que diffimiles «quales. Et quid aliud pomint
efle fimiles, quam «quales 3 cüm in diflimili-
bus non fit «qua litas ?
Aquaiita- 73. Pnedicantes itaque , Fratres cariffimi,
ftamfigni- fimilem Filium in omnibus Fa tri, nihil aliud
ficat fimi- quam «qualern pnedicamus. Perfecta: «quali-
iure° na" tatis fignificantiam habet fimilitudo: 8t hoc ex
a fan&is Scripturis intelligendum eft. Legimus a
Gen j namque .* Vixit autem uff dam ducentis triginta
annis, & genuit fccundum cffigiem fuam & fecun-
düm fimilitudinem fiinm , & cognominavit nomen
ejus Seth. Queero cujufmodi fimilitudinem 6c
effigiem fuam Adam in Seth genuerit. Tolle
corporum infirmitates,tolle conceptüs initium,
h pile dolores b partitudinis, 6c omnem huma-
nam neceffitatem : qu«ro fimilitudo h«c, qu«
in Seth eft,utrümper naturamdiflentiat au-
<ftori, aut utrüm alterius generis eflentia fue-
rit in utroque , ne non naturalem habuerit
Ad« Seth natus eflentiam. Sed fimilitudo Ada:
c eft,c etiamfi negemusjquia non eft natura diffimiliSi
Similituao autem natura: non habuit in
Seth alterius generis naturam,quia non aliunde
d Seth natus eft: ita fimilitudo res ipfasd naturalis
co«quat,per fimilitudinem non indifFerentis
eflentia:. Ömnis itaque filius, fecundüm naturalem
nativitatem, «qualitas patris eft 3 quia
eft 6c fimilitudo natura:. Et beatus Johannes
S m i ü - y d°cet natura Patris 6c Filii, quam Moy-fes
tudo , id in Seth 6c Adam fimilitudinem dicit , hanc
J°uaH« eamdem «qualitatem efle natura:, ait enim:
fch. ƒ. ii. Propter hoc eum magis quarebant Judeei interficeire3
quoniam non folüm folvebat fabbatum 3 fed & pattern
(hum dicebat Deum , aqualem fe faciens ~Deo.
Quid tantorum virorum do&rinis atque di-
<ftis inferimus torpentia peccatis gravibus in-
genia , 6c fenfus hebetes atque temerarios
e e adversüm indiflolubiles pnedicationes impii
fatigamus ? Per Moyfen Seth Ad« fimilitudo
eft, per Johannem Filius Patri «quaüs eft: 6c
qu«rimus tertium nefcio quid inter Patrem
6c Filium , quod natura non recipit. Similis eft
Patri, filius Patris eft, ex eo natus eft: per hoc
folum pih poteft quöd unum fint pr«dicari.
Similitu- 74. Nec me fallit, Fratres cariffimi, quofl
2t|^iita-C ^am efEe, qui fimilitudinem confitentes , ne-
tc confi- gant «qualitatem. Sed loquanturut volunt,
fci'iuncur ^ blafphemi« fu« virus ingerant ignoranti-
bus. Si inter fimilitudinem 6c «qualitatem
differre dicunt 3 qu«ro unde comparetur
«qualitas. Namque fl fecundüm eflentiam
6c virtutem 6c gloriam 6c tempus Patris
a Origeneslib. i. periareh. c. z. ex iifdem Scripturis coniirmar
imaginem interdum id d ici, quod ejus cujus imago eft naturam
obtincat, caque racione Filium Patris imaginem nuncupari: ficut i
fccundum hißoriam dicimus imaginem Ada effe filium ejus Seth}
ita enim feriptum eft, Et genuit Adam Seth fecitndism fpeciem fuam■
Qua imago etiam natura ac fuhftantia Patris Filii tontinet unifc
In plerifque mlT. faritudinis. Vocabulum partitudinis jam
occurrit n. 17.
* Lipf. & Par. etiam fine genere : contra mff. fidem & Hilarii
mentem. Vetusmf. Carn. cum Mich. Tell, neenon edit. Bad. Er.
& Mir. etiamfi genus : quod commodum animo offert lenfum,
puta,Seth etiamfi genus Adar obtincat, iplius tarnen fimilitudinem
cognominari. Prxferimus tarnen cum Corb. Pratel. Silv. Remig.
Tneod. Rom. 8c altcro Carn. etiamfi negemus : maximb cilm
mim. 7 ƒ. rurfum occur rat, aqua plane eft etiamfi negemus: ubi dc-
nuo Lipfius de fuo pofuic, etiam fine genere.
A Filius fimilis eft 5 interrogo ex quo non vi-
deatur f «qualis. Nam etiam h«cin fuperiori f
fide conftituta damnatio eft : ut anathema efl
fet, qui Patrem diflimilis fibi eflentia: diceret
patrem» Si ergo naturam neque aliam , neque
aiffimilem ei,quem impaflibiliter generabat, de-
dit 5 non poteft aliam dedifle, nifi propriam.
Ita fimilitudo proprietas eft, proprietas «qua^
litas eft, 6c «qualitas nihil difFert. Qu« autem
nihil difFerunt, unum funt j non unione per-
B fön«, fed «qualitate natur«.
75. Quamquam verb 6c commüni fenfu, 6c
divinis au<ftoritatibus , inter fimilitudinem 6c
«qualitatem nihil difFerre intelligatur 3 quippc '
cüm fecundüm Moyfen 6c Johannem Patri
Filius 8c fimilis fit, 6c «qualis: tarnen videamus
an Dominus > Jud«is irafeentibüs quod Patrem.
fibi Deum dicendo Deo fe co«quaflet,
feefle docueritDeo «qualem, Ait enim 32Vbn foh.s.lfi
poteß Filius ab fe faccre quidqitam 3 nißquod viderit
C Pattemfacientem. Auftorem diferevit cüm ait,
Non poteß ab fe facere : 8 obedientiam fignifi- .
cat cüm addit, nifi quod viderit Patrem facientem.
Non enim virtutis differentia eft , non
pofle nifi videat,- quia virtutem magis pneftat
natura , quam vifus : at verb obfequela eft,
tune pofle cüm videat. Atqueitaper id, quod
tune poteft cüm videt, fignificat non ex vifu
fe accipere virtutem , fed auiftoritate vifüs
pr«fumere poteftatem. Non ergo difFert na-
D tur« virtus in Patre 6c Filio: cui hoc pofle quod
Pater poflit, non ex incremento aliquo natur«
profeftus tribuat , fed h auftoris exemplum. h
Denique honorem, quem fubjeftio conferva-
vit, natur« virtus «quavit, Subjecit enim:
Qutecumque enim ille facit 3 eadem & Filius fimi-
liter facit. Numquid fimilitudo * non «qua '
eft?^£qua plane eft etiamfi negemus \ eadem
enim fimiliter facit. Numquid fxmiliter faftra
non eadem flint ? aut eadem non recipiunt
E «qualitatem ? aut aliud aliquid inter fimile dif-
fert, 6c «quäle 5 cüm qu« fimiliter fiunt, eadem
fieri intelligafttur ? Nifi forth quifquam qu«
eadem funt, negabit «qualia j ut qu« fimilia
funt, non dicantur «qualia: cüm qu« fimiliter
fiunt, non modo «qualia fieri, fed eadem pr«.
dicentur.
76. Caretigitur, Fratres, fimilitudo natur« Hom«-
contumeli« fufpicione 3 nec poteft videri Filius g g j
idcirco in proprietate patern« natur« non C f
p efle , quia fimilis eft: cüm fimilitudo nullafit,
nifi ex «qualitate natur« 5 «qualitas autem
! 4 In excufis, naturales. Elegantiüs ac verius in.mlT. naturalis.
, Tum in his vcrbis,fcr fimilitudinem non indifferentes,abund&t quidem
’ parcicula negans, ncc malü omittitur in mf. Rom. fed hujufmodi
locutionis jam non (emel cxempla vidimus. V. lib. 7. de Trin.11.7j.
e Iia.mil. Ac edici, adversum indiffolubilthpradicationis auttori—
latem ; 8c mox, Patris aqua litas eft, non aqualis eft. •
1 Rurfum hie in vulgaris , aqualitas eft. Verbis fcqucntibus lau-
datur Ancyranx fynodi definitio (eptima
t O bediene ix nomen , «juod hic (ano lenfu admictic Hilarius
ad fignificandam Filii a Patreoriginem, fimplicitcr refpuit Gregorius
Nazianz. Or. 36. Vtenim Verbum, inquit, nec obedient
erat, nec inobediens. de u*r y*f Acyos tin thnlmtf tin «.nnoos.
b Michaelinus codex cum Telleriano, auftoritatis exemplum:
quod non abhorret ab Hilariana locucione. Hic auSoris vel au-
äontatis exemplum perinde eft, quod fuprä auäoritas visüs, quod
llb. 7. de Trin. n. 18. virtutis ac natura infepaterna confcientia,
‘ Lipf. & Par. »07» aquaplane eft etiamfine genere t corrupt^,
natur« non poteft elfe, nifi unafit3 unaverb Amines enim perverfi eo ufque proruperant,
non perfon« unitate, led generis. H«c tides ut cüm hoc ipfi pr«dicare ^ubbee non^ audepia
eft, h«c conlcientia religiofa , hic faiuta-
ris fermo eft, unam fubftantiam Patris 6c Filii
idcirco non negare, quia fimilis eft : fimilem
verb ob id pr«dicare., quia unum funt.
77. Expofita, Cariflimi,unius fubftanti«,qu«
gr«ch homoufion dicitur, 6c fimilis fubftanti«,
qu« homceufion appellatur , fideli ac pia in-
tellio’entia 3 * 6c vitiis, qu«ex verborum vei brerent,
Imperatorem tarnen fallerent ad d au-
diendum. Fefellerunt enim ignorantem regem,
ut iftiufmodi perfidi« fidem bellis occupatus
exponeret, 6c credendi formam Ecclefiisnon-
dum regeneratus imponeret. Contradicentes
epifeopos ad exfilium coegerunt. Coegerunt
enim nos ad voluntatem exfulandi , dum im-
pietatis imponunt neceffitatem. Sed exfulevitatefubdola,
vel periculofa nuditate accide- B I B femper, dummodo incipiat verum pr«di-
. i poffint, abfolutiffimh demonftratis: reliquus
mihi fermo ad fandos viros Orientales epifco-
pos dirigendus eft 5 ut quia jam de fide no-
llra nihil inter nos fufpicionis reliftrum eft,
ea qu« adhuc in fufpicionem ex . verbis ve-
niunt purgentur: 6c dabunt veniam, ex communis
confcienti«fide fecum liberiüs locuturo.
78. O ftudiofi tandem apoftolic« atque
evangelic« dodrin« viri , quos fidei calor in
tantis tenebris h«retic« nodis accenditiQuan- C
tarn SPEM REVOCANDiE VERiE FIDEI attuli-
ftis, conftanter audacis perfidi« impetum re-
tundendo \ Antea enim in obfeuro atque in an-
gulis Dominus Chriftus Dei efle fecundüm naturam
filius negabatur: 6c eflenti« inops pater-
n«, accepifle cum creaturis originem de non
exftantibus pr«dicabatur. At vero nunc public
« audoritatis profeffione h«refis prorum-
pens, id quod antea furtim muffitabat, nunc
cari. Domino enim gratias,quod ignoratio*
nem pervos admonitus Imperator agnovit, 6c
errorem non fuum, fed e adhortantium , per
has fidei veftr« fententias recognovit: 6c fe
invidiä apud Deum atque homines impi« voluntatis
exemit, cüm legationem veftram ho-
norifice habens , falfitatem eorum , quorum
audoritate in invidiam deducebatur i coada
f a vobis ignoranti« fu« profeffione, cognovit,
79. Fallunt enim , quantum 6c Vereor 6c
mihi videtur Fratres cariffimi , fallunt 3 quia
femper fefellerunt : 6c ipfa illa pr«fens nunc
fubfcriptio non caret falfitate. Excufantenim
fe idcirco homoufion 8c homoeufion taceri vo-
luifle , quia unum atque idem fignificari verbo
utroque exiftimarent. Rüdes credo epifcopi 6c
ignorantes homoufii fignificationem : quafi
numquam de hoc aut fynodus fuiflet , aut li-
tes. Sed efto ignoraverunt homoufion , 8 aut
non clam vidrix gloriabatur. Quibus enim D nefeiebamt homoeufion id fignificari, quod fi.
catholicam antea cüniculis Ecclefiam non
tentavit irrepere ? Quas non c exferuit , falf«
religionis blandimento, f«culi poteftates ? Homilis
eflet eflenti«. Jam fi hoc nefeiebant,
cur nelciri volebänt generationem Filii ?
h Numquid fi inenarrabilis eft , ideo 6c igno-
* In antiquiorc mf. Carnuc. & Michadino una fcric hic ad-
texicur ,quod in altcro Carn. ac Telleriano ad librioram eftre-
jcClum : tJon puto quemquam admonendum in hoc loco, ut expendai
quarc dixenm fimilis fuhftantia piam intelligentiam, nifi quia intel-
Ugerem & impiam ■ ,& idcirco fimilem non folum aqualem, fed etiam
eamdem dixifje: ut neque fimilitudinem, quam tu fr ater Lucifer pradi-
cari volueras, improbarem ; & tarnen folam piam effe fimilitudinis
intelligentiam admonerem , qua unitatem fuhftantia pradicaret.
In eo vero, qu'od laudans tos ( Orientales feil, homoeufion propu-
snantes) in invidiam deducor d quibufdam; parum intelleilusfum.
Non enim cos veram fidem, fed s u m r h v o c a S D S ver a
f i d e i attisliffe dixi: ut ficut illi auditi funt, ita & nos ex hoc
contra Valentem & Vrfacium poffemus atsdiri , & ( in mf. Mich.
coaptandus , in Carnutenfi autem & Teil, coaptaea Deus: an pro
qiioapta adeos, vel cceptusad tos ) alloctttionis fermo blandus nihil
aliud quam procacium eonviciorum effugeret fosditatem ; cisrn ama-
riks atque etiam probrofilss in confequentibus occulta expofitionum
efiem fcandala proditurus.
Adeft jam tertium refponfum libri hujusapologeticum: cujus
prima pars cadit in hare verba ,pia intelligentia, altera verb ad nu-
meri (cquentis initium attinet. Ex eo liquet. i°. hunc Iibrum Lu-
cifero difplicuiffe , i° Hilarium etiam quibufdam propter « indem
Iibrum in fufpicionem veniffc, j° cum veram non exifti-
mafte Orientalium fidem , 40. quo cos ebnfilio tot laudibus ef-
ferat , aedemumeur tarn multa edifferat in gratiam fimilitudinis
eftentix.
b Editi, nunc vidrix: tum Mir. gloriabitur; Lipf. & Par. glo-
riatur. Vetere9 mff. Colb. Carn. & Germ nunc jam vidrix gloriabatur.
Magi» placet cum Corb. Prat. Faur. Rom. Rem. Silv.
&c. nunc non clamvidrix gloriabatur: feil, poft Concilium Sir-
mienfe an. 337. Antea enim , ut Sulpicii Säveri verbis utamur
hb. 1. p. 14). Ariani perfidiam fuam occulfabant: non aufs palam
erroris fui dogma pradicaft , catholicos fe gtrebant. Quo fpe&atil-
lud Luciferifub finem lib. i.pro Athansfio , ubi Conftantio cx-
probrat quöd egerit more meretricum , qua primo clam fcorten-
tur , poftea verb ita funt inverecundt, ut velint feortari in pro-
patulis.
c Sic mff. At editi , exereuit.
d Longe mallcmus ad audendum. Gerte cum bis apprimccon-
venit, quod Sulpicius Sever, lib. ® natrat Mediolanenfi fynodo
an- jjy fait um eile : qubd nimirum Valens 'Urfacius ceterique
metts plebis non aufi piacula profiteri, epifolam fub Imperatoris nomine
mittunt omni prttnitate refer tarn , eo nimirum confilio , ut f i ea
■ tquis auribus popitlus recepiffet, publica audoritate capita proferrent.
j Sm ulster fuifiet exetpta , omnis invidia effetin rege , & ipfa etiam
I venialis, quia etiam turn catechumenus facramentum fidei merito
j videretur potuiffe nefeire. Ex hac porro fynodo Lucifer Cala tie.
1 ut ip c narrat initio Jibri, queni Moriendum effe pro Dei filio
inlcripfit, cum Conftantio-intra velum ftanti contradixiffet, in
exfilium pullus eft. Pulfi etiam (unt camdem ob caulam Eu-
febius Verccll Dionyfius Mediolan.ac poftmodum Liberius.
c In excufis , aftantium. Concinnius in mff. adhortantium,
fcil. Eudoxii, Acacii ,Uranii, Valentis & c. quorum hxrefisper
Bafilium , Euftathium , Eicufium & Lcontium Ancyranx fynodi
legatos pate fa it a , continuo ab Imperatore damnata eft, ut narrat
Sozomenus lib. 4. c. ix . & Ij.
f Editi, coada d nobis: mendose. Sermo enim eft ad legatos
Ancyranos, qui Valentcm & Urfacium coegerunt ignorantiam
fateri, ud jam indicatum eft num. j. & 6j.
S In aliquot mff. hic additur , numquid ignoraverunt homoeufion
l Apud Ancyranx fynodi legatos, qui homoufion refpuc-
rant , ea valebat exculatio, qua homoufii & honiceufii unam 8C
eamdem fignificationem fc exiftimaffe reponebant.
b Haud aliter Africani juffu Huncrici in unum coafti fub-
jeftoEfaix loco refpondent apud Viitorem Vit. lib. j. dc perfec.
Afric. Divina enim, inquiunt, generatio inenarrabilis eft, non igno-
rabilis. Nam ufque adeo non eft ignorabilis, id eft , hon ignoratur unde
fit, u t& Pater de ft ipfo genuiffe ,& Filius de Patre fe n a turn fa-
piffime proteftetur. Altera rationc Phoebadius Sirmienfis fornrulx
au it ores fic fugillat: lllud autem quis ferre poffit, ut quern initium
habere procerto afferunt.hujus nativitatem habeant in incertum i E6-
dem fpeitat iilud Viitorini initio lib 1. contra Atium : Addit
Eufebius prtneipium Filii feiri necab hominepofte, nec ab aliqua fu-
periore velpotentia vel excogitatione: & audet tamen dicere figmen-
tum effe Filium, voluntate & fententia Patris fubfiftere. Appofirb
Leontius hanc hxrcticorum indiviuis myftcriis ignorantix profel-
fionem , qua ineffabilia ca effe volunt ,vocat rtverentiam drtvt-
rentia re ver a alienam: quippe qui ut licenter impietate abutantur,
ad honefta nomina tamquam ad propugnaculum quoddam validum
& inexpugnabile confugiunt. Contra Chriftiana pieras, in divihi*
myftcriis, magnum inter rem rciquc modura novit ponerc diferi-
mcn ; neque rem in dubium vocat co obtentu, qubd modun»
nefeiat: fed de ceteris fentit, quod dc Deo fentiendum tradit Hi*
larius lib. i . de Trin. n. 7. Perfeda feientia eft ,JicDtumfeire, ut
non ignorabilem, tamen intnarrabilem feias.
G G g g iij
f
Sirmienfis
formulx
audtorcs
femper falpumur
ac
refell untur«
g
h