f r a g m e n t a
EX L I B R O
SANCTI HILARI I
PICTAVENSIS PROVINCIE AQtlITANI^E,
In quo flint omnia , quo: oftendunt vel quomodo , quibufham caufis} quibus inflan-
tibus fub Imperatore Conllantio flictum eft Ariminenfè Concilium contra formel-
lam Nicatni tra&atus , qua univerfe harefes * comprehenfat erant.
____________ A sternitatis traduces Sc patrönös ficUti ipfa
c;runc sternitas apprehendet. Et fingularum
quidem rerum idem beams Apoftolus merita
* exigui honoris fui diftirixit : ut int;elligi ’
promtum eflèt, ceteris d profe&u augmepti ,
csleftis abolendis, non exigüo hobóris fui fru-
&u , tria hsc fola efle qua: maneant quidem.
z. Igitur Deus juftitix prsvius e nmiterai ]
tur , creditus ab ignorante quód Deus fit. At- 1
que ob id Abraham fides prima juftificat, Sc x
B Chananxxfiliam filentio fDominum tentantis 1
matris fides falvat, Sc credentibus in nomine 1
ejuspoteftas sinjohanne tribuitur,utexDeó
nati fint. Magnum eft fidei meritum, Sc per- i
fe&a credentibus Deo beatimdo 3 per cjuam
genitis in corpore, in iniquitatè, in sgritudi-
ne,5c juftitia*$c fanitas Sc ortus ex Deb eft.
Spes veró améenitatenrvitx mundialis & bona- ;
fxculi, * quiefcentis in hi$ qtue a Deo difppfi- 1
ta copfidit, exfiiperat , prsfeptium damnó (
C futurorum lucra meritura: qiiam Dominus ta*.
li prxmio muneratur , Orhfiis y qüi reliqtiérit
domum 3 vel fratres 3 velforores 3 aut matrem, aut
ftlios 3 aut aqrum propter nomen, meum , centuplum
accipiet 3 & vit am atemum. poftidebit. Egfegia.
virmtumDeiteftis, fiducia exjpe<ftatiQnisfux,‘
prxfentia qusque ut nulla Sc incerta defpiciens,
ïutura- veró ut sterna Sc prxfentia apprehen-
dens s Sed quamquam manftiracfidei, fpei, * ca-,
ritatis parem gleijiaift idem Apoftolus trij)uat, j
F R A G M E N T U M * 1
A n c t o Spiritu plenus Paulas
apoftolus ad Corinthios ita loquitur
: Manet autem fides 3fpts3
caritas. Magnum confummandx
veritatis facramentum ita b tri-
______plici humani fenfus affectione
compleditur : reliquarum autem rerum five
officia five dona ,inqmbus nunc pro parte ver-
famur, abolenda fignificat, cumadventu Domini
noftrijJefu.Chrifti csleftis concilii perfe-
dio inveniatur. Corruptione enim noltra in
xternitatis gloriam transformata, hoc , quod
nunc aliquid efle creditur, non erit 5 quando
tribui cceperit, quod cum eft, Temper sternum
eft. Veru(ri. fidei* fpei^caritatis bpc meritum
eft , ut mortis debito corporibus diftolutis,
lemper maneant, nec umquam definant j Sc
cum omnia in homine pro parte fint, hsc ta-
men fola perfeda fint. Nam five prophetis
abolebuotur, five lingux ceflabunt, five feien-
tiadeftruetur, tria ilia fuperiora perfedionem
immutabilem confdquuntur : Sc nihil aut ex-
trinfechs mutabuntdr, aut ultra quam c obti-
nent * uberifis acquirent. Cum enim prophe-
tias Sc linguas Sc Icientiam veritas abfoluta de-
pellit j fidem , fpem , caritatem capeflends
* Prafcrcndum efle , comprejft erant, perfpicuum eft ex his
Fragm. i . n. 17 . Itaque comprimendimali ijtiui c*usa, trecenti vel
to amplnts epifeobi apud Hie tarn congrcgantur. Et paulo poll fides
apud Niescape conferip.ta contra omnes htrefes. inlciibitur. Titu-
lum hunc imfl".kotum expreflimus , nifi quod initio , ubi iuillis
habecur incipit i.ber, fubfticuimus Fmomenta exlibro.
k Exemplar mf. triplici humani fenjus afftBimem: cx quo con-
fecit Faber , tripltcem ajfetlionem. Malumus recincre le&ionem
mf. fubl.ita poftrema littera m, qua; in eodem mf. fxpilficne abun-
dat.
« In archetypo , obtmuit. Fides, fpes, caritas fetuntur in Dcum
ut in finem : quem cum conlequuntur, perfedionem habent j &
cam quidem immutabilem, quia tetcrna& immutabilis eft Dei
fruitio. Ea ratione fides ac lpcs extrinfechs non mutantur. Alio
fenfu dixit Auguftinus cpift. 140. num. 6y In futuro antemfacute
perfeda A plena caritas Jine tJla malerum teleranria , non fide
credit quad non vider, necfpé' deßJerot quod non tenet ; fedt in-tiernum
veritatis'fpecum contemplatur. .......
d Faber exinlT. Piclxeano fc Colb. prophetia1. J Verids'Sirrtiöntiu^
ex Remig. pr,ofe&\»: ^tp mane*/*h^d«m j fprtè lç^ndum
maneant eadem.
e Edidit Faber cK fide «rckecypi fui ^ j , fafc
putans prxfcrcndun^ pramiis munerarur, non fpcrncndâ con je dura.
Revocamus ex- Sn mondo pravidi 1 .quam vocem cioinmo*
diùs.c^ciperct metntratur u^ir .Tfumer#(yr.-\lic jrptatvr , fideni
Dei juftitixprxire'debcre, cùm fine fi'dfc'fierHé»juwfnccHHy^ '
f Duarum mulierum fidelium fada hie in unum coofqpiqutur:
quarum una Matth. 9. 10. cum filentio Dominum'tenait y «
à fanguinisfluxu fanarctur j altéra Match. iy. 18. cummulco cla-
more (anicatcm filise dcprecaca eft.
6 id eft , in Johannis Evangelio. Simili loquendi ratione lib.
ie . de Ttin. num. 41. dicitur ,per precem in fohanp».
Caritatis & squalfter invioläbiles eas efle fignificet j ca- .
aftdus. ritatem tarnen prsftare ceteris fuperiöribus in-
dicat. Per hanc enim quodam vinculo Deo
lufeepti amoris anne&imur: fitque individua
ab eo voluntas noftra femel nomini ejus cari-
| | 8.3/. täte pietatis infufa, a qua non gladius , non
fames , non nuditas feparabit 5 per quam ira s
. smulatio, ambitio, iniquitas, luxus, cupiditas
j. cor» 13. comprimuntur. Atque idcirco cum mancat
fides , fpes, caritas , major horum efl: caritas:
per quam admixtos infecabili in Dei nomine
affectu, nulla vis fscularium motuum aut dif-
folvit, aut dividit.
caritas Hi- . 3. Et huic tants, täm gravi apoftolics au-
lariumur_- ^oritati ego quoque inter ceterös ,:fi quid
E hSreti- mihi poft eos loci efl:, teftimonium reddo per
corunjp»- hanc caritatem repofitam nobis ante tempora
vuateni. f^culaxia. in esli fpem aflumtis: Sc nomini Dei
ac Domini Jefu Chrifti adhsreo^ iniquorum
focietatem Sc infideliuni confortium refpuens:
» cum quo florere nöbis , 1 (sculi otio domefti-
co frui, commodis omnibus redundare, fami-
liaritate regia gloriari , Sc efle falfo epifcopi.
nomine , fingulis univerfifque Sc publice SC
privatim in Ecclefis dominatu gravem effici,
par,ut ceteris,poteftas dabatur5fimodo ve-
ritatem evangelicam falfitate corrumperem,
confcientis reatum blandimento ignorantis
confolarer, judicii corruptelam exeuiatione
alieni arbitrii defenderem , hsrefeos piaculo
non fide mea, qus ütique eflet obnoxia, fed
fimplicitate ignoranrium non tenerei', probi-
tatem fub difficultate publics intelligentis mm meatirer. Hacc eniin * fimplicitatem cordis
tc.P per fidem Sc fpem Chrifti caritas manens nonr
i.Twt.i. 7. chm ab Apoftolo accepiftem , Non
enim accepimus fpiritum formidinis j Sc cum Do—
Matth. 10. min0 clieente didiciffemus , Omnis qui confite-
bitur me cor'am hominibus 3 dt" e%° Confitebor eurrt
cor am Patremeo qui efi in callsj Sc per eumdeni
Matth, j. didum eflet-, Bcati quiperfecutionem patiuntur
lo.&c. propter ■ jufiitiam 3 quoriiam ip forum eft repium
calorum: bcati eft is cum vos maledicent, & perfe-‘
quentur, & di cent omne malum adverstim vos propter
juftitiam 5 gaudete & exfultate yqupniam mer-
b ces veftra copiofa efl in calo ;non potui .V. prsfer-
re ambitiofam in reatus filentio confcientiam
injuriofs pro Dei confeifione tolerantis.
OpuSca„_ 4. Proferre igitur in confcientianY publigicdiatur..
» Vox ftcttli aptiorem locum Ec obtincrct: otio domeßicofrui,,
ftculi commodis omnibus redundare. Aucpocius Icgendum florere bonis
ftculi; fi quidem mihi, non »ei«, fequcntia rcquiruDt.
b In mil. preferre ambitiofa:.ex quibus confcccrac Fabcr*f«r-
ferre ambisiojo in rtatu filentio. Inccgriorcm a c vericucm reddi-
nius fententiam } maximc cum exmf. Remigide^eric Sinn. «».
reatus filentio, quod e ft , in fileikio rcatui obnoxitx. quem tcatirin
ut defuget;«. Hilarius, ait fc indigna.pro Chri^i :iouftlfiouc pa-1
ti maluilfc, quam cx anibitiofa conftientia conntverc- -;
c Ideo tempore antiquum: quia quod Ariaui tandem Arigiim,
Sclcucis & .Conftahtinopoli adexitum pcrduxcrunt.i idlongc ano
tea CohciliiSv'itjnumeris moliti crane. Quia ;vetb hoc 'coumiui»
luum ,quod filentio aniea tegcrc folliciti crane, nunc, uprimum
palafn prbdiderunt i idem-filentio riovtim pcadicatucT Janv.qtfi-
deih , uti 1* . dc Synod, u. 7 8. narratur, au. 3^.7. hrttfis Sirmioi
prorumpests, id quod antta fserum ■ muffitabat ,non ~elam , vt6s publica
auclortiatis profeffione vidrix gloriabsitur. At OrAncaliutii Ailcyr*
cougregatorum opera ftacimi repretfa cft . Vaknoe jiJrfecjo ac fb-
ciiseorumcoaCbs uc Ancyvams definittouibqs fubteofberciit. Qux
lltbfcriptio indicatuc his' fublcqucntibus yctbibi pudern fimulat*
rerum pace pritetitum. nifi forte iifdcm nocctur cclcbns Urfacam
opus tento grave Sc multiplex , diabolica
fraude perplexUm, hsreticoruin parte fubtile*
difliniulatione maltorum ac metu prsjudica-
tum, locorum j - iii q uibus gefta res eft nofque
agimus, defperatione peregrinum , tempore
c antiquum,-filentio novum , pridem fimulai
ta rerum pace præteritum, proximèimpia fal-
laciffimorum hominum calliditate renevat-umj
hoeque quo etiam in ft.omani Ihiperii negotiis
quies carpitur, rex angitur, palatium fer.vetj
g epifcopi circUmcurfant, Officiales magiftri vo-
litant, adversùs apoftolicos virés Officiorunl
omnium Feftinatione turbaturi Ita ubique agi-
tur, trepidatur, inftatur j ut plane iniquitatenfc
hujus adferfcionis ,.obtinendi labor Sc cüra proJ
diderit, Enimvero verfari in fermone homi-i
Uum jam diu memini, quofdam lacerdotuni
Dei idcirco exfulare , quod in Athanafium
fententiam non ferurit : Sc hie error propë-
omnium mentes occupavit , ut fub nomine
q ejUs non fatis unicuiqueeorum dignarti caufam
fufeepti exfilii arbitrentur*
5. Prstermitto aütem ylicèt potiffimaregf
fit * referenda reverentia, ( * quia enim à Deo
regnum eft, ) non tarnen squanimiter judicium
ejus epifcopalibus arbitriis admitti : quia
Csfaris Csfari , Deo autem reddenda qus
Dei funr. Taceo Imperatpris fublatâ. caufte
cognitioné judicium. Non qUeror extorqueri
dé abfentè d fèhténtiam -3 quamvis, Apoftolo
D dicente yU b i fides eft , ib ij& libertas eft 3 pact
iftud fimplicitas facerdotalis. non debean Sed
hsc, non quia contemnenda funt, verhm quia
hisgraviora fint fubjefta,prstereo. Quamquam.
enim ex his * quibufve in terris gefta fint ,
cognofei potuerit longe aliud agi, quàm exifti-
mabatur • tarnen propenfiore eura rem omnem
hoc volumine placuit exp.onere, Raptim enim
tunc.e hsc ‘per nos ingerebantur , corruptio
Evangeliorum , depravatio fidei , Sc fimulata
E Ghrifti noqiihiis blafphema eonfeffio. Et necef.
' fe fuit iii eo fermone omnia efle prspropera,
incompofita, confufa : quia quanto nos impen-
fiore cura audientiam qusreremus, tanto illi
pertinaciore ftùdio àudïentiæ contrairent.
. (S. Incipiam igitur àb his qus proxime gefta
flint,id elFeotempore quo primhm in Arela-
teilfl oppido * frater Sc cpmminifter meus Pau-
linus ecclefis Trevirorum epifeopus eorum fe
çü & Valentis poll Sardicenfe Concilium retradlatio.
d Hîc obiter tangitur quàm variis niodis , in Athanaliicaulk,
judiciorum forma temcrata lic , maxi_m.o aucem quod abfens
; condcronatus fit. Utcnipi^om Theodor«©lib. ». hijl.ce.ee!. c..i 6:
ceftiscli ipfe Ammianusc¥arccllinuslih.-i;j . c. 7. Liberius à Con-
i ! tfantiO' julius ur. in. illurti' fûblèribcrefr, pondebat numquam au-
\ ditum clic , de ico abfentc la cam elle fententiam. Idem eft Luci-
! ; I feriac lociorum ejus refponfum apud Athanafium ad Solik pag.
8 ip.i l.Bo, inquiunt Cobfiantio ,,vt meufiator fis , abfrntia tarnen
\ r ci facts ut judicxri nonpoffit. Inuicat praterea Hilarius extortam,
i coque nomine nullam.failli illam fententiam : quam raticinem nc-
1 que filet Liberiui loco Theodore ti proximo meniorato.'n. ;.
«vel Bicccniffli'jundc in: exfiliuroejejftus.cft j vel Crifm.Gon-
i liaminopoli,, p©ft'Sclcucicrifis fynodi dillólutioncm. Quamquam
i ! luce, ulu fefc obcuht occafio, praftarc oon-deftitit. Namilib.
\! Conftant. n. 3. queritur, quod Ariaai noncejfant ore impio& facri*
: legpànimoi.vitngeliarumfineerttatem corrumpere , & red am Apoc.
(lolarum regul rm depravars; & |>oil pau«*, çpbèfimplicif.& inno*
cenrts fub prattftmismmii- Qhrifi'am tnvolvant. Rurfum lib. ad
eumdem x. conftàntef abipfo exponituefidei deprayatio.yfc au-
diantia caixè poftulawr. . . .. 1
NN nn iij
Qu* in eo
practcrmit-
* f defed
i.O.3.17-
quibutquc.
Unde or*
*atv ip$.