1555 S. Hilarii Epifcopi 1356
quia Pater major me eft. per cujus carriis fufce* A lcopi nomine efle fecetun't*
ptionem nos ubi fratres connuncupare cligna^
tus eft, cumin forma Dei manens,formafer*
vi efle voluit.
4. Itaque, Cariflimi, cùm ex litteris veftris
in ufiæ filentio fraudem fe paflam fimplicitas
noftra cognofcatj etiam pietatem eorum, qui
Arimino Conftantinopolim revèrterunt, con-
ventos, ficut epiftola a veftra contenta tefta-
tur , neque eos ad tantarum blafpherniarum
damnationem potuiflè compellere > fidélis dö- B
minici nominis prædicator frater nofter Hilarius
nuntiaverit : nos quoqueab his omnibus,
quæ per ignorantiam perpêram gefta funt,
" referimus : Auxèntium 5c Urfaciumac Valentem
, Gaium, Megafium Scjuftinum b exconl-
municatos habemus fecundùm litteras veftràs:
Sc certè, ut diximus, juxta fratris noftri Hilarii
profeflionem , qui fe pacem cum his qui ho-
rum feftarentur errores, habiturum negavit:
Explicit fides catholica expofita apüd Fari- «
Feam civicatem äb\e.pifcppi$ Gallicanis ad «
Orientales epifcopos. ' ^ t(
I C I P I T E ' f l S T O L A * É U S Ê B I Î * S
ad Gregorium epilcopum f Spanenfem.
Domino lanctiflimo fratri Gregörio epifcopo
Eufebius in Domino falutem.
5. Litteras flncéîîtatis tuæ àccepi, quibus,
uÈ'decet epifcopum Sc Dei faCérdotem ,tranf-
greflbri te Oflio didici reftitiflè, £c plurimiis.ca-
dentibüs Arimino in commünicatióhè Valentis
Sc Urfâcii Sc ceterörum, quos ipfi, agnito blaf.
phemiæ crimine, ante damna verunt, tuum afl.
fenfum denegafle, fidem fcilicét fervans, quam
patres Niceani fèriplêrUnt. Gratulamur tibiiri
hoe, gratulamur Sc nobis, quia h oc s cujus pro-
pofîto Sc hat fide pollens noftri dignatus es
hlafpheriiiasquoque omnes,quas litteris veftris C meminiflè. Permanenti autem tibi in eadem
•fubjeciftis, damnamus, maximéque eorum lacer
dot es apoftatas refpuentes, qui in locafra-
trum indigniflimè exfulantium , quorumdam
aut ignoratione aut impietate c funt fubfti-
tuti : pollieentes hoc coram Deo atque etiam
confitentes, ut quifque his, quæ ftatuimus, in-
tra Gallias putaverit renitendum , à Commu-
nione ac fede fit facerdodi abjiciendus. Ne-
que enim, ut aliàs , aut occafionem prædiconfeflione,
Sc nullam cum hypocritis retinen-
ti focietatem, noftràmtibicommunicationem
promitte. Quibus potes h tra&atibus, quanto
îabore prævales, tranfgreflôfes objurga, infidèles
ïncrepa, nihil metuéns de regno iæculari,
ut fecifti : quia potior eft qui in nobis eft, quàm
qui in hoc mundo. Nos veto tui confacer-
dotes 1 tertio Iaborantes exfilio, hoc dicimus
quod manifeftum eflè putavimus: quoniam.omd
candi d non damnando permittens, aut con-D nis fpes Ariomanitarüm non in fiiaàut k.lini- ^
tra Deum Sc Chrifti unigeniti Dei majeftatem
aliter, quàm nos de homoufion fignificatione
fentimus, obnitens ,dignus erit fan&itate fà-
cerdotiinominisjudicandus; à quo etiam Sa-
turninum , qui ftatutis falubribus impiiflimè
contradicit, fecundùm fratrum noftrorum gémi
nas jam litteras e excommunicatum ab omnibus
Gallicanis epifeopis Caritas Veftra cog-
nofeat : quem Sc vetera diflimulata ( jam diu
to confenfu, fed in prote&ione pendet regni
fiecularis: ignorantes feripta, quia maledi&i j
funt,qui fpem habent in hominem. Noftrum j
autem adjutorium in nomine Domini, qui fecit
caelum Sc terrain* In paflionibus perdurare cu-
pimus,ut, iecundum quod dictum eft,in re- ‘
gno glorificari poffimus. Dignare nobis feri-
bere quid malos corrigendo profeceris , vel
quantos fratres aut ftantes agnoveris, aut ipfe
licct ) crimina, Sc cetera édita epiftolis fuis E monendo correxeris. Salutant te omnes qui
dignum epi* mecumfunt, 1 maxime novæ temeritatis irreligiofitas Diàconus : lîmulque
a Alias cxmf. Pith, noftra contenta teftatur , neque eos ad tantum
rem blafpherniarum. Ex fuperioris Pragmcnti collatione locum
hune ica emendaveramus, eùm Hcrmantium ac Sirmon-
dum comperimus uobis conlentientes. Uleancea impietatem mallet
, quàm pietatem , fuffragacurque Sirmondi mf. Epifcopos tarnen
magis decct, ut quod fimplici elocutîonc diceretur eos convenus
, ob h.onorem & revecentiam faccrdotii dicant pietatem
eorum convcntos. Q.uod in hune modum perfpicuius fict : cùm
etiam fidslis Dominies nominis prtdicator frai er nofter Hilarius nunmino
Conftantinopolim reverterun' , fient epiftola veftra ( proximo
Fragmento relata , & un à cum Hilarii litteris ad nos midis ) contenta
teftatur, neque eos ad tans arum blafpherniarum, {quse , ut ("u-
pra monet Hilarius, Oricntalium litteris fubnexxétant, ) damnationem
potuijfc compellere.
b Ariminenfis fynodi legatos , ut habetur initio pragmcnti
fuperioris.
c puta, Conftantinopolitana fynodo anni }6 o.
An forcé, pradicandi anomoeufion permittens ?
« Çaturninum a Gallicanis epifeopis excommunicatum efle poft
Concilium Mediolan. anni 3;j. conccptis verbis feribit Hilari
lib. inÇonftanr. n. i . Quod rurfum aliis litteris confirmare p,
tuerunt vel poft Biterrenle Concilium anni 3; 6 . ex quo Hilarius
Saturnini faftiohe in exfilium cjeâus eft , vel etiam cùm àGal-
lis damnata eft Sirmienlîs blafphemia, quam ut rccipei
omnibus nervis concendebat. Quo refpiciens Hilarius lib. de
Synod, n.3. Exfpeclatis, inquic ,[an£U & indemutabilisperfeveran-
tia glortofum triumphant, non cedendo Saturnini minis , toteftati-
bus, beliis &c.
f In Pithxeano mf. brevitatis causa feriptum erât Span, ubi
ex codicis ejufdem Indice vocabulum integrum reftituimus.
Grcgorium hic ctuditi cum intelligunt, qui Beeticus 6c Eliberitanx
civitatis epifeopus vulgo cognominatur, quique deinde Lu-
ciferiano adhxrens fchifmati, fummis a Pauftino & Marcellino
laudibus cxtolli meruit. Hanc autem epiftolam fcripcam efle
liquet poft Arimincnfem fynoduin, fed tamed cum ad hue exful
eflec Eufebius , & , uciverifimillimum e ft, cum necdum Grego-
fchilma & obitum Ofii comperiflec. Quibus it addas locum,
quem in mf. ex Hilarii ni fallimur difpofitione, proximo poft
Pariflenfem fynodum obtinet, circa idem tempus fcripcam efle
negaveris. Et co quidem tempore omnes acqui amantes fum-
ftudio adnitebantur, uc Ariminenfl fcandalo confulerenc.
In mf. Sirm. cuivis. Force, ufus, velpius.
Ica Sirm. mf Alias vero ex Pith, traitabii.
Ipfa Eufebii adfuos Vercellcnfcs epiftola fidem facit , eum
primo Scythopolim in Palxftina fuifle rclegatum. E Scythopoli
deinde in Cappadociam amandatum efle teflatur Hieronymus de
ipt. eccl. in Eufebio Vercell. Rufinus denique lib. 1. hift. eccl.
.7 .narrat, eum una cum Lucifcro in partes jEgypco vicinasde-
portatum efle. Etcercc cum Socratis lib. 3. c. 4. turn Thcodo-
lib. 3. hift. eccl. c. /. teftimonio, in luperiore Thebaide
jEgypto finitima exful erat I cum ab cxfllio revertit.
* In editis, limito. At in mil. linito. an non in fuavi (j>- unito
sfenfu ? Faber mallet, non in vi fua aut unito confenfu. His affine
eft,quod idem Eufebius rurfum de Ariauis feribit apud Baron,
ad an.. 3j 6. n. 100. Ideo acceptrunt humanttm adjutorium , quia
divinumnon habent: quod ft haberent, numquam pot eft ate terrene
innocentium fibi animat fubjugarent-
1 Sic aliam epiftolam claudit Eufebius apud Baron, adan. 3jtf.
n. 102.. Salutant vos fratres noftri, qui mecum funt, prejlyteri & diacones,
fed & omnes noftriqui una mecum fatü petunt, tit noftri me-
mores , omnes veftros dignemini obfeqtiio ■faint are. Unde oboritur
fufpicio, etiam hie pro maxime Diaconus , legendum efle prefij-
•teri(ft‘ diacones.
plaint, uc cuncfcos lateri tuo fidelicer adhæren-
tefcnoftro digmyis oblequio. falucare.
Explicit epiftola Eufebii adGçegoriumepi-
fcopuirt Spanenfem. ,
*Airat F R A G M E N T U M * X I I .
1. partis.
H I H C I P I T EXEMPLUM EPISTOLÆ
*an j<3- » Liberii epifcopi urbis Romæ,faâæ * adca-
S ! a ” tholicos epifcopos Italian
a Liberius a epifeopis catholicis per Italiam con*
fiftentibus, in Domino æternam S.
[Arimini i. T M p e r i t i æ . culpam oblitterat refipi-
i lap (is igno- fCens. Hoc autem & de Sçripturis Tandis
noiunt!im advertere eft. Pietatem ad omnia utilem efle
1. Tim.q.6. legimuSjCui cedit corporalis exercitatio,quam-
vis & ipfa utilitatis retineat fru^tus: quamfe-
dandam nobis etiam ratio temporispræfentis
expofeit. b Non enim fialiqui forcé, qui hoc
ftudiiger unt, rati one provifam deftruere im-
pude.nter fæviori cenfurâ 5 hoc æftimaverint Sc
novare , quod jam ex apoftolica audoritate
munitum eft de pietate, cùm didum eft, non
IdtLTberius" parcendum his qui apud Ariminum ignorantes
egerunt. quibus nefeire inlicitum, fuit
captum errori inçidere , idcirco veritas repe-
danda eft. Sed mihi, cui convenir omnia mo-
deratè perpendere,maximè cùm Sc Ægyptii !
c omnes 5c c Achivi accufati fententiam rece-
perunt mukis, paréendum quidem his de quitus
iuprà tradavimus, audores verô efle dam-
nandos,qui obliqua 5c maligna.fubtilitate Sc
Caligine ofFenderunt innocentium fenfus, per
quæ velamen obducerent veritati, tenebras lu-
4 Hanc epiftolatil v. c. -Godcfridüs Hcriûant lib. 10. vitx
S. Achanaf. c. 6. opinatur à Siricio Papa laudari, cùm ad id quod
feripferat Himerius Tarracon. quofdam de fracribus denuo eos
bapcizare, quiab impiis Ariams bapcizati ad fidem catholicam fe-
ftinabant, refcribic hoc non licere ,quod fieri Apoftolus vetet,
& canones contradicunt, & poft caffatum Ariminenfe Concilium mif-
fa ad provincitu à reverenda memoria prtdecejfore meo Liberio gene-
ralia décréta prùhibeant. Qua niquant non de iis qui ab Àrianis
bapcizati fine, fed de iis qui Arimini ad Arianas partes defece-
rinc rccipicndis toca hæc epiftola eft. Probabihùs quisaflerat, au-
ftorém vitx Eufebii Vercell. in eamdem rdpexifle, ubi Alexan-
drinx fynodi décréta à Liberio Papa comprobata faille feribit.
Sed & cùm hîc Liberius de nonàutlis conqucratur , qui dccretum
pictàtis , quod Apoftolica aucioritate munitum eft , concntur rcvel-
lere ; non levé indicium' eft, ipfum jam litteris aliis Alexandri'
nx fynodi placita approbafle. Quocirca hanc epiftolam non ante
annum 3 6 j. fcripcam exiftimamus. Certè is in eorum graciam,
qui Arimini lapii fuite ..exfticifle videcur ordo géftorum : ut fyn-
odis printùm Alexandria anno }6i. ac deinde in Achaia cele-
bratis, quod in illis dccretum eft, Romanus pontifex confirmaric;
quod verb ille confirmant, aliqui ( qui nifi Lucifeciani î ) cam-
quam nimis molle ac rcmiflum relcindcre tèntavcrint : quorum
tteferpat fchifmaac prava opinio, hxc rurfum à Liberio feripta
fit epiftola , quæ fubfcquenti occafionem videcur prxbuifl'c-
fc Hune locum diu & attenté luftrantes atque recognofcen-
tes, nee non cum rerum geftarum hiftoria comparantes , paucis
mutatis redincegrari pofle pcrfpeximus in hune modum : Non
enim fi aliqui forte funt, qui hoc ftudti gerunt, ( içil. rem ) ratione
provifam deftruere impudenter ftviori cenfura ; hoc exiftimaverint
( fc pofle ) exauliorare quod jam ex apoftolica audoritate munitum
eft de pietate, contendentes non effe parcendum his qui apud Ariminum
ignorantes egerunt ( feu , errarunt. ) Quibus nefeire illici-
tum ( id eft, quod illicicum crat, hoc ) fuit captum ( hoc eft, la-
cjueum)errorisinçidere ; idcirco feveritas ( difeiphnzeis ) rependenda
eft ! Sed mihi, cm convenu omnia moderate perpendere , maxime cùm
■ & Ægyptii omnes & Achivi hanc adunati fententiam receperint, vi-
Jum eft, parcendum quidem his de quibus fupra tradavimus , qui
nimirum fuprà diûi'funtin erroris laqueumita incidifle, uc iliac—
fâ fidei confcicntiâ hxreticis confcnferint.
. cem, & Jucem tenebras venditantes.
2. Igitur fi quis ignorationis captum-refi- Quo pa&o
pifeensfermonis noftræ advocationis d brevifi. ‘S1101“ 1*
fimaillud virus in fe pcftiferum Ariani dogma*
tis fubdolum ac tenebrofiim fuerat expertus,
reparatus exhauriatj condemnet,vehementiûC.
que in aurores ejus infæviat, quos in fe violen-
tos expertus eft, totumque fe fidei apoftolicæ
& catholicæ ufque ad Nicænæ fynoai e con- ç
v.entum de integro mancipet. Per quam pro-
■ feflionem, etiamfi quibufdam leve & remiflum
videtur,recuperet id quod per aftutiam re<fti-
tatis amiferat. Verùm fl aliquis tam ftolidæ
mentis, quod haud credo, fuerit inventus, qui
non folùm nolit converti antidotum recipiens
fanitatis j f venenum virulque noxius fefe vin- £
dicare crediderit : & ratione vincetur, 6c au-
«ftori perfidiæ perditè deputatus, Ecclefiæ catholicæ
fpiritali vigore pledetur.
I t e m e x e m p l u m g e p i s t o l æ g
epifeoporum Italiæ.
Dile&iflïmis fratribus per Illyricum fidem pa-
ternam retinentibus, epifcopi Italiæ in Domino
æternam S.
3: Divini muneris gratia h , ut fecundùm itali Arï-
Apoftolum omnes unum fapere, omnes unum
confiteri coeperimus. Et quantum ad Italiam Nicærxfi-
quidem pertinet,cùm fidei paternæ, hoc eft, dci ^ red*
apud Nicæam feriptæ fe reddidit , fraudem unc’h
quam pafla eft apud Ariminum recognofcens: Rem. ij. j.
Illyricum etiam Deum dementi nutu refpe-
xifle gaudemus j Sc confortio infidelitatis, quo
gravabatur, abje&o, ea quæ funt reftæ fenten-
tiæ probare coepifle gratulamur. N oftram igi-
" e Hoc jam incerpretati fümusde fynodo in Achaia paulo poft
Alexandrinam habita. In quam rcfpicit Athanafiùs, cùm Torn. z.
p. 40. à Rufiniano confultus, quid de his fentiendum qui necejfttate
quidem adi.fed nonornninoprrfligati, à fide aberrarimt ; refpondec
habitas ea de re fynodos>primùm Alexandria;, ac deinde ab iis qui
Græciam incolunt & c.
d ln Pithceano mf. ben 'tfpma : forcé pro lenifftma. Mox in mf.
Sirm. latebrofum, non tembrofum. Oraçio rurfum liîc perplcxa &
percurbata fie clariùs police conftrui : Igitur f i quis illud virus in
fe pefttferum Ariani dogmatis fubdolum ac latebrofumfuerat expertus
-, illud jam , fermonis noftri adhertatione lenifftma reparatus, Sc
ignorationis captum ( feu, ab ignorationis captu ) refipifeens, èxhauriat
& condemnet, vehementiüfqtie & c.
e Hxc illuftrancur aliis Liberii verbis apud Socrat. lib. 4. c.
n . Hanc autem catholicam & apoftolicam fidem effe agnofeimus ,
qua ufque ad Concilium Nictnum integra & incohcujfa permanfit•
{ Forte, verùm etiam venenum virûfqtù potsùs fe pojje vindicare
crediderit: & ratione vincetur, & audorïbtts perfidie,&c. Haud longé
abfimilis eft finis epiftolæ ejufdem Liberii Onentalibus datx
apud Socratem lib 4. c. iz .
s Non eft disjungenda hxc epiftola à fuperiore , cui earn ab
Hilario junélam & continuatam efle indicac particula item. II-
lam nonnulli feriptam pucanc proximè poli Iilyricam fynodum
anni 36y. At convenire inter omnes débet , Icalcs cùm Hilarii
noftri , turn Eufebii Vercellcnfis aliorumque operâ, Ariminenfis
Concilii décréta ante annum 36y refcidille. Neque verb ab iis
abrogandis, quibus inviti dcceptique confcnieranc, diu multum-
que abhorruere. Unde Liberius apud Socratem lib. 4.C. i i . ad
Orientales Lampfaci congregacos nondum habita Illyrica lyno-
do refcribic, omnes Ariminenfis Concilii blafphemtas ab illis ipfi
s , qui tunc per fraudem decepti fùijje videntur, anathemate dam-
najj'e, & univerfos in Niunam fidem confiant,bus animts conften—
filfe. Si igitur Icali Ariminenfis Concilii ftaruta mine primùm
hîc irrita declarant, hocad annum 363.3^364. referendum elfe
nulium dubium eft- Forcé eciam ftatim atque eis reddita eft
fuperior Liberii epiftola, conveniences in unum hanc fummo con-
fenlu feripièrunt.
h Verbum eft hîc videtur defiderari , & mox particula cùm
tedundate ante fidei paternt.
SSff ij