tur 8c timentes, quia Deo fubditi finit, pu- A.vitem, 8c adeptis divitiis male ufus, ex viveiy
nitorum feveritate fcerribili» Temperat ergo; °' °'
'nietum.rifus ; dum 8c mètus de exemplo, 8C
rifus ex merito eft, Moderatur autem rurfuni
merus rifum, dum ita gaudebunt in bonis, ne
défit terror exempli î quia imi iæ et dif-
j i d e n t t s de fe confcientiæ eft, timere
fine gaudio S ôc infblentis naturæ eft, fine timoré
gaudere»
io> Sed qui timentes ridebunt * id quoque
tium terra 8c tabemaciilo eradicatus 8c emi-
gratus , ayulfus eft t prabpotentem fe in vani-
tatibus credenSy in regni fcilicet fui gloria, in
templi auro, in mandatis hominum, fecun-
düm prophetam dieentem , Sine caufa colunt e/w. ,nH
me , docentes doctrinas 8c pr®cepta homi---frlyM
num, b Dei lege contumeliofa human® con* b I
fuetudinis obferyatione mutata,1.
ai. Propheta autem, quern necelïè eft ju*
ÿâ Dei o-
j>Us ell ad
23. Spes in mifericordia Dei in faculum dr À diâ in fieculum fæculi»
adjicient ad hunc moderatum in timoré rifum, B ftum efle intelligi, aliter, de fe fiducia fpei lu®
- in faculum fascûlit^. * Non enim îpfa illaju-
1 ftitiæ opéra fiifficient ad perfedæ beatitudinis
meritum, nifi mifericordia Dei etiâm in hac
juftitiæ voluntate humanarum demutationunT
6c motuum vitia non reputet. Hinc illud Prophétie
dichim eft, Melior eft mifèricOrdia tua
iiiper vitam : quia quam vis probabilis per ju*
ftitiæ operationem vira juftorum fit, tainen
■ per mifericordiam Dei plus meriti confèque.
ut dicant, Ecce homo , qui non pofuit Deum ad*
jutorem [uum. Stultitiæ atque inipietatis extre-
m® eft, non intelligere fe fub Deo 8c ex Deo
vivere, fed in his quæ gerit 8c exfpe&at, fua
magis veile confidere poteftate $ cùm fi quid
illud in le fit , ex Deo fit; Ad Deum itaque
fpes omnis noftra fit, 8c confeflio omnis in
• Deo fit, exemplo Prophetæ dicentis, Domine
adjutor meus, 8c redemtor meus : 8c rurfum,
loquitur : Ego autem, [cut oliva frulbifera in jr.). I
domo Dei , (peravi in mifericordia Dei. in ater-
num dr in faculujnfaculi. Differt quidem tempore
®tas Hominum: fed propheti® fpiritus idem
eft. Propheta manere fe in domo Dei ficut oli- oii«. I
yam frudiferam dicit, arborem Temper viren-
tem, 8c fruftus optimi feracem. Apoftolus huic
ole® pr®fra£tis ob infidelitatem ramis ejus, fide,
les gentes ex ignobili oleaftro efle infitas pr®di-
Levavioculosmebsinmontes,undevenietad- C ca-t : ut contra naturam generis, naturam ra
Contra di
gan tiara.
jutorium mihi, Auxilium meum a Domino, qui
fecit c®lum 8c terram. Metuamus itaque Temper
, ne quando nos ®ternus ille ignis exurat,
8c vermis immortalis abfumat j chm audiamus
quid jufti timentes ridentefque dicant: Ecce
■ homo, qui non pojuit Deum adjutorem fuum i Jed
JJeravit in multitudine divitiarum Jitarum.
21. Divites quofdam infolentes efle praftat
4 opulentia, 8c maxi me timorem Dei dividicis
acciperent. Sed Propheta in lege licet Dav:i •„ 1
manens, evangelicus tarnen 8c propheta fimul, i«gc
8c in Lege 8c in Evangeliis cum frudu fuo in Sel!CIB- H
domo Dei efle perfiftit : non perfringendus
in ramis, non relinquendus c in truiicum „ non « H
inutilis jamipfe inferendo fibipræbendus oleaftro,
nec radicis fuæ virtutem arbori transfu-
furus alienæ $ fed totus integer ut eft fidei apo-
ftolicæ prædicator, non ex gentibus radiciletiarum
fiducia inanis avertit : ftulti, non in- D §^s ad fidem evangelicam inferendus , fed
telligentes hoc fe magis religiofos oportere
efle, quôd divites funt 5 quia gratiam referre
largitori bonorum fibi defiderabilium conve-
niat : 8c hoc magis inexcufabilis avaritiæ fit
reatus, quia avaritiæ neceffitatem non excufet
opulentia. Jam verb quàm infelix fiducia eft
rei inanis : Deum contemnere habendo au-
rum , quafi aurum non ex Dei fit creaturis •
aut aliquem per id, judicio fanæmentis, beaetiam
in gentium evangelica fide, d propria i
radicis fua: ramorumque virtute totus ipfe ex
legis pingui confcientia fru&uofus. Eft autem
Dei domus , fecundiim apoftolum Petrum ,
Ecclefia 8c omnes fidei evangelic® fedatores,
ficut ait: ^Edificamini domus fpiritalis . re- r-
gnum facerdotale. Et Paulus: Ut feias quemad- fjj,
modum teoporteat in domo Deieconverfari, c
columna 8c firmamentum veritatis , qua: eft
t® vit®acquirat profedum, quod fibi aurum E Ecclefia Dei viventis. In hac igitur Dei do-
jaceat fuffoflum 5 4 8c hinc fiat non generalis mo juftus 8c fandus Propheta, tamquam fru-
anim® 8c corporis homo, aliufque poflit efle diferaoliva confiftens, f propria fua ufus fru- f
quam natus eft j aut cum vita excedat, auro <ftuofa pinguique radice, fperavit in miferi- SPCBI
fuo fit ufurus in morte • Utetur planè, fi eo cordia Dei $ non ad tempus, non in hujus cena
redè utetur in vita, fi efurientem pane fuo corporalis tantum vit® brevi f®culo , fed in
aluerit, f i nudum vefte fua texerit, aut®grum fasculum fasculi. Extendit enim fpes fuas ad in.
fumtu fuo refoverit, aut captivum Jibertati finitam perennitatis ®tatem, nec conclüditur
fu® reddiderit. H^ s u n t planè ambitiof® mortis occafu : cum feiat fibi in Abrah® fiapud
Dèum humani thefauri legationes, h®c nibus exemplo pauperis Lazari efle vivenpotentia
deprecandorumcriminum 8c verafuf- F dum, feiat quoque gloriof® refurredionis de-
fragia. Sic auro demutabimur, ut ex terrefiis mutatione co®ternum fe 8c conformem Deo
14. Et quis hic fit qui fecit ifta, demon* pfaimifti
ftrat, dicens, Et exjjeïtabo nomen tuum, quo- chriftum
ni am boniim ejl in corJfieEtu Janïiorum tuorum. fpc£ucCX
Exfpedabit 'ergo Dei nomen cui confitetur,
per quern fada funt omnia, ut ait Paulus-. \.cor.%.^
Unus enim Deus pater , ex quo omnia, 8c
nos in ipfo : 8c unus Dominus nofter Jefus
Çhfiftûs,per quern omnia, 8c nos per ipfiim.
x Hujus ergo nomen exfpedat, Jefum fcilicet
tur. Ex hac enim vita: in;vitam profïcit ®ter- B videre, id eft, falvatorem fuum nofle Ano-elo
nam : 8c ôpéfationem juftitiai in tantum mife- dicente, Et cognominabis nomen ejus Jefum : Matth.i.n.
ricordia Dei munèratur , ut miferans juftiti® ipfe enim falvum faciet populum fuum d à d
yoluntatem , ®ternitatisr‘ quoque fu® juftum pecçatis.. Chriftum confpicere, ut per profef
quemque tribuat effe^participem. Idcirco in fionem generof® famili® fit Chriftianus, ex- chriftianus
fasculum dr in feculumfasculi mifericordi® fpes fpedat. Bonum autem hoc nomen eft, quod cft'
eft: fed confeflio tantum in [aculo, non etiam Angeli atque Archangeli adorant, quod dæin
fæculum fæculi. Non enim confeflio pec- mones tremiint 8c ferre non pofliint, quod
catorum nifi in hujus fæculi tempore eft : auni ad falutem homines afliimunt : quia feriptum
yoluntati fu® unufquifque permifliis eft , 8C eftr Et omnis qui ihvocaverit nomen ejus, Rom.ro r*.
per vit® licentiam habet Confeflionis arbi- C hic falvus erit. Exfpedat autem non occulté
trium. Decedentes namque de vita fimul 8c non trepidus, non folus j fed in confpedu
de jure decedimus voluiitatis. Tunc enim ex fandorum ejus, fide fcilicet libera e teffimo- c
merito præterit® voluntatis lex jam conftitu- nium exfpedationis fu® vel fub fandorum cæ-
ta, aut quietis aut pcen®, excedentium ex leftium confcientia non recufans, vel, prophe-
corpore fufeipit voluntatem. Cujus temporis t® exemplo, fandis omnibus qui in terra funt
non jam liberam, fed neceflariam voluntatem in fe ipfb præbens exfpedationis exemplum.
oftendit Propheta, cum dicit, Non eft mihi
in diebiis illispvbluntas.1 Ceflante enim volun- " ^ ^ ---------- ------------ -
tatis libertate, etiam voluntatis, fi qua erit, -n
eeflabit efFedus. Tranfire namque ad Abra- D P S A L M U S LI I .
ham volens dives, chào medio non finitur:
Contra Ju- cæleftes, 8c ex mortalibus fimus æterni. Hæc
infidelis ille populus non cogitans, 8c Dei mandata
contemnens, putanfquc. fe per legem,
qu® futurorum bonorum umbra eft, efle di-
* Editi, bine fiant gentroß or is animt & corporis, homoaue alius
See. caftigantur auâoritateraff. Non eft unde quis pucct, Hila-
rium in {ententiam abiifle Pytagorcorum, quos Cato apud Tul-
lium a it , numquum dubitaffe quin ex univerfa mente divina tmimos
delibatos habeamus ; cùm (ipius inculcet fimplicem , incompofi-
tam & omnisdivifionisexpertem efle Dei fubftantiam. Alibi quidem
diyinam animarum originem aflerit, non quia ex Dei rab-
ftancia , led quia omnis anima opus Dei f i t , non hominis, ut habet
lib. i p . de Trip. n .io , Itaque homines generalis animx & corporis
dicit, quia omnes ejufdem generis animam & corpus (ortiun-
tur , corpus ex Adam, animam autem ex Deo. Videfis TraCt-
Pf. 61. n. j. & quod de anima diflèruimus in Praefât.
elle manfurum : manfurum autem ob id quod
fequitur, Confitebor tibi Domine 6 in feculo 3 quia Ÿ 1
tu feüfii : dr exjpeflabo nomen tuum, quoniam
bonum ante conjpeHum fanctorum tuorum.
b Bad. Er; cum m
lege : rcfpicitur enim 1;
diligentes. Re&iùs alii libri > Dei
erba Matth, i j . 6.
Unus codex Vat. i n Rei
1 Regius mf. propria Ï quod idem eft.
: In Regio ml. diverfari, uti magno cc
i S i Wffi codicum conlenlu legitur
infra in Plal. 64. n. 6. ubi fcquentia Apoftoli verba meliori or-
dine referuntur.
f In vulgatis propr'ii. Concinnius in uno mf. Vat. propria feit.
radice; quod opponitur ramis infltis ex aliena radice viventibus.
B Edici hie & inferius, in faculum; tertio autem loco«» faculo:
quod habet conftanter Regius codex favente lubjcita enarra-
Pfal. t
Cuiconfichm
tarnen per libertatem voluntatis in Abra-
h® finibus efle potuiflet. Interclufa eft ergo
libertas voluntatis , quia confeflio nulla eft
mortuis, fecundum id quod di&um eft, In inferno,
autem quis confitebitur tibi ? Sperans
* David in finem pro * Abimelech
intelleShh * David. D**is-
ergo Propheta mifericordiam in faculum dr in
faculum faculi , Confitetur tantum in faculo : .
temporaria confeflionis officia f®culi tempore ef i Wm fariat bonum , non eft ufque ad
gerens, fpem veró ®ternam f®culorum ®ter- Ë mum. ’Deus de calo profpexit fuper filios
pitate protendens. Confeffionis autem cau- hominum , ut wideret f i efi intelligent aut
* H 'd.Mae-
. I leth.
JT\ IX IT * ftultus in corde fuo , Non * Hil- aii
eft Deus. Corrupti fiant (djr abominabi- *Zfipie»s.
les facii funt in iniquitatibus fuis : non
fam addidit dicens, Q u ia fetißi : autftorem
fcilicet univerfitatis hujus Dominum eflè con-
fefluy, b nulli alii docens confitendum, quàm
qui fecit olivam frudiferam e fpei mifericor-
4 Nou occurric nobis unde hunc locunr cruerit Hilarius j
forte Malach. 1. 10. pro ce vfiit , legerit àe ifU&us. Deinde
apud Hincmdrum, qui lib. dc prxdeft. c. ry. hunc Hilarii locum
cum .plutibus aliis deferipflt , pro, Cejfante enim voluntatis libertate,
cotrupte habetur, Cejfant enim voluntates libera.
b Dallxo 1. 4. dc tonfeflione c. }j. hoc Hilarii loco, ut con-
feflionem Dei faccrdotibus faciendam explodat, abutenti relpon-
dens inflgnis Ecclcfix Senonenfis Decanus hift. Conf. c. 8. con-
tendit hie fermonem non efle de confcflione peccatorum , led de
confeflione laudis. Hujus fenrentiam egregie confirmât Micia-
ccnlis codex , in quo non nulli alii, led nttlli alium, hoc eft,’
docens a nemine confitendum ac laudandum alium, quàm Deum
qui fecit olivam fruftiferam. Eidem etiam favet quod proximè
antecedic, aultorem fcilicet hujus univerfitatis Dominum ( vel ut in
raf. Reg. Deum ) e(fe confefjus. Neque minus favet quod lequi-
tut, » c“m feeifle olivam frudliferam laudis potiùs materia fit ,
quam luûus 8c confeflionis peccatorum- Verùm etiam fi detut
dc confcflione peccatorum hîc fermonem efle, ut pote cum pro-
dc 5* confcflione cui poft hanc vitam. nullus rclidus
eft locus , apprime cohsercntem ; nihil tarnen inde partes fuas ju-
vern Dallxus. Apcrtum enim eft , turn hoc loco, turn pluribus
alus, Hilatium confeflionis nonline non cam tantum pzniten-
tix partem intelligere , quse peccata agnofeat aut dcclaret, led
cotam ipfam pxnitentiam , qux 8c voluntatem mutate, 8c pcc-
cata lpla valcac delete. Certè hujuûnodi confeflio cum'uuumre-
ipiccrc débet, in quem unum peccatum eft, 8c à quo uno venia
requirens Deum. Omnes declina<verunt, ß L
mul inutiles fatti funt : non efi qui faciat
bonum, non efi ufque ad unum. Nonne
(peranda. Atqui ut peccatum omne contra E|eum, ita omnis ve- ■
nia ex co eft. Hac lumit ipfe Hilarius.c. rig. in Macch. n. to.
Ergo, inquit, venia omnistx to efi, citm etiam ea qua in fe fint
peccata, pofi reditum confeffionis indulgent. At verb liccc vcniam
omnem ex Deo efle alferat, earn camcn, Apoftolorum minifterio
obtineri ibidem dilerte prardicat: ut quos, inquit n. 8, folverint,
confffione videlicet venia receperint in falutem , hi apofiolica condition
fententia in calis quoque foluti fint. Quidni pari ratione pse-
nitentix confcflionem, folius quidem Dei intuitu, tarnen Apofto-
lis 8c eorum vicariis Sacerdocibus faciendam affirmet , ut di-
gnam 8c congruam (ententiam diccre vakant. De eadem re rur-
ium agendi fe offerer occalio in przdiftum ex Matthxi Com*
mencario locum.
c In mf. Reg. fpei mifericordiam. Mallemus fpe mifericordia,
vel, fpe in mifericordia: maxime cum numcrus l i . ab his verbis
inchoetur, Spes in mifericordia Dei 8cc. nifl feiremus Hilarium
hujufmodi tropos amarc. Sic fupri n. 17. notavimus in omnibus
mfl*. haberi, vitam legis, non vita legem.
4 In vulgatis, a feccatis eorum. Vox eorum conftanterabeft i
caftigatioribus mlT.
.* ^ h i , teftitnonio. Reftius mlT. Reg. Sc Mic. tefiimonium,
fcilicet non reculans prxbere in conlpedhi länäorum qui in cxlis
funt : yel fi landri intelligancur qui in terra funt, iis ut prophe-
prxbens exemplum Ipci. Hinc minds placet quod apud Bad. Er.
in Reg. mf. frophetia exemplo.
F