ï. P R M F A T I O.
s 'v: Cl.itiu.'Vtt 'Jefiis voce magna dicens, Deus Deus meusrefpice in me,quare me dereliquiflil
tich*». Clamamit homo feparatione diwinitatis moriturus. Pollerior-hsc, .fententia. in expofi-
—------ tione Symboli Apoftolorum, feu Trabjtatu de Trim apud iplum Ambrofium in append,
Tom. i, edito cap. 13. inlèrtaell.
16$. Denique cum confequens fit 3 ut Verbum anima diflblutä a corpore d it
junèlum fuerit,fi animä tantum mediante cum corporefuerjt conjunctum;quot-
quot huic öpinioni favent ,illi merito exillimentur luftragari. Unde fllud etiam con-
leftarium eft, ut fi Verbum anima tantum mediäpte cum carne conjundtum abique
ulla harefeos nota docere liouerit , licuerit pariter dicere Verbum anima-receden-
te a corpore feceflïife.
tripiexii> 166. Itaque hare Chrifti in cruce thorientis Verba, Deus Deus meus quare me de-
k a - reliquifti, quarnvi? nonnullos Patres pariter cum haereticis de Verbi a carne dif-
dSScn, ceflione interpretatos eflè quis largiatür |non ftaum tarnen; ei concedendum eft,
unius ejufdemque interpretationis eamdem in utrifque fuiflè rationem. Quippe
hsretici Verbi divinitatem , quafi infirmam & trepidam ne fibi mors & paifioiiii-
tinends eflènt, ä Chrifto paifuro difcefliflè fomniabant: Contra quos Gregorius Na-
zianz. Or. 36. n. zo. Neque enim, quod quidam opinantur ,ipfi wel a Patre ,vel d Jua
diminitate, quafi pafsionem extimefcente , ob idque fefe d perpetiente colligcnte atque
contrahente \ derehBus efi. Patres vero, qui cum illis conientire videntur , hanc in-
nuunt opinionis fux rationem , quod tantam arbitrarentur divinitatis virtutem, ut
mortem ,quam Chriftus, ad implendam Patris voluntatem fubire decreverat, cor-
pori cum ea conjundto contingere nullo pacto polio exiiiunarent. Nam cum divi-
nitas, inquit loco mox memorato Ambrofius, mortis libera f i t , utique mors ejfe non
pot erat, nifivita difcederet; quia <vita divinitas efi. Eadem habet audtor expofitionis
Symboli apud ipfum Ambrofium. Eo revocari poteft quod Tertullianus lib. contra
Prax. n. 30. cum dixiflèt Chriftum tradendo Ipiritum obiiflè , lubjicit, Spiritu
enim manente in carne,caro omnino mori non potefi: fi tarnen ibi, ut alias lolet, Spiritus
nomihe divinitatem intellexit, quod non latis liquet. At hitte evidetts eft, Patres
haireticofque maxime diflidere, ciim hi abjedlius, illi quodam modo fublimius de
Chrifti divinitate fentientes, ejus a corpore mortuo lèparationem docent.
167. In hoe pratterea diflèntiunt, quod hseretici ante Chrifti mortem , immo
etiam ante palfionem ,catholici vero in ipla dumtaxat morte Verbum a corpore
feparatum prsdicarint. Ünde libellus Lepörii fupra monet, in Verbis quare me dere-
liquifti pofitum eflè preteritum pro fu-turo :&c Epiphanius oblèrvat, hanc carnis vo-
cem, non ad feparatam, lèd ad conjunHam, divinitatem eflè, & cum jam in procinStu
quodam ejjet, ut faniïum corpus defireret. Ex quo maximum illud inter utrofque habetur
dilcrimen, quod cum illi merum hominem, ifti verum Deum pró nobis paf.
fum ac mortuum eflè conftituant; ab his infinitum, & ab illis finitum ponatur re-
demtionis noftne pretium.
168. Poftremo Epiphanius, Leporius , aliique catholici aflèrunt, Verbi cum anima
Chrifti, etiam morte intercedente, conjundtionem ilhefam permanfiflè. Ad in-
feros, inquit Epiphanius har. zo. n. 1. cum divinitate Jua animaque defcendit , capti-
vam ducit capuvitatem, ac die tertio cum jdnUifsimo fuo corpore ad vitam excitatur.
Quod quidem corpus cum divinitate fita conjunxit, »0» amplius dijfolvendum. At luere-
tici totum hominem Chriftum a divinitate delèrmm ac lèparatum eflè contende-
runt. Porro memoratus audtor expofitiónis Symboli, dum verbis Ambrofii nonnihil
adjicit, ad hsretieprum lèntentiam accedit : fic enim habet cap. 13. Hac eft beata
anima, qua in cruce ad divinitatem clamawit dicens, Deus Deus meus refpice in me, quare
me dereliquifti ?&ic. Et poft pauca fubjicit, ’Deus ergo, qui Verbum & Spiritus eft,
qui ubi muit injpirat,carnem feu animam jufeeptamnondeferuit inmitusScc. Neque de-
funt, qui allatas Patrum fententias ita interpretentur , ut eos ne a mortuo quidem
Chrifti corpore Verbum lèparatum lènfiflè defendant. Quorum interpretationi
nonnullum fortè robur accedet , ubi enucleata fuerint Hüarii ea de re verba.
P R Æ F A T I O. LJ
. . . . . , ...... S. tv.
11. Qui merba Hilarii de Chrifti dereliclione fidei fint confentanea. °,’ch
16$. Petrus Lombardus lib. 3, Sent. dill. 11. §. i. ad fuperiorem Ambrofii locum in HiU-
relpondet, hop eum tàntùm voluiflè, divinitatem lèlè à carne lèparaflè lubtrahendo
protedlionem, non folvendo unionem , lèu feparajfe fe forts m non adejfet ad de-,
fenfionem Jed non defuiffe intus ad unionem: f i enim,, inquit, non ibi cohibuijfctpoten- b'oC»n>in-
tiam , fed cxercfijfet,non moreretur Chriftus. An in Ambrofium quadret liæc inter-.
pretatio, nunc nollra non refert i.at quo minus ad Hilarii in Matthæuin verba ac-
commodetur, nihil vetat. Nam quod ibi earn Chrifti intellexerit derelidlionem,
quç nçceflària erat ut mori pollèt ; ,î; proximo poll verba , de quibus contro-
verfia eft, déclarât in hunc modum : Denique cur relinquatur, exclamat dicens, Deus
D.eus meus quare me dereliquifti ? Sed relinquitur , quia erat etiam morte peragendus.
Quod autem hæc illæsâ Verbi & carnis lubllantiali unitione dixerit-, illullrare ell
ex eodem Commentario cap. 3. n. 1. ubi ait, Cum efuriitDominas,non inedixfubre-
pfit operatio s fed Virtus ilia quadraginta dierum non mota jejunio nature flue hominem
dereliquit. Nemo certè lulpicetur , Hilarium hanc derelidlionem , qua hominem,
Ut efilrire pollèt, naturae luæ à Verbo derelidtum eflè docuit, lubllantiali lèparatio-
ne fadlam exiftimaflè î quidni eadem ratione cenlèatur ejuldem hominis dereli-.
dlionem , lit mori pollèt , falva & incoiumi lubllantiali conjundtione prsdicareî
Hue facit, quod cum Spiritus nomine divinam naturam propè ubique intelligat,
libro tamenio. de Trin. n. 61. contendat earn his verbis , Tradidtt. fpiritum , nullo
padlô intelligi poflèi Nam fpiritu, inquit, frequenter fignificari animam non ambiguum
eft mel ex hoc ipfi, quod Jjtjus moriturus tradidit fpiritum. Quare vel ex hoc ipfo non
ambiguum ell , nifi quia non ambiguum cenlet, lolam animam., non etiam divinitatis
Verbi fubilantiam à morientis Chrifti corpore recefliflè?
i?p. Si cui hoc nohdumfatis perlpicuum , ad objecta verba fuccurrit & alia re- aiu ratio
Iponfio : quod nimirum caro divinitatis a lè reCedentis ideo conteilatafit diflidium di'vïSi”'
quia quamvis re vera non ablcederet, perinde tamen nullum in ipla oltendebat Hil,lU-
prælèiitiï luæ lignum, ac fi nullatenus exllaret. Hanc relponfionem non de nollro
conlingimus ipfi , led ex fimilibus Hilarii loquendi inobis , & ex iis prælèrtim,
quæ de Verbi exinanitione ediflèrit, accipimus. Cui enim prima ipfius in Plal. 68.
n. 4. verba leviter attingenti, non videatur naturam, divinam carnis lulceptione'ita
exhaüftam aflèrere , ut propriâ fubftahtiâ omnino eareret > Prinuun quippe ait,
Haurienda fuit nature celeftis, ut exinaniens fe ex Dei forma in formam fervi hominifque
décident : (êp- ideo ufque ad animam aque penetrant, quia ei Jùbftantia non fit infixo in
limoprofundi Tum quam illam naturam çæleftem hauriendam, quamve fubilantiam
dixerit, quæ poll carnis aflumtionern non f i t , llatim aperit his verbis x Nonutique
fubftantia canon erat, qua ajfumta habebatur,fed qua fe ipfam inaniens hauferat. Quid
igitur î periitne divina lubilantia ? Nullo modo , inquit continué , fe caruit, qui f i
ipjum cxinanivit évacuant: nec tamen idipfùm videbatur exftare, quodjam in aliudfe e<va-
cuando concejferat. En igitur myllerium : Verbi exinaniti fubftantia non ideo non
ell, quia defecerit ; lèd qnia fic erat, ut non exftare videretur.
171. Quorfum autem , quave ràtione lubilantia divina turn non exftare videretur
, in Plàl. 143. n. 7. fic explicat : Damnum enim ad detrimentum fui evacuatio forma
Dei nefeit, ajfumtionipotius fervili formam Dei rurfus acquirent. Ita neque Virtus in
humilitatem ,fefi licet cohibens, defecit ex fefe, film quod erat eft : humilitas cohibiti
tn fefe Virtute füfcepta,fiim quod non erat ejfe ceepit ,profe£lum ejus qua à fe non defe-
cerat Virtutis accepit. Planids lib. ii. de Trin. n. 48. In forma Dei manens formam
fir<vi ajfumfit, non demutams , fed fie ipjùm exinaniens , ftp intra fe latent, e?
intra Jitam ipfi cvacuefaBus poteftatem : duni fe ufque ad formam temperat habitus
humant, ne potentem immenjamque naturam affumta humilitatis non ferret infirmions
;fed in tantum fe virtus incircumferipta moderaretur , in quantum oporteret earn