Opera fini in domo , ut in atriis floreamus. Et benedi- J
Dcîiaudc™ cendus eft Dominus , id eft, cum Dei bene-
1 a didione femper1 operandum eft, ne cùm pa-
nem inopi præbeas, metu famis triftis fis j ne
cùm fiimtus indigenti offeras, damnum putes 3
•me cùm nudum vefte induas, exui te exifti-
i cor.5.7. mes. Hilarem enim datorem amat Deus.
Horum 6. Quid autem læta 6c benedicentia elevata-
mercts. rum manuum opera mereantur , oftendit di-
f- 3- eens , Bene dicat te Dominus ex Sion, Dominus
fcilicet Ecclefiæ,■ 6c fan&æ Jerufalem, 6c civitatis
vivis gemmarum lapidibus exftrudæ. Et
ut in Deo vero 6cæterno {pern omnem noftram
pofitam cognofceremus 3 adjecit, Q u i fecit ca-
lum dr terram j eum fcilicet Ecclefiarum Deum
efle demonftrans , qui cælum fecilfet 6c terram
: per Dominum noftrum Jefum Chriftum,
qui eft benedi&us in fæculafæculorum. Amen.
? habent, & non ambulabunt, neque eft fipf
ritus in ore eorum, non clamabunt in gut~
ture fùo. Sïmiles illis fiant qui fiacimt ea,
Csf omnes qui confiduntin eis. Domus lfinal
bénédicité Dominum, domus Aaron benedi.
cite Dominum, domus Levi bénédicité Do.
minum, qui timetis Dominum, bénédicité
eum.
T R A C T A T Ü S P SALMI .
I . TP \ S a L M u s fecundùm fimplicitatemau. $«*
dientium abfolutus videtur. Ea enim
■ *- ex majore parte in eo continentur
quæ libro Exodi inferipta funt , Ægypti
plagæ , Pharaonis pcena, regum mortes, & kl8l
C hoftilis terræ obtenta hereditas. Sed fecun.
P S A L M U S C X X X IV.
Alleluia.
* I n f r à ,
qua voluit.
* & mißt.
* repetitur
L A V D A T E nomen Domini, laudate
fierai Dominum : qui ftatis in domo
Domini, in atriis domus Dei noftri. Laudate
Dominum, quia benignus eft Dominus :
pfiallite nomini ejus, quoniam fuave eft :
quoniam Jacob elegit fibi Dominus, Jfrael
in poffieffionem fibi. Quia ego no<vi quam
magnus eft Dominus, Deus no ft er proe
omnibus dits. Omnia * qmcimque voluit fe cit
in ctelo (dfi in terra, in mari (ëfi in abyftps.
Educens nubes ab extremo terra, ful-
gurain pluviamfecit. Qui producit ventos
de the/auris fu is, qui percujjit primogenita
Ægypti ab homine ujque ad peetts. * Emifit
figna & prodigia in medio tui Ægypte, in
Vharaonem (dfi in omnes fiervos ejus. Qtfii
percuffit gentes multas , (dfi occidit reges
fortes. Seon regem Amorrhaorum , (§fi Og
regem Bafian, (dft omnia régna Chanaan occidit
: (ëjr dédit terram eorum hereditatem
* Jfrael populo.fùo. Domine nomen tuum in
fikculum, (ëfi memoriale tuum in * genera-
tionem generationem. Quia judicabit Do-
minus populum fiium, (dfr in firvis fuis
confblabitur. Simulacra gentium argentum
(dfr aurum , opera manuum hominum. Os
habent, non loquentur 3 oculos habent
& non videbunt j aures habent, (fifi non au-
dient 3 nares habent, (fifi non odorabunt 3
manus habent, non palpabunt 3 pedes
dum Apoftolum, qua: in lege flint, umbra eft
fiiturorum 3 qua: in ea b gefta fuerunt alle-
gorumena funt,non negligenter audienda fiints
quia fub corporalium geftorum fide in exem.
plum fint fpiritalium operum conftituta. Magna:
autem diligentiac res eft, virtutem ver-
borum collocatorum expendere, 6c feire quid
cuique rei fub eorum qua: di&a funt fignifi-
catione fit proprium. Ut enim nort omnium o,
Deft, herbarum genera virtutefque nofle, & fi »■
quis imperitus aut nefeius in agrum his falu-
bribus herbis divitem venerit, omnia inutilia
6c promifeue genita exiftimans pra:teribit} at
verb fi peritus 6c do&us hunc pretiofum in his
* graminibus agrum fuerit ingreffus , omnia *,
qua: ab aliis pr^eterita erunt demetet, 6c ea m
qua: ab ignaris erunt neglecfca mirabitur 5 feiens
quando utile metendorum eorum tempus fit,
6c in qua: genera fanitatum his utendum fit,
E 6c quantum ex his, aut quo ufque moderan.
dum fit: fie 6c in divinis Scripturis effe intel-
ligendum eft, ut fi eas impia auris 6c mens
ruftica audiat, tamquam otiofas 6c non ne-
ceflarias negligat j at vero si c a l e n s ad
c o g n i t i o n e m D ei auditor aut lector
adftiterit, 6c cui frequens ledtio, 6c fpiritalis
gratia: donum feientiam dijudicandi fingula,
intelligendique praftiterit 5 mirabitur omnia,
atque his fecunddm naturales eorum virtutes
6c efKcientias utetur; non ignarus quando quid
F prafumendum fit, 6c in quam curationem eli-
gendum } quando ex eo corpori fanatio, quando
anima medela tribuenda fit j ne quid pra-
properum, ne quid importunum ac tardum
fit : fed collatis & virtutibus, 6c temporibus,
6c rebus, non imperitb his qua fibi comperta
fuerint utacur : quod quidem maxime in hoc pii
pfalmo ita efle intelligitur. Incredibilem enim *
in modum ea rebus geftis verba fubjefta funt, iu
ut chm fideliter ilia qua gefta funt enuntiarent, |
G majorem tamen interna 6c fpiritalis intelligep-
tia profectum ex fe ita collocata praftarent.
* Ica Turonenfis codex. Alii vero, orandum. I j b Editi, gefta.funt allsgorumena, oinifl'o deinde verbo funt-
Qnlmilanduv.
Neque tantùm hac ratio obfervata eft, ut res A dictorum ratio confideranda eft. Namque qui
ipf'æ, qu» corporaliter gefta funt, ad often- laudandus eft, quia benignus eft: pfallendum
dendam Dei magnificentiam commemoraren- nomini ejus eft, quia fuave eft. Iftllite nomini pfaiierc
tur : verum etiam ut per cognitiones gefto- ejus, quoniam fiiave efi. Pfiallite ubi dicitur, ad
rum, 6c virtutes nominum exemplum de fe ge- corporis opera refertur : ut per organi noftri,
rendis, in his qua funt gefta,praberent. Ita. id eft, corporis multimoda opera , confonans
que neccffiirium eft, hac fingula perfonis, Deo fiat 6c apta laudatio. Pfallere ergo nomini
temporibus, virtutibus difeernere : ut ea' qua ejus jubemur , quia fuave efi. Suave enim eft
incuriofa aures tamquam non neceflaria forte Deo , corpora noftra complacito minifterio
perdiderint,ipfa ilia ad humana infidelitatis me- probabilique famulari : vel ipfum illud potiùs
delam fanationemque referantur. Et hocipfis B nomen Domini fuave eft.
rebus in pfalmo docebimus, qui ita cceptus eft. 5. Et quid fuavitatis in fe habeat, vel nomen
2. Laudate nomen Dominilaudate firvi Do- ejus , vel ei pfallere 5 continué fubjecit, diceris
minum : * qui ftatis in domo Domini, in atriis Quoniam Iacob elegit fibi Dominus, Jfirael in fofi- f. 4.
domus Dei noftri.* Laudate Dominum, quia be- fejfionem fibi. Initium originis Judaoriim fecun- cur Jacob
nignus eft Dominus : pfiallite nomini e jus, quoniam
fuave eft. Et contuendum in exordio pfalmi
'■ eft, quód ad laudem nos Dei advocat, cùm
in fuperiore pfalmo ad folam benedidionem
hortatus fit. Præftare autem a- laudem benedi-
;.b dioni non ambiguum eft. Primus enim b ordo C rum additur , Jfrael in poffefjionem fibi I Ordo
dùm fandificationem generis Abraham eft j ad & IfracI>
hunc enim e primum Dei fuit fermo : 6c cur me-*'
potiùs Jacob quàm Abraham Dominus elegit ? morctur.
Dehinc cùm idem fecundùm nuncupationîs e
allocutionem fit Ifrael qui 6c Jacob 3 cur ite.
[Qnoordinc felaudci*
[Dei [pei vl
in benedidione pofitus eft, fed confummatur
in laude. Et laus non ineipienda confuse eft,
fed ordine ac modo confitenda eft. Hoc enim
primum eft, Laudate nomen Domini. Nomen
ergo Domini primfim laud are admonemur,
quia Deus cadi fit, quia Deus terra: fit, quia
Deus mundi .fit, quia Deus, quod fidei noftra:
6c fpei proprium eft, Abraha: 6c Ifaac
6c Jacob fit. In his enim primum Deo laus eft.
exigebat principem eledionis Abraham, non
eum qui jam tertius in eledione eft Jacob
commemorari. Ratio quoque admonebat, ut
fignificatus Ifrael in Jacob intelligeretur. Quin
etiam illud accedit, quod qui Jacob eft, eli-
gitur j qui Ifrael, poffidetur.
6. Sed jam in exordio fermonis monuimus,
ilia ex rebus corporaliter geftis commemorata
in pfalmo effe, in quibus futuri fpecies tam-
3. Sequens vero præceptum eft, Laudate fer- Dquam in fpeculo reluceret : ea quoque gevi
Dominum. Per cognitionem nominis Dei ad
feientiam ejus proficimus. Jam enim non nomen
Domini, fed Dominum laudamus, cognofcen-
tes cur Deus casli fit,cur Deus terra: fit,cur Deus
mundi fit, cur Deus Abraha: 6c Ifaac 6cJacob
fit. Ha:c enim primüm puerilis dodrina: rudi-
menta tranfgrefli, Deum non jam per obedien-
tiam fubditorum, fed per immenfe virtutis fux
magnificentiam laudamus , 6c laudamus fer
ftis rebus coaptata verba efle, quæ cùm ea quæ
gefta funt enuntiarent, tamen intelligentiam
nobis abfblutiorem eorum, quæ fpiritaliter in
geftis rebus præfigurabantur , afferent. Dei
nomen fuave eft, non uni tantùm genti, atque
ipfi irreligiofæ 3 fed omnibus jam gentibus
atque linguis. Jacob enim fibi elegit, majorem Jacob Ec-
natu fupplantantem , ementem primitias cibo clcfia! *y-
6c defperatione f venais , abripientem bene- pus' f
ejus : neque folùm fervi ejus, nudo tantùm pro. E didionem, impænitentem e poft fervitutem
feffionis noftræ vocabulo nuncupati, fed ftantes
in domo ejus : jam non vagi, neque erratici, fèd
ftantium firmitate ftabiliti : neque c tantummo-
do ftantes, fed etiam in atrio Domini Dei noftri
: intern æ potiùs 6c mediæ domûs fede fufee-
pti. Per hunc igitur ordinem à fèrvis 6c à ftan-
tibus in domo atque in atrio laus inchoatur.
e 4. Laudandus Deus ob id eft, quia benignus
eft. Nam ut omnipotens fit, naturæ fiiæ vir.
deinde poft Iudam Deum videntem 6c Ifrael
nuncupatum. Antfc enim Jacob eft, 6c fic Ifrael.
Circumfpiciamus Ecclefia: corpus , qua: h fe h
per difierentiam fidei 6c Jacob 6c Ifrael habet.
Et hic ccetus populum legis fide fuppläntat,
primitias ejus accipit, benedidionem ejus di-
ripit, fecundum Domini didum , dicentis, A Matth, u.
diebus autem Johannis regnum cariorum vim Ii-
patitur, 6C vim facientes diripiunt illud. Jacob
tus eft : ut vero benignus fit, nobis necefla- F eft ergo qui eligitur , Domino dicente , E^o fthan. i/.
rium eft, quos corporis infirmitas 6c conditio vos elegi, pon vos me. Ifrael eft qui poflide- u-
originis in peccatis detinet. Et quid fpei eft hu- tur, in pra:teritis ' primogenitis 6c benedidio- *
manis delidis, fi benignitas d Deo*abfit ? Sed nibus cognitus, in fervitute multi temporis fib
E j ac ^ uron- laudi benediilionem.
Edm cum Reg. mf. primus enim odor: cmendantur ex codice
Tuton.
. * Editi, untum in domo. Verius mlT. tuntsimmodo. Hic fumitur
| ^U'd'r!r'1-t °luod diftum erat, uc ad fublimius quid grad us1 fiat.
, Ed'1' > Dei abfit, quod etiam fecundis curis nabet mC Reg. qui
I prius cum Turon.prtc fe ferebat, Deo abfit, hoc eft, Deo non adfit.
r P ccrac primum in prius vulgatis. Rcftituitur ex n
Er. Lipf. & Par. venules: quod non difpliceret, fi cum au-
i woritate mutatum effet venulis, quod apud Bad. ex mff. obtine-
bat, lubintcllefta voce frairis. Hue fpedac illud lit. x8. pf. 118.
f n- 7. ubi Jacob primitias emifte dicitur, quits fenior & defperavit
I O ; & paulo ant^, Emit enim facob primogenita Mfau, qua
I J1 1 ille tamquam moriturus inutilia txiftimavit.
8 puta , quia etiam turn benedidionem ab Angelo pertinacitcr
poftulavit. Prsepofitâ parciculâ ante poft luclam , Sc mutata interpundionc,
liceret referre impenitent cm ad benediilionem qux
ideo impamitens dicatur, quia cam, etiam dcprecante Efaii, noluit
Ifaac terocare.
h Intelligentia hujus loci, reftitutâex m(T. voculâ ft, ea fè offert,
quod Ecclcfia per varies fidei habitus & Jacob Sc Ifrael fc exbibeat
; Jacob dum Synagogam fupplantac, Ifrael dum Deum fidei
oculis concuetur.
‘ Editi, in prateritis primogenitor ; turn Lipf. & Par. in benedi-
dionibus cognitus : corriguntur ex rnfT. Idque ita intelligi poteft ,
uc populus gentium in Judcis eorumque benedidionibus fit adum-
bratus : vel etiam ita, ut prxteritis Judzis , qui erant primogeniti,
fit prxlatüs. —
Gg ij