wwm
ftitutus exfifteret; ciim conftitntionis noftr® A tie, fit perfeda cum gratia Scventate. ;
ea fola efle ratio [ntelligeretur, ut quod non 1 Hic jam mens trepida & anxia plus
m efle cospiflet 1 non ut quod ccepiflet effe fpei invemt , quam exApedabat cuct cue Ldpiuce, , r ad cognitionem Dei patns ltnbuituArc. Enrti mquuomd I
Eatfeabatur autem animus, partim fto, antea deCreaprisfuiatternkate,&infinitate,&
nartim corporis metu. Qui cum & conftantem fpecie, natural* fenfu opinabatur,hrc nunc pro.
prium efle etiam unigenico Deo accipit jjjje non
in deos fidem laxans, quia ex Deo Deum audit
* r '_ w nrium uniffemro • 'non
Johannis
Evaiigclententiarn
fuam pia dè~T>eo profieffione re.
tineret,&. follicitam defe atque hoc occafuro
lècum, ut putabat, habitacuio, luo curam re.
cepiflèt, poft cognitionem legis ac' propheta- I
rum iftiuiinodi quoque do&in* evangelic® B m a t e Deum^ex D e o
-, non ad nàturæ diverfitatem f in Deum
atque apoftolica: inftituta cognofcit: In prii*-
. 'cipio erat Verbum, & Verbum erat apud Deum,
i Sc Deus erat Verbum. Hoc erat in principio
, apud Deum. Omnia per ipfum fafta funt , Sc
i fine ipfo factum eft nihil. Quod a fa&um eft
in eo, vita eft, Sc vita erat lux hominum , Sc
, lux lucet in tenebris > Sc teaebrae earn non
• comprehenderunt. Fuit homo. mifltis a Deo ,
» cui nomen erat Johannes. Hie venit in teftiex
Deo decedens, quia plenum gratia & ve.
“ ;o difeit j neque præpofte.
rum ex Deo Deum fentiens, quia in principio
apud Deum eflè Deum comperit. Rariffimam fj
deinde hujus falutaris cognitionis fidem eflè, i
fèd maximum prxmium nofcit ï quia Sc fiii non ^
receperunt, Sc recipientes in filios Dei aucti
funt, non ortu carnis , fèd. fidei. Efle autem
filios Dei, non neceflitatem eflè , fed potefta.
tem : quia propöfito univerfis Dei munere ,
non natura gignentium affèratur, fed volunmonium
ut H — perhiberet de lumi- Ctas pmmium confequamr Ac ne id ipfum
, ne. Non ’ erat file lux, f^e di Au _t t„enft.i:m__o_n:i_u_m_ puernirnimiP
S fflf» IJPI h ÏO ht OOtelraS . II
hiberet -de lumine. Erat lux vera, qua: illumi-
i nat omnem hominem venientem in hunc mun-
> dum.b In mundo erat, Sc mundusper eumfa-
, ctas eft , Sc mundus eum non cognovit. In fua
. venit, Sc fui eum non receperunt. Quötquot
i autem receperunt eum > dedit eis poteftatem
, filios Dei fieri, iis qui credunt in nomine ejus:
> qui non c ex fanguine , neque ex voluntate
quod unicuique « efte Dei filio fit poteftas ,in
aliqup infirmitatem fidei trepida: impediret - “
quia per fui difficultatem xgerrimè fperetur, a
quod Sc magis optatur , Sc miniis creditur:
Verbum Deus caro fadtum eft, ut per Deum
Verbum carnem fa&um caro proficeret in
Deum Verbum. Ac ne Verbum caro fa&um ci
aut aliquid aliud eflèt quam Deus Verbum, J
aut non noftri corporis caro eflèt, habitavit in k
viri, neque ex voluntate carnis , fed ex Deo D nobis : ut dum habitat, non aliud quàm Deus
, nati funt. Et Verbum caro fa&um eft, & ha-
i bitavit in nobis: Sc vidimus gloriam ejus , glo-
, riam tamquam unigeniti dPatre, plenum gra-
, tiä. Sc veritate. Proficit mens ultra naturalis
fenfus intelligentiam , Sc plus de Deo quam
opinabatur edocetur. Creatorem enim fiium
Deum ex Deo difeit: Verbum Deum, Sc apud
Deum in principio efle audit. Mundi lumen
in mundo manens , Sc a mundo non recognimaneret
h j dum aute.m habitat in nobis, non
aliud quam noftra: carnis Deus caro factus
eflet j per dignationem aflumta: carnis non
inops fuorum, quia tamquam unigenitus a Pa-
tre plenus gratis Sc veritatis, Sc in fuis perfe-
dtus fit, Sc verus in noftris.
iz. Hancitaque divini facramenti do<ftrinam &
mens beta fufeepit , in Deum proficiens per g
carnem > Sc in novam nativitatem per fidem
turn intelligit. Venientem quoque in fua, à E vocata, Sc ad^cseleftem regenerationem obtifuis
non receptum : recipientes autem fub fidei
[ux merito in Dei filios profeciffe cognofcit
j non ex complexu carnis , neque ex con-
ceptu fanguinis, neque ex corporum d voluntate
, fed ex Deo natos. Deinde* Verbum carnem
factum, Sc habitaflè in nobis, Sc gloriam
confpe&am ejus, qua:, tamquam unici a paneridam
poteftati fua: permifla , curam in fe
parentis fui Creatorifque cognofcens non in
nihilum redigendam le per eum exiftimans,
per quern in hoc ipfum quod eft , ex nihilo
liibftitiflet: Sc hxc omnia ultra intelligentix
humame metiens fenfum , quia ratio commu-
nium opinionum confilii caleftis incapax,hoc
* I-Ixc verba, tjnod fa Slum eft, cum prsecedentibus jungunr vul-
gati ,cjiix disjungenda efl'c liquet ex lib. i. n . i j . ubideinde, quo-
modo & hie, pro in eo vita erat, repofuimus in eo vita eft omnium
prope mff. auftoritate. Dc difliudlione verborum hujus loci vi-
dendus AmbroGus lib. j. de fide c. 6-
b Vetuftus codex Colb. In hoc mundo.
* Editi, ex ‘fanguinibus: renitenribus mff.
d Bafilicx Vat ip ana: vetuftilfimus codex cum plerifque aliis mlT.
"J0* Mff. Colb. & Germ. »0» in duos : & infra num. 38. non in
leftio confirmari pore ft ex lib. 4. n. 4. ubi Ariani hanc improbandi
homoufii caufam comminifeuntur, quodfecunditm verbi hujusfignifi-
cationem ex divifione patemi fubflantU effe Filius exiftimetur; tamquam
defeftus ex eo fuerit, ita ut 1 N d uo s fit res una divifa.
S i prreferas hie non in duos, tacita intclligcnda eft vox deos, qux
infra num. 17. ita cxprimicur, Edotii divinitus neque duos deos pra-
dicare, nequefolum: & num. Z4. Necduos deos, necfolitarsum ve-
rtim Deumpradieavimus. Idem habeturlib. 2 . n. 19.
f Erafmus ac poll eum Lipf. Deum ex Deo deadens : quod non
difplicerct > fi adeftet alicujus mf. au£toriras. Arrifcrat etiam cum I
veterrimo codice S. Petri in Vaticano, in Deum Deum deadens1
Sed antiqui notarii multa paifim mutantis nimios aufus formida- i
mus ,ubi nullus alius codex fufFragatur. Plcriquc mff. cum Bad.
in Deo, vel in Deum, ex Deo decidens. Alii probtc not® cum Par.
in Deum ex Deo decedens. Quod fic intelligi commode queat: non
decedens ad invehendam in Filium , qui Deus ex Deo eft, nacmx
diverfitatem. Legentibus in Deo ex Deo, fupplcrc licet crtdendm
ante decedens vel decidens. . 1 ..
e Sic mff. caftigatiores ea ratione qua dixit Tullius, licet tibi
ejfebono viro. Alii verb, elfe Dei filium vel filios. Ex utraque ilia
lc£tione in vulgatis obtinurt, effe Dei filium a Deo filio fit, ve\fit,
poteflas: gloffema quod non ex flat nifi in unico recentibi e mf. Colb.
h quia nimirum habitator , domum habitando quam antes
non habitabat , minimi aliud ab eo quod prius erat e/ficitur:
adeoque verbum habitandi aptiflimum eft ad exprimendam Verbi
corporati immutabilitatem j de quo pixmittitur carofailum eft ,ad
fignificandam ipfius cum carne conjunilionem. Turn verba habitat
in nobis, fic ab Hilario intelletla efle quafi in noftris, patet
lubnexis, verus in noftris. Unde refellitur Eialmus, qui in dubium
revocavitan Chrifti carnem ex Maria affumtam crcdidiflct. QW
verb exiftimant Hilarium in gentilitam nacum , ac prim* fua: ad
veram fidem convcrfionis hiftoriam hie tcxcrc ,cxpcndendum ha-
bent , an lola johannis verborum lcdio per fc tantam myfterio-
rum noftrorum notitiam gentili pixftare potuerit, ut jam Apolh-
nario . Naftorio. & Eutychcti confutandis luf&cerit. fclun?
; pfltet'in natura rSrUtn efle, quod aut in- A ceffitatem cirdufnafus i vitiis IpirltiftS crirnL
era fe intelligat, aut pratftare poflit ex fefe. Dei | B emundatiörte | H | purgaret H ' : ciijus — ~
morti confé-
autem virtutes fecundum magnificentiam xter-
dx poteftatis, non fenfu, fed fidei infinitate
pendebat: ut Deum in principio apud Deum
efle & Verbum carnem fa£tum habitafle in
nobis, non idcirco non crederet, quia,non in-
telliaeret j fed idcirco fe meminiflet intelligere
pofle, * fi crederet.
r 13. Ac ne in aliquo farcularis ptudentia: tarîiùm
peliremurin baptifinö', utin æternitatis vitam
rediremus 3 dum regeneratio ad vitam mofs
eflèt ex vita, Sc morientes vitiis immortalitati
renafeeremur • ipfo pro no:bis ex immortalitate
moriente, ut ad immortalitatelri unà cum eb
excitaremur ex morte. Carnem enim e pec-
cati recepit, ut aflumtione noftræ carnis deli-
6ta donaret, dum ejus fit particeps aflumtione,
I jareiur errore , ad pi® confeflionis hujus abiTo- B non crimine , delens pet mortem fententiam
lutiflimam fidem ita infuper per Apoftolum
; divinis diais edocetur : Videte ne quis vos fpó-
3 liet per philofophiam Sc inanem deceptionem,
» fecundùm traditionem hominum , fecundum
3 elementa mundi, Sc non fecundùm Chriftum :
, quia in ipfö inhabitat omnis plenitudo divini-
, tatis corporaliter, Sc eftis in illo repleti, qui
, eft caput omnis principals Sc poteftatis 1 in
3 quo Sc circumcifi eftis, circumcifioiie nonma.
mortis, ut nova in fe generis noftri creation^
conftitutionem decreti anterioris aboleret 5
cruci fe figi permittens* ut maledido cruris
oblitterata f terrene damnationis maledida fi-
geret omnia : ad ultimum in horhin'e paflus,
ut poteftates dehoneftaret 5 dum Deus fecundum
Scripturas moriturus, Sc s in his vincentis
in fe fiducia triumpharet j dum immortal is ipfe,
neque morte vincendus, pro morientium a:ternu
fada in exfpoliatibne corporis carnis, fed C nitatemoreretUr. Hæckaqueultrahaturælm
circumcifione Chrifti, confepulti ei in baptif-
mate, in quo Sc refurrexiftis per fidem operations
Dei, qui eXcitavit eum à mortuis. Et vos,
cùm eflètisb mortui in delidis & præputiatione
carnis veftræ, vivificavit cum illo j c donatis
vobis omnibus delidis, delens quod adversùm
nos erat d chirographum in fententiis j quod
erat contrarium nobis : Sc ipfiinl tülit e medio,
affigens illud cruci : exutus carnem, Sc poteftamanæ
intelligentiam à Deo gefta non fucriim-
bunt rurfum naturalibus tnentium fenfibusj
quia infinitæ æternitatis operatio infinitam ine-
tiendi exigat opinionem -. ut cùm Deus homo,
cùin immortalis mortuus ^ cùm æternus fepul-
tus eft, non fit intelligentiæ ratio ^ fèd poteftatis
exceptio • ita furlum è contrario noiiferi--
fus, fèd virtutis modus fit, ut Deus ex homi-
ne, ut immortalis ex mortuo, ut æternus fie
tes oftentui fecit, triumphatis iis cum fiducia Dex fepulto. Coexcitamur étwü Deo in Chriij
in frè- metipfr~o . Refrp uit c_a_p_ti• olfa. s» oS»c inutiles npUhî i- H n P r m n r tpm PliK NPn n lim in V-zliriltO DiC—
lofophijE quxftiones fides conftans, neque hu-
manarum ineptiarum fallaciis fucCumbens,fpo-
lium fe pra:bet veritas falfitati j non fecuridum
fenfum communis intelligentia: Deum reti-
nens, neque de Chrifto fecundüm mundi elementa
decernens, in quo divinitatis plenitudo
corporaliter inhabitet : ut dum infinitas aiter-
nx in eo eft poteftatis, omnem terrena: menfto
per mortem ejus. Sed dum in Chrifto plenitudo
eft divinitatis, habemus Sc fignificatio-
nem Dei patris nos coexcitantis in mortuo, Sc
Chriftum Jefum noil aliud quam Deum in di-
‘vinitatis plenitudine confitendum.
14. In hoc ergo h confcio feciiritatis fux:
otio mens fpebus fuis lasta requieverat: inter-
ceflionem mortis hujus ufque eo non metuens ,
ut etiam reputaret1 in vitam xternitatis; Vi-
Chrifti fides
& mortis
merum
tis amplexuih poteflas' æternæ infinitaris ex-.E tam auteiri^ hujus corporis fui non modô non
cedat j qui nos ad divinitatis fu® naturam
trähefis, non etiamnüm corporali prxcepto-
rum obfervatione diftrinxerit,neque per legis
r- uipbram ad follemnia * defecanda: carnis im-
buerit 5 fed ut omnem naturalem corporis nemoleftamfibiautægrâm
arbitrabatur, ut eani
quod pueritiæ litteras, quod ægris medicinam ,
quod naufragis natatum, qüod adolefcentibus
difciplinam, k quod militiarn efle crederet im-
peraturis : rerum fcilicet præfentium toleran-
3 quia, ut loquitur Auguftlnus epift. H o . ad Confcntiutn n. j.
fides pneedat ratitmem, qua cor mundetur, ut magna ratiönis capiat
& perferat lucem: & rurfum epift. 137. ad Volufianum n. iy. /»-
rcllcchii fides aditum aperit, infidelitas claudit. Confer fupenora Hilarii
ditfta num. 8. - . - •. _ • " . . i
b Omnes mff uno nullius ferme audtoricacis'excepto, omitcunc
hie verbum mortui: quod tarnen habeht infra lib. p. n. iö . & in
Pf. 67. n. i j . Sed hoc apud Hilarium non inüfitatum j ut etiam in
codem Tradlatu eadem Scriptur* locanon cadem ratione repetat.
c In mf. baf. Vat. donans nobis omnia deliBa, delendoquod ad-
vershn nos erat chirographum decreti, quod erat advetfarium nobis:
& niox , exuensfe carne, & poteftate traduxit palam retriumphans
illos; qui verlio Hilario videtur extranea. Qu* hic exhibetur ,
confirmaturlib. p. n. io . Vide Traft, in Pfal. 67. n. 15.
4 Prstcrnif. Vat. baf. pauci, iique recentiores habent, chiro-
graphum decreti. Ab hac (edione non abhorrct quaTfubjicitur ex-
plicatio, ut nova in fe generis noftri creations conftitutionem decreti
anterioris aboleret. Aliter lib. p. n. 10. ubi Hilarius Apoftoli verba
tamquam Wie jam tra&ata memorat, fic interpretatur hoc chirographum
, delens chirographum legis peccad, quod per fententias anteriores
contrarium erat nobis. Ündc in Pf. n p . n. 18. illud fimpli-
citer vocat chirographum legis : hic vtro fententiam mortis. Non
eft omittendum q.ubd in uno mf; Colb. exftat, chirographum decreti
in fententiis. Et hoc Hilario eft follemnc , ut duas verfiones, quas
paritcr probat, fimul componat.
5 Solus cod. Yidotinus, peccati expertem fait: quam ledionem
amplcxatus eft Lud. Miræus , inepte : vüle qliippe tantum Hilarius
Chriftum , in carne ejufdem nobifcüm natur*, carnis delida do-
naffe. Ut enim docét Tcrtlillianus de carné Chrifti n. 16. neque ad
propofitum Chrifti, peccàtum carnis cvacuaturi, neque ad gloriam
fàcerét j non in ea carne evacuarc illud, in qua erat natura peccati.
Tum ciiidam Alcxandro fic argutanti, Fr go fi noftram induit,
pe'ccatrix fuit caro Chrifti: Noftram „reponit, induens fuam fecit ;
fuamfaciens, non peçtatrieem earn fecit. Hic igiciir dixit Hilarius
peccati carnem, qu* per peccatorcs ad Chriftum lifque propagara
eft , qu* 1 ut laudato loco Tertullianus, genere.non vitio, Ada
eft ; dum feil. Chriftus, ut hîc habet Hilariüs, ejus fit particeps
affumtione , non crimine. Quare fruftra in limbo unius mf. Colb.
nonnemö annotavit, Carnem peccati, caute lege. Alias , puta 1.10 .
de Trinit. num. iy . dc cadem Chrifti carne dicic, Neque caro ill*
caro peccati, fed fimilitudo carnis peccati. Vide T rad. Pf. 67.11. Z ƒ •
f I„ tribus-mff terrena, maledicHonis. In Rcmig. Corb. Pr«cl.
Sc c. terrena dominations s., Retinéndum putamus cumpluribus aliis ,
terrena damnationis; ùt fit allufio ad fententiam quam hömo dam-
natus acccpit, Terra es, & in terram ibis. .
g Sex mff non tarnen pociores, in bis viheendis tnffe cum p -
h Excufi, cohfcia : refragdntibus mff .
i Unus codex Rcmig. cdm Thcod. initium aterrutahs.
k Partfeulam quod hic in vulgatis omiftam reftituimus ex mit.
Ita h*c intelligere eft »quafi lcgerctur, uteam. quamvis tantis
angoribns afflict ata?», crederet effe, quod pueritu^jieras^ « c.