixerim s im i L i s
SUBSTANTIVE P IAM IN TE L L IG EN T IAM , nifi quia
intelligerem 8c impiam :8c idcirco fimiiem, non
folum xqualem, fed etiam eamdem dixifle, uc
neque fimilitudinem , quam tu frater Lucifer
prxdicari volueras, improbarem 3 Sc tamen fo-
lam piam efle fimilitudinis intelligentiam ad-
monerem,qu£e unitatem fubftantis prxdicaret.
IV. in mjf. cum jitperiori uno tenore continuatumper-
tinet ad hoc num.7%. O ftudiofi tandem apofto-
licas atque evangelica: do&rina: viri... quan-
tam fpem revocanda; vera: fidei attuliftis ?
In eo vero, qu6d Iaudanseos in invidiam
, quamvis exftet in mff. tacuiffem illic• ..
HHhh lj