©pcacur reim
lectio
Chrifti ,
Colojf. z .if.
fohttn. :
rf-17- m
I 9 I
fidem liufttiet, 5c Domini fuper carios com-
plecbatur adfcenfum, 5c futuri regni ejus glo-
riam comprehendat. Initium autem ex eo
fumfit Propheta, in quo falutis noftra: a con-
fiftit effe&us,. Coepic enim ica.
z . E x fu r g a t D e u s 3 & diM p en tu r in im ic i e ju s 3
& fu g ia n t o d ien tes cum a fa c ie e ju s. b SermO
votorum eft, non ex incerto pofcentis, fed
ex cognitione fcientiäque /perantis. Refurre-
«ftionis enim nunc in Deo tempus optatnr :
chm de peccato peccatum in carne condem-
nans, poteftates hujus muiidi oftentui fecit,
cum fiduciac triumphatis his in femetipfo. Ve-
nit enim mundum vincere, 5c principem mun-
di cum peccati lege configere, 5c decretum
mortis, peccati remiffione delere. Hanc igi*.
tur Propheta fugam horum inimicorum ejus
exfpecfat. Nequeenimrefureentis ex mortuis
occurfum ejus potuic ha:c * odientium eum
turba djemonum ferre 5 chme ad primam apo-
ftolica: fidei poft fubje&as his Ipiritales ne-
quitias poteftatem cecidifle de ca:lo facanam
modo lit fulguris prredicatum, 5c princeps
mundi in paffione lit judicatus. Sed fugientes
d facie Dei, trepidationem fuam quidem dum
fugiunt oftendunt 5 evadere tarnen faciem
Dei, quamquam fugiant, non poflimt. Nam
5c trepidationem earumdem nequitiarum Ipi-
ritalium plälmo anteriore declarat , dicens ,
Milit fagittas fuas, 5c dilfipavit eos j 5c ful-
gura multiplicavit, 5c conturbavit eos. Con-
turbantur itaque, 5c fugiunt diflipati. Verum
Dei vultus non effugiunt poteftatem , fecun-
düm illud, Adfcendit fumus in ira ejus, 5c ignis
d facie ejusf exardefcet, carbones fuccenli hunt
ab eo. Horum itaque inimicorum fugam, ha:c
5c interitüs 5c judicii s poena confequitur.
3. Et lanè idem nunc qui in anteriore plalmo
prophetic ordo diftinguitur. Sequitur enim,
Sicut deficit fumus 3 deficiant ; ficut liquefit cera k
facie ignis 3 fic pereant peccatores k facie Dei. Fumus
chm emerferit, Iicèt globofus 5c crafliis,
tarnen paulatim ita deficit aboleturque, ne ex-
ftetj ficut in conlpe&u ignis cera lie liquefcit
ut non lit : fumo quidem in igne per levita-
tem fui tenuitatemque dilaplo, cera autem vi
5c calore ignis ablumtä 5 quia h infirmis ipfa
per fefe, nature potioris diripiatur ardore:
quem in modum omnis * iniquorum poteftas d
facie Dei, id eft, Dei judicio deliquefcit.
3 Reg- mf. conftidt.
Lipf. & Par. Summa votorum eft.- refragantibus Bad. Er. &
omnibus mlf.
* Ita mlT. Me, ut ft üb. i. de Trin. n. 13. nee dilfidet grae-
cum tet(t,ußuiooos aCvds of wmS- Editi verb, triumphant in feme
tipfo. Ac deinde Lipf. & Par. Venitenim in mundum, addjto in.
Reg. m f odio habendum: ex eodem codice deinde ponimus
ferre, ubi in vulgatisperferre. Sic in Pfal. j i . n. 14. Jefu nomen
commendatur , quod demones tremunt, & ferre non poffunt.
e Editi, ad primam apoftolica fidei vocem poft fubjeßas hiefpi-
ritalis nequida poteftates excidijfe de calo See. reluftantibus mlf &
evangelieis diftis. Nempe allufio fit ad poteftatem quam Chriftus
mittens l x x.dilcipulos dedit eis in dxmonia.Vidcfis Luck i o .18.
f Reg. mf exardefeit. Nil immutandum, ut obfervatum eft in
Pfel. 64. n. 7.
t Editio Par. pocnam confequitur ; alia?, poena confequentur .-
emendantur ex mlf.
_ Editi, infirmt. At mff. infirmis in refto calu, fubaud. cera.
* In mf. Mic. inimicorum quod pqflet referri ad fuperiora,
dijfipmtur inimici, nil! propiora effent, fic pereant peccatores.
À 4. Et hune peccatorùm à facie Dei interi- Lmiti,
turn , necelfe eft ut juftorum lætitia confc- ?0Iunii
quatur. Nam 5c qontinuô lubjeftum eft, Et ÿ.',
jußi leetentur latitik. k Æqua enim judicii c2t- t
leiftis 5c jufta moderatio eft, ut peccatores
morte conficere, ita 5c juftos lætitiâ munerari.
Idipfum autem ad oftendendum judicii examen
eft confècutum : Exfultcnt in confpeBu
Dei3 epulentur in latitia. Mundo ènim corde, mma,
lècundùm evangelicæ benediétionis mérita
B confpeétu Dei digni funt. Verùm Iætari in
lætitia fignificationis eft1 altioris, caufam fei- (|
licet perfeftæ lætitiæ oftendens. Plerique enim
in his quæ fibi funt nocitura lætantur, ut
gaud et lalcivus in fçortis, ut fur lætatur in
rurtis, ut unumquemque pro vitiis fuis ea quæ
exercet oble&ant. Verùm qui in lætitia lætatur
j caufam lætitiæ m ex iphus lætitiæ honefta 3 19 *
utilique veritate fufeipit. Et idcirco ait, In
latitia latentur, quia in confpe&u Dei exful-
C tâbunt : earn veræ exfultationis docens effe
lætitiam , quæ confpedtûs Dei jucuiiditate
perfedta lit. Exfultationis autem hujus atque
epulantium gaudia, ex quibus eft “■ lætitia
juftorum, lanéhis Moylès in divina ilia Deu-
teronomii cantione ita meminit, dicens, Ju.
cundamini cæli limul cum eo, 5c adprent eum
omnes angeli Dei. Jucundamini gentes cum
populo ejus, ° 5c confortent eos omnes filii
Dei. In hac itaque lætitia lætabuntur 5c jufti,
D cælefti gaudio unanimes , exfultationis divinæ
P locietate lætantes.
5. Ad cujus nos temporis gratulationem
fub fidei evangelicæ confelfione nunc Propheta
advocat dicens, Cantate Deo 3 pfallite
nomini ejus 3 iter facit e ei qui adfcendit fuper occa-
fum i Dominus nomen eft iÜi • Ó" exjultatc in
cordpeBu ejus. Adhortatio omnis licèt multùm
ad quemdam impullum 5c voluntatis nôftræ
proficiat 5c mentis, cùmad aliquid optandum
E agendumque conciliante cafu vel illiciente
deducimur : tarnen fi maximè adhortationis ip-
fius caula propofita fit, jam ratione animus ac
via tamquam certiffimo duce nititur. Ut nunc
Propheta nos; adeantandum Deo pfallendum-
que nomini ejus hortatus, ne quia forte am-
biguitatis relinqueret 5 5c cui Deo, & cujus
nomini pfallendum ellèt, oftendit : ut jam non
adhortatio adhibita, led cognitior percepta in
Dei nos exfultatione 5c cantico collocaret.
I Bad. "Et quia enim : Exjndc expundto quia editiones ccterte ,
Etenim : reftaurantur ex mlT.
1 Reg- mf intérims,: non malè. Forcé iegendum ,ulterioris.
“ ®ad. ex ipfis Utitia honeftamen tali que veritate & c. Quod
Erafmus in.ccxcu retinens ad marginem adfcrip/ic, Forte, ex ipfis
honeftis mortalique. Deinde Lipfius fubfticuit, ex ipfius honefta men'
talique. Vcram le&ionem exhibent mlT.
“ Ita codex Vatic. AJii verb, Utitia jufto.
0 Ediri, & confôrtèntur omnes : renitericibus mlT. quos (eqüimur. Suamquam;Hilarius Jib. 4. de Trin, n, 31, locum hune aliter
crac, nimirum , d* honorificent eum omnes Angeli Dei. In grseco
L x x. quibus cetera confentit hic locus, habemus, àn% loolmra*
ùunS , quomodo legir & Epiphan. hstr. 69. n. 60.
P Editi, focietatem : caftigantur ex mff.
S Par. conciliante ea. Ex-al iis edit. & mf Reg. rçvpcamus conciliante
cafu: ut cafus opponatur rationi, quæ ut voluntàtem mo-
, per Ce majorcm vim obtinec, quàm merus cafus. Nequc ta»
priorçm lcftionem prorfus fpernimus.
I;U vulgatis prtfepta. Vexam lcûioncm debemus Regio
ü
mf
C. Pfallendum
jL;oCur r 6. Pfilllehdum itaque e i, iterque ejus pa-
Mkïiciidum randu 111 eft, qui adfcendit fuper occafum. Occa-
Mus I fit autem univerfa qua: veniunt in vitam in-
i|>ru vi- telligimtur aboleri. Abolitio autem omnium
Ir" occidentium ,. fecundüm humanam commu-
nernque opinionem, exiftimatur in morte. Ei
I ergo pfallendum, ejufque iter nobis eft pra:-
I a parandtim, a qui occafum mortis adfeenderit,
id eft, qui occafum omnem occafu iplb non
detentus excellent. Huic autem nomen eft
I b b Domino, qui fe ex forma Dei exinaniens,
5c fbrmam leryi lufcipiens , obedientem le
ufque ad mortem criicis egit. Propter quod
eum exaltavit Deus, riomenque ei fuper omne
nomen donavit, ut in ejus nomine genu cie-
leftia ac terreftfia fleclerent öc inferna : lin-
guaque omnis confiteatur Dominum Jefiim
in gloria Dei, patris. Adfcendit ergo fuper
occafum, cui nomen eft Domino : idque quo
occidunt univerfa tranfgrédiens, legem mor-
Itcr ci id cis ex mortuis ceternus egrefliis eft. Huic ita-
;#'iJ1Pa" que iter parandum eft, fecundum illud, Pa_
Uc. ;.j. ratevias Domini, re&as facite femitas ejus.
H Omnis vallis implebitur, 5c omnis collis hu-
■ c mijiabitur. Parato itinere d noftro, id eft, vitiomm
infidelitatifque noftra; vel compreflis
tumoribus , vel elevata humilitate terrena:
H d d Iabis , initurus cum re£tis xquitatis vitxque
lemitis in eórda noftra defcendet. In hujus
■ « itaque conlpectu exfultabimus, cui iter e ex-
ïequatis 5c infblentiée tumoribus 5c libidinum
voraginibus fit parandum, 5c in quo nos re-
furgentes ex mortuis contuebimur. Super oc-
■ 1 calüm enim noftra mortis adfcendit, f qui
vitam nobis ex mortuis in le reliirgente qua:-
fivit. Hjcc illa. Apoftolorum eft Ixtitia, cilm
eum poft reliirre<3:ionem contemplantes con-
tredantefque viderunt.
Bph.in°- y, Sed hanc lanctorum lstitiam, trepidatio
Kiinndu- e°rum quös cum mundo vicit inlèquitur : id
fjèxicuus: enim ait , Turbabuntur k facie ejus 3 * patris or-
! phanorum & judicis viduarum. Caufiim turba-
ttrjpanim tionis hanc dpcuit etiam,.quód pater orpha-
norum fit judexque viduarum, ( a facie enim
patris prphanórum 'viduarumque judicis fu-
gient, ) non relinquens eos orphanos, qui
agnofceiïtes patrem in ca:lis , diabolo patri
■ 8 renuntiaverint, eafque viduas qua: s legi mor-
tuse fponfum fefe fequuta: liint judicans. Vi-
L duam enim, quæ à lege fit libera, beams Pau- R->m. 7. 3.
lus tranfire ad nuptias alterius fine adulterii Nuptiæ Ic-
crimine docuit : idque exemplum omne ad cu“dæ-
Ecclefiam, quælegi le mortua Ghrifto poftea
h lociaret, aptavit. Eft autem etiam fecuudùm h
hujuslæculi lörtem Eenfus aptilfimus, ut Deus, .
qui advocatum nobis à Pâtre aliüm dedit, ne fohan. 14.
orphani eflemus in fæculo,. orbatorum pater l8-
fit judexque viduarum : quia öc defolatæ à
parentibus mifereatur infantiæ, viduarumque
quæ in le adquieverint judex fit. Jiidex autem
ideo , quia fub nomine viduarum pleræque
non viduæ limt, vel deliciatæ iii Chrifto nu- i. Tim.s-
bere volunt, vel fallunt humana judicia : 5c n-
quia dignitas nominis in conlervato propofito
fit voluntatis 5 ferutans corda 5c renes Deus
idcirco fit judex , quia folus earum mentem
fenfumque dijudicet. Et quidem hæc, ut di-
xi, lècundùm delblationem conditionis huma-
næ, de orphanis viduifque fint diéta.
) 8. Ceterùm ut ad Ecelefiæ totius demon- Tempus
ftrationem hæc ita fignificata efïe poffint in- Sran* >
telligi, continuo fubjecit, Deus in loco fanclo
fuo 3 * Deus inhabit are facit1 unimores in domo 3 f-7- i
educens vinBos in fortitudine 3 (militer eos qui
exacerbabant 3 qui inhabitant in fepulcris. Hic ergo
locus Deo fanchis eft, ubi fit yidua ex lege,
ubi orphanus ex fæculo, ubi uniùs moris ac
voluntatis pacificus unanimifque conventus :
( Erat enim fecundùm Actus ApPftoIorum a b . 4.31.-
>credentium anima 6c cor unum, ) ubi qui vin- quà Deus
<fti fimt , educentur in fortitudine. Ligato ^ucic v*n'
enim priùs intra domum fuam forti, eos qui '
peccatis fuis vinciebantur abfolvit : ut Abrahæ Luc. 13. ie.
fiüam k feptem 6c decem arinis ligatam, in k.
libertatem verbo virtutis eduxit. Eduxit autem
etiam eos quiantè exacerbabant, id eft, exacerban-
qui tranfgreffione legis iram in fe Dei judicis ces>
incitabant, vel adversùm nomen ejus gentili
eloquio difTerebant, ad do&rinam divinæ cognitio
nis inftituit : ut ex perfecutore Paulum
gentium Apoftolum dodtoremque præfecit.
Hos itaque exacerbantes, inhabitantes antea habitantes
in fepulcris, id eft, intra corporum fiiorum in.fcPul~
emortua domicilia confepultos :, in cæleftem c 1S’
vitam fpiritalemque deduxit. Sunt enim multi
in viventibus mortui. Nam 5c in Evangeliis
mortui.1 non putati non differre docentur à I
mortuis, Domino dicente, Sinite mortuos le- Matth-8*
* Erafmus hie perperam adjecic omnem, quod dcinceps obtinuit:
4 um ''sc vox non exftet in Bad. aut mil. neque in lacro textu,
.ex cujus tarnen indefinira propolitionc adfcendit occafum , elicit
Ian ft us Interpres generalem , id eft omnem occafum.
b,Duo mff. hie & infra, Dominus; facro textui confentiunt,
i.n quo Dominus nomen eft d li: fed vulgata leftio elegantior, clique
mf. Regii.
1 c Sic mf Vatic. At Reg..& Mic. ms. Editi verb, in nobis.
■ “ Loco la bis habet unus codex. Vatic, objections: minus- difpli-
,ccrct abjeäionis. Tum apud Bad. Er. &'Lipf. iturus, in m f Reg.
“ In vulcrat j ex sqstitatis ; otr
ml. «a- iniquitatis. Veriils Vaticani
. * Unus codex Vatic, cum —>-«■
.forsfaftu!
o male. Minds malè in Mic.
., Eo quod Chriftus rioftrx con-|
x , quod aflumtz humanitati conccffit , nobis
quoque concclfum elTe hie pro more fuo pradicat Hilarius. Quo
•.Ipcftac & illud .proxime dictum , In quo, f'eil. refurgente , nos re-
jurgentes ex mortuis contuebimur.
e In uno mf. Vatic, lege, Reftius in.aliis, legi, hoc eft 5 qua; a
Jegc lunt libera:yieu j quibus lex .jam non vivit. Tum' vcri Bad.
Er. ft mjl. fponfum fefe ( puca Chriftud)) fequut* funt. nec debuie j
Lipfius dc fuo reponere, fponfum fubfecuta funt.
b Ita m f Mic.. At unus c Vatic, qua lege fe mortuam: alter , qua
legi fe,mortuam: Regius cum vulgatis, qua legi Jit mortua. Turn
Bad. & Er. Chrifto poftea fe foesari. Lipf & Par. Chrifto poftea fe
fociantem. Rurfum fequimur mf Mic. confentientibus aliis, nil!
quod/e.prxmittunt verbo fociaret. Scnfus ica perfpicuus eft: qua
legi mortua, ut Chrifto fe.fociaret aptavit. Alluuo eft ad illud Pauli
Rom. 7. 4. ubi de vidua a lege viri libera fermone habito fub-
jicit, Itaque fratres met & vos moriificati eft is legi per corpus Chrifti,
ut fids altcrius qui cx mortuis refurrexit See.
‘ Ita Par. cx mf Mic. juxta grzeum /astvtfbxvc. At in mf
Reg. a prima manu m.cndosc, unimoris, ac fubinde fecundis cu-
ris unius moris', quod Bad. Er. & Lipf arripuerc. Mox in difto
codicc Reg. qui ex acerb ant. Favet verbum icqueus, qui inhabitant:
cum utrumque in grxco codem modo cxprimacur , puca
7vV rmytmy-estborms, & tic rjJl
k Par. otto decem annis : fufFragance (aero textu, fed refragantibus
mil.
1 In uno b mlf. Vatic, compurad. Apud Par. nuncupad. Magis
placet cum Bad. Er. Lipf- altero ml. Yatic. necnou Reg. non
[putati i id eft qui valgb non putamur.
N