.jam'fpiritaliter per do&rinam , fed corporali- A corporaliter gefta fint, fpiritaliter tamen nunc
ter per gloriam fulgens ita meminit: Attende geruntur in nobis. ■ .
cælum, 2c loquar : 2c audiat terra verba ex ore 19. Æg-yptus, in quo fæculi forma eft, vir.
meo. Exfpe&etur ficut pluvia eloquium meum, tutibus 2c plagis Dei percutitur, fignis por_ N
2C/lefcendant fient ros verba mea, 2c ficut plu- tentifque terretur. Plagis Dei percutitur, cùrn
via luper gramen, 2c ut nives fuper foenum. Ilia judicium fuum audit, cùrn damnationem fuam 1 a
fqlgura in has pluvias fà&afunt, verba fcilicet cognofcit, cùrn in iplb confcientiæ fuæ reatu
^jfecantia , 2c a potantes irrigantia. quotidie judicatur, cùrn principales fuas ori:
v-^7. Servatus autem ordo eft, ut poft con- ginariafque virtutes cruci fuæ Dominus con-
fgtegatas ex noviffimis terræ nubes, poft fui- nxit. Locutus quoque eft tamquam ad viven.
gura b in pluvias conftituta, producat ventos B tem animalemque Ægyptum, (d ut non hebe.
de thefauris fuis. Quos autem ventos produ- tem terram inanimemque regionem, fed in- chri
des noftri.
Pf. IOJ.
cat, non ambiguum eft : eos nempe de qui-
bus ait, Faciens angelos fuos fpiritus. Sunt
enim Angeli parvulorum quotidie Deum vi-
dentes. Hi igitur ipiritus ad falutem humani
generis emifli funt: neque enim infirmitas no-
ftra, n i s i d A t i s ad c Us t o d i am
A n g e l i s , tot tantifque fpiritalium cxle-
ftium nequitiis obfifteret. Opus ad id fuit
colas ejus, quos rationales animalefque con-
ftituerat, alloqui exiftimaretur, ) Mi fitfig n a & Q
p ro d ig ia in m edio tu i Æ g y p te , in P h a ra o n em , & d>ga
in om nes fe r v o s e ju s. In m edio tu i quid eft ? Cog-
nofeimus ex eo quod didum eft, e Dominus e[
Deus autem rex nofter, rex ante fæcula, ope. 1
ratus eft falutem in medio orbis terræ. In medio
itaqué prbis terræ loco, in quo Dominus
c naturæ potioris auxilio : 2c hoc ita elfe ex C falutem nobis operans paflus eft, figna 2c prom
8.
f-9-
Hxc ma-
gnifica Dei geft^nunc
digia mifit : dum crucisfuæ horis fol effugitj
tremit terra, faxa rumpuntur, fopulcra pan-
duntur, mortui exfurgunt. Hæc in medio tui
Ægypte figna faifta funt. Pharao tuus, id eft 1»
diabolus, aquis necatur baptizato populo, ipfe ‘Ml
cum exercitu fuo obrutus. Percuflæ deinde bapi
gentes multæ 5 exftincti fcilicet innumerabilesntc
in nobis vitiorum incolatus. Reges quoque
fortes peremti 5 fortes plané.
his di&is docemur, quibus trepidum ac pa
ventem Moyfen Dominus confirmât, dicens,
Ecce Angelus meus antecedet te. Hos igitur
de thefauris fuis ventos producit, tribuens
in his auxilium humanæ infirmitati : ut hæc
nos diviiia præfidia, adversùs * mundipoten-
tes harûm tenebrarum in hereditanda nobis
falute tueantur.
18. Sequitur deinde hic ordo di&orum :
Q u i, p ercu fjtt p rim o g en ita Æ g y p ti a b hom ine u fq u e D
a d p ecu s 3 * & m iß t fig n a & p r o d ig ia in m edio
tu i Æ g y p te 3 in P h a ra o n em & in om nes ferv o s
e ju s . * Q u i p ercu fiît g en tes m u lta s 3 & o ccid it reg
es fo r te s . * Seon regem Am orrhteorum 3 & O g
regem B a fa n 3 & om n ia régn a C h a n a a n o ccid it :
* S ' d é d it terram eorum h ered ita tem h ered ita -
tem Ifr a e l p opulo fito . Frequenter fermo divi-
nus, eum intelligendum eflè Deum cæli atque
terræ 2c univerfitatis creatorem docet, qiii
20 . Seon regem Am orrhteorum 3 & O g regem c“r
B a fa n 3 & o m n ia régna C h a n a a n o ccid it. Et quid
iftud eft ? Tot régna everfa funt, tot reges |É
exftincti funt : 2c horum tantùm' fit memoria ?Iw
Fit quidem fècundùm geftorum fidem pauco-
rum memoria ex pluribus : fed hi tantùm me.
morantur, in quious quamvis quidem res gefta
cognofceretur, tamen per conditiones vir-
tutefque nominum fpiritafis in his effet conditio
fubtexta. Nam Seon infructuofæ arboris Se«
Ægyptum pereufferit, mare divifèrit, Ægy- E interpretatio eft j quod enim nobifeum arbor
ptios demerferit, populum fuum magnis 2c mi-
rabilibus virtutibus eduxerit,in eremomann&
aluerit, ejectis gentibus in terram repromiflio-
nis induxerit. Et quidem omnia hjec magnifica
2c pra:clara opera Deum efle teftantur. Neque
enim mediocris 2c moderate virtutis eft tanta
geflifle : admirandus in his intelligendus eft.
Sed docet nos Apoftolus cum veneratione geinfruduofa,
id hebraicè Seon nuncupatnr :
Amorrhæus verô f exacerbantis. Has ergo Am®
fiib horum nominum fignificatione infruduo-rt^
fas in nobis s exacerbantibus virtutes delevit,
infruduofos fcilicet principes , qui nos h qui
exacerbabamus. in Dominum obtinebant : &
ob id fècundùm didum evangelicum exemplo
infruduofæ arboris excifos. Og verô rex in-1
ftorum pradbrmationem in his dodrinje atque terpretationem habet maceria; five valli : Ba-«
operis fpiritalis agnofeere: cum lex lpiritaliseft, p fan ver6 confufionis five pudoris. Regem hunc
ciun gefta ejus allegorumena funt, cum. fub nu-
be patres fuerunt, cüm in Moyfen baptizati
funt, cum de fpiritali petra biberupt, cum
petra Chriftus eft, cüm poftrem6 fecundüm
exaltati in deferto ferpentis formam exaltan-
dus eft Dominus. Ergo licet ilia in ^Egypto
* Turon. mf potenter irrigantin.
b Mfl'. audoritate reftituimut in flavins: quod in vulgatis dc-
lidcrabatur. .
c Nomine naturt potioris nihil aliud hie intelligent!-» fubeft,
nifi angelica. Jam veto Hilarius non videtut fibi conftare, qui in
Pfal. H o . n. ƒ. doceat aDomino, non'ab Angelis, nobis venire
auxilium. Quamquam ut ibi non ncgat,immoinnuit, Dei per cos
nobis venire auxilium : ita etiam hie non Angeli per fc , led Dominus
in Angelis auxilium nobis tribuere prxdicatur his verbis,'
tributns in his auxilmm humanst infirmitati.
ergo confufionis pudorilque noftri exftinxit,
folvens fecundum Apoftolum maceriam : vel W
vallum,id eft, 1 quo a cognitione Deiprohi- 1
bebamur, obftaculum diruens. Occidit deinde’
omnia regna Chanaan. Maledidum Chanaan g*i
effe Genefis docet, 2c efle forvum fratrum
1 Iu vulgatis, ut non habentem terram: corrupte.
; Ita mlT. Editi vcrè , Deus autem Deus nofter ante facula SCf.
Hie fubintelligitur interpretatio'. Ibi legere ell in prills vulgatis,
exaterbans : 8c in mff. Reg. ac Turon. Amorrhios verb exacts-
’• Sola editio Par. exacerbantis.
1 Reg. mf. cum Turon. quibus exacerbamus. Turn in vulgatis
omittitur in ante Dominum.
Editi, quod ad cognitiontm D ei: emendantur ex mf. Turon.
fuorum, ob contumeliofarrt ejus in patrem in- A cum eris in päradifo : ut ficuti voluntati ejus ill
imiam. interpretatio autem nominis Chanaan cælis ab indefeflis 2c cæleftibus virtutibus pa.
ivinrio motio eft*eft* Ouæ Qp içitur nos in v.i tia 2c ain ma■*.
ecur, ita 2c ä nobis in terrapareatur-, ne corporalis
ledidani impietatem commovebant, atque in
nos infirmitas ab exfequenda ejus vo*
nos vi foa ac poteftate regnabant, Dominus
luntate defleclat: (in ca:Iis enim indefeflis quotidie
exftinxir. Quod autem per varias virtutes >
vocibus dicitur, Sanctus * fandus, fandüs
qu£e in filiis obedienti* operantur ^ b non re-
Dominus Deus fabaoth: pleni funt cadi 2c terra
<nient peccata in nobis, Apoftolum audiamus gloria tuä..) ut nobis qubque nihil aliud in ope*
dicencein, Non regnet amplius in mortali cor^- re fit, cper quod fandificatur nomen ejus j ni^
pore veftro peccatum. Regna ergo hiec occifa hil aliud in fpe, per quod 2c in nos regnum
fiint: jam enim non dominantur in nobis. B ejus fperamus •, nihil aliud in voluntate > pet
Efai. 6 .1
u. Sed occifis his 3 quid confequitur ? De
d it terram eorum h ered ita tem 3 h ered ita tem Ifr a e l
populo fu o . Dä ta quidem terra eft regum 2c
eentium fuperiùs memoratarum 5 fed amifla
rurfum eft. Hodie à gentibus incolitur, Ifrael
ubique exful eft : 2c quomodo terra , quæ data
eft, hereditas eft ? Manet ergo idem ordo :
ut fub his, quæ corporaliter gefta funt, ea
quæ fpiritaliter effent gerenda præfcripta fint-.
quöd ei æternæ à nobis laudes funt deferendæ*
Profedus hic voti noftri indigentiæ res eft, ut
nobifeum nomen ejus maheat in æternumw
2:3. Dehinc fequitur: E t m em oria le tu um d in
g en era tion e & g en era tion em . Non, ficut fæpe, à
fæculo in fæculum, neque d generationibus in
generationes : fed in g en era tion e & g en era tion em .
Et hoc non de nomine, fed de memoriali*
Memoriale enim eft memoria operum Dei 3
D a t a igitur corporum noftrorum terra in he- C quæ libro legis continentur. Et quia Iex 2c
■ editatem eft, quæ anteà erat in Chanaan ma.
ledida 2c in vitia mobilis, in Bafan confufionis
pudorifque plena, in Âmorrhæo exacerbaris
& irritans -, quam pofîidebatin Og infidelitatis
lnaeeria, quam occupaverat in Seon arbor in»,
fruduofa* Hæc igitur terra, foluto infîdelita-
tis vallo, 2c excisa ex ea arbore infrûduosâ,
data eft .hereditas : 2c data Ifrael populo fuo.
Quæ autem hæc hereditatis terra fit s 2c qui
memoriale Dei iri generatione prima, Judæo-«
rum fcilicet, ufque in plenitudinem tempo*
rum manfit j ficuti plebi Sodomæ 2c Gomor-
rhæ ufque ad plenitudinem peccati poena dilata
eft : ita menfuram omnium impietatum
cùrn prima generatio expleflèt 3 memoriale
Dei, 2c omnium operum fuorum memoria in
generationem alteram tranfiit, in Chriftianos
nam que y cum quibus hodie legis veneratio eft,
àjudxis àd
Chnllianos
tranfiit;
fit hic Ifrâel, audiamus apoftolum Paulum di- D 2c e prophetia, 2c nomen Domini,
■ y. centem: Sicut portavimus imaginem terreftris j
■ L portemus imaginem carleftis. Hie eft Ifrael,
cui terra: bcata: hujus continget hereditas, cui
conglorificati in Domino terreni corporis fui
eric sterna pofteflio. Hoc Chriftianis eft pro-
prium, qui hoc in fe nomen incolume per cs-
leftis imaginem ufque ad finem retinuerint*
n . Atque ita ait: D om in e 3 nom en tu um iii
fscu lum . Numquid a nobis optandum hoc DeO
24. Tenuit autem hunc eumdem in confe*
quentibus ordinem, dicens, Q u ia ju d ic a b it D o -
m in u s popu lum f n lm 3& in fe r v is fu is con fo la b itu r.
Differt judicari 2c cbnfolari 5 2c differt populuS
2c forvus. In fervis autem confolatio, in po_
pulo vero judicium eft. Populum Dei Ifrael
lecundum carnem nuncupatum efle qnis nef-
cit ? Dictum autem ab Apoftolo eft, Qui in
iege peccaveriint, per legem judicabuntitr*
eft, aut æterna virtus eget voto noftro , ut E Iu d ic a b it ergo D e u s p op u lum fu um > fed in fe r v is
maneat in sternum ? Ut in nobis potius ma*
neat, optandum eft* Sicuti ctim dicimus, San-
dificetur nomen tuum, adveniat regnum tuum,
fiat voluntas tua ficut in cslo 2c in terra j
non utique hsc Deo proveniant optamus:
ut fandificetur, qui fan&us eft j ut voluntas
fua fiat,cujus fa&um in voluntate eft, Noftri
hse potius rei vota funt, ut per egregia fidei
Uoftrs opera nomen ejus fan&ificetur in no-
J u is co n fo la b itu r, ilempe illis de quibus Dominus
ait, Qui crédit in me 3 non jiidicabitur, fhan.s.t*.
fed tranfiet de morte in vitam j qüi autem non
crédit * jam jüdicatus eft. Confolabitur autem
Dominus , judicato Ifrael, iri fetvis fuis. In
omnibus enim fidelibüs f terræ folatium habe- f
bit ex damiio.
25. Voluiffet enini popuîum fuüm 3 qiiemiil Dei in ifra-
patribus eorum Abraham 2c Ifaac 2c Jacob ele*
bis j aitenim, Eftote fandi,qüoniam ego fan- E gerat, non judicari ‘ ob quem poft diVerfas beneficia.
dus fum : ut in nos regnum ejus adveniat, 2c
digni æterno regno per indultam nobis æter-
uitatis fubftantiam fimüs *. qiûa fpes vitæ eft,
confiteri regnum ejus j 2c dicenti fibi latroni,
• Domine memento mei, cùrn veneris in regnum
tuum, refpondit, Amen dico tibi, hodie mea
Turon. mf. in maledilba inipictnte commovebant, atque
Sic Ini. Turon. cuiti Reg. in quo tamen a prima ni;
régnent ; ' " ' ~ ■
m. in fili., ,,™
letiuentibüs repu'_P. * „„„ ,IAW ________ _____
, 'Ephef.t .x.filiosdiftidentist ; Ccd Domini
deinde cxpundlo jam reftac ne régnent. At editi,
hcc regnant peccata ; quod fubac.
Potro non liîc memoia
- — ..[.„vi. a. i . nunc operatur in filios diffidi
de quibus Ephcf. j. 10.F.i autem qui potens eft 01
........ n qquuaa ooppeerraattur in noms, occ.
c In vulgatis luc & infrà prxmittitur »«7» ante per quod : relu-
wantibus mff. Potcft particulx hujus loco Lubintclligi, quam quod
plagas ^Egyptum afflixerat, ob quem in co*
lumna ignis 2c nubis adftiterat, ob quem mare
divifèrat j aquam è petra ejcCerat , manna è
cslo miferat, legem pofuerat, veniam tantis
facrilegiis irldulferat, tot irreligiofbrum regiia
dejecerat, prophetas miferat, Uiiigenitum fuum
fine intermijfione cantatur in ulis. T um per quod, id ell quo fit ut.
i Editi, in generationem. ReClius mf. Reg. in generatione, iub-
audi man fit, ficut poll & generationem fiibintelligicur tranfiit. Turon.
habet in generatione & generatione.
e In hill- Reg;. & Turon. prophet in. Turn in Turon. omittitur,
($■ nomen Domini, in Rcvio autem folä partieula ©>.
f Editi cum ml-. Rea;, terra : male, cum proximum verbum ha-
bebit ad Dominum referatur, qui una Ifraeliticx geneis region«
perdita, damnum folatur ex adeprione totiiis orbis, in quo fideles
habet fa mulos. Mcliils uaquemf Turon. terra.