a pauper ^ «on a jejunans anus
, non fervus fi- A aut ex hominis, aut etiam ex Dei reverentia
delis non confidens in eeclefiæ habitatione
peregrinus} fed omnes pari judicio reverea-
niur , uc talis fit in eorum qui ciment Dominum
magnificatione humilitas, qualis eile debet
in nihil æftimaftdis malevolis libertas.
Baptifino 14. Et quia in regenerationis noftræ nati-
)«wta con- vitatein hæc facramenta juramus, reriuntian-
ï.?“1 'C tes diabolo, fæculo, peccatis, cùm interro-
gantibus refpondemus 5 retinendam ufque in
venit j ea vetuit munera, qua: integritatem ju-
dicii corrumperent, qua: innocentis injuriam
emerent, qua: nullum in fe caritatis mutua: officium
continerent. Ut enim qua: Deo ofFeri-
mus, his quidem ille non eget, fed per nos
debit« reverentia: explentur officio : ita earn
in muneribus docet obfervandam efl'e ratio-
nem, ut ea fumantur d nobis, qua: fint grata
6c utilia offerentibüs, non qua: nos faciant vefinem
confeffionis hujus fidem ftatuit dicens, B nales, nee infidiofa innocentibus fint, nec mu.
Q u i ju r a t proxim o fu o 3 & non d ecip it. Quamvis
enim quis in mandatis Dei diu manferit, ta-
men u aliquando fefellerit, jam non manet
chrri fefellit, 6c juftitia anterior in injuftitia:
tempore amittitur. In Evangelio , Beati qui
manferint ufque in finem. Idcirco apud Salo-
. monem omnis laus in exitu canitur : quia in
his qua: promifla funt Deo, non eft aliquando
fallendum,
nerantibus fumtuofa, officio potiùs quàm cu-
piditate fumta, honore * ingefta qudm metu, * /&,
cantate magis fufcepta qudm lucro. ““fr
1 7 * QHÎ faclt ba c3 non movebitur in ectemum.
Per hæc igitur eft habitatio in tabernaculo,
per hæc requies in monte. Reftat ergo præ-
ceptorum cuftodia, & mandatorum opus. Con-
dendus eft pfalmus in vifcera , fcribendus in
corde, in memoria fignandus, 6c hujus nobif.
M Sed tendit ufque ad confummationem C cum noftibus diebufque copiofe brevitatis the.
quitas. perfe&am admonitio cæleftis. Nam cui vitium
omne deterfit, cupiditatem quoque ei, quæ
nimiùm nos detinet, pecuniæ avertit dicens,
p. j. Qui pecuniam fuam non dédit ad ufuram. Fallax
hoc beneficium, 6c humanitas fraudulenta,
damnofa hæc benevolentia docetur. Quid
enim tam intolerabile, quàm ut indigenti ita
beneficium tribuas, ut magis egëat j 6c mi-
fèriam inopis opem làturùs accumules ? Si
b Chriftianus es, b quid à Deo præmii exlpe- D
<ftas, ipfe ab hominibus non bénéficia exfpe-
étando, fed damna ? Si Chriftianus es, quid
c c otiofam pecuniam tuam in reditum compo-
nis, 6c fratris tui inopiam pro quo Chriftus
mortuus eft, thefaurum tuum efficis ? Si Chriftianus
es, non quæro ut Iargiaris, faltem de-
bitum fie repofce, ne fpolies j 6c memento
eum à quo ufuram repetis, efle inopem 6c
pauperem, propter quern Chriftus inops voluit
eflè 6c pauper. Itaque five injuriam , fi- E
ve beneficium cùm pauperi præftas, Chrifto
præftare te nofce j quia propter eum, cùm
Deus effet, indigentiam ejus eft dignatus 6c
nomen.
Muncrum 16. Sed ne durus fermo admonitionis iftius
ufus qui H- crederetur, tamquam fi penitus fub ufurarum
vccims.qU1 nornine habendi curam removiflèt : non igitur
acquirendi fbllicitudinem fiiftulit, quin
etiam modeftiam accipiendi muneris tempe-
ravit, dicens,ad id quod dixerat, q u i p ecu - E
n i am fu a m non d é d it a d u fu ram j E t m unera fu p e r
innocentes non a ccep it. Eft quædam munerum
confuetudo, quæ honorem afferat largienti,
d ita ut d maximi doloris fit oblata contemni,
quàm damni donaffe quæ fumta funt. Igitur
ea munera quæ in alterius operarentur injuriam
inhibuit. Nam fi ufum munerum omni-
no abftuliflèt, fatis fuerat dixiffè, E t munera
non a ccep it. Sed quia fimplex donorùm ufus
faurus comparandus ; ut acquifita hac in viaticum
æternitatis opulentiâ, 6c habitantes in Ec-
clefia, tandem in gloria corporis Chriffi quief-
camus.
2 Ita Vaticànus codex : cum meudose ferr apud Par. jèjub
Àpud Par. quid ab et
Deo, expunximufquc pr/tr»i,
c Adjecimus ex Vatic, r
Çodem mf. in redditum : &
frimium fremii 8c c. Reftituimus à
•m, Vaticani codicis au£loritate.
if otiofam, hoc eft, ftcrilem. Mox in
paulo poft, quod &_ nobis probacur
P S A L M U S L I .
In finem intelîeBûs cDa<vid, cum <venit ad * H
eum Doec Idumoeus, nuntiavit Sailli, Ab"
Vmit David ad domum * Achimelech.
/ Z )V ID * gloriaris in malitia, * qui *h
o ^ p o ten s es in iniquitate ? Hot a die in- ?'£
juflitiam* cogitabit lingua tua : ficut * ra- tms
forium acutum fecifii dolum. cDilexifli ma- * «
litiam fiiper benignitatem iniquitatem lü
* magis quàm loqui oequitatem. D i A p s A L- * Hi
M A . Dilexifti omnia verba proecipitationis, g a
linguam dolofam. Tropt ere a Deus deßruet '
te in finem3 * evellet te, emigrabit te de *hii
tabernaculo tuo, ö? radicem tuam de terra 1
viventium. D i a p s a l m a . Videbunt
ju fli, (dp timebunt s (§^ ßiper eum ride-
bunt y gÿ dicent, Ecce homo qui non pofait
Deum adjutorem fimm : fed fperavit in
multitudine divitiarum fiiarumi & prava-
luit in vanitate fua. Ego autem ficut oliv a
fruBifera in domo Dei 3Jperavi in mifiri-
cordia Dei in atemum, & in fieculum ficuli.
Confitebor tibi in */kculumyquia fecifii, *
& exfpeclabo nomen tuum : quoniam bonum n
eft in confpeftu fanciorum tuorum.
de thefauro tuo, non thefaurum tuum.
d Apud Par. majoras; non malè, ft fuffragarentur mff. Moxin
editione prima quàm donaffe; in poftrema, quàm dona donaffe.
Ex codicc Vacicano, in quo corruptè , quadam indonaffe , corri-
gimus quàm damni donaffe ; maximà cum raf. Mic. prxferat,
quàm damna donaffe.
T r a c t a t u s p s a l m i .
1, (Jp e r s c r i p t i o ipfa pfalmi folli-
citam expetenda: intefligenti« poftu-
V—w Jat diligentiam. Eft enim in exordio
ejus ftatim pofitum, In fin em in telle'cb u s. Nam
6c non fui temporis res pfalmus continere
oftenditur, cui pr^feriptio tituli in fin em eft.
- Et cum * in fine intelligentia f it, non poteft
in eo alicujus alterius magis rei intelligentia
efle quam finis. Finis autem eft , ut frequent
ter oftendimus, quo concluduntur omnia, cujus
causa cetera funt , ad quern univeria fpei,
rerum, negotiorum opera feftinant.
2. Intelligentia ergo pfalmi in eo confiftit,
* ob quem omnia funt, extra quern nihil efh
Et quis ifte fit * fuperferiptio ipfa qu« continere
hiftoriam exiftimatur oftendit. Eft enim
talis : In fin em in te lle& u s i ll i D a v id . * C um v e n it
.b D o e c Id um a u s 3 & a n n u n tia v it S a iili3 <jr d ix it e i 3
V e n it D a v id in domum c A o im clech ,. Atque ut ab-
folutiüs rationem fuperferiptionis confequi pofl
fimus, ipfe rerum geftarum ordo fubdendus eft.
. D o ec prxpofitus erat mulorum S a u l: qui ad
> Saül ait, Vidi filium Jeffe venientem in Noba
> ad d Abimelech filium Achitob. Ete interroga-
* vit eum in Domino, 6c manducare deditilli-,
1 6c. gladium Golia: alienigen« dedit ei. Quibus
> auditis, rex poteftatem Doec facerdotumf 6c
. civitatis dedit. Dehinc Scriptura fub je cit: Et
» circUmivit, inquit, D o ec Idum«us , 6c tetigit
> facerdotes , 6c mortificavit in die ilia ofto-
> ginta 6c quinque, omnes ferentes ephod, 6c
> Noba civitatem facerdotum dejecit in ore
» gladii. H « c itaque omnis geftorum fides e f t :
ex qua tantum ad pfalmi titulum pr«fumtum
e f t , qqantum 6c facramento pfalmi, 6c prophetic
« fatisfaceret doftrin«. Id enim fblum
in fuperferiptione eft j C um 3 inquit, v e n it
D o e c3 & a n n u n tia v it S a u l 3 & d ix it 3 Q u ia v e n
it D a v id in domum A b im e le ch . Et neceflariö
poft quinquagefimum pfalmum, ( in quo pec-
catorum remiflio fecundum fandificati hujus,
• ut in exordio pfalmorum * docuimus, numeri
virtutem continetur, ) pfalmus ifte tempore
anterior, ordine pofterior collocatur : ut id
qqod in fin em in te lleB u s pr«fcribitur, perfedis
undique 6c abfolutis facramentorum generibus
poflit intelligi.
a Sola editio Par. de quo omnia.
b Sic mlT. conftantcr juxta gnecum, non Doech ut in excufts,
aut ut in vulgata Doeg.
c Lipf. & Par. htc & deinceps conftanter juxta Vulgatam ,
Achimelech. Sic 8c habet Plaltcrium hebraicum , in quod , inquit
apud Hieronynium auftor Commenrarii in Pfalmos , eo fa-
çiliùs obrepftt error, quod litteræ beth 3 & caph 3 apud He-
brxos modico apice diftinguantur. At Bad. Ér: 8c mil', cum
laudato audtore nccnoti Auguftino juxta u x . prxfcrunt, Abimelech:
de cujus di&ionis myfterio fusé difterit Auguftinus in
hunc Pfalm. n..y.
4 Monent Auguftinus ac vulgatus Hieronymus in hoc libri Regum
loco feriptum effc Achimelech. At noftri mff. etiam hie fibi
coaftanc , cpnfentiente -editione noviftima Interpretum l x x.
ad plurcs mff. c x a â î , in qua hîc quoque legcre eft AHini\*x>
- «on Axuifnx- • •
5 Ita Bad. Er. 6c orançs mil' fayentibus i x x , ifcbn aim did
A 3. Abimelech, interpretatione verbi, fratris Abimelech
mei imperium fignificat. Quod enim nobifeum M fiSni"
fratris mei imperium dicimus ,id Hebra:i Abi- CCt’
melech nuncupant. Cum ergo Saiili dicitur,
Venit David in domum Abimelech 5 illi inimico
Dayid nuntiatur , quod domum ingrefflis fit uid ^
fratris imperii. Domus autem imperii fratris m^éjus”
qua: fit, Petrus apoftolus docer, dicens, Ët
vos quafi lapides vivi «dificamitii e domus g
fpiritalis, ad facerdotium fandum. Et infra 3
B Vos autem genus eledum , regale facerdo- Ihii- ?•
tium, genus fandum /plebs ad poffidendumi «
In hanc igitur fpiritalem domum «dificandi
in regale genus fumus, fi per fpiritalem cor-
porum «dificationem conformes Deo fadi,
genus perfici regale mereamur. Hanc ergo Quis «un
Abimelech domum, id eft, domum fraterni ^Sre<lu'
regni, David ille verus, fandus, Rex , ju-
ftus, oriens ingrefliis eft 5, fadus fcilicet noftri
corporis homo. Qua: domus fratris mei
C regnum eft : quia in ejufdem corporis gloria
coheredeis fumus regni ejus , iplo dicente,
Venite benedidi patris mei, poffidete pr«pa- Matth, zy.
ratum vobis regnum a conftitutione mundu ,4‘
Quod autem fratres ejus fint, quorum domum
regiam fuerit ingrefflis 1 per Prophetam tefta-
tur in pfalmo dicens , Annuntiabo nomen pf- tj*
tuum fratribus meis, in media ecclefia lau- K
bo te. Concefsä ergo fecundum pneceden-
tem pfalmum peccatorum remiffione, Ver-
D bum caro. fadum habitat in nobis, qui 6c
fratres, 8c domus fpiritalis, 5c regale genus
fumus.
4. Populus autem impius 6c parricidalis 6c
proditor, qui in Doec h perfona fignificatur,
regi fuo inimicus, fcilicet David, prodit quod
in domo Abimelech fit. Et hoc fit, chm Pi-
lato traditur, cum hoftio crucifigendus ofFer-
tur, cum repudiato rege regem fuum C«fa.
rem * confitetur : prodens quidem eum in do- * *»ff. con-
E mo effe Abimelech, fed non intelligens eum, ficentur-
1 cum in domo Abimelech fit, in domo eflè i
imperii fraterni, corpus fcilicet, in quo k ei k
fandorum Ecclefia, qu« corpus eft Chrifti,
conformis conregnabit, ingreflum, id eft, in
qua 6c defideratum fibi cibum fumferit: de- lhc.h. ij.
fiderio enim manducare pafeha defideravit 5
6c ex qua Golia:, id eft, diaboli arma fuftule-
rit j fords enim fpolia ipfe diripuit: poft quod iuc.\\. n.
ab hoc eodem Doec,, id eft, populo prodi- Qui deinde
tore Apoftoli occifi, ecclefia: fubverfie funt. 0CClfi‘
Hinc ergo titulus pfalmi , in finem intelleBus-y
IT ©w. At Lipf. & Par. interrogavit eum in domo.
f Regius mf. <$• civitates • non probatur. Non eniffl civitates,
fed civitatem Noba, quam incolebat Abimelech, cum ficer-
dotibus a Saiil in poteftatem Doec traditam Scriptura memorat.
B Exculi in domos ffiritales. At mff. domus fpiritalis, lacro tex-
ii grseco 8c latino confentientes. Mallemus deinde, ac facerdotium
fancium. Infra num. 10- habetur, tdificamni domus ffft-
ritalis, regnum facer dot ale. At ifta regnum facerdotale non ex eodem
contextu, fed ex capitis ej ufdem verfu 9. adducuntur.
Adjecimus ferfona ex Regio mf Mox cum eodem magis
Quis pro-
dat ingref-
placuit inimicus, quam cum vulgatis, inimico.
* Hsec verba, cum in domo Abimelech fit, in prius vulgatis
omiffa reftituimus ex mff.
k Defideratur ei apud Bad. 8c Er. Ejus loco apud Lipf 8c
Par. przfercbatur , in Regio autem mf eft. Sequimur Ya-
ticanos.
E ij;