b
Quopaâo
'legcndum fir.
farm.
* Scrip:*
an. 347.
Sypodj
caufa.
À
perditioni fimulatioiiique non mifcuit* 8c qua-
lis fuic 4 ilia fententia exponam -, a qua refew
rens voluntatem,indignus ecclefia ab epifeo-
pis,dignus exfilio a rege eftjudicatus. Atque
hoc ita fieri, non rerum ordo, fed ratio ex pr«e-
fentibus petita demonftrat: utex his primum
confeffio poti&s fidei, quam pavor in homine
intelligatur,h ex quibus in eum qui adfenfus
his non eft, cepic injuriam.
. m Atqoe hoc etiam non inutiliter admone-
bO jUtadomne hoc volumen diligefls intentio
adhibeacur. Omnia enim funt 8c feparanda
temporibus, 8c diftinguenda judkiis , 8cfecer-
nenda perfbnis, 8c verborum dijudicanda virtu-
tibus: ne forte tot epiftolis , tot fy nodis tunc
frequenter injectis, perniciofo ante finem fa_
ftidio expleatur. Agitur autem in his,qua; cog-
nitio Deiexpetenda fit, qua: fpes a:ternitatis,
in quo perfedka veritas llatu ha:reat. Et cilm
tarn gravis rei negotium traftetur, oportet 8c
wnumquemque.his modo curam cognofcendis
rebus impendere, ut judicio deinceps proprio
confiftens, opinionem non fequatur alienam.
Explicit.
F R A G M E N T U M *1 1 .
I N C I P I T E X E M P L U M E P I S T O L jE *
fynodi Sardicenfis c ad univerfas Ecclefias.
1. TV >C Ulta quidem 8c frequenter aufi funt
I Ariani harrecici ad versus fervosDei, i
qui fidem reclam 8c catholicam cuftodiunt.
Adulterinam namque dodtrinam inferences,
orthodoxos perfequi tentaverunt. In tantum
autem nunc exftirrexerunt contra fidem , ut
nond religiofam pietatem clementiflimoruni'
Imperatorum lateret. Denique, gratia Dei ad-
juvante, etiam ipfi clementiffimi Imperacores
congregaverunte ex diverfis provinciis 8c ci-
vitatibus ipfam Synodum fan clam, 8c in Sar-
dicenfium civitate fieri permiferunt: utomnis
quidem diflenfio amputaretur, iniqua autem
A dodlrinâpenitus expulsâ, pietas fblâ , quæ eft
in Chrifto , ab omnibus cuftodiretur. Vene-
runt enim ab Oriente epifcopi cohortatione
excitati piiffimorum Imperatorum , maximë
propter id quod frequenter in murmuratione
fiiit , id eft , de diledliilimis fratribus noftris
8c coepifcopis-, Athanafio epifeopo Alexandria:
, 8c Marcello epifeopo Ancyro-Galatiæ.
* Arbitramür autem etiam ad vos ipfbsperve- f
nifle eorum calumnias,. Sc aures veftras tentafl
B fe eos commovere non dubitavimus : ut adver-
sùm innocentes quidem quæ dicunt credatis,
feelèratæ autem hærefeos fnæ fufpicionem te-
gant. Sed non diutiùs hæc illis facere permifi.
fum eft. Eft enim gubernator Ecclefiarum
Dominus,, s qui pro Ecclefiis 8c pro omnibus g
nobis mortertî fuftinuit, 8c h propter eas Eccle- h
fias adfcenfum in cælos omnibus nobis tribuit.
î. Olim quidem feribentibusEufebio,Mario,. Synodum
Theodoro, Diognito, Urfàcio 8c Valente, Uu- adircttepi-
C lio confacerdoti noftro Romanæ Ecclefîæ epi- bîanifUk'
feopo adversùm prædictos coëpifcopos noftrosj i
( dicimus autem A thanafium 8c Marcellum k ) ut k
feripferunt ex aliis locis ut1 epifcopi noftrijquæ 1
autem ab Eufebiofadta funt, nihil aliud quàm
falfitatis 8c mendacii fuifle plena.m Nam etfi ex m
eo, quo vocati funt * d Julio epifeopo cariflîmo
fratre noftro, claruit noluifleeos veniflè ex ip_ cxftaTaJÏ
fis litteris quibus eorum mendacia detefta funt: Athanaf
( veniflènt enim , fi habuifïent fiduciam eorum
quæ geflerunt adversùs coëpifcopos noftros : )
i * licèt etiam ex ipfis,quæ fecerunt in ifto fando * itg tamtl
8c magno Concilio, manifeftiora falfitatis fuæ proMc.
commenta prodiderunt. Venerunt enim 8c ad
Sardicenfium civitatem, 8c videntes Athana-
fium 8c Marcellum, Afclepam 8c alios, timue-
runt venire ad judicium : 8c non femel neque
iterum , fed frequenter vocati contemfèrunt
invitationem Synodi omnium * noftrorum, */.nofttû.
qui convenimus epifcopi, 8c maximè venera-
bilis feneâæ Ofîîum, qui 8c propter ætatem 8c
çonfeffionem 8c tanti temporis probatam fidem
, n qui tantum laborem id ætatispro Ec-
* In vulgaris, illi fententia. Veriùsin mS. ilia fententia, feil.
Arii fautorum, quibus Paulinus confcntirc noluit.
h: Fabcr cum luo ml. & quibus in eum qui• adfenfusquit nonce-
fit inju/iam. Rcpofitâ voculâ ex pro cum uinufcjuc in and-
ouis libris una figura fit.cctcracorrigimus ex Sirmondi Je-
«iôn1b\is.‘'Si ctiam imtca pro quàm pator ‘in homme , legeris
quàm favor,' in hominem ; Sc ioiegcr cric fenfus, & evidens HjJa-:
rii ratio > cur ab Arciatenfis fynodi geflis incipiar : ut videlicet
frimitm ex his , ex quibus in eum ( Athanafium ) qui adfenfus hu
( Ariani*)»«» eft, cepit iïtjùriam (exfilii} ) confejfto fidei potihs,quàm
favor in hominem, intelligatur in caufa eflc, cur iaeerdote* exfi-
lium füfcipiant. Quibus conlencanea funt hxc Sulpicii Scvcri
libj 1 . pagi X4<. Petebatur ,Ut priât quàm in Athanafiumfubfcri-
bere togtrentur, de fide potiùs dïfcOptarent ; nec turn demum de re cog-
nofeendum , cùm de perfona judicium conßitiffet. Sed Valens focüque
4jus prias Athanafii damnationem extorquere eupiebant, de fide ter-
tare non aufi. Ab hoc partium confliftu agitur in exfilium Paulinus :
non1 tantum quia Athaoafitim , (edejuia fidem tuebatur. Athana-
fiu* ipfe à Tneodortto laudatus lib. i . hift. eccl. c. iy. teftatur,
costjui à Mcdiolancnfi fynodo in exfilium deporrati lunt, id nullam
aliam-obcaufàm perpclfos eflc , quàm tjuôd Arian* hxrcfi
confcntirc, & falfis contraJipfum calumniit (ùbfcnbcrc noluif-
fent. H rs przmittit T heodorctus , Mcdiolancnfîs fynodi fçopum
fuifle k rit Conftantius- cpifcopos cogeret , txpulfo 'ab ecclefiis Atha*
nafio'i aliam fidei formulqm eonferibere.
* Épiftolc hujus infcriptio, qu* hîc defideratur. ic apud Athanafium
apol. a. p. 76 o. habetur Tuppreflis nom imbus provincial
rum uride fynoduscft congrcgata , ex fiat integra apud Theodé-
rctum lib. X. cccl hift. c: 8•>
d Apud Theodoncti «fe Ÿ duoit ? Bufuardtut ßatn\iut
Cum Hilario magis confentit Athanafius, etc/«»Jt'r hri-
€hx* r «t'ActCiT’cdar &c.
* Ex gryrcis cxemplaribus legcndum, congregaverunt nos ex diverfis
provinciisciuiràtibU'si, h une fan cl am fynodum in.
* Athanafius pariter hic omittit , çj» Afcltpa Gaza , quod
T h codoreçus'habet-. •
S In græççr çextu, c’ mrdet ifupr,, qui pro his, feil.
Athanafio Sc Marcello.
k His concinitgrxc. Theodoreti , o' Ji'dvmc. Verior tarnen vi-
detur lciftio Athanafii, xxi Jî icwii ; quia illius xtatis Patribus
nihil ufitacius eft t quàm ut in Chrifto czlos adfcendence nos
pariter adfccndiflè dicanc. Vidcfis pag. i j j . not. f.
■ J Ex Theodorcto hîc addendum,Menophanto & Stephano. Athanafius
autem tantum habet.it dè* EiriQi», tacitis aliorum epi-
feoporum nominibus. . . ,
k Rurfum hîc Thcodoretus fubjicit Afclepam, Athanafio con-
fcnticntc. Deinde pro ut feripferunt, leg. Q. feripferunt, quafi ,pa-
ricer feripferunt.
1 Quod amanuenfi ob repetirionem vocis epifcopi excidit, facile
fie poteft fiipplcri : feripferunt ex aliis locis epjfcopi ', conteflantes
(vel ut conteßarentur ) inrtfcentiam Athanafii coepifcopi noftri , qua
autem Scc.
m Apud T heodoretum, Et quamvit ex eo, quid à dileltijpmo fu-
lio collega noftro vocati non adfuerunt(f- ex iis, qua ab eodem epifeopo
fulio feripta funt, manifefte patuit ipforum calumnia : venijfent
enim Apud Athanafium hîc nonnulla défunt.
P Ut integra, ficret oratio , eflet hîc legeudum qua, non qui:
Sc poft delendam Mf , ante omni. In grtecis cxemplaribus nihil,
eft ,^juod rcfpondeat fupciioribus verbis, ÿ tarnt temporis frobauSf
Ëx Opéré hiftorico Fragmëritüm ïf. 128Ö
clefiæ utilicacé fuftinitit , ut. óm ni re'vefentia A vifgïnùm nUdatiohes \ Ince'ndia eccle fiaruin',
digniflimus habeatur. Exipedantibus omnibus-,
adversùs miniftros Dei : 8c hæc
8c cohôrtancibus éos Venire ad judiciiim j ut
, omnia, quæ de confacerdotibùs noftris * vel
dixerünt Vel fcripferunt,præfentes pofïènt con-
vincere,vocati non venerunt, ficüt prædiximüs:
oftendentes etiam ex his falfîtatem fuam ^ non
folùm commentatitiam fraudem autexquifitam
Verfutiam quàm fecerunt prôdentes per excücarceres
nia propter iniquâm atqüe exfecrabilem bæ-
refim Ariomanitarum. Qui enim eommunioni
eorum renuhtiabant, neceilitate * patiebantur
ifta tolerare.
4. Hæc igitür cônfiderantes , in anguftô
fe teneri pervidebant. Erubefcentes quidem
confiteri eaquæ commiferunt -, eô quod de ce.
'/ co g e -
fationem. Qfft enim habent fiduciam probaré . tero non poflènt ea diutiùs occultai
ëa quæ abfentes dicunt, bæc prælentes para- B runt tandem in Savdicenfi civitate j ut propter
'ti fqnt convincere. Sed quia venire non aùfi
funt j arbitramür de ceterö neminem ignorarej
etiam fi illi iteruiil malitiani fuam exercere vp-
luerun't, nihil fufficientes probàre adversùs
'corifacerdotes liofttos j qüos ineufant qüidem
abfentes, præfe'ntes autem fugiunt-.
3. Fugerunt enim, dilediflîmi Frfttfes, non
præfèntix.
præfentianv, fufpicionem h quafi mali adus vf-
derenrur excludere; Videntes enim eos qui à
fe fuerant falfis opprefii teftirnbniis,eos etiam
1 qüôs vehementiffimè oppugnarunt \ ex alia
parte accufatores confcientiæ • etiam füorunl
çriminum proditores præ ocùlis habentes füisj
venire vocati * non potiierunt, maxime con- ■
iôlum propter hos quös fais© adpetiverunt, facerdotum noftrorum Athanfifii, Marçelli ôc
verùm etiam* hos qui ex diverfis* locis con- | Afclepii confcieritiâ pertürbati: qui 8c implo-
venerunt, ut eôfdem multis criminibus argue- G rabant judicium^ * provocabantaccufatoreà,ùt
rent. Ferrum enim 8c vincula proferebant de
eós non folùm convincereiit de iis quæ adversùm
exfilio reverterites viri; Et rurfum ab his i qui
fefe faifa confinxerant , verùm etiam
adhuc in exfiliP detinentur^ 4 mifli affines 8c
proximi j amici 8c fratres, querelas vel eorum
qui fliperfunt detulerurit, vel eorum qui in ip-
lis exfiliis decefleruntj indignam injuriam pro-
fequuti flint. E t , quod eft maximum, epifcopi
aderant, quoruni alter ferrum 8c catenas
prasferebat, quas per eos b eervicibus. fiiis
quæ adversùs Ecclefias k impia ac hefarla com-
mifejrant j eddeeirent. Verùm illi tanto terror
re comprehenfi funt • ut fugam facerent 5 8c per
illam fugam falfîtatem fuam detegerent ac nu-
darent:
j; Tametfi non folùm ex prioribiis , fed
etiam ex iftis nialitia eorum 8c falfitas oftenpdrtaverat
5 alii ex eorum infimulatione mör- Öderetüri* ut riec eiifiimata fuga occafipnerti
tem c fibi intentatani teftificabantur; In tantum
eriim defperationis eriiperunt j ut etiam
epifeopos d interfeciflent quidem j nifi fugif-
fent ipforum truentas manus; Deeeflit enim
. coepifcopus nofter beatiflimus6 Theodulus fu^-
giens ipforum infeftationem; Juflus eft enim ex
ipforuni infimulatione mdri. Alii autem gla-
diorum figiia,plagas 8c cicatrices dftendebant.
Alii fe fame ab ipfis excruciatos querebantur;
aliquam akeriüs malæ arris inveriire poflent j \
probavimus., feçundùm * veritatem 8c ratio- '
nemeajquæab iftis commifla fiint,inquiriopor- 1
tdifle : 8c invenimus eos etiam de his fuifle
mendaces i 8c nihil aliüd quàm impughatid-
nem adversùs eonfàcerdotes lioftros exercuif-
fe; Qiiem enim dicebant ab Àthanafip inter- :
fedum fuifle nomine Arfenium ; habettir in !
numero vivorum. Unde ex hoc etiam Cetera • 1
Et hæc non ignobiles teftificabantur viri : fed £ quæ ab ipfis jadafrantur; patuit efle plena mende
ecClefïis r im n ih n s p k d i n r n n r p r n i i.n h u e r î a r î i Rj f de ecclefiis omnibus eledi, propter quas hue o U i r n r i c irixmA ^ C_
converierüiit, res geftas edocebant j milites ar-
matos ^ populos cum fuftibus ,judicum minaSj
falfiirum litterarum f fuppofitiones. Ledæ fünt
enini litteræ fadæ à Theognito falfæ adversùm
coëpifcopos noftros Athanafium 8c Marcellum
, 6 «t ôc Imperator adversùs ipfbs corii-
moveretur. Et hæc convincebant ii, qui tune
ipfius Theögiiiti diacones fueruntj Ad hæc
dacii.8c falfitatis. Quod aütèm de calice * fra-
do aliqüa ioquebantur à Machario prefbytero
Athanafii >1 teftificati qui præfentes fuerunt ex
Alexandria de eodem loco^eô quôd nihil taie
eflet fadum; Sed 8c epifcopi * feribentes
eX Ægypto ad Juliuiii conmcerdotem noftrum;
abundè aflèverarunt ; nec fufpicionem hujuf-
modi ibidem fuifle. Dicunt autem m adaetiam
fe habere adversùsipflim : quæ habent aiiteni,
* Exftat
hæc epifto-
la apud A-.
chanaf. T ;
* Breviûs ex grsrco totum illad fie réddètc eft : mijfi aderant
comminiftri. Advenerunt etiam cognati & amici eorum i qui por eos
interemti funt. Et quod eft maximum Sic'.
b Apiid Atiianaf. & Theodoret. dcfideràntur voces eervicibus
fuis : quarutu veritatem confirmât cp’iftola ad Julium infra riunï.
c Tribus illis verbis mortem fibi intentatam , groecè unicuni
refpondec, flatarw : quod non Taris conVenièncCr apud Théodore:.
& Athanafium latine redditum eft ; mortem illatam. Non
fcnim hîc coriqücftio eft , quod Ariahi morccin intùlerint, (cd
quod inferre tentaverint.
d Ex lc&ionc grstca (iipplendum h îc , interficere tentarent:
Antea autem curb noftro .Hilario legit Athanafius epifeopos in
plurali, T heodorctus verb epifeopum in fingiilari. In plurcs htre
cadcre indicat Athanafius rèlatus à Thèodoreco lib. 1. hift. eccl.
c. r j ubi ait : Theodnlum verb atque Olympium epifeopos; Tfracia,
nos quoque & prefbyteros r-oftros ita conquiri fecerunt , ut f i reperti
effemus , capitals [upplicio- afficeri'mur. Sc cpilt. ad Split p. 8aï.
Oi mptum ex Ænts, (fy Theodnlum ex Trajanopoli ambos tpifeopos
ihracia bonos calumniit impetiverunt. EoTdcm ncci tradi jubet
Coiiftàntius apud Socrat. lib. i . c. x6.
j e Faber cum mf. Pith. Theodoras. Sirin. Theodofus. Ex mox
annotatis liquet priferéndum eflc Theodulus.
f 1« cùm Athanafio ae_ Thcodoreco van* Sirmondi l«ftio-
nes. Ac cum mit. Pith. & Coll). Faber >fufpiciones.
I s Marcello & Athanafio Afclepas jungitur in græéis exem-
I pldribus : in quibus deinde exilât, ut hnperator.es & c. in plu-
; Grxcc fVmtoitu ck pè nhri/Ufj.tAèaii.t'ns Ji£ooii iêmtpieti&cti.
j 1 Legcndum eflc qùos, non ut in antè editis poft, lùadet grxca*
i termo.
k Gr*cus fermo hîc poftulàc addi ipforum, 8c moxconfcien-
tia, poft.Vocabulùm terrore.
* Ex Achanafio & Theodoreto fie corrigeudus eft hic locus:
teftificati fünt, qui venerunt ex Alexandria & Mareote & aliis locisi
qubd nihil tetlefaclum eft.
m De illis adtis Julius apud Arhanaf. pag. 742. ad Eufebiafioi
rcfcribit : Scitis autem monimenta aliorum i ubi aria durâtakat pari
adfuerit, null arum ViriuM ejfe Si ç.