de catulorum medio animam ipfius, tum cùm A videncur : quia per profedum quemdam in id
Dormientis
conturba-
tio, Chrifti
palfio.
quod fublimius eft evadunt. Quod autem fuper
cælos exaltandum eft , necelle eft ut priùs
defcenderit ad inferiora de cælis , per quod
rurfum exaltandum fit fuper cælos. Quod ip-
fum Apoftolus abfolutiflîmè ita dicit : Qui
cùm adfcendiflet in altitudinem , captivam etH
egit captivitatem , dédit f dona hominibus.
Adfcendit autem quid eft, ni fi quia 8c def- « i
cendit in inferiora terræ ? Qui defcendit, ipfe «
conturbatus dormiflèt. * Si mors fignificatur
in fomüo , vel cum dormiturus David cum
patribus fuis eft , vel cùm dormiens Lazarus
excitandus eft, vel cùm Centurionis iilius non
eft mortua puella fed dormit , vel cùm eos
qui dormierunt non præveniemus in refurre-
ctione : II conturbatio dormientis fignificatio
eft paflionis, cùm dicitur, Nunc anima mea
turbata eft valde ï quam tamen eripi de ma- _ . „
nu canisita antea eft deprecatus Libéra me B & qui adfcendit fuper omnes cælos , ut
Ff. II. 3.1
Lconuin
caculi qui.
Ff. 84. }
de ore leonis, 8c de manu canis unicam meam:
8c non alii canum vel leonum catuli intelligi
poflunt:, quam qui funt 8c natio viperarum,
de quorum medio anima eripitur, 8c eripitur
b per miflam e cxlo mifericordiam 8c verita-
. tem i fecundüm illud, Mifericordia 8c veri-
tas obviaverunt: 8c fi mifericordia 8c veritas
Dominus Jefiis Chriftus eft : non ambigitur
quin illi in opprobrium c dedantur, qui conadimpleret
omnia: hinc exaltandi fuper cælos
caufam fignificans exftitiflè , quöd defcen-
dendi ufque in inferiora terræ humilitas efièt
aflumta. Ex voto ergo Propheta prænuntiat
exaltari fuper cælos Deum. Et quia exalta-
tus fuper cælos impleturus efièt in terris omnia
fandi Spiritus fui gloria ; fubjecit , Et
fuper omnem terram gloria tua : cùm efifiifum
fuper omnem carnem Spiritus donum , glo-
Spiritus- 1
gloriâ d
culcantes Dominum in paflione , ifta non ere- C nam exaltati fuper cxlos Domini proteftare.
duntj quibus utique opprobrium eft , unige- tur.
officiis c
porujn.
7. Omnis autem hic profedus non naturæ
divinæ, fed infirmitati hominis optatur : quia 1
fe per aflumtionem carnisin cxleftibus collo- 1
candum Propheta non nefeit, quippe cùm i
s concorporales 8c comparticipes effedi fimus ’
in Chrifto Jefu. Et idcirco hæc ad carnis fuæ
infirmitatem, quæ 8c in palfionibus Domini
vexanda, 8c fuper cælos effet exaltanda, conralibus
niti Dei adventum 8c peccatorum indulgen-
tiam perdidifle.
5. Et quia huic fandorum fpei vel perfe-
quentum odia vel negantum adverfatura fem-
. per eflent j commemoratis humanx falutis fa-
cramentis, fubjecit, Filii hominum 3 dentes eo-
rum arma & fagitta , & lingua eorum machard
acuta. Vitia ifiotufque animarum fub corpo-
off!dis divinus fermo fignificat : ut in D nexuit, Zaqueos paraverunt pedibus meis} & in-
Ffal. S3- S-
Ffal. 3. 8.
Gal. s- !ƒ■
Deuteronomii cantico , Incraflavit, 8c calci-
travit diledus, impietatis luxu fub fignifica-
tione confuetudinis corporalis increpito 3 vel
illud, Qui dévorant plebem meam ut cibum
panis j vel etiam , Dentes peccatorum contri-
vifti j nec non 8c illud Apoftoli, Quod f i mor-
detis invicem, videte ne confumamini ab in-
vicem : ut quod fingulis quibufque membris
officii adionifque mandatum eft, id ad efficurvaverunt
animam meam. Foderunt ante fadem
meam foveam, (ÿ* inciderunt in eam. Per
t r . i
compaflîonis fidem h etiam fe ipfo in Domino
Propheta patiente, tamquam 8c ipfe fit pafl
fus, hæc, queritur. Sed in eos qui majeftatis
Dominum perfecutifunt, cùm in foveam præ-
paratam inciderint, mortis ipfius 8c fenfusre-
rertur 8c poena.
8. Et quia compatiendi 8c commoriendi fides
cientiam mentium animorumque referaturrut E nos glorifïcat in Chrifto 3 velut in procindu fpei DiaP*
nunc vel perfequentium vel obtredantium
commemoraturus effedus, ait, Filii hominum3
dentes eorum d feutum & fagitta 3 & lingua eorum
machtera acuta 3 cum 8c confumerent fx-
vitia poteftatis, 8c obtredationum jaculis vul-
nerarent.
6. Sed inter hxce qux feit 8c exfpedat Propheta
non taeuit. Deprecatus enim ne cor-
rumperetur , abforbendx corruptionis iftius
fideique hujus Propheta confiftit dicens, Deus3
paratum cormeum: cantabo & pfalmum di cam tibi.
* Exfurge gloria mea 3 exfurge pfalterium & citha-
ra. Exfurgamdiluculo3*& confitebortibi inpopulis
Domine, pfalmum di cam tibi in gentibus. Inter-
jedo diapfalma hunc ad Deum retulit Propheta
fermonem, pfalmi interim fide hxc ea~
dem in qua: cor ejus paratum eft concinendo:
8c animi fui 8c corporis gaudia fub fignifica-
Davidf!*
tharil'c, I
f. 6.
Deus exaltari
neejuit,
delçendetempus
exoptat , dicens , Ex alt are fitper calos F ci°ne pfalterii 8c citharæ adhortatus, fefe ip-
Deus 3 & fitper omnem terram gloria tua. Quæ fura in eo quod cantet pfalmumque dicat
in altum de humilibus efferuntur , ea exaltari oftendit. Ait enim, Exfurge gloria mea, exfiurge
* Par. Sic mors. Ediciones alia: , ficut mors. Mox Er. Lipf. &
■Vax. ftc conturbatio dormientis. Ucrobique reftieuimus. f i , pro fic
vel ficut, auäoritate mf. Regii. Eft quippe longa periodus , in
qua muleis conglobaris argumentis hoc tandem concluditur : non
mbigitur quin ills tn ofprobt ’ ' '
Clio, qux & mfl. eft, non debuit immutari.
c Sic mf. Mic. faventibus Bad. Er. 8c mf Reg. in quibus exftac
dedentur. Liplio magis placuit dentur : editori autem Parif de-
duc antur.
<* Apud Par. hîc reftitutum erat arma : ubi in libris aliis , ut
& in Pfal. 54. ni 17. legitur feutum : quamvis fuperiùs pratfe-
ratur vocabulum, arma.
.. e Lipf. & Par. qua fitit & exfpeclat ; quod priùs Erafmus de
fuo invexerat ; quem réfutant hxc n. 7. f t in uleflibus collocandum
Trof beta non nefeit. Scit autem per fidem, Sc exfpeftat per
fpem.
f Editio Par. ex mf Mic. donationes in homine.
8 In vulgaris & feriptis ex flat quidem corporales, non concorporales
: fed vifum eft cos corrigendos efle ex limilibus locis in
Pfal. 60. 68. 128. &c. ciim manifeftus lit lapfus librariorum,
quibus ob pneccdcntem particulam cum facilè ,cxcidit fequens
con. Simili loquendi ratione Athanalius Or. 1. contra Arian.
p. 349. Ncque fiupore percellentur cseleftes Virtutes , videntes
nos Chrifti concorporeos in ipforum fedes ac regiones induci. Et Leo
ferm. 1. de Adfcenf. Dom. Quos virulentus mimicus primi habi-
taculi felicitate dejecit, eos fibi concorporatos Dei Filins ad dexte-
ram Palris collocavit.
b Hoc eft, cum etiam ipfe effee in Domino patience Prophet^
patient.
pfalterium & cithata : exfurgam diluculo i fe A nofter Jefiis Chriftus, qui eft benedidus in
ipfum fcilicet a oftendi in pfalterio cithara- fecula fkculorum. Amen*
que declarans, ciim ad exfurgendum citharä
Jjfalterioque commonids y ipfe potiils qui in — ^--------- -— — — — - - • -— -------- I— .
lis fignincetur exfurgat. Exfurgens autem diluculo,
cum gloria fua fpei evangelic* glo-
riam cantat : congruenti dilucüli 8c orationis
tempore 8c falutis. Nam id fequitür : Et con-
ftebor tibi in populis Domine 3 pfalmum dicam tibi
intergentes. Laudaturus in populis 8c in gen^
tibus Deum, neceflb eft ut in eo falutem gen- B
P S A L M Ü S L V 11.
in finem , tie differ das * David in tituli
inferiptionem.
* Hil.furoTt
CMiao.
* jlnoftræ.
tium kudet : quia jam non in uno Ifraëi fu^. P / were utique juflitiam loquimini 3
niculus hereditatis artatus fit, neque Jacob O * ju itm e filu honitnum\ Etenm ,m,.
portio, led terræ plénitude) am Dei fit: ne- • j • • • • • WdmM
que fimus jam imago terreni^ fed imago cæ- tn. core*e iniqmtates operamMi, in terra
leftîs. iniquitatem compleBuntur manus weftra.
9. Quid àutefn confitendum in populis, Alienati funt peccatores ab utero : erra-
pfallenduiïique inter gentes effet, oftendit : yertmt à ventre Jocuti fm t fdfa. * In-
S f f e fw u Z T tt, "fife aa d t d e fn Z del. diS»atio ficmdùm fimilituditiem fer»
ergo in populis gentibufque confeflio , quia n > ficut affidis furd<e y & obturantis
magnificata ufque ad cælos fit mifericordia, aures Juas, qua non exaudiet <vocein incantantium
y * & veneficii quod medetur a * Mil me-
fapiente. D eus contriwit dentes eorum in
ore ipforum : mol as leonum confie git Do-
minus. * Ad nihilum dewenient <velut aqua *Hikrius>
decurrens : intendet arcum fuum donee in- ^ernentur‘
firmentur. Sicut celra UquefaSia auferentur:
^(upercecidit ignis, & non <videruni folem*
Sc veritas ufque ad nubes4 Nam cùm Domino
obviàm San&i rapientur in nubibus,
ipfo illo nube in refurrectionis corpore b ela-
ti j 8c creatura omnis fecund ùm Apoftolum
à corruptione fit liberanda, c pacincataque
omnia per eum quæ 8c in cælo fint 8c in terra :
meritô 8c ufque ad nubes veritas *noftra in eo
reflirredionis effertur, 8c magnificatur ufque ad
cælos mifericordia ejus, congemifcentis créa.
( tura: corruptione depulsä. Sed horum quidem
ufque ad nubes 8c ufque ad cxlos fignificatur
■ elado j verum illi jproprium eft, cxlos tranf-
gredi, 8c omnem ienfum exiftimatx fublimi-
tatis evadere.
Grarid Dei
« cm ex-
10. Repetitä itaque fpei fux precatione
Propheta fie claufit: Exaltare calis Deus 3 &
fuper omnem terram gloria tua. Nullus exaltan-
do Deo modus eft } nam fuper cxlos ejus ela-
futti, q ii in tio eft. Dominus enim creaturarum ultra £
3 - creaturas intelligendus. Et cum nobis non
aliud fit in cognitione quim cxlum 5 ultra
omnem fenfum eft, qui fiiper cxlos exaltatus
fenfum notionis d excedit. Mifericordia quidem
ejus ufque in nos redundavit: fed magnificata
ufque ad cxlos in cxleftibus mox fu,
turis. Et efim ufque ad nubes veritas ejus ela-
H c- ta fit > nobis obviam in nube rapiendis •e fed
cxlos omnes tamen confeflurus d Dei dextris
Prius quam producat ffinas vefiras rham-
nus : ficut wwentes y fic in ira * ab for- * h ü . abbé
bit eos. Loetabitur jußus cùm widerit ^orbttvos'
windiSlam : mardis fia s lav ab it in fanguine
peccatoris. Et dieet, f i utique erit
fiufius juflo. V tique eft 3 Deus * judicas eos * hü,/w/.
in terra. cans‘
T R A C T A T U S PSALM. L
I. i ^ E fuperioris pfalmi fuperferiprione, Argumen-
I J fbla deeft fignificatio aliqua gefto- turaP&lmi‘
rum. Nam 8c in finem3 8c ne difper-
das 3 8c tituli inferiptio eft. Neque enim pfal-
mus quidquam per rerum gefta continet pro.
. r „ .------------ phetix j f ut ficut in ceteris, fanftuS David f
ipfe tranfleendit, gloria quoque ejus in ter- F 8c didis prophetet 8c geftis : fed increpatio
ris, id eft , nobifeum manfurd , cum dicit, in impios, 8c denuntiatio judicii Dei in pec-
Ecce ego vobifeum fum omnibus diebus vitx catores, 8c retributio lxtitix in fandos , 8c
ufque in confummationem fxculi, Dominus frudus 8 homini juftitix continetur. Hie er- g
a Editi, oftendit ; caftigantur cx mf. Reg.
Edicio Par. elevato. Alix , ipfo ilia nube in refurrettionis cor-
pores. glorias» elato; nil! quod Bad. non habet gloriam. Scquimur
ml. Reg. Hie SanCti dicuntur elati in Domino /qui nubes fit
ratione corporis fufcitaci. Nubes autem ideo corpus fufeitatum
quia, ut innuitur in Pfal. 67. n. j. nubium ad inftar ultra terre-
“ am^_orig'n«m morralemque degit, per acra fiftitur ac move-
I Sl5Inif- Reg. non pacificandaque, ut in cxcufis. Sic & vul-
gatus Hieronymus luc Hilarium , uti videtur , imitatus habet
: Magnificata eft ufque ad ctlos mifericordia tua: mea enim re-
furrettione pacificata funt omnia tibi auk in ctlo nus. in terra,
funt. f 1
d Editi except© Par. necnon mff. Reg. & Vatic, excludit. Re-
tmemus ex Par. & mf Mic. excedit. Idem quoque verbum
apud Hieronymum ad f . 6. exftar, ubi hxc habencur ad imita-
rioncm Hilarii expiclTa : Nullus eft modus exaltationis divine.
Nos verb nihil aliud de celis quam qua vidimus novimus. Nam
cltm a it , fitper calos , notitiam excedit humanam. De gloria autem
qua fuper terram eft , illud intelligitur , quod alibi ipfe Dominus
ah, Fcce ego vobifeum fum. Sec.
* Apud Er. Lipf & Par. fcilicet, loco fed. Non debuit immutari
anriqua leftio qux eft Bad. & m(T.
f Particulam ut ab Er. expundlam, & dcinccps omiflam re*
vocamus ex Bad. & mff. Mox reftituimus prophetet, ubi Reg.
mf Sc edit. Bad. habent propheta. Alix autem edit, prophetat.
8 In vulgatis Sc Reg. mf omnis. In Vatic, hominis. Verids,
ut videtur , in Mic. homini toil, juflo fruftus eft juftitix lux
juxta f . ix,
H ■